Войти на сайт
3 Мая  2024 года

 

  • Акъыл неден да кючлюдю.
  • Шекер бла туз – бир болмаз, ушамагъан – юй болмаз.
  • Билгенни къолу къарны джандырыр.
  • Къатын байлыкъны сюер, эр саулукъну сюер.
  • Тойгъа барсанг, тоюб бар, эски тонунгу къоюб бар.
  • Ауругъанны сау билмез, ач къарынны токъ билмез.
  • Дууулдаса – бал чибин, къонса – къара чибин.
  • Азыкъ аз болса, эртде орун сал.
  • Ачлыкъ отха секиртир.
  • Чомартха Тейри да борчлуду.
  • Терек ауса, отунчу – кёб.
  • Ишни ахырын ойламай, аллын башлама.
  • Алгъанда – джууукъ, бергенде – джау.
  • Бети къызарыучу адамны, джюреги харам болмаз.
  • Юре билмеген ит, къонакъ келтирир.
  • Итли къонакъ джарашмаз.
  • Ана къойну – балагъа джандет.
  • Башсыз урчукъ тюзюне айланмаз.
  • Аджаллыгъа окъсуз шкок атылыр.
  • Эски джаугъа ышанма.
  • Ашарыкъда сайлагъаннга – чий гырджын.
  • Кёбню кёрген – кёб билир.
  • Аз айтсам, кёб ангылагъыз.
  • Ёксюзню къалачы уллу кёрюнюр.
  • Этек чакъмакълары баш джаргъан, сёлешген сёзлери таш джаргъан.
  • Чалманны аллы къалай башланса, арты да алай барады.
  • Тёрдеги кюлсе, эшикдеги ышарыр.
  • Къонакъ аз олтурур, кёб сынар.
  • Аджалсыз ёлюм болмаз.
  • Адам къыйынлыгъын кёлтюрюр, зауукълугъун кёлтюрмез.
  • Сёз къанатсыз учар.
  • Айран ичген – къутулду, джугъусун джалагъан – тутулду.
  • Сёз – кюмюш, джыр – алтын.
  • Зар адам ашынгы ашар, кесинги сатар.
  • Ач келгенни – тойдур, кеч келгенни – къондур.
  • Чомарт къонакъ юй иесин сыйлар.
  • Таукел къуру къалмаз.
  • Миллетни бойну – базыкъ, аны бла кюрешген – джазыкъ.
  • Бети бедерден, намыс сакълама.
  • Тюкюрюк баш джармаз, налат кёз чыгъармаз!
  • Тилсиз миллет джокъ болур.
  • Тёрде – темир таякълы, къаяда – чыпчыкъ аякълы.
  • Биреу ашаб къутулур, биреу джалаб тутулур.
  • Босагъагъа джууукъ орун болса, ашыгъыб тёрге озма.
  • Нарт сёз къарт болмаз.
  • Ауругъан – джашаудан умутчу.
  • Кёпюр салгъан кеси ётер, уру къазгъан кеси кетер.
  • Кёб ашасанг, татыуу чыкъмаз, кёб сёлешсенг, магъанасы чыкъмаз.
  • Тешик этген тынчды, аны джамагъан къыйынды.
  • Къолунгдан къуймакъ ашатсанг да, атаны борчундан къутулмазса.

 

Страницы: 1 2 След.
RSS
ГЕНРИХ ГЕЙНЕ. Ёлмезланы Мурадин кёчюргенди., "Кийик шималда бир нарат сюеледи..."
 
* * *

Мен умут эте чыгъама,
Жаным, кюн сайын тангнга.
Къыйналама ингирде уа,
Тюбеялмайын cанга.

Тансыкълыкъ къысып, кече да
Жокъ жукъум, оюм нюрсюз.
Умутларымда, армауча,
Айланама мен кюндюз.

 
* * *

Майны аламат кезиуюдю,
Чиммакъ чагъып эриклик.
Мени жюрегим кирпилдейди,
Туууп биринчи сюймеклик.

