- Къызны минг тилер, бир алыр.
- Биреуге аманлыкъ этиб, кесинге игилик табмазса.
- Окъумагъан сокъурду, сокъур ташха абыныр!
- Кёлю джокъну – джолу джокъ.
- Билгенни къолу къарны джандырыр.
- Кёзден кетген, кёлден да кетеди.
- Эрни эр этерик да, къара джер этерик да, тиширыуду.
- Элиб деген, элге болушур.
- Келгинчи, къонакъ уялыр, келгенден сора, къонакъбай уялыр.
- Эшекге миннген – биринчи айыб, андан джыгъылгъан – экинчи айыб.
- Ата – билек, ана – джюрек!
- Шапа кёб болса, аш татымсыз болур.
- Насыб бютеу халкъны юлюшюдю.
- Ашда уялгъан – мухар, ишде уялгъан – хомух.
- Хар зат кесини орнуна иги.
- Атынг аманнга чыкъгъандан эсе, джанынг тамагъынгдан чыкъсын.
- Джолунга кёре – джюрюшюнг, джагъанга кёре – юлюшюнг.
- Джауумдан сора, кюн кюйдюрюр, ётюрюкден сора, айыб кюйдюрюр.
- Татлы тилде – сёз ариу, чемер къолда – иш ариу.
- Къатын къылыкъсыз, эр тынчлыкъсыз.
- Къазанда болса, чолпугъа чыгъар.
- Аллахха ийнаннган кишини, Аллах онгдурур ишин.
- Гитче джилтин уллу элни джандырыр.
- Адамны аты башхача, акъылы да башхады.
- Джюрек кёзден алгъа кёрюр.
- Акъыл аздырмаз, билим тоздурмаз.
- Къыз келсе, джумуш эте келеди, къатын келсе, ушакъ эте келеди.
- Аман адам элни бир-бирине джау этер.
- Аман адам этегингден тутса, кес да къач.
- Аурууну келиую тынч, кетиую – къыйын.
- Адеби болмагъан къыз – тузсуз хант.
- Рысхы – сют юсюнде кёмюк кибикди.
- Ашхы сёз таш тешер.
- Ат басханны джер билед.
- Мухарны эси – ашарыкъда.
- Баш – акъыл ючюн, акъылман – халкъ ючюн.
- Ким бла джюрюсенг, аны кёзю бла кёрюнюрсе.
- Башланнган иш битер, къымылдагъан тиш тюшер.
- Тойчу джашха къарама, къойчу джашха къара.
- Тенгни тенглиги джашай барсанг билинир.
- Джарлыны эшигин махтагъан джабар.
- Ёгюзню мюйюзлери ауурлукъ этмейдиле.
- Ашлыкъны арба юйге келтирир, чана базаргъа элтир.
- Айран тёгюлсе, джугъусу къалыр.
- Аш берме да, къаш бер.
- Бетинги сатма, малынгы сат.
- Тешигини къатында, чычхан да батыр болур.
- Джангызны оту джарыкъ джанмаз!
- Адамны аманы адамны бети бла ойнар.
- Адамны джюреги нени кёрюрге сюйсе, кёзю да аны кёрюрге ёч болады.
ЁЛМЕЗЛАНЫ МУРАДИН САБИЙЛЕГЕ., назмула. элберле. жомакъла
Ответы
09.01.2022 17:01:41
Сэстренка, айыу - аю))) курка - берлога; тишхан - мышь (чычхан деген эриши эшитиледи))) къамил - стакан маталлы сауут; ырдауун - закваска; услу - жагъынлы.
