Войти на сайт
9 Июля  2025 года

 

  • Чомарт къонакъ юй иесин сыйлар.
  • Бал – татлы, балдан да бала – татлы.
  • Джолунга кёре – джюрюшюнг, джагъанга кёре – юлюшюнг.
  • Ач – эснер, ат – кишнер.
  • Ашхылыкъ джерде джатмайды, аманлыкъ суугъа батмайды.
  • Айтхан – тынч, этген – къыйын.
  • Джыланны къуйругъундан басарынг келсе, аны башы болгъанын унутма.
  • Тилсиз миллет джокъ болур.
  • Харам къарнашдан, халал тенг ашхы.
  • Узун джолну барсанг, бюгюн келирсе, къысха джолну барсанг, тамбла келирсе.
  • Тенги кёбню джау алмаз, акъылы кёбню дау алмаз.
  • Иги сёз – джаннга азыкъ, аман сёз башха – къазыкъ.
  • Ата Джуртуму башы болмасам да, босагъасында ташы болайым.
  • Кёбню кёрген – кёб билир.
  • Насыблыны баласы кюн кюнден да баш болур, насыбсызны баласы, кюн кюнден да джаш болур.
  • Хаухну атма, ёнгкючню сатма.
  • Акъыл неден да кючлюдю.
  • Битмегеннге сакъал – танг.
  • Байма, деб да, къууанма, джарлыма, деб да, джылама.
  • Къатын байлыкъны сюер, эр саулукъну сюер.
  • Билеги кючлю, бирни джыгъар, билими кючлю, мингни джыгъар.
  • Эм ашхы къайын ана мамукъ бла башынгы тешер.
  • Адамны аты башхача, акъылы да башхады.
  • Керти сёзге тёре джокъ.
  • Биреуню къыйынлыгъы бла кесинге джол ишлеме.
  • Келинни – келгинчи, бёркню кийгинчи кёр.
  • Хунаны тюбюн къазсанг, юсюнге ауар.
  • «Ма», - дегенни билмесенг, «бер», - дегенни билмезсе.
  • Ач отунчуну ачыуу – бурнунда.
  • Атлыны кёрсе, джаяуну буту талыр.
  • Окъдан джара эртде-кеч болса да бителир, сёз джара, ёмюрге къалыр.
  • Тилчи бир сагъатха айлыкъ хата этер.
  • Урама да – ёледи, сатама да – келеди.
  • От этилмеген джерден тютюн чыкъмайды.
  • Ойнай-ойнай кёз чыгъар.
  • Кёзю сокъурдан – къоркъма, кёлю сокъурдан – къоркъ.
  • Элге къуллукъ этмеген, элге ие болмаз.
  • Бетинги сатма, малынгы сат.
  • Кирсизни – саны таза, халалны – къаны таза.
  • Урунуу – насыбны анасы.
  • Къыз тиширыу кеси юйюнде да къонакъды.
  • Тёзгеннге, джабылгъан эшик ачылыр.
  • Акъыллы эркиши атын махтар, акъылсыз эркиши къатынын махтар.
  • Адам къаллай бир ишленмесе, аллай бир кесин уллу кёреди.
  • Къолунгдан къуймакъ ашатсанг да, атаны борчундан къутулмазса.
  • Иги сеники эсе да, сюйген кесимикин этеме.
  • Мал кёб болса, джууукъ кёб болур.
  • Къарт айтханны этмеген, къартаймаз.
  • Джашынгы кесинг юретмесенг, джашау юретир.
  • Телини эшигин, махтау джабар.

 

Страницы: 1
RSS
Русско-карачаево-балкарско-англо-латинский медицинский сл-рь
 
В Карачаевске появился многоязычный медицинский словарь, изданный в Москве, где кроме перевода с русского на английский, немецкий и латинский есть перевод и на карачаево-балкарский.
 
НА этот словарь есть ссылка http://khapaev2005.narod.ru/index.html Авторы выделили жирным шрифтом, но не везде этимологические параллели между различными языками. Интересное сходство с латинским и английским языком - Например келепен (проказа) - elephantiasis, сан (тело) - soma, къырыу - curettage (выскабливание), atavism - ата-бабадан келген, балхам-balsam, струп - сотур (къотур), инчик джик - ankle joint (голеностопный сустав), сингир - sinew- Sehne (сухожилие), токъ - thick-dick (толстый), джара -injury(рана) и еще много других. Некоторые были для меня неожиданными, например когда увидел, что "сумасшедший" по-латински alienatus или delirus (есть и другие синонимы), а по-карачаевски "алыннган" или "тели", то подумал. что надо писать статью или диссертацию на эту тему.
 
:smt014 Еще дополню из указанного словаря (проф. Хапаев Б.А. и Айбазова С.Р.): Джик (сустав) - joint (англ.); Тархун (эстрагон) - tarragon(англ.), Dragon (нем.), Artemisia dracunculus(лат.); Джаякъ (щека) - cheek (англ.); джаякъ сюек (челюсть) - jaw (англ.); Къулакъ сасыу (шум в ушах) - sussurus aurium (лат.) - Ohren sausen (нем.); сезиу (ощущение) - aestesia (лат.); Тёбечик, дуппурчукъ (бугорок) - tuberculum (лат.); Тыш (футляр) - theca (лат.) Джюген(чик)(уздечка) - Zugel(chen)(нем.); Титиреу (дрожь) - Zittern (нем.); Эр(муж) - erus (лат.), Къатын (жена)-Gattin (нем.) Силегей (слюна) - saliva (лат, англ.) Сокър (слепой) - caecus (лат.) Къабукъ (скорлупа) - cappa (англ.), Kappe (нем.) Пулгура (пудра, порошок) - pulvis (лат, англ.) Чайнау (жевание) -chewing (англ.) Асма - asthma Керек (инструмент) - Gerеt (нем) Бюгюлген (изгиб) - Bogen (нем) Бителиу(зарастание) - obliteration (лат.) Тиш (зуб) - tooth (множеств. tith) Къатыб къалыу - cataplexy Кичиу (зуд) - ithing (англ) Ачы (едкий) - atzend (нем), acid (кислота) Ашау (еда) - Essen (нем), esus (лат). Къарампил (гвоздика) - caryophyllum (лат) Тартыу (вытяжение) - tractio (лат)
 
На http://khapaev2005.narod.ru имеется указатель карачаево-балкарских медицинских терминов
 
Я слышал, что большая работа по созданию медицинской терминологии проводится в Нальчике (в КБГУ на мед. факультете). Где можно узнать об этом подробнее. И еще - занимаются ли этим в Карачаево-Черкесии, например в КЧГУ, где есть факультет иностранных языков или в КЧГТА, где открыли мед.факультет
Страницы: 1
Читают тему (гостей: 1)

 

Написать нам