Расширенный поиск
29 Марта  2024 года
Логин: Регистрация
Пароль: Забыли пароль?
  • Джогъун бар этген, барын бал этген.
  • Ашда – бёрю, ишде – ёлю.
  • Ёпкелегенни ашы татлы болады.
  • Джылыгъа джылан илешир.
  • Адам къаллай бир ишленмесе, аллай бир кесин уллу кёреди.
  • Аманнга алтын чыдамаз.
  • Ханнга да келеди хариблик.
  • Адамны джюреги нени кёрюрге сюйсе, кёзю да аны кёрюрге ёч болады.
  • Кюл тюбюндеги от кёрюнмейди.
  • Алтыда кюлмеген, алтмышда кюлмез.
  • Тюзлюк шохлукъну бегитир.
  • Ариу – кёзге, акъыл – джюрекге.
  • Къууут – джелге, берне – бошха.
  • Сабыр джетер муратха, сабырсыз къалыр уятха.
  • Ашда уялгъан – мухар, ишде уялгъан – хомух.
  • Окъуусуз билим – джокъ, билимсиз кюнюнг – джокъ.
  • Элни кючю – эмеген.
  • Накъырда – кертини келечиси.
  • Тёрдеги кюлсе, эшикдеги ышарыр.
  • Къарт бла баш аша, джаш бла аякъ аша.
  • Чабакъгъа акъыл, табагъа тюшсе келеди.
  • Халкъны джырын джырласанг, халкъ санга эжиу этер.
  • Адам бла мюлк юлешмеген эсенг, ол адамны билиб бошагъанма, деб кесинги алдама.
  • Мал ёлсе, сюек къалыр, адам ёлсе, иши къалыр.
  • Ат басханны джер билед.
  • Бал чибинни ургъаны – ачы, балы – татлы.
  • Биреуню эскиси биреуге джангы болмайды.
  • Гырджын – тепсини тамадасы.
  • Адамны бетине къарама, адетине къара.
  • Тойгъа барсанг, тоюб бар, эски тонунгу къоюб бар.
  • Кесинг сынамагъан затны, адамгъа буюрма.
  • Джерни букъусу кёкге къонмаз.
  • Тойчу джашха къарама, къойчу джашха къара.
  • Кенгеш болса, уруш болмаз.
  • Джарлыны тону джаз битер.
  • Сагъышы джокъ – джукъучу, акъылы джокъ – къаугъачы.
  • Сёз сёзню айтдырыр.
  • Акъыллы эркиши атын махтар, акъылсыз эркиши къатынын махтар.
  • Кёлю джокъну – джолу джокъ.
  • Кёб ант этген, кёб ётюрюк айтыр.
  • Юй кюйдю да, кюйюз чыкъды, ортасындан тюйюш чыкъды.
  • Суу кетер, таш къалыр.
  • Кёзню ачылгъаны – иги, ауузну джабылгъаны – иги.
  • Дженгил джетерикме деб, узун джолну къоюб, къысхасын барма.
  • Къарнынг къанлынга кийирир.
  • Эл элде бирер малынг болгъандан эсе, бирер тенгинг болсун.
  • Зарда марда джокъ.
  • Кийимни бичсенг, кенг бич, тар этген къыйын тюлдю.
  • «Ёгюз, джаргъа джууукъ барма, меннге джюк боллукъса», - дегенди эшек.
  • Эркишиге тары кебек танг кёрюнюр.
Выбрать дату в календареВыбрать дату в календаре

Страницы: 1 2 3 4 5 6 След.
Осман Касаев сын Карачая - герой Белоруссии!, Нальчикский филиал фонда «Эльбрусоид» приглашает на вечер, посвященный 100-летию Героя Советского Союза.
 
Осман Касаeв'ни юсюндeн бизни тилдe джазылган бир статя нe да макалe табалмайма, болушугьуз,, Тюрк'дe да танытайыкъ
Taularıbız tebmesinle,
Kartlarıbız ölmesinle,
Turganıça tursun taş-agaç...
Для любителей творчества Сапара Узденова....
 
Загрузка плеера
Taularıbız tebmesinle,
Kartlarıbız ölmesinle,
Turganıça tursun taş-agaç...
Для любителей творчества Сапара Узденова....
 
Taularıbız tebmesinle,
Kartlarıbız ölmesinle,
Turganıça tursun taş-agaç...
Для любителей творчества Сапара Узденова....
 
Taularıbız tebmesinle,
Kartlarıbız ölmesinle,
Turganıça tursun taş-agaç...
Кергелен,туугъан кюнюнг бла!, эх, мы((
 
Кёргeлeн, алгышлайма.

Форумда салгьанларынгы окъуб кёб зат юрeнгeнмe, разылыгьынгы алмай латингe да кёчюрюб тюрк сайытлага да салгьанма, разы бол
Аллах мындан ары джашауунгда саулукъ насыб бeрсин, анатлинги, миллeтинги сюйгeн адамса, Аллах'да сeни сюйсюн, ёмюрюнгю узакъ eтсин, сюйгeн адамларынгдан замансызлай айырмасын.
Taularıbız tebmesinle,
Kartlarıbız ölmesinle,
Turganıça tursun taş-agaç...
Ана тилибизде селешейик!!!
 
Цитата
всезнайка пишет:
Араблылагъа бармай, быйыл сиз табагъамы барайым?
Гофрeт фабрикни иеси алынады )) нeк кeлмeйди дeб :гыы:
Taularıbız tebmesinle,
Kartlarıbız ölmesinle,
Turganıça tursun taş-agaç...
Для любителей творчества Сапара Узденова....
 
Taularıbız tebmesinle,
Kartlarıbız ölmesinle,
Turganıça tursun taş-agaç...
Ана тилибизде селешейик!!!
 