Майны аламат кезиуюдю,
Булбул чюйюлдей жырымы,
Мен бюгюн анга айталгъанма,
Ачханма жюрек сырымы.
 
* * *

Кёкде, азчыкъ да тепмей,
Туралла жулдузла.
Бир биринден кёз алмай
Къарайдыла ала.

Шыбырдашалла сора
Бир аламат тилде.
Аны бир тил алим да
Айырмайды жерде.

Жулдуз тилин билгенме,
Ариуду ол керти.
Грамматикады энди
Сюйгеними бети.
 
* * *

Хар кёз жашымдан тууарыкъды
Тюрлю, тюрсюнлю да чечек.
Хар кючсюннген солууум а
Булбул жыр боллукъду кече.

Сюе эсенг, балачыкъ, айт да,
Берирме, гюл къоймай, санга,
Тюбер булбулну жырчыгъы да
Сени бла, жаным, тангнга.
 
* * *

Жиляй эдим мен тюшюмде –
Тура эдинг, жаным, ёлюп.
Алай сескенип уяндымда да,
Мен кёп сарнадым, тёгюлюп.

Жиляй эдим мен тюшюмде –
Алдай эдинг, жаным, мени.
Алай сескенип уяндымда да,
Жиляп ашырдым кечени.

Жиляй эдим мен тюшюмде:
Мени эдинг сен биягъы.
Алай уяндым да – жиляйма,
Тохтайма, жиляйма дагъы.
 
* * *

Жюрегим бир бек мудахды,
Жаз а жашиллеп чагъа.
Жерк аумасындан къарайма, –
Бир бийикди суу жагъа.

Тёбентин черек барады,
Жылтырай-жана кюнде.
Бир жашчыкъ чабакъ тутады,
Мёз кёлек юсчюгюнде.

Черекни ары жаны уа –
Тюрсюнлю оюу сурат.
Бахчала, юйле, малла да,
Сабанла да – аламат.

Къыз жыйын быстыр жууады,
Узая жарыкъ хархы.
Суу тирмен да мурулдайды,
Инжиле чача чархы.

Къалауур жаш айланады,
Къаланы аллын сакълап.
Кийими къызыл-алады,
Ол аякъ алады тап.

Ол шкогу бла ойнайды.
Сагъышлы къарайма мен.
Бир марайды, бир къояды, –
Ур, боша жюрегимден!
 
* * *

Тюпсюздю кече, къарангыды,
Улуйду, тохтамайды жел.
Агъач ичинде айланама,
Жюрек къайгъым болмайды сел.

Ма ол къалауур гытычыкъды,
Чыракъ жарыгъы да ауур.
Мен бу жол ары киралмазма, –
Анда бир уллуду дауур.

Сокъур ыннака олтурады
Гитче терезе аллында.
Адам эленирча бир зат а
Барды аны халында.

Жер тапмай хыны айланнган а
Жашыды къалауурну.
Кимге эсе да къыжырайды,
Кёрюкча солуйду бурну.

Урчукъ ийиреди мёлекча
Бир къыз а, жиляй кёзлери.
Сынсып бутуна къысылады
Агъач сакъчыны эгери.
 
* * *

О эт, къаргъанма да, уппа!
Тишириуну сёзю къуппа-
Къуруду, бош. Экеуленни
Бирге къошхан уппа – мени!
Андады жаз, андады кюн,
Сёзле уа бош, аяз, тютюн.


Къаргъан, къаргъан, кюн тиягъы,
Мен ийнанырма биягъы.
Изменено: elbars - 02.01.2022 18:42:09
 
* * *

Хау, насыпсызса сен. Мени отум да – кюл.
Инжиудю, жан тенгим, халсыз къадарыбыз.
Тамам тюзелмей жюреклерибиз, о бил, –
Инжиудю, жан тенгим, халсыз къадарыбыз.

Эки кёзюнг кюле, ала эринлеринг
Ышармишле сыза, ол токъ ёшюнлеринг
Кёгюрчюлеча къалтырайдыла ёхтем.
Алай кюнсюзсе, насыпдан, менича, кем.

