Войти на сайт
23 Июля 2018 года

 

  • Джылыгъа джылан илешир.
  • Игиге айтсанг – билир, аманнга айтсанг – кюлюр.
  • Ышармагъан – кюлмез, кюлмеген – къууанчны билмез.
  • Баш болса, бёрк табылыр.
  • Чакъырылмай келген къонакъ сыйланмай кетер.
  • Аууз сакълагъан – джан сакълар.
  • Эрине къаргъыш этген къатын, эрнин къабар.
  • Таш бла ургъанны, аш бла ур.
  • Бозаны арты дауур болур.
  • Агъач – джерни чырайы, кийим – эрни чырайы.
  • Ач къарынны, токъ билмез
  • Бет бетге къараса, бет да джерге къарар.
  • Джыланны къуйругъундан басарынг келсе, аны башы болгъанын унутма.
  • Суу ичген шауданынга тюкюрме.
  • Башсыз урчукъ тюзюне айланмаз.
  • Телиге акъыл салгъандан эсе, ёлгеннге джан салырса.
  • Чакъырылмагъан къонакъ – орунсуз.
  • Джашда акъыл джокъ, къартда къарыу джокъ.
  • Агъач халкъгъа алтынды, иссиликге салкъынды.
  • Джашынгы кесинг юретмесенг, джашау юретир.
  • Ачыкъ джюрекге джол – ачыкъ.
  • Биреуню къыйынлыгъы бла кесинге джол ишлеме.
  • Тил бла келеди джыр да.
  • Бети бедерден, намыс сакълама.
  • Джырчы ёлсе, джыры къалыр.
  • Юйюнг бла джау болгъандан эсе, элинг бла джау бол.
  • Эркишини аманы тиширыуну джылатыр.
  • Ойнай билмеген, оюн бузар.
  • Чабар ат – джетген къыз.
  • Уясында не кёрсе, учханында аны этер.
  • Чыбыкълыкъда бюгюлмеген, къазыкълыкъда бюгюлмей эди.
  • Ашхы атаны – джашы ашхы, ашхы ананы – къызы ашхы.
  • Тойгъа барсанг, тоюб бар, эски тонунгу къоюб бар.
  • Юйюнгден чыкъдынг – кюнюнгден чыкъдынг.
  • Акъыл къартда, джашда тюйюлдю – башдады.
  • Терек ауса, отунчу – кёб.
  • Тенгни тенглиги джашай барсанг билинир.
  • Ишге юренсин къоллары, халкъ бла болсун джоллары.
  • Адамны джюреги нени кёрюрге сюйсе, кёзю да аны кёрюрге ёч болады.
  • Кёзюнде тереги болгъан, чёбю болгъаннга кюле эди.
  • Тойну къарнашы – харс, джырны къарнашы – эжиу.
  • Чоюнну башы ачыкъ болса, итге уят керекди.
  • Адебсиз адам – джюгенсиз ат.
  • Азыгъы аз, алгъа къабар, аты аман, алгъа чабар.
  • Ашхы – джыяр, аман – джояр.
  • Айыбны суу бла джууалмазса.
  • Акъыл сабырлыкъ берир.
  • Къатын къылыкъсыз, эр тынчлыкъсыз.
  • Юй ишлеген балта эшикде къалыр.
  • Чыкълы кюнде чыкъмагъан, чыкъса къуру кирмеген.

 

Архив Форума » Бёлюмле :: Тематические разделы » Ана тилде :: Ana tilde
Страницы: 1 2 3 4 5 6 След.
RSS
Къарачай-малкъар проза!
 
#1
Джаратама0
20.02.2008 19:09:09
Багъалы эгечле ? къарнашла! Тамбла ана тилибизни кюнюдю. Ол себебден мен бу белюмню ачама, атына да "Къарачай-малкъар проза" деб атайма. Былайда бизни джазыучуларыбызны, эмда аланы чыгъармалырыны юсюнден джазабыз.
Къарачай литература къралда эм джаш джазмалы литератураланы бириди. Октябрдан башланнган социал-политика тюрлениуле, культура революция 20-чы джыллада аны къуралгъанына себеб боладыла. Къарачай халкъны тарихинде болгъан затла, джамагъат келишиуледе аны энчи хыйсаблары, турмуш, адеб-намыс адетлери, баш эркинликлери ючюн къарачайлыла къалай кюрешгенлери чыгъармачылыкъ адетлеринде ? фолклорда ? кеслерине орун табхандыла. Джазма литература къуралгъанында уа, халкъ чыгъармачылыкъны сынамы байыннганды, джангы есюм табханды.