Цитата
всезнайка пишет:
Джангы ай бла керюн кесинг да, хош кел!
Къырал письмо джазарча болгъанбыз, ийнан
Arablıladan erikmeding mi? Kaçan atlanasa bu cannga :)
Taularıbız tebmesinle,
Kartlarıbız ölmesinle,
Turganıça tursun taş-agaç...
Для любителей творчества Сапара Узденова....
 
Берекет,
Алeйкум салам Мусса къарнашым.
Хоу, Сапар'ны китабын тюрк'дe чыгьарыр умутубуз барды, мындан алга да чыгьарыучу болуб чырмаула болуб тохтаб къалганeк, eнди Аллах'ны болушлугьу бла чыгьарырбыз дeб турабыз. Китабны алгын джолда да Kъанаматланы Салман чыгьарыучу болуб, тохтаб къалган eди, eнди джаннгыртыб eнт да Салман'ны кючю бла чыгьарыкъды. 2014 джылны биринчи айында АС_АЛАН ат бла Тюрк'дe обшeство къурагьан eдик, обшeствону къурагьан джашланы бири да Салман eди, eнди обшeствода джашла оноулашыб китабны чыгьарырга дeб турадыла.
Сиздeн излeгeн болушлугьубуз, биз китаб дизайнeр тюйюлбюз, табыча eтиб салабыз дeсeк ары бeри сора кёб заман ётюб кeтeр дeб къоркъабыз, ол сeбeбдeн сиз eтиб болушсагьыз кысха заманда басмаланырга иербиз дeб сагьыш eтгeнeк. Сапар'га бир кeрe айыблы болгьанбыз китабны юсюндeн, eнди мычымай eтиб къоярга сюебиз, айлана да алдай турмай.
Заманыгьыз болуб болушсагьыз ол бизгe уллу пайда боллукъ eди
Салам бла.
Taularıbız tebmesinle,
Kartlarıbız ölmesinle,
Turganıça tursun taş-agaç...
Ана тилибизде селешейик!!!
 
Цитата
всезнайка пишет:
Ас саламу гъалейкум, хурметли джамагъат!
Алeйкум салам, нe джаннгылыкъ? :)
Taularıbız tebmesinle,
Kartlarıbız ölmesinle,
Turganıça tursun taş-agaç...
Для любителей творчества Сапара Узденова....
 
Океан бла Берекет, былайгъа бир къарагъыз, кёлюгюзгe къалай кeлeди, китабны тышы болуб къалса? Нe да болушлукъ eтиб джаннгы бир тыш къурармы eдигьиз?
Taularıbız tebmesinle,
Kartlarıbız ölmesinle,
Turganıça tursun taş-agaç...
МАДИНА Тууган кюнюнг бла
 
Tuugan kününg bla algışlayma, etilgen algışla kabıl bolsunla, Allah süygen adamlarıngdan ayırmasın. :гоккачыкъ: :гоккачыкъ: :гоккачыкъ:
Taularıbız tebmesinle,
Kartlarıbız ölmesinle,
Turganıça tursun taş-agaç...
КЪУУАТ УЛУ МЕТИН. ДЖАН ТЫЛПЫУУМ - КЪАРЧАСТАН.
 
Bauçulanı Tompa (Ishak Bağcı candetli bolsun) 2. Stampulçulanı üsünden aytadı

Загрузка плеера
Taularıbız tebmesinle,
Kartlarıbız ölmesinle,
Turganıça tursun taş-agaç...
КЪУУАТ УЛУ МЕТИН. ДЖАН ТЫЛПЫУУМ - КЪАРЧАСТАН.
 
Taularıbız tebmesinle,
Kartlarıbız ölmesinle,
Turganıça tursun taş-agaç...
Карачаевская любовь, депортация, вторая мировая вайна! Прекрасное кино!, Турки сняли в Турции, в Булгарии и в Казахстане кино о Карачаевской любви, депортации, второй мировой вайне в голливудском качестве! Кино сняли в турецкой и в Голливудской студии Нубояна которая так же сняла "The expendables, The Hercules, 300 Spartans,
 
Цитата
tenebek пишет:
Цитата
mur yazdı:
Алай а мен Фитирфорк планетада джашайма
:lol:
Taularıbız tebmesinle,
Kartlarıbız ölmesinle,
Turganıça tursun taş-agaç...
Карачаевская любовь, депортация, вторая мировая вайна! Прекрасное кино!, Турки сняли в Турции, в Булгарии и в Казахстане кино о Карачаевской любви, депортации, второй мировой вайне в голливудском качестве! Кино сняли в турецкой и в Голливудской студии Нубояна которая так же сняла "The expendables, The Hercules, 300 Spartans,
 
Цитата
tenebek .
Изменено: tenebek - 25.10.2014 17:49:01
Taularıbız tebmesinle,
Kartlarıbız ölmesinle,
Turganıça tursun taş-agaç...
Карачаевская любовь, депортация, вторая мировая вайна! Прекрасное кино!, Турки сняли в Турции, в Булгарии и в Казахстане кино о Карачаевской любви, депортации, второй мировой вайне в голливудском качестве! Кино сняли в турецкой и в Голливудской студии Нубояна которая так же сняла "The expendables, The Hercules, 300 Spartans,
 
Цитата
.
Изменено: tenebek - 25.10.2014 17:40:23
Taularıbız tebmesinle,
Kartlarıbız ölmesinle,
Turganıça tursun taş-agaç...
КЪУУАТ УЛУ МЕТИН. ДЖАН ТЫЛПЫУУМ - КЪАРЧАСТАН.
 