|
|
|
|
09.01.2022 17:03:40
АТА, АЛЧЫ МЕШИНА
– Ата, алчы мешина, – Аппа, алчы мешина! Пил керек тюйюлдю, Ат, айыу, тюлкю да... – Сора алгъаным, иги Жашчыкъ, не болгъанды? – Ол а, билмей, кесчиги Чачылып къалгъанды. – Ана, алчы мешина, – Амма, алчы мешина! Неди, неди хайнухчукъ, – Жюклемезсе анга жукъ?!.. – Да алгъанымы бузаса, Сора тышына сызаса. – Ата, алмасанг а къой, – Ана, алмасанг а къой! Бюгече мен тюш кёргенме, Кёп мешинала кёргенме: Акъ, къара, къызыл, сары да, Меникидиле бары да. Ана, сен менден тарыкъма, Амма, сен менден тарыкъма. Энди тюшюме кирип, Эрикгинчи ойнарыкъма! 1980
Изменено: |
|
|
|
09.01.2022 17:31:19
Чычхан джарасын кёрдю да джыл джатды. Чычхан гебенден къоркъмаз. Чычхан кеси тешигине киралмай эди да, ызындан да бир такъмакъ тагъа эди. Чичханлагъа киштик да арслан кибик кёрюнеди. Чычханны аджалы джетсе, кишдикни къуйругъундан къабар. Чычханны баласы тулукъ тешер. Къарачайлыла блай айтадыла. Эрши эштиледи деб джангы сез къураб къояргъа джарай болмазмы? Огъесе малкъар китаблада да "тишхан" деб джазыламыды?
Я самая классная на форуме))))))))))))))
|
|||
|
|
09.01.2022 19:25:37
Сэстренка, сабийле чычхандан эсе тиш-ханны сюйюп айтадыла. ))). Бизге не да жарамай нек къалады? Къазакълагъа, узбеклеге... ёзге орус тилни тюбюнде тургъан миллетле бусагъатда тиллерин байыкъдырып бек кюрешедиле. Эшта, алагъа жарагъан, бизге да келишир. Кесинг билгенликден, кёп поэт кёп жангы сёз къурап, назмуларында хайырланнгандан сора ала ана тиллерине къошулуп къалгъандыла. Мен ала жанлыма.
|
|
|
|
11.01.2022 20:54:37
ЖАРАУЧУКЪЛА * Бала бахчалада неда школгъа энди жюрюп башлагъан сабийчиклени саулукъларына къайгъыра, дерсле да хайырлы ётер ючюн, арт жыллада дерслеге физминутка къошхандыла. Аллай физминуткагъа деп мен бир къауум жарау-физзярядка назмучукъ жазгъанма. У с т а з. Жашчыкъла, арыгъанмысыз? С а б и й л е. Хау! У с т а з. Къызчыкъла, арыгъанмысыз? С а б и й л е. Хау! У с т аз. Сора ёрге турайыкъ, Жарау оюн къурайыкъ. * Кокаларым булутланы чачсынла, (Сабийле къолларын кётюрюп, онгнга-солгъа чайкъайладыла). Жарыкъ кюнню ариу бетин ачсынла. (Булутланы чачханча этедиле). Какаларым, тайчыкълача, чапсынла, (Жерлеринде чабадыла). Жылтырауукъ кёлчюклени чачсынла. (Ёрге-ёрге секиредиле). Кокаларым, хайда, хайда, Кюнню бетин ачыгъыз! (Къолларын кётюрюп, онгнга-солгъа чайкъала, къол булгъайдыла). Какаларым, хайда, хайда, Кёл суучукъла чачыгъыз! (Жерлеринде чабадыла, ёрге-ёрге секиредиле). * Къаламчыгъым арыгъанды, Кокачыгъым арыгъанды. (Сабийле къаламларын салып, къолларын алгъа созуп, бармакъларын