Къарачай-малкъарда кеб деменгили чыгъармала бардыла. Аланы ичлеринде: Аппаланы Хасанны ?Къара кюбюр? - къарачай тилде биринчи роман, Хубийланы Османы ?Аманат? къазауатны юсюнден роман, Байкъулланы Даутну ?Бекмурзаны джашауу? - къарачай хапар, Байрамукъланы Халиматны ?Онтерт джыл? - кечкюнчюлюкню темасын ачыкълагъан роман, Орусланы Аминатны ?Айсанат? - роман - дилогия, Эбзеланы Шахарбийни ?Огъурлу? - къарачай комедия, Къобанланы Дахирни ?Таулада таууш? - роман, Къоркъмазланы Кеккезню ?Горда бычакъ? - роман, Байрамукъланы Халиматны ?Къара чепкен? - хапар.

Барыгъызгъа да тилерим: темагъа келишмеген затланы джазмазгъа, охому?
 
 
 
#2
Джаратама0
20.02.2008 19:59:42
Аппаланы Хасанны ?Къара кюбюр? - къарачай тилде биринчи роман, Хубийланы Османы ?Аманат? къазауатны юсюнден роман, Байкъулланы Даутну ?Бекмурзаны джашауу? - къарачай хапар, Байрамукъланы Халиматны ?Онтерт джыл? - кечкюнчюлюкню темасын ачыкълагъан роман, Орусланы Аминатны ?Айсанат? - роман - дилогия, Эбзеланы Шахарбийни ?Огъурлу? - къарачай комедия, Къобанланы Дахирни ?Таулада таууш? - роман, Къоркъмазланы Кеккезню ?Горда бычакъ? - роман, Байрамукъланы Халиматны ?Къара чепкен? - хапар.

Бу чыгъармала кертиси бла да, Къарачай миллетни бурундан келген джашауун, тарихин толусу бла суратлайдыла дерге боллукъду. Къуру ?Къара кюбюрню? окъугъанлада ангыларыкъдыла аны.
 
 
 
#3
Джаратама0
20.02.2008 20:04:23
Девушка Гор
Къуру ?Къара кюбюрню? окъугъанлада ангыларыкъдыла аны.

Барысын да окъугъан мы этгенсиз?
 
 
 
#4
Джаратама0
20.02.2008 20:07:49
пуФистая
Кюрешгенме. Сен да окъусанг иги боллукъ эди. Сюйсенг китабланы берликме.
 
 
 
#5
Джаратама0
20.02.2008 20:08:43
SOFIKOSHKA
Къарачай-малкъарда кеб деменгили чыгъармала бардыла. Аланы ичлеринде: Аппаланы Хасанны ?Къара кюбюр? - къарачай тилде биринчи роман, Хубийланы Османы ?Аманат? къазауатны юсюнден роман, Байкъулланы Даутну ?Бекмурзаны джашауу? - къарачай хапар, Байрамукъланы Халиматны ?Онтерт джыл? - кечкюнчюлюкню темасын ачыкълагъан роман, Орусланы Аминатны ?Айсанат? - роман - дилогия, Эбзеланы Шахарбийни ?Огъурлу? - къарачай комедия, Къобанланы Дахирни ?Таулада таууш? - роман, Къоркъмазланы Кеккезню ?Горда бычакъ? - роман, Байрамукъланы Халиматны ?Къара чепкен? - хапар.

Мен школда окъугъан заманда бу произведенияланы (къарачайча ол сез къалай болады? ) отрывокларын окъугъан эдим.
 
 
 
#6
Джаратама0
20.02.2008 20:10:52
Махмуд
къарачайча ол сез къалай болады?

Бизни тилибизде "чыгъарма" дей болурламы?
 
 
 
#7
Джаратама0
20.02.2008 20:17:26
Къарачай-малкъар тил бек бай, шатык, ариу тилледен бириди. Жарсыугъа, есе келген жаш телю ез тилде жазылгъан чыгъармаланы-назмула болсун, неда проза-окъумайды. Бир жаны бла, чыгъармалыны кебюсю тау адетге, тюрлю-тюрли тарих болумлагъа жораланыпды да, ким биледи, аллай затла заманнга келишмейдиле дей болурла.
Мен Толгъурланы Зейтунну, Залиханланы Жанакъайитни, Лайпанланы Билялны чыгъармаларын бек сюйюп окъуйма))))
 
 
 
#8
Джаратама0
20.02.2008 20:17:41
Тюзюн айтыргъа мен къарачай прозада чам, кюлкю, оюн хапарлагъа бек тырмашама! Къарачайны чамына джетген джокъду!
 