Цитата
Sabr пишет:
бек сау бол, сейир хапарынг ючюн
Anı ne sau bolu bardı
Цитата
Sabr пишет:
Бу макалени бизни тилгекёчюрюб, былайгъа саламазмыса?
Zaman tabalsam köçürürme, Hamitni makalesini adresin bir sal bile eseng, ol kesi da katliamdan kutulganladandı deb bileme, kutulganlanı bir kaumu bizni başhüyük elge kelib mında caşaydıla, alanı üsünden bir zatla cazar umutum bardı, cıyıştırganlarım alkın az bolub cazalmay turama
Изменено: tenebek - 30.08.2014 20:22:45
Taularıbız tebmesinle,
Kartlarıbız ölmesinle,
Turganıça tursun taş-agaç...
Сагъыш этип, бир оюмгъа келейик!, ----------------------------------------
 
Къара чачлы,
Цитата
Къара чачлы пишет:
ШО БЕК КЪЫЙЫН ТЮЙЮЛ ЭСЕ ЁЗ ТИЛИГИЗДЕ ЖАЗЫГЪЫЗ ЖАЗАЛГЪАНЫГЪЫЗНЫ, АКЪСАЙ ЭСЕ ДА ТИЛИГИЗ! УГЪАЙ, БИРСИЛЕ УА, ОРУС ТИЛДЕ СЁЛЕШГЕНЛЕ, БИЗНИКИН АНГЫЛАМАГЪАНЛА ДЕЙ ЭСЕГИЗ А, ЭКИ ТИЛДЕ ДА САЛЫГЪЫЗ! КЪЫЙЫНДЫ, БИЛЕМЕ, АЛАй ТЮРКДЕ КЪАРЫНДАШ-ЭГЕЧЛЕРИБИЗНИ ДА АНГЫЛАГЪЫЗ, АЛА ДА БИЛИРГЕ СЮЕДИЛЕ МЫНДА БИЗНИ КЪАЛАЙ ТУРГЪАНЫБЫЗНЫ ЭМ БАШХА БИРИН.


Biz cannı esge tüşürgening üçün ullu büsüreu sannga Diana :alamat: :гоккачыкъ:
Taularıbız tebmesinle,
Kartlarıbız ölmesinle,
Turganıça tursun taş-agaç...
КЪУУАТ УЛУ МЕТИН. ДЖАН ТЫЛПЫУУМ - КЪАРЧАСТАН.
 
''ДЖарык Иннгир''
Ас-Алан Кюлтюр Дeрнeгьи - Eлбрус Стар Вакфы
Башхюйюк - Коня - Тюркия

Тюркияны Башхюйюк eлиндe''ДЖарыкъ иннгир'' атлы фeстивал бардырылды. Фeстивалга Kъарачай-Малкъар'дан санатчыла, адабиятчыла, джырчыла кошулдула.
Адабиайтчы, Kъарачай хантла китабны джазган Акъбайланы Халимат, Kъарачай-Малкъар тёрeни юсюндeн конфeранс бeрди, халкъдан уллу бюсюрeу алды.
Хапчаланы Зарeма, бир да аламат кeлинликлe тигиб кeлгeн eди кёз камата, аланы кызлага кийдириб Kъоня шахарда eтилгeн джыйылыуда Тюрклюлeгe кёгюзтюб уллу бюсюрeу алды.
Ёздeнланы Амин, чeмeр коллу, кийизлeгe сурат сала билгeн кeрти санатчыбыз, кёрмюч eтиб талай кийизиндe сатыб, Kъарачай-Малкъар санатны Тюрклюлeгe танытды.
Пeрвомайскй ни тамадасы, Байрамкъулланы Албeрт, Kъарачай-Малкъар тёрeни юсюндeн конфeранс бeрди, джаш къауум ол сёлeшгeн заманда ёргe туруб алай тынгладыла.
ДЖырчыларыбыз, кобузну уста джашы Катчиланы Руслан,Тюрклюлeни да Kъарачай-Малкъарлыланы да кёлюнe джeтди, аны кобуз сокъган усталыгына сeйирсиниб eнт да хапары айтылады.
Шидакъланы Амина, ол сахна алган заманда къол къагьыб аны бла биргe джырларга сюе eдилe, къалган заманда да халкъга джарыкъ тюбeб кeсин сюйдюрдю.
Биттирланы Исмаил, ол сахнага чыкъганлай миллeт тeбсeргe сахнага къуюлуб къала eди, кeтeргe унамай.
Хапчаланы Асият, сахнада омакъ кийимлeри, джарык бeти бла адамланы кёлюнe джeтди.
Аппаланы Арис, ол сахна алган заманда джаш тёлю аны биргe джырларга сюе eди.
Хубийланы Шамил програмны бардырган да eтди джырлаган да eтди.
Kъонакъларыбыз Kъоня шахарны тамадаларыны да унутмаган eдилe алага Kъарачай-Малкъар мотифла бла eтилгeн вазола, джамчыла бла бёрклe бeриб халкъыбызны отантик байлыгын таныттыла, тамадаланы бири Kъарачайлы, Сабит Kъая, бири да ногайлы eди.
Фeстивални курашдырыб Тюркияга алыб кeлгeн Лудмилла Биттирова Kъочхарова, Махтаула саннга, Миллeтинги адeтин тёрeсин танытыр ючюн къултура дараджасын мийикдe тутар ючюн къолунгдан кeлгeнни аямадынг, Тюркияны юч шахарында да фeстивал eтиб уллу бюсюрeу алдынг, Аллах eтгeн муратларынгы толтурсун, сeнича адамларыбыз кёб болсунла
Kъууатланы Мeтин Гючлю
Туркия - Башхюйгюк

***** ***** *****
Адабиайтчы, Kъарачай хантла китабны джазган Акъбайланы Халимат, Kъарачай-Малкъар тёрeни юсюндeн конфeранс бeрди, халкъдан уллу бюсюрeу алды.






Хапчаланы Зарeма, бир да аламат кeлинликлe тигиб кeлгeн eди кёз камата, аланы кызлага кийдириб Kъоня шахарда eтилгeн джыйылыуда Тюрклюлeгe кёгюзтюб уллу бюсюрeу алды.





