- Хар сёзню орну барды.
- Кёз – сюйген джерде, къол – ауругъан джерде.
- Къолу уллу – асыу, аягъы уллу – джарсыу.
- Гитче джилтин уллу элни джандырыр.
- Ёлген аслан – сау чычхан.
- Джахил болса анасы, не билликди баласы?
- Кимни – тили, тиши онглу, кимни – къолу, иши онглу.
- Урунуу – насыбны анасы.
- Мухарны эси – ашарыкъда.
- Чоюнну башы ачыкъ болса, итге уят керекди.
- Адамны бетине къарама, адетине къара.
- Иги джашны ышаны – аз сёлешиб, кёб тынгылар.
- Туз, гырджын аша, тюзлюк бла джаша.
- Къарын къуру болса, джюрек уру болур.
- Терек ауса, отунчу – кёб.
- Къайгъыны сюйген, къайгъы табар.
- Ана къолу ачытмаз.
- Сёз – кюмюш, джыр – алтын.
- Эли джокъну – кёлю джокъ.
- Кёл ашады да, кеси ашады.
- Арпа, будай – ащды, алтын, кюмюш а – ташды.
- Чакъырылмай келген къонакъ сыйланмай кетер.
- Бет бетге къараса, бет да джерге къарар.
- Босагъа таш юйге кирмей эди, тыбыр таш эшикге чыкъмай эди.
- Билмегенинги, билгеннге сор.
- Эринчекге кюн узун.
- Хаухну атма, ёнгкючню сатма.
- Эркиши – от, тиширыу – суу.
- Бетинги сатма, малынгы сат.
- Ашхы – джыяр, аман – джояр.
- Къатыны харакетли болса, эри къымсыз болур.
- Кёбден умут этиб, аздан къуру къалма.
- Ханнга да келеди хариблик.
- Айтхан сёзюне табылгъан.
- Сууда джау джокъ, кёб сёзде магъана джокъ.
- Экеу тутушса, биреу джыгъылыр.
- Ариуну – ауруу кёб.
- Эл ауузу – элия.
- Ишлемеген – тишлемез.
- Башынга джетмегенни сорма.
- Рысхы – сют юсюнде кёмюк кибикди.
- Ачыу алгъа келсе, акъыл артха къалады.
- Мухардан ач ычхынмаз.
- Сагъышы джокъ – джукъучу, акъылы джокъ – къаугъачы.
- Келлик заман – къартлыкъ келтирир, кетген заман – джашлыкъ ёлтюрюр.
- Тынгылагъан тынгы бузар.
- Эм ашхы къайын ана мамукъ бла башынгы тешер.
- Джырына кёре эжиую.
- Адеб джокъда, намыс джокъ.
- Оюмсуз атлагъан, аджалсыз ёлюр.
Бир кюннге - бир джангы сез, Каждый день по одному новому слову из карачаево-балкарского языка
Я самая классная на форуме))))))))))))))
|
|||
|
|
|
|
Абызырагъан - это прийти в замешательство, растеряться. Абызырагъан может быть и приятным. Например, когда неожиданно делают очень нужный и хороший подарок, человек может растеряться от радости.
А потерять надежду - это Тюнгюлген.
Лучше орел в небе, чем попугай под каблуком!
|
|
|
|
|
|
Пример:
"Алан къралыбыз къалай чачылгъанын алимле, тюз адамла да – барыбыз да билебиз. Аланияны эм алгъа Чингисхан абызыратханды, тюб этген а – Тимур болгъанды 1396-1397 джыллада. Ол заманда халкъны таулада бир хуртдагысы сау къалгъанды, къалгъаны къырылгъанды эмда джесир халда тышына сюрюлгенди. Артда аякъланыб, эс джыйыб, къарыу алыб, Адурхай, Будиян, Науруз, Трам дегенча къауумлагъа башчылыкъ этиб, Къарча Ата джуртха алай къайытханды. Ёзге, Джуртубузну тюзлерин къабарты зат дегенча, башха къауумла кючлеб тургъанларын кёргенди. Уруб, Минги Тауну этегине ётюб, алайда халкъны сау къалгъан кесегине къошулуб, джангыдан кърал болуб, джашай башлагъандыла. Тау кърал Къарачай 15-чи ёмюрде къуралгъанды. 1828 джыл Орус, къазауат этиб кесине къошхунчу, 400 джылны узагъына (1428-1828 джылла), Къарачай энчи кърал болуб тургъанды: кесине кишини джибермегенди, кишиге джасакъ тёлемегенди.. Бу биринчиси Экинчиси да: Къарачай, Малкъар деб эки халкъ джокъду, эки тил джокъду – биз тюрк тамырдан чыкъгъан бир халкъбыз: динибиз, тилибиз, Джуртубуз, тарихибиз, адетибиз-тёребиз да бирди. Бизни экиге бёлгенле, бёлюнюб турурубузну излегенле да – джауладыла эмда алагъа сатылгъан амантишледиле. Малкъарны бюгюн джерсиз-джуртсуз эте тура эселе, Къарачайны джерсиз-джуртсуз эте турадыла. Аны ангылар ючюн кёб акъыл керек тюлдю". (Билал Лайпанов. Избранные сочинения. ) Мне кажется, что "абызырагъан" предполагает нечто страдательное, убыточное, джарсыгъан, джарсытхан магъанада. Хотя, карачаево-балкарский язык славен многозначностью слов (словами - амонимами). Надо посмотреть толковый словарь карачаево-балкарский. Может, кто-нибудь из языковедов, литераторов подскажет.