жумадыла, ачадыла). Солусун къаламчыгъым да, Солусун кокачыгъым да. (Сабийле ёрге созуладыла. Сора алгъа ийиледиле да, къолларын «къыйты» ойнатадыла, къалтыратадыла). * Туруп, жарау этейик, (Сабийле туруп, жерлеринде атлайдыла). «Бир» дейик, «эки» дейик. (Къолларын къанат жаядыла, ёрге кётюредиле). «Юч» да дейик, «тёрт» дейик, (Къолларын къанат жаядыла, бошлайдыла). Чёгейик, сюелейик. (Къолларын алгъа этип чёгедиле, туруп, къолларын бошлайдыла). * (Устаз жарау оюнну башлардан алгъа сабийлеге бу назмучукъладан бирин айтыргъа боллукъду). 1 Жашчыкъла – къушчукъла, Къызчыкъла – жулдузчукъла, Арыгъанбыз биз дейик, Жарау оюн этейик. 2 Биз жазгъанбыз, окъугъанбыз, Дауур этмей олтургъанбыз. Энди ёрге турайыкъ, Жарау оюн къурайыкъ. * Биз, туруп, жарау этебиз, (Сабийле туруп, жерлеринде атлайдыла). Созулуп, кёкге жетебиз, (Къолларын кётюрюп, созуладыла). Ийилип, тиебиз жерге, (Ийилип, къоллары бла полгъа жетедиле). Сора, сюелебиз ёрге. (Ёрге сюеледиле). Жел ургъанча, чайкъалабыз, (Ары-бери чайкъаладыла). Бир кибик аякъ алабыз. (Жерлеринде атлайдыла). * Къызчыкъла – урчукъчукъла, (Бир жанына тёгерек айланадыла). Жашчыкъла – хайнухчукъла, (Бирси жанына тёгерек айланадыла). Бурулалла, чык туралла, (Къолларын кётюрюп, ёрге созуладыла). Къарс къагъалла, къарс уралла. (Къолларын къанат керип, чабы-чабы этедиле). Жашчыкъла – илячинле, Къызчыкъла – кёгюрчюнле, (Сабийле учханилячинни, кёгюрчюнню эниклейдиле). Тепсейдиле, тепсейдиле: «Тойчулабыз биз!» – дейдиле. (Тойчуланы эниклейдиле). * Жерибизде атлайыкъ. (Сабийле жерлеринде атлайдыла). «Бир», «эки» деп къатлайыкъ, (Къолларын къанат кере, ёрге созадыла. Къол аязларын бир бирге уруп, къолларын энишге иедиле). «Бир», «эки», «юч», «тёрт» дейик, (Онгнга ийиледиле да, сюеледиле, солгъа ийиледиле да сюеледиле). Къол, аякъ да ийлейик. (Къолларын алгъа этип, чёгедиле, турадыла). Биз жарау этдик сюйюп, Дауурсуз олтурайыкъ, Эсибизни биягъы Дерсибизге бурайыкъ. * Жаза-жаза, арыгъанбыз, (Сабийле къаламларын салып, ёрге турадыла). Окъургъа да жарагъанбыз. (Къолларын къанат кередиле). Кюн да чегетге жетгенди, (Кезиулеп, онгнга, солгъа бурадыла). Агъачха барабыз энди. (Жерлеринде атлайдыла). Биз барабыз, биз барабыз, (Жерлеринде тири атлайдыла). Жыр айтабыз, харс урабыз. (Къолларын къанат керип, чабы-чабы этедиле) Жел булутланы чачады, (Къолларын ёрге кётюрюп, ары-бери чайкъаладыла). Кёкде илячин учады. (Къолларын жайып, учхан къушну эниклейдиле). Агъачха киребиз энди. (Жерлеринде атлай келип, тохтайдыла). Ол бурма терек – элменди. (Къолларын акъырын кётюредиле). Тюбюндегичик, баям