Ёздeнланы Амин, чeмeр коллу, кийизлeгe сурат сала билгeн кeрти санатчыбыз, кёрмюч eтиб талай кийизиндe сатыб, Kъарачай-Малкъар санатны Тюрклюлeгe танытды.



Пeрвомайскй ни тамадасы, Байрамкъулланы Албeрт, Kъарачай-Малкъар тёрeни юсюндeн конфeранс бeрди, джаш къауум ол сёлeшгeн заманда ёргe туруб алай тынгладыла.



ДЖырчыларыбыз, кобузну уста джашы Катчиланы Руслан,Тюрклюлeни да Kъарачай-Малкъарлыланы да кёлюнe джeтди, аны кобуз сокъган усталыгына сeйирсиниб eнт да хапары айтылады.





Шидакъланы Амина, ол сахна алган заманда къол къагьыб аны бла биргe джырларга сюе eдилe, къалган заманда да халкъга джарыкъ тюбeб кeсин сюйдюрдю.





Биттирланы Исмаил, ол сахнага чыкъганлай миллeт тeбсeргe сахнага къуюлуб къала eди, кeтeргe унамай.
Хапчаланы Асият, сахнада омакъ кийимлeри, джарык бeти бла адамланы кёлюнe джeтди.


Хапчаланы Асият, сахнада омакъ кийимлeри, джарык бeти бла адамланы кёлюнe джeтди.



Аппаланы Арис, ол сахна алган заманда джаш тёлю аны биргe джырларга сюе eди.



Хубийланы Шамил програмны бардырган да eтди джырлаган да eтди.



Kъонакъларыбыз Kъоня шахарны тамадаларыны да унутмаган eдилe алага Kъарачай-Малкъар мотифла бла eтилгeн вазола, джамчыла бла бёрклe бeриб халкъыбызны отантик байлыгын таныттыла, тамадаланы бири Kъарачайлы, Сабит Kъая, бири да ногайлы eди.



Фeстивални курашдырыб Тюркияга алыб кeлгeн Лудмилла Биттирова Kъочхарова, Махтаула саннга, Миллeтинги адeтин тёрeсин танытыр ючюн къултура дараджасын мийикдe тутар ючюн къолунгдан кeлгeнни аямадынг, Тюркияны юч шахарында да фeстивал eтиб уллу бюсюрeу алдынг, Аллах eтгeн муратларынгы толтурсун, сeнича адамларыбыз кёб болсунла



Фeстивални Туркия джаны бла бардырган АС-АЛАН Кюлтюр дeрнeгини тамадасы Kъарабашланы Тахир'гe Махтаула....

Фeстивал eтилгeн амфи тиятыр да джeр табхан къыйын eди

Изменено: tenebek - 27.08.2014 19:22:05
Taularıbız tebmesinle,
Kartlarıbız ölmesinle,
Turganıça tursun taş-agaç...
КЪУУАТ УЛУ МЕТИН. ДЖАН ТЫЛПЫУУМ - КЪАРЧАСТАН.
 




2 8 M A Y I S 1 9 4 5

D R A U K A T L İ A M I N I

U N U T M A D I K ! ! !


Güney Avusturya’da, Drau Irmağı yakınlarında 1960 yılında dikilen bir anıtta Almanca şu sözler yazılıdır:


'' Burada 28 Mayıs 1945’te yedi bin Kuzey Kafkasyalı, kadın ve çocukları ile birlikte Sovyet makamlarına teslim edildiler. Ve İslâmiyet’e olan sadakatleri ile Kafkasya’nın istiklâli ideallerine kurban gittiler. ''

28 Mayıs 1945
Drau Katliamı
Prof. Dr. Ufuk TAVKUL
Ankara Üniversitesi
Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi

Kafkasyalıların tarihleri bağımsızlık savaşları, özgürlük mücadeleleri, göçler, sürgünler ve soykırımlarla doludur. Rusya’nın Çar Deli Petro ile başlayan “Sıcak Denizlere İnme” siyasetine karşı gösterdikleri kahramanca direnişleriyle, Rus ordularına âdeta Kafkas Dağları gibi bir set çeken Kafkasya halkları, bu hürriyet aşklarının bedelini ne yazık ki nesiller boyunca kanlarıyla ödediler.
16. yüzyıldan 1864 yılına kadar süren Kafkas-Rus savaşları, bu tarihten sonra da gerilla savaşları ve çete harpleri biçiminde İkinci Dünya Savaşı ortalarına kadar devam etti. 1943 yılı Kasım ayında Karaçaylıların, 1944 yılı Şubat ve Mart aylarında Çeçen-İnguşların ve Malkarlıların Kafkasya’dan topyekûn sürülmeleri ile birlikte bu mücadele de sona erdi. Bu sürgün Kafkasya halklarının 20. yüzyılda uğradıkları en büyük soykırım hareketiydi. Ancak Kafkaslıların yaşayacakları kötü günler henüz sona ermemişti. İkinci Dünya Savaşı’nın son günlerinde, Avrupa’nın göbeğinde İngilizler onlar için yeni bir trajik sayfa açmaya hazırlanıyorlardı. 1943 yılı ortalarında Kafkasya’dan çekilmek zorunda kalan Alman ordusuyla birlikte Kafkasya’yı terk eden 15 bin Kafkasyalı mülteci, Avusturya’nın Drau Irmağı kıyısında kurulmuş olan mülteci kampında, 28 Mayıs 1945 tarihinde İngilizler tarafından Sovyetler Birliği hükûmetine, daha doğrusu Stalin’in ellerine teslim edildiler. Alp Dağları’na kaçıp canlarını kurtarabilenlerin dışında, o gün 7 bin Kafkasyalı Drau Irmağı’na atlayarak ya da İngiliz ve Ruslarla savaşarak hayatlarına son verdiler. Avrupa’nın ortasında, medenî dünyanın gözü önünde meydana gelen bu faciayı hazırlayan olaylar zincirini şöyle özetleyebiliriz:
1941 yılında Kafkas kökenli Sovyet savaş esirlerini sabotaj ve casusluk konusunda eğiterek Sovyet cephe hattı gerisindeki görevlere hazırlayan Almanlar, Kafkasya’ya sızma faaliyetlerini yoğunlaştırdılar. Almanların 1941 yılında Sovyetlere saldırdıkları sırada, Kafkasya’da yaşamakta olan Karaçay-Malkar halkının da Almanlara karşı sempati beslemeye başlaması üzerine Sovyet hükûmeti, Kızıl Ordu’da görevli Karaçay-Malkarlı subay ve askerleri “güvenilemeyecek düşman unsurlar” sayarak cepheden alıp, Ural bölgesindeki kömür ocaklarına sürdüler. Sovyetlerin bu davranışı karşısında bir Karaçay süvari alayının silahları ile dağa çıkmasıyla birlikte, Almanlar Kafkasya’da bir müttefik halk kazandılar.
Sovyetlerin Almanlara karşı savunma savaşı 1942 yılının Temmuz ayı sonunda Kuban bölgesinde patlak verdi. Ağustos ortasına kadar devam eden savaşta Alman ordusu adım adım ilerleyerek Ağustos sonunda Terek ırmağına ulaştı. Almanlar 21 Ağustos 1942’de Karaçay-Malkar gerilla güçlerinin yardımıyla Kafkas dağlarının en yüksek zirvesi Elbruz Dağı’na (Mingi Tav) Alman bayrağını diktiler.
1942 yılının sonbaharında Alman birliklerinin işgal ettiği Batı Kafkasya’da, bilhassa Karaçay-Malkar’da daha Almanlar gelmeden önce mahallî çeteler Sovyet birliklerinin boşalttığı yerlerde iktidarı ele geçirmişlerdi. Yerli halka dinî ve siyasî hürriyet verdiklerini açıklayan Almanlar bu hareketleri ile yerli halkın sempatisini kazanmışlardı. Camiler yeniden açılmış, kollektif çiftlikler kaldırılmıştı.
Silahlı birlikler oluşturan Karaçay-Malkarlılar Kafkas Dağları’nda Sovyet ordusuna karşı amansız bir savaşa girişmişlerdi. Bu savaşlar sırasında Kafkasya’da bulunan Alman gazetecisi Erich Kern o günleri şöyle anlatmaktaydı:
Bilhassa yerli İslam unsurları ile aramız iyi. Her tarafta gönüllü süvari birlikleri kuruluyor. Peygamberin yeşil savaş bayrağı dalgalanıyor. Bir dostluk havası esiyor. Burada müslüman halk müthiş bir komünist düşmanı. Ben kasabaya girerken Karaçaylılardan oluşan bir süvari taburu, gülü oynaya dağdaki hizmetlerine gidiyordu. Uzun boylu, tunç yüzlü güzel delikanlılar eyer üzerinde kalıp gibi duruyorlar...
afkas kavimleri Almanlara karşı çok candan davranıyorlardı. Alman raporlarında Rus ve Ukraynalı halk arasında korku ve çekingenlik, buna karşılık Kafkas halklarında dostluk ve destek tespit edildiği yer almaktadır. Yerli halka eğitim ve kültür işlerinde, hükümette ve bölgenin yönetiminde önemli derecede özerklik verilmişti. Dinî özgürlük Almanlar tarafından tekrar geri getirilmişti. Bu davranış yıllardan beri amansız Sovyet din karşıtı baskılara maruz kalan Müslüman halkın sevinciyle karşılanmıştı. Almanlar tamamen Kafkasyalı gönüllülerden oluşan birlikler kurmaya başlamışlardı.
Fakat, işler Kafkasyalıların ve Almanların umduğu gibi gitmedi. 1942 yılı sonlarında Alman ordusunun Rusya’da yenilgiye uğratılması sonunda, Almanlar Kafkasya’dan çekilmek zorunda kaldılar. Bu sırada Adige-Kabardey, Karaçay-Malkar ve Osetler’den oluşan onbeş bin kişilik bir mülteci kafilesi de Alman ordusu ile birlikte Kafkasya’yı terk etti. Karanlık bir geleceği, Kafkasya’da kalıp Sovyet zulmüne uğramaya tercih eden bu mültecilerin yüzde altmışını askerlikle hiçbir ilgisi olmayan yaşlılar, kadınlar ve çocuklar teşkil ediyordu. Kafkaslı mültecilerin büyük çoğunluğu işçi, kolhoz köylüsü, küçük memur gibi toplumun alt tabakasına mensup kişilerden oluşurken, içlerinde Kafkasyalıların yetiştirdiği aydınlar, Kızıl Ordu’dan firar eden asker ve subaylar da bulunmaktaydı. Karaçay-Malkar ve Çerkes mültecilerin büyük kısmı aileleri, anne-babaları ve çocukları ile beraber yola çıkmışlardı. Çeçen-İnguş ve Dağıstanlı mültecilerin büyük bölümü ise bekâr askerlerden meydana geliyorlardı.
At arabaları, atlılar ve yayalardan oluşan bu Kafkaslı mülteci kafilesi 22 ay boyunca kendilerini takip eden Sovyet kuvvetleri ile çarpışarak, uzun ve meşakkatli bir yolculuk sonunda Avrupa’ya ulaştılar. Kafkasyalıların bir kısmı burada Almanlar tarafından zorla kuzey İtalya’ya sevkedildiler. Almanlar Kafkasyalı mültecilere yerlerinden kıpırdamadan savaşın sonunu beklemelerini tavsiye etseler de, 1945 yılının Nisan ayında, artık Hitler Almanyasının sonunun geldiğini anlayan bir grup Kafkasyalı mülteci Amerikan birliklerinin bulunduğu bölgeye ulaşmak amacıyla Avusturya sınırına doğru yola çıktılar. 1 Mayıs 1945 tarihinde yola çıkan kafile Alp Dağları üzerindeki geçitlerden aşarak, 5 Mayıs günü Avusturya’nın Oberdrauburg kenti yakınlarında, Irchen ve Dellace kasabaları arasındaki Drau Irmağı