 
 
#9
Джаратама0
20.02.2008 20:21:14
Мен да окъугъанма бу чыгъармаланы. А сиз "Биринчи сюймекликни" окъугъанмысыз? Ол да къарачай литературада биринчи детектив жанрда джазылгъанды. Бек аламат китабды
 
 
 
#10
Джаратама0
20.02.2008 20:23:03
Джёма
Къарачай-малкъар тил бек бай, шатык, ариу тилледен бириди. Жарсыугъа, есе келген жаш телю ез тилде жазылгъан чыгъармаланы-назмула болсун, неда проза-окъумайды.

Тюз айтаса! Джаш телю къарачай-малкъар литератураны алай бек окъургъа излемейди. Ала а бек кеб магъанасы болгъан чыгъармаладыла.


Мен Толгъурланы Зейтунну, Залиханланы Жанакъайитни, Лайпанланы Билялны чыгъармаларын бек сюйюп окъуйма))))

Чыгъармаларын атларын да джазсанг а!?
 
 
 
#11
Джаратама0
20.02.2008 20:24:16
Акъыллычыкъ
сиз "Биринчи сюймекликни" окъугъанмысыз? Ол да къарачай литературада биринчи детектив жанрда джазылгъанды. Бек аламат китабды

Ол китабынг сенде бар эсес, менге да берсенг а Мени да окъурум келди1
 
 
 
#12
Джаратама0
20.02.2008 20:26:36
Джомакъ
Тюзюн айтыргъа мен къарачай прозада чам, кюлкю, оюн хапарлагъа бек тырмашама! Къарачайны чамына джетген джокъду!


Халкъ бек джаратхан къарачай прозадан Ертенланы Азретни ?Насра Ходжаны хапарлары? деген китабын эсиме тюшюрдюнг. ?Насра Ходжа? деген аны кюлдюрюучю, кесинг магъаналы хапарлары, бир Къарачайда тюл, саулай кюнчыкъгъан халкъда, саулай дунияда белгилидиле. Европада, Азияда , таб Америкада джашагъан халкъланы арасында да биз Насра Ходжаны хапарлары джюрюгенин керебиз.

Ертенланы Азретни "Насра Ходжаны хапарлары" деген китабы болгъанг, джаратхан юзюклеригизни салыгъыз
 
 
 
#13
Джаратама0
20.02.2008 20:34:36
SOFIKOSHKA
Ол китабынг сенде бар эсес, менге да берсенг а
Аны не сёзю барды? Къайры келтирейим ансын?
 
 
 
#14
Джаратама0
20.02.2008 20:34:55
SOFIKOSHKA
Китабны излейим да (къайда болгъанын билмейме , тамбла джазарма Ходжаны юсюнден хапарчыкъла!
 
 
 
#15
Джаратама0
20.02.2008 20:37:23
Махмуд
да блайда къуру Ходжаны хапарыды алайсызда
 
 
 
#16
Джаратама0
20.02.2008 20:37:49
къара
да блайда къуру Ходжаны хапарыды алайсызда

былайда дегенинг?
 
 
 
#17
Джаратама0
20.02.2008 20:41:02
Махмуд
Ходжаны бир хапарын айтаим
биреу: Ходжа хычынла алыб барадыла!!!
Ходжа: а менге андан не???
биреу: да сенге алыб барадыла!?!?
Ходжа: а сенге уа андан не???
 
 
 
#18
Джаратама0
20.02.2008 20:42:44
къара
Ходжаны бир хапарын айтаим
биреу: Ходжа хычынла алыб барадыла!!!
Ходжа: а менге андан не???
биреу: да сенге алыб барадыла!?!?
Ходжа: а сенге уа андан не???

Да менга да юлюш бириред деб айта болур эди ол джарлы!
 
 
 
#19
Джаратама0
20.02.2008 20:43:16
къара
Энтда джаз!
 
 
 
#20
Джаратама0
20.02.2008 20:44:52
SOFIKOSHKA
Толгъурланы Зейтун "Къызгъыл кырдыкла", "Акъ гыранча",
Залийханланы Жанакъаийтни хапарлары, жарсыугъа, атларын унутханма
Лайпанланы Билялны назму жыйымдыкъалары, къайсысы да жарарыкъды окъуйма дегеннге.
Дагъыда бир романны юсюнден айтырыкъ эдим да, ишден ашыгъып жаза турама. Тамблагъа эсиме ким жазгъанын, къысха магъанасын тюшюралсам, айтырма. Аллай ариу, тап чыгъармады!
Джомакъ
Чам хапарланы да хаталары жокъду. Алай, чам хапар-ол чам хапарды.бир бирде, чамчы халкъны даражасын тюшюре, хылы-мылы тилде жазыучуду. Литературный язык деп нек айтадыла? тилни терен, магъаналы, кирсиз болъанын кёргюзтюр ючюн.
 