да, (Къолларын акъырын бошлайдыла). Акъжегей къоркъакъ къоянды. (Къоянчыкъны эниклейдиле). Очукъ бизден элгеннгенди, (Сабийчикле элгеннген къоянчыкъны эниклейдиле). Ой, къачып барады энди! (Классда ары-бери чабадыла). * (Бу назмучукъну айта, устаз кеси тийиншли кёрген жараучукъну этдиреди) «Бир-эки» деп, «бир-эки» деп Биз жерибизде атлайбыз, «Бир-эки» деп, «бир-эки» деп Жарауубузну къатлайбыз. «Бир-эки» деп, «юч» деп, «тёрт» деп Физзарядкачыкъ этебиз. «Онг» деп, «сол» деп, «жер» деп, «кёк» деп Чыпчыкъчыкълагъа жетебиз. * Бир кибик ёрге тургъанбыз, (Сабийле жерлеринден турадыла). Сора агъачха баргъанбыз. (Жерлеринде атлайдыла). Терекде эрлен кёргенбиз, (Башчыкъларын ёрге этип, боюнчукъларын созадыла). Биз анга кишиу бергенбиз. (Бармакъларына дери созулуп, къолларын ёрге узатадыла). Наныкъ, жилек да жыйгъанбыз, (Ийилип, ишхилди жыйгъанча этедиле). Ишхилдиден да тойгъанбыз. (Ишхилди ашагъанча этедиле). Сора жол жырчыкъ айтханбыз, (Ёрге сюеледиле). Агъачдан, солуп, къайтханбыз. (Жерлеринде атлайдыла). * «Бир-эки» деп, сора «юч» деп (Къолларын къанат кередиле, алагъа созуп, къысадыла, ачадыла). Мен жарау эте турама. (Ийилип, полгъа жетедиле, ёрге сюеледиле). Физзарядкадады кюч деп, Мен къышха отун жарама. (Балта бла отун жаргъанча этедиле). * Физзарядкачыкъ – зауукъду, (Сабийле жерлеринде атлайдыла). Санларыбызгъа саулукъду. (Чёгедиле, турадыла). Бюгюлебиз, ийилебиз, (Онгнга, солгъа бюгюледиле). Биз жарау эте билебиз. (Къолларын къанат къагъадыла). * Бал чибин зууу-зууу этеди, (Сабийле зууулдап, «учадыла») Гюл талачыкъгъа жетеди. (Тохтайдыла). Ол гюлханийге къонады, (Чёгедиле). Бал татлы суудан къанады. (Къош уушчукълары бла шаудандан суу ичгенча этедиле).
2007
Изменено: |
|
|
|
17.01.2022 20:49:57
ТЮРСЮНЛЮ НАЗМУЧУКЪЛА
КЪЫЗЫЛ Агъачда бишгенди чум, Топ-толуду ууучум. Къып-къызыл бишген чумдан Сен да ал ууучумдан. АКЪ Акъдыла къырпакъ, къырау да, Къар жапхан ёзен да, тау да. Сют, айран, бишлакъ, къаймакъ да… Гюлчечек тала да акъды. САРЫ Аштапарчыгъым, къууан: Сап-сарыды бал хууан! Шапталчыкъ да сарычыкъды, Сарычыкъды тарычыкъ да. ЖАШИЛ Жаз башы жашнай жетгенди, Дуньяны жашил этгенди. Назычыгъ а къыш да, жаз да Жашиллей турады, наз да. КЪАРА Дорбункъул Чаукачыкъ Къарылгъач учуп барады, Къанаты къурум къарады. БОЗ Боздула гылыу да, пил да, Хамашхар бёрю да, кюл да. Ожакъдан чыкъгъан тютюн да Бозду. Тишханчыкъ – бютюн да. МОР Кёр, жетидиле жашла – Тюрсюнлю къарындашла. Мор къарындашны алып, Юй сурат салып башла. КЁК Кёк тюрсюн жайда бир кёпдю, Кёк да – кёк, тенгиз да кёкдю. Инжилик Шууулдап баргъан черек да. ГЕРГИ Анамы кёзю гергиди, Къошунда гюлчюк – герги. Тенгизде алай игиди Жай чабакъча жюзерге. КИМИТ Мелеуше Жаз тала сейир омакъды. Лейлякчыкъ Не гюллюдю къучагъы! НАР Кюз къайын женгил-сарыды, От да саргъылдым жанар. Дуруншчукъланы бары да Бирча кюн бетилилле, нар. 2011