Я самая классная на форуме))))))))))))))
|
|
|
|
|
|
Къууанчны да, тойну да сюйген халкъым,
Ишни да, байрамны да сюйген халкъым! Бюгюн уруш жаныйды барыбызны, Кюйдюреме дейди тойларыбызны. Жерим, санга къууана, ёсгенме мен,
Бюгюн а бушууунга кюеме мен… Жарсыу, сен кюч бер манга къыйынлыкъда, Бушуу, сен тыянчагъым бол палахда! Уруш жели сууутхан от жагъала,
Къайгъыдан абызырагъан анала, Юйретигиз бизни киши болургъа, Къыйынлыкъда адамлайын къалыргъа! Кайсын Кулиев
Я самая классная на форуме))))))))))))))
|
|
|
|
|
Сёзге къошулгъаным ючюн, кечмеклик тилейме. Огъай. Абызырагъан - приятным не может быть. В самом слове "абызырагъан" - есть негатив. "Например, когда неожиданно делают очень нужный и хороший подарок, человек может растеряться от радости." В этом случае - "джунчургъа" боллукъду, но не "
абызыраргъа ". Сёз ючюн, къызны сюйреселе - ол абызырамай амал джокъду. Къачырсала уа (келишиб) - джунчургъа боллукъду.
"Никогда не теряй надежду" - "бир заманда да тюнгюлме, ёмюрде да тюнгюлме, чырт да тюнгюлме."
"А потерять надежду - это Тюнгюлген ." Верно. Тюз айтасыз. |
|||
|
|
|
Лучше орел в небе, чем попугай под каблуком!
|
|||
|
|
|
|
Всем Салам алейкум! Можно к вам на огонек?) Скрипка не объезательно))
Сэстенка, сау бол за полезную тему, можно сюда добавить данную ссылку, работы здесь непочатый край. УНУТУЛА БАРГЪАН СЁЗЛЕРИБИЗ (ТЁППЕЛАНЫ АЛИМ БЛА ЖУРТУБАЙЛАНЫ МАХТИ ЖАРАШДЫРГЪАН СЁЗЛЮК) |
|
|
|
|
Я самая классная на форуме))))))))))))))
|
|||
|
|
|
Ачуугъа, къаллай байлыгъыбыз тас бола барады. |
|||
|
|
|
|
АДЫЛ
Адыл - справедливый, беспристрастный/ керексизге джакъ басмаучу, тюз. Адыллы Адыллыкъ Адыллылыкъ Адылсыз Адылсызлыкъ Карачаево-балкарско-русский словарда бу сез джокъду. Русско-карачаево-балкарский словарда "справедливый" деген сезню ана тилде переводу блай бериледи:
Мен бу сезню Къарачай-малкъар тилни ангылатма сезлюгюнден алдым. Анда юлгюге берилген айтымла: Эй, сен адыл иеси! Сени джолунг, насыбынг хар къайда да болсун! "Малкъар халкъ джомакъла" Сынагъандан тынч тюйюлдю, Аны эшитген инсаннга, Керти адыл кез бла къарап болалса анга. Отарланы С., Назмула бла поэмала.
Я самая классная на форуме))))))))))))))
|
|||
|
|
|
Я самая классная на форуме))))))))))))))
|
||||
|
|
|
|||
Читают тему (гостей: 1)