Къарачай-Малкъар халкъны джуртсуз этер дыгалас эртделеден келеди. Бизни 1943-1944 джыллада кёчюргенлерин айтмай огъуна къояйыкъ.
Сюргюнден (депортациядан) 1957 джыл къайытханыкъда да, бизни тау эллерибизге иерге унамай, Къарачай-Черкес областны башчылары кёб тыйгъыч салгъандыла. Тохтамай, тау эллеге къайытханлагъа да, болушлукъ болмай, алайдан халкъ кеси кёчерча этиб кюрешгендиле.
Архызда джангы юй ишлеген къой, эски юйлеге да ремонт этерге къоймай эдиле. Ма ол палахладан Джазлыкъ, Дууут, Къызыл Къарачай дегенча элле ызларына сюелмей къалгъандыла. Совет кърал оюлгъунчу политика бир эди: Сталинни заманындача кюч бла халкъны кёчюрюрге болмагъанлыкъгъа, тау эллени инфракструктурасыз къоюб, адам джашамазча этиб, халкъ кеси кёчерча эте эдиле. Тау элле не болумда тургъанларын бюгюн кёребиз.
Бизни башчыла Алийланы Умарча, Гюрджюланы Къурманча миллет ангылы адамла болсала эди, тау эллде халкъыбыз быллай бир джунчумаз эди. Алийланы Умарла, Байрамукъланы Джаттайла кюрешиб къоруулагъан джерлени, чекде эллени - бу барыудан барса - тас этерге боллукъбуз. Малкъарны джерин кючлей тургъан Къабарты, Къарачай джанына да джутланыб тургъаны белгилиди.
КЧР-ни президенти, парламенти, къарачай къуллукъчула-оноучула къайгъырмасала, тау эллени бегитмеселе, алайлада адамла джашарча этмеселе, джандет джерлерибизге башхала ие боллукъдула. Архыз джанында бола тургъан ишле анга шагъатдыла.
Мен ангылагъан, президентге, депутатларыбызгъа хаман айтылыб турургъа керекди - тау джуртубузгъа эс бёлюнмесе - ата-бабаларыбыздан джетген джандет джуртубуз, тау джуртубуз къолдан кетерге боллукъду. Быллай соруулагъа сагъайыб, хахай этиб турмасакъ, бек къоркъуулу заманлагъа джетгенбиз.
Оюлуб тургъан эллерибизни, чачыла тургъан эллерибизни да суратха, видеогъа алыныб, айтыла, кёргюзтюле турса - бек иги боллукъ эди.