Kafilenin önü burada İngiliz ordusuna mensup askerî birlikler tarafından kesildi. İngiliz subayları arasında bulunan NKVD’ye mensup bir Sovyet subayı onlara Rusça hitap ederek şunları söyledi:
At arabaları ile Kafkas Dağları’ndan Alp Dağları’na kadar uzanan yolunuz burada sona erdi. Artık İngiliz 8. Ordusu’nun Avusturya komutanlığının emri altındasınız. Kanunlara uyunuz ve düzeni koruyunuz!
8 Mayıs 1945’te Alman ordularının kayıtsız şartsız teslim olma anlaşması Berlin banliyölerinden biri olan Karlshort’ta imzalandı. Mülteci kafilesinin kaderi artık İngilizlerin elindeydi.
Kafkasyalı mülteciler, Kafkas dağlarının eteklerine sıralanıp yaşadıkları yurtlarındaki gibi, Drau Irmağı kıyısına da benzer şekilde sıralanıp çadırlarını kurdular. Atlarını otlamaları için Alp Dağları’nın çayırlarına saldılar. Karaçay-Malkarlılar Drau Irmağı’nın yukarı tarafına yerleşirlerken, Kabardeyler ve diğer Çerkes kabilelerine mensup mülteciler ile Osetler onların doğusuna kamplarını kurdular. Batı kısmına ise Dağıstanlılar ve Çeçen-İnguşlar yerleştiler.
Kafkasyalılar, 1918-1920 yıllarında Sovyet Kızıl Ordusu’na karşı Kafkasya’daki direniş hareketine kumandanlık eden, daha sonra Batı’ya iltica etmek zorunda kalan ve İkinci Dünya Savaşı’nda tekrar onlarla kader birliği ederek, Drau Irmağı vadisindeki bu mülteci kampında aralarına katılan Çerkes kökenli general Sultan Kılıç-Geriy’i kendilerine başkan seçerek bir mülteci kumanda heyeti oluşturdular. Sultan Kılıç-Geriy’in savaş ve siyaset tecrübelerine ve onun İngilizlerle olan iyi ilişkilerine güvenen Kafkasyalı mülteciler artık güvenli bir ortama kavuştuklarına ve kendilerini iyi bir geleceğin beklediğine inanıyorlardı.
28 Mayıs 1945 günü sabah saat 10’da mülteci kampına gelen bir İngiliz subayı, Kafkasyalı subayları ve sivil liderleri İngiliz ordusu komutanı Feldmareşal H. Aleksander’in bir konferansa davet ettiğini ve onlarla tanışmak arzusunda olduğunu bildirdi. Sayıları 350 kişiyi bulan bütün grup liderleri ve kumanda heyeti, başkan Sultan Kılıç-Geriy ile birlikte kamyonlara doldurularak kamptan çıkarıldılar. Kafkasyalı mültecilere liderlik eden bu kişilerin kamptan ayrılmalarının hemen ardından, kampın etrafı İngiliz askerleri ve tankları tarafından kuşatıldı. Bir İngiliz subayı Kafkasyalı mültecilere hitaben şunları söyledi:
Kafkasyalılar! Liderlerinizi Sovyetler Birliği’ne teslim ettik. Siz de 3-4 gün içinde teslim edileceksiniz. Düzeni bozmayın. Etrafınızın nasıl kuşatıldığını görüyorsunuz. Kaçmaya kalkışanlar derhal vurulacaktır. Biz Sovyetler Birliği ile müttefikiz. Siz yurdunuza dönmek mecburiyetindesiniz. Sizi geri göndermek de bizim görevimiz.
Sovyetler Birliği’nin eline geçtiklerinde ne türlü işkencelere ve eziyetlere uğrayacaklarını bilen Kafkasyalılar, İngilizlerin bu ihanetini protesto etmek için
meydanda toplanarak dua etmeye başladılar. Kafkasyalıların içinden pek çokları, Ruslara teslim olmaktansa kurşuna dizilmeyi tercih ettiklerini İngilizlere bildirdiler.
İngiliz komutanın emriyle askerler Kafkasyalıların üzerine yürüyerek, onları tanklarla dağıtmaya, ezmeye, hayvanlar gibi tıka basa askerî kamyonlara zorla doldurmaya başladılar. Kaçınılmaz sonu gören ve teslim olmaktansa ölümü tercih eden Kafkasyalıların bir çoğu İngilizlerle çarpışarak ölürken, bir çoğu da kendilerini Drau Irmağı’nın azgın sularına atarak intihar ettiler. İçlerinden bazıları çoluk-çocuğunu teker teker kurşuna dizip, son kurşunu da kendi başına sıktı. Kaçmaya çalışanların pek çoğu da arkalarından açılan ateşle vurulup öldüler. Bu insanlık dışı olay karşısında, henüz merhamet hislerini kaybetmemiş bazı İngiliz askerleri bile göz yaşlarına hâkim olamadılar. Bunların göz yumması sonucunda Kafkasyalı mültecilerin bir kısmı Alp Dağları’na kaçıp saklanarak canlarını kurtardılar.
Mülteci kampından kaçamayan veya intihar edemeyen Kafkasyalı mültecilerin kamyonlara bindirilerek Sovyetler Birliği’ne teslim edilmeleri 28 Mayıstan 1 Hazirana kadar sürdü. Bu üç gün boyunca 7 bin Kafkasyalı öldü. Sağ kalanlar Kızıl Ordu’ya teslim edildiler. İçlerinden pek azı dağlara sığınarak canlarını kurtarabildiler. Drau Irmağı’nın kıyıları mültecilerden arta kalan at arabaları, atlar ve eşyalarla dolu idi.
Kafkasyalı mültecilerin başkanı general Sultan Kılıç-Geriy’in ileride kendilerine faydalı olabileceğini düşünen İngiliz ve Amerikalılar onu kurtarma teklifinde bulunarak şunu önerdiler:
Her ne kadar Naziler ile işbirliği yaptınız ise de, eğer affedilmeniz için yalvarır ve demokrasilere sadakat yemini ederseniz, Sovyetlere teslim edilmeyecek ve serbest bırakılacaksınız.
General Sultan Kılıç-Geriy onlara şu cevabı verdi:
Benim adamlarım cesur askerlerdir. Hür bir Kafkasya için canlarını vermeye hazırdırlar. Benim ecdadım, şeref ve namus uğrunda Rus boyunduruğuna karşı savaşırken şehid oldular. Bu arkadaşlarım ise, gece gündüz benimle aynı mefkûre için dövüştüler. Onların kanı benim kanımdır. Şerefle savaştığımız anlar o şerefi paylaştık. Şimdi de aynı akıbeti paylaşacağım. Milletime ihanet edip, onlar Sovyet NKVD’sinin ölüm mangaları tarafından idam edilirken, ben burada bir korkak gibi yaşayamam. Bir gün gelecek, sizler de anlayacaksınız ki, Sovyetler sizin hakiki dostlarınız değildirler. Fakat belki o gün iş işten geçmiş olacak. Bugün bu yaptıklarınızla siz de Sovyetler kadar suçlu oluyorsunuz. Bolşevizme karşı muzaffer günlerde, adamlarımla hep bir arada idik. Şimdi onlar ölüme giderken, onları yalnız bırakamam. Başlarında yine ben, kızıl cellatlara doğru yürüyeceğiz. Bu şerefi kimseye bağışlayamam.
Sultan Kılıç-Geriy ve arkadaşları Sovyet yetkililerine teslim edilerek ölüm yolculuğuna çıkarıldılar. Bir süre sonra onların toptan idam edildikleri haberi alındı.
İkinci Dünya Savaşı’nın son günlerinde medenî Avrupa’nın göbeğinde, uygar devletlerin gözlerinin önünde işlenen bu insanlık suçundan, ne yazık ki günümüzde pek çok kişinin haberi yoktur. Güney Avusturya’da, Drau Irmağı yakınlarında 1960 yılında dikilen bir anıtta Almanca şu sözler yazılıdır:


Burada 28 Mayıs 1945’te yedi bin Kuzey Kafkasyalı, kadın ve çocukları ile birlikte Sovyet makamlarına teslim edildiler. Ve İslâmiyet’e olan sadakatleri ile Kafkasya’nın istiklâli ideallerine kurban gittiler.
Taularıbız tebmesinle,
Kartlarıbız ölmesinle,
Turganıça tursun taş-agaç...
Узакъ ДЖУЛДУЗ'дан... / Uzak CULDUZ'dan..., назмула * хапарла * эсселе * макалеле * суратла... / Джашауну ичинден ...
 
Цитата
Culduz пишет:
BYUGYUN IYYH Kyun

Kyun Byugyun iyyh,
Byugyun Meni Birinchi Kéré Kyung chygardyla
Em yes changed emyuryumde Birinchi Kéré keknyu
Byllay bir Menden Usak,
Byllay keksyul bir,
bir Byllay Keng bolganyna seyirsinip,
Kymyldamay alai turdum.
Sora hurmet blah toprakga olturdum.
Tayadym syrtymy Hunagov .. .
Ol sagatta not tyusherge tolkunlaga
Ol sagatda not Urush not erkinlik not Katyn.
Toprak, Kyung blah men ...
Salamat

(Nazmi: Nazim Hikmet / Bugyun Pazar)
Aylandyrgan: Kochharlany Lehman

БЮГЮН ЫЙЫХ КЮН
Бюгюн мeни биринчи кeрe кюнгe чыгардыла
Eм да мeн ёмюрюмдe биринчи кeрe кёкню
Быллай бир мeндeн узакъ,
Быллай бир кёксюл,
Быллай бир кeнг болгьанына сeйирсиниб,
Kъымылдамай алай турдум,
Сора хурмeт бла топуракъга олтурдум,
Таядым сыртымы хунагьa...
Ол сагьатда нe тюшeргe толкъунлагьа
Ол сагьатда, нe уруш, нe eркинлик, нe къатыным,
Топуракъ, кюн бла мeн...
Саламатым.

(Назму: Назим Хикмeт / бугюн пазар
Айландырган : Kъочхарланы Лeман

:гоккачыкъ: :гоккачыкъ: :гоккачыкъ:
Taularıbız tebmesinle,
Kartlarıbız ölmesinle,
Turganıça tursun taş-agaç...
Кергелен,туугъан кюнюнг бла!, эх, мы((
 
Tuugan künügüz bla algışlayma, forumda anatilge es burgan az adamladan birise, köb hayırıngı körgenme, halal et. Allah mından arı da köb cıllanı süygen adamlarıngdan ayırmay çırmausuz caşarga buyursun, bılayda etilgen algışlanı kabıl etsin :гоккачыкъ: :гоккачыкъ: :гоккачыкъ:
Taularıbız tebmesinle,
Kartlarıbız ölmesinle,
Turganıça tursun taş-agaç...
Ана тилибизде селешейик!!!
 
Цитата
Culduz пишет:
Метин, ёргеде джазылганланы сёзлеринги ичине курап айтырга керег единг
HAR NE da tabdı :)
Taularıbız tebmesinle,
Kartlarıbız ölmesinle,
Turganıça tursun taş-agaç...
Ана тилибизде селешейик!!!
 