Изменено: |
|
|
|
18.01.2022 18:38:05
КОРНЕЙ ЧУКОВСКИЙ Кёчюрме ЧИБИНКАЙ-ЧИБАРИЙ Чибинкайды Чибарий, Жыйрыгъы алтын дарий. Талада ойнай, чапды, Бир багъыр ахча тапды. Базаргъа барды очукъ, Самовар алды очукъ. «Таракъан да, гумулжук да, келигиз Мен шай бла сыйлайым!» Таракъан жыйын жетеди, Шай ичип зауукъ этеди. Татлыханчыкъла уа – Таплыханчыкъла уа, Ичдиле сюття къуюп, Сора ойналла тоюп: Бюгюн, бюгюн Чибинни Къууанчлы кюнюдю! Бюрчеле да кирдиле, Чурукъла келтирдиле. «Ой, къарачыгъыз бери, Алтындан – кепилери! Балжыя Къууанып жетеди, Ол барысына да Бал саугъа этеди… Гёбелек кока уа Къайнатма Къанаты окъа уа Кюзгюден бошамайды. Алайлай бир къарттакай Губучукъ, Алайлай бир жуттакай Гудучукъ Чибарийчикни тутду, Ой, жанын къурутду. Сюйреди да кетди ташагъа, Ашаргъа. «Багъалы къонакъларым, ой, хайда, Чабыгъыз: Губу менден бошайды. Мен май бермедимми? Мен шай бермедимми? Ой, къутхарыгъыз терк – Ариу кёрмедимми? Бюрчеле-мюрчеле Бек къоркъгъандыла, Къууушха, жепиге Терк букъгъандыла. Таракъанчыкъла уа, Къамыжакъчыкъла уа, Бирер мюйюшге гузаба къысылгъандыла, Бирер тешикге дыгалас сугъулгъандыла, Кёзден-къулакъдан ташайгъандыла, Шошайгъандыла. Бирчиги да солумайды, тепмейди. Урушур, тюйюшюр къайгъы этмейди. Сенгирчге уа секирди да – Чак, чук, чок, Губудан къача кирди да – Чак, чук, чок, Кёпюрчюк тюбюне къутулду, Шум болду. Ол къанич а эрнинми жалайды, Чибинни къолчугъун-бутчугъунму байлайды, Жан арурутмай, жютю тюшлеринми къадайды? Чибинни жарасы уа къанайды, къанайды. Губукъан а эмеди, эмеди къанын, Бусагъат чыгъарлыкъды жанын. Чибинчик къычырады жиляп-таралып, Жаналгъыч а кюледи анга аралып. Алайлай а, алайлай, Батырлыкъ жырын жырлай, Уячыгъындан чыгъып, Ургъуйчукъ жетеди. Мюйюшню чыракъчыгъы Жап-жарыкъ этеди. «Эй мурдар, къайдаса, чыкъ! Чыкъ, сермешейик ачыкъ!» Къылычын жылтыратып, Губугъа чабады. Чапракълай къалтыратып, Ол башын чалады. Сора Чибиннге къайтып Сёлешди, былай айтып: «Мен зулмучуну жойдум, Мен аны туурап къойдум! Энди уа, узат да къол, Ийнагъым, жаным да бол!» Къурт-къумурсхала да бирча Жырлалла дунья билирча: «Ургъуйгъа махтау, махтау – Хорланнганды жау!» Жилтенле Отчукълача жандыла. Кёрчю бир, къалай зауукъду, Кёрчю бир – нечик! «Жюзаякъла, чабыгъыз, Чабыгъыз да табыгъыз, Жырдаман Тепсеген этебиз!». Жетдиле