Ышарыуунга къагъып бушуу чарсы,
Ачы жилямукъла бууадыла бирде.
Ол хор жюрегингде таша, жарыкъ жарсыу,
Ёллюк тюйюлдю, не этсенг да, ёмюрде.
 
* * *

Мен энди ачыуланмайма: кечдим санга,
Мени тюйюлсе энди, бой салдым анга.
Башхалагъа бу кюн жарыкъ – таза налмас,
Сени жюрегингде андан тамчы болмаз.

Угъай деп бош кюрешме. Тюшюнге кирип,
Сейир болдум жюрек тарлыгъынгы кёрюп.
Мухар жилян къаба эди жюрегингден…
Ачыйса, хау… билеме мен… кёргенме мен…
 
* * *

Кийик шималда бир нарат сюеледи
Кеси жангызлай къаяда.
Окъа гебенекча, къырпакъды юсю да,
Къалкъый, чайкъала аязда.

Узакъ къумладан а, юзюлмей, келеди
Анга кёрюмдю тюшюнде:
Жангыз да, мудах да, айбат да ёседи
Бир пальма мукал[1] юсюнде.





[1] Мукал - утес
 
* * *

Киршиди кече, жулдузсузду.
Ауур терекле къымылдай,
Узакъ атланнганма, барама
Терен агъачда жангызлай.

Умутларым а алдАлла,
Къуусам да жеталмай атда.
Сюйгениме учуралла
Эки да ёхтем къанатда.

Юрелле итле да. Къулла уа
Тюбейле чыракъ жандырып.
Ёргю отоугъа ашыгъама,
Насып чагъым къууандырып.

Гокка ийисли отоуда уа,
Салып бойнуна боюнчакъ,
Жаным бир ариу ышарады,
Кюледи, кереди къучакъ.

Жел аяучуз сызгъырады,
Былай сёлешеди эмен:
«Къайрыса, телибаш, къайры,
Сер умутунг бла сен?!»
 
* * *

Кёлюмде эдинг бу къырс да,
Чарс да жашауда. Сени
Жарыгъынг мууал болду да,
Къарангы жутду мени.

Сабийле къоркъалла дайым,
Ингирде ажашсала,
Къоркъууну кери къыстайла,
Къычырып жырлай, ала.

Кеч къалып, бир зат да кёрмей
Барыучума мен да жол.
Жырчыгъым бошчукъ эсе да,
Къоркъууну къыстайды ол.
 
* * *

Агъач ичинде айланама,
Кёлюм къозгъала да, жиляй.
Чыпчыкъ терекден чюйюлдейди:
«Неге къыйналаса былай?»

Сорсанг, къарылгъач айтырыкъды
Кёлюм былай нек толгъанын.
Ол дайым кёреди, биледи
Ол къыз жанчыгъым болгъанын.
 
* * *

Чабакъчы къыз, бир ариуса,
Кетме жагъадан узакъ.
Къатыма олтурчу, кел да,
Къолунгу да бир узат.

Ол бурма башчыгъынгы да
Сал жюрегиме, уна:
Ышанаса да, сан этмей,
Сен тенгиз толкъунуна.

Жюрегим тенгиз кибикди –
Шошая да, булгъана.
Тюбюнде – теренинде уа –
Бир талай инжи жана.
 
* * *

Жылла жылланы алышалла,
Халкъла, тайпала да кёрде.
Къурумагъан бир сюймекликди,
Кетмез жюрекден ёмюрде.

Сени кёралсам эди энтда,
Къалгъынчы жаным жукъланып:
– О, жаным, сюеме сени, – деп
Айтыр эдим тобукъланып.
 
* * *

Жангыз жилямукъ къалтырайды,
Алас этип, кёрмейме жукъ.
Узакъ узайгъан замаданды,
Огъан жарсыудан – жилямукъ.

Аны ол къадар эгечи уа
Эртте къуругъанды кёзде.
Ах, кёп жарсыуум, къууанчым да
Алай чачылгъанды желде.