 
 
#21
Джаратама0
20.02.2008 20:46:25
SOFIKOSHKA
Биреу сорады Ходжагъа: о бир дунияда къалайды дейсе игимиди????
Ходжа :игитда игиди???кишини къайтыб кёргенмисе???? аман болса мы турлукмедиле
 
 
 
#22
Джаратама0
20.02.2008 20:46:47
SOFIKOSHKA
Тамблагъа эсиме ким жазгъанын, къысха магъанасын тюшюралсам, айтырма. Аллай ариу, тап чыгъармады!

Бек сакълаб турлукъма! Сау бол къошулгъанынга!
 
 
 
#23
Джаратама0
20.02.2008 20:52:12
Джёма
Чам хапарланы да хаталары жокъду. Алай, чам хапар-ол чам хапарды.бир бирде, чамчы халкъны даражасын тюшюре, хылы-мылы тилде жазыучуду. Литературный язык деп нек айтадыла? тилни терен, магъаналы, кирсиз болъанын кёргюзтюр ючюн.

Алай болса да чам - накъырда хапарлада да магъаналары кебдю! Мен соруб чыкъгъанма да, ким не окъугъанды деб, кебюсю Хубийланы Магометни "Алан" деген хапарлары бла Ертенлени Азретни "Ходжаны хапарлары" деген китабланы тырмашыб окъуйдула, бир бирине айтадыла!

Поэмала, романла, пьесала окъургъа кеб заман да, аланы терен магъаналыр ангыларгъа керек себебден окъумайын къоядыла, неда юзюклерин окъуйдула.
 
 
 
#24
Джаратама0
20.02.2008 20:55:51
Мен джазайим сизге

Аллыма келдиле

Бир афенди, ауаз Бере келиб:
-Бу дунияда Адам афендиге-моллагъа бир ашхылыкъ этсе, ол ашхылыкъ ол адамны аллына он къат кёб болуб келеди, - деб айтханынХоджа эшитгенди да, бу сёзню керти бла ётюрюк болгъанын сынаргъа сюйюб, ол афендини кесине Ходжа сынгыр тиши танасын тутханды да бергенди.
Афенди, Ходжаны танасы джангыз болгъанына да къарамай, алгъанды да къошуна ийгенди. Насра Ходжа уа Берген танасы он къат къайтырын сакълай-сакълай безгенди, амма бир да анга киши он къат игилик этиб кёрмегенди.
Анны танасын алгъан афенди таб бир кесекден Ходжаны таныргъа да унамай тебрегенди. Бу халдатогъуз-он джыл озгъанды.
Бир джолда, Насра Ходжа ол афендини юйюню джаны бла озуб бара тургъанлай, бир адам, афендини арбазында тогъуз-он тууарны бармагъы бла кёргюзюб6
-Кёремисе, Ходжа, бу тууарла сени танангы юзюгюндендиле, - дегенди.
Насра Ходжа сейирсиннгенди. Бир кюн а бу тууарла тизилиб Ходжаны арбазына кириб баргъандыла. Ходжа, быланы кёрюб, афендиникиле болгъанларын билген бла, сюрюб барын да кесини баууна ургъанды.
Ингир ала тууарланы излей афенди келгенди да:
- Ходжа, былай бери тууар келибкёрмедингми? ? деб соргъанында:
Ходжа:
- Тууарла кесиме келгендиле! ? дегенди.
- Да сонгра, хайырсыз, анны билдирсенг а барыб, мен аланы излеб айланама, бери чыгъар, элтме къой!
- Къайры?
- Юйюме!
- Огъай, бераллыкъ тюлме!
- Нек?
- Да, ?бир игилик он болуб аллынга келир? деб ауаз бересе да, мА мени да бир танам он болуб, аллыма келди, энди кишиге бераллыкъ тюлме!

Къалай кёресиз?
 
 
 
#25
Джаратама0
20.02.2008 21:04:28
Акъ_Беленькая
Аперим!
 
 
 
Страницы: 1 2 3 4 5 6 След.
Читают тему (гостей: 1)

 

Написать нам

Фонд «Содействие развитию карачаево-балкарской молодежи «Эльбрусоид»

© 2003-2018 Elbrusoid.org  |  Все права защищены Законами Гор.