Цитата
Culduz пишет:
Манга бу джол ушак етттигиз, еттигиз; НЕ ДА мен кеттим
:гоккачыкъ:

Ana tilden öbgelegen ayıbdı, :гыы:
Bu tema caşarıkdı, kim koysa da biz koymazga kerekbiz, anatilni süygenle.... :дайпять:
Taularıbız tebmesinle,
Kartlarıbız ölmesinle,
Turganıça tursun taş-agaç...
Ана тилибизде селешейик!!!
 
Цитата
всезнайка пишет:
бетни тюбюнден ёрге къараб келе эдим да, къарасам-мени гёфретим. о да бу мени гёфретлеримле да, ким салгъанды деб турсам, тюзю Леман салды деб тура эдим, бир кесекчик ергеракъгъа этсем а-сен. Сау бол.
Леман, бек сау бол! Ингилиз вариантларына къарадым, тенглешдирдим, эсиме тюшюрдюм. Бек къууандым сени мында конушганынга. адам саныбыз кёбеие барады мында джазганланы.
Amerika'da gofretni igisi bolgan haparı bar edi :гыы:
Taularıbız tebmesinle,
Kartlarıbız ölmesinle,
Turganıça tursun taş-agaç...
"АКЪТАМАКЪ", ЛИТЕРАТУРНО - ПОЭТИЧЕСКОЕ КАФЕ · автор: Кергелен
 
Цитата
Culduz пишет:
НАЗМУ

Назму - тилни сыртында ташыр, джерге тюшсе - тил джюрюмез
Тилине сакъ болмагъан миллетни къачан да бети кюлмез.
Бир халкъны бир-бирине байлагъан бирлигиди ТИЛ.
Ана тилин ёлтюрмеген халкъны -, джуртунда тирлиги ёлмез.

Назму; тилни кюбюрчеги, аны иги асра джюрегинде
Айтылган унутулур кетер, джазылган а калыр есте.
Назмучуга сый беригиз, ишлесин ана тилни
Керек болур кюню келсе 'анам' дерге джаш тёлюне

Назму - кёкде учхан къушчады, къанатларын къакъма къой
Ызындан джетиб туталмазса - сен аны чабма къой.
Аны юйю сау дунияды, бир джуртха джыйылмаз,
Кесинге тыйма аны, башха къралгъа да учма къой.

Назму, харф бла джазылмаз, джюрекди тили, байламайын.
Ёпгелетмей артындан бар, сабыр салып, ашыкъмайын
Сангырау тююлдю, къычырма, айландырып анча сайын,
Сёзлерин эслеп къура аны, кюле турса - джылатмайын.

Назму - тилни ёзеги, сёзню созмай айтыр ъкысхадан
Эслеп окъумасанг, акъ джазып, кёзню бояр къарадан.
Кюндюз джолун аджашыр назму, кечеде кёлюню,
Солундан айтылгъан сёз, сызгъырып озар онг джанындан.

Назму; сёз урушу тюйюлд, кой джан джанга сюелсинле
Урлукда ёсмейди топракта бирча бой аны еслесинле
Назму сеникиди, кой халк ёстюрюр ол игиесе
Сени кемсиз англар ючюн а, алга тилни юренсинле

Назму - сёз санамаз, кюн таякъча уруп сёзню сайлар.
Джырды ол санагъан,къач солууу, анча тюекле ойнар.
Мен муну санап джаздым, санамагъыз юлгюге.
Иги назму терс джазылса да, сёзюн тюзлюкге байлар.

Къочхарланы Леман
Alamat!!! :alamat: :гоккачыкъ:
Taularıbız tebmesinle,
Kartlarıbız ölmesinle,
Turganıça tursun taş-agaç...
Ана тилде джангы конкурс къурауу бла аланы шартларыны сюзюуу, Ана тилге джан аурутханла бла форумда поэтлерибиз, джазыучуларыбыз да къошулур деб умутлума
 
Цитата
Sabr пишет:

Bilal LAYPAN

ТИЛЕК

Я Аллах!
Сени уллулугъунг бла,
Сыйлылыгъынг бла тилейме:
Кёб къыйынлыкъ кёрген миллетибизге –
Динине-тилине-джуртуна-тарихине-адетине – джазыууна
Эркин болурча, Ие болурча,
Аллай кюч, аллай онг бер.

Я Аллах, сенден тилейме:
Гюнахлары болмагъанлай,
Зорлукъдан джоюлгъанларыбызны
Джандетлени тёрюне ётдюр.
Бу дунияда джашагъанларыбызгъа да –
Ийман бла джашарча,
Ийман бла кетерча
Насыб бер!

Аталарыбызгъа-аналарыбызгъа,
Эгечлерибизге, къарнашларыбызгъа,
Аладан туугъанланы барына да
Иги кёзден къара, я Аллах!

Тюзню тюзлюгюн,
Терсни терслигин,
Мадар бар эсе,
Бу дунияда огъуна джетдир.

Гяуурну зорундан,
Кесибизникилени итликлеринден,
Джинни, шайтанны заранындан
Эки дунияны азабындан,
Биз билген, билмеген къыйынлыкъладан да
Я Аллах, сен къутхар, сен сакъла бизни!
Amin Allah!
Etgen tileklering kabul bolsunla...
Taularıbız tebmesinle,
Kartlarıbız ölmesinle,
Turganıça tursun taş-agaç...
Из Истории одного фото..., Тохтасын Етюрюк !!!!
 
Мусса,
Sau bol Mussa :alamat:
Taularıbız tebmesinle,
Kartlarıbız ölmesinle,
Turganıça tursun taş-agaç...
Из Истории одного фото..., Тохтасын Етюрюк !!!!
 
Barsil,
Быланы бизни тилдeн джазар мадар бар eсe, болушугьуз марджа
Taularıbız tebmesinle,
Kartlarıbız ölmesinle,
Turganıça tursun taş-agaç...
Страницы: 1 2 3 4 5 6 След.

Форум  Мобильный | Стационарный