Ариу къууанчым, бушуум да
Болгъан жулдузла да жиляй,
Эрип, жокъ болгъандыла энди,
Кетгендиле, танг чарсынлай.

Гъашик окъуна ажашханды,
Кетгенди жашлыкъ, умутлай.
Санга да, о кёз жаш, санга да
Заманды, – къуручу алай.
 
* * *

Жюрегим, сен нек жиляйса?
Кёлюнгю бош этме аз!
Къыш сыйыргъанны, инжилме,
Жаз къайтармайын къоймаз.

Къоркъма, кёл табарса энтда.
Къууанырса жашаугъа.
Жюрегим, сайла къайсын да,
Сюй айырмай, ол – саугъа.
 
* * *

Сен, бала, гюлчюкча ариуса,
Жарыкъса, тазаса, ингил.
Санга сюйюне олтурама,

Жаным биягъыча женгил.

Бурма чачынгы къууанып да
Сылар эдим, ариучукъ, мен,
Жашлай, тазалай да сакъла деп
Тилей, тийиншлисе да сен.
Изменено: elbars - 16.01.2022 18:29:51
 
* * *

Эки кёзю – эки накъут,
Эки сыйлы накъутду.
Ол кём-кёк кёк дуньяланы
Алгъан насыпды, къутду.

Жюрекчиги уа – далгюзюр[1].
Оту алай жарыкъды.
Анга ие болгъан къууанч,
Насып да табарыкъды.

Эки эрни – эки да лал[2],
Шашар кибик ингилди.
Очукъладан уппа юзген
Минг насыпдан игиди.

Ол байлыкъны иечиги
Онжетижыллыкъды.
Мен агъачда тюбеп къалсам,
Къызчыкъ къуру къаллыкъды.







[1] Далгюзюр - бриллиант


[2] Лал - рубин
 
* * *

Сени барды инжинг, налмасынг да,
Бош умутду ол кёбюбюзге.
Аладан сора – кёк кёзлеринг да…
Не керекди, о жаным, ёзге?

Ол эки иллезин[1] да, нюрлю да,
Акъылдан шашдырлыкъ да кёзге
Мен ийнар аскерле жибергенме…
Жан тенгим! Не керекди ёзге?

Ол эки кёзюнгю жилтиними,
Къыркъаууз от салгъанча кюзге,
Кюйдюргенди мени, ёлтюргенди? -
Не керекди, о жаным, ёзге?


















[1] Иллезин – кёк кёзлю
 
* * *

Насыпха тансыкъ болгъанды
Дюн-дунья, чагъады энди.
Кюн кёкде жарыкъ кюледи,
Насыплы май хош келгенди.

Булбулчукъ жарыкъ жырлайды,
Жырчыгъы татлы азапды.
Хар бургъан тауушчугъу уа
Жюрекге жашил суусапды.



















 
* * *

Жарыкъ кёзлери кечени
Къарайла жазгъы дуньягъа.
Гъашик ачытханды сени,
Гъашик кётюрюр биягъы.

Булбул жёгеде кирпилдей,
Татлы азабын башлады.
Жыры кёлюме жетгенлей,
Жаным биягъы жашнады.



















 
* * *

Жюрекни терен сыры
Зынгырдайды къылча.
Бир тёгюлчю жаз жыры,
Дуньягъа жайылчы!

Жаучу гюллеге кёкден.
Сен къууанчса, жырса.
Байрымгюлчюкге менден
Сен салам айтырса.
 
* * *

Жазны жарыкъ къарайла
Жашил кёзчюклери.
Мелеушеле[1] жыяма
Мен эрттенли бери.

Умут эте юземе,
Булбул а жашырын
Сырларымы жаяды,
Ариу тарта жырын.

Кёлюмдегин къалдырмай
Жайып къойду очукъ.
Санга ингил[2] сырым да
Баям болду, ачыкъ.





[1] Мелеуше - фиалка


[2] Ингил - нежный
Страницы: 1 2 След.
Читают тему (гостей: 1)

 

Написать нам