къобузчула, Жетдиле да буздула Шошлукъну: кынна-кынна, Тепседи саскы ынна. Дауурбас а дангырдайды, Дёнгюрдейди: «Хайда, тепсе, хайда, хайда! Хайда!» – дейди. Чибинчик да кирпилдейди, Ургъуйчукъ бла тепсейди. Чарыкъла уа – лап-луп! Чурукъла уа – дап-дуп! Кюеле да, каскала да, Жилтенле да, саскыла да: «Эйле, не зауукъду!» –- дейле, Аламат ариу тепсейле. Мюйюзлю къамыжакъла уа, Бай, базыкъ да мыжыкъла уа. Бёрклерин булгъай баралла, Ташкёмюрча, дум къаралла. Гёбелек бла бир тап Тепседи, мыйыкъ сылап, Жууулдар жууулдауукъ. Ма зауукъ десенг – зауукъ! Халкъ уллу къууанч этеди – Чибинчик эрге кетеди Алп батыр да, пелиуан да, Махтаулу да Ургъуйгъа! Бюрчечиг а, Бюрчечик Кёр, нечикди, ой, нечик! Къызадан къыза барады, Бир чёгеди, бир турады: «Татлыханчыкъла, Ариужанчыкъла, Тара-тара-тара-тара-таракъанчыкъла!» «Оппа, соппа!» дер да, Той-оюн этер да, Халкъ тепсер танга дери! Сиз да жетигиз бери! Бюгюн, бюгюн Чибинни Къууанчлы кюнюдю.
Изменено: |
|
|
|
22.01.2022 18:01:42
1. ЭКИ УЛАКЪ
(Дерслик китапда суратха кёре эки назму) Ойнакълай келе бирде Эки улакъ кёпюрде Тюбешип къалгъандыла. Этмей бир бирге хатер: – Эй жол бер! – Угъай, сен бер! – Деп дауур болгъандыла. Эс, акъыл деген къайда! – Тюйюшге жетгендиле. Экиси да алайда Тау суугъа кетгендиле. 2. КИЙИК УЛАКЪЛА Жай кюн бир ариу, чууакъ. Къуш кёкде къалкъады. Киришде эки улакъ Тюбешип къалгъанды. Тарды да къая кириш, Жокъду бурулур амал. Тюзелирми энди иш, Аманнга кетмезча хал? Кёрчю, эслиликлери Экисин да сакълады: Бири жатды да, бири Юсю бла атлады. 1972
Изменено: |
|
|
|
27.01.2022 19:41:10
ХАРФЛЫКЪ
Агъазчыкъ тири затчыкъды, Баппахан аламатчыкъды. Вертолёт таугъа къонады. Гапалау таякъ жонады. Гъаргъадан – мюйюзбурунду. Дауумхан – алтын журунду. Егерь сакъды кийикге. Ёчдю жугъутур тикге. Жаз башы сейир заманды. Залкъыды юзген – заранды. Ийисли болгъан аманды. Йод тырналгъаннга даманды. Кишиучукъ сюття ичеди. Къарангы эсе – кечеди. Лобанчыкъ кёзден сокъурду. Макъаны жыры гъур-гъурду. Нашачыкъ кёгет ашчыкъды. Омарчыкъ сиркиу жашчыкъды. Партагъа жазгъан – алтакъ. Рамазан – кийизкъалпакъ. Суу тохтамайын барады, Тау а тепмейин турады. Укучукъ кече учады. Фердаучукъ къаздан къачады. Хайыуа бишгенди энди. Цомартцыкъ Бабугентденди. Чибинчик – зызылдауукъ, Шауданчыкъ – зынгырдауукъ. Щёткасыз чурукъ – зая. Ындырчы – чынгыл къая. Эмпедукду Юсюпчюг а – озгъурчукъ, Яра тутушду очукъ. 2012 |
|
|
|
30.01.2022 17:10:25
ГЫЛЫУЧУКЪ ЖИЛЯЙДЫ
Орамда, аямай, Гылыучукъ чапды, жортду. Билмей, чарыгъын жыртды, – Не этсин жилямай?! 1977 |
||||
|
|
|||
Читают тему (гостей: 1)