Войти на сайт
25 Января 2022 года

 

  • Ёксюзню къалачы уллу кёрюнюр.
  • Иши джокъну, сыйы джокъ.
  • Къызны минг тилер, бир алыр.
  • Мухардан ач ычхынмаз.
  • Уллу къазанда бишген эт, чий къалмаз.
  • Джол бла сёзню къыйыры джокъ.
  • Эки къатын алгъан – эки ташны ортасына башын салгъан.
  • Элни кючю – эмеген.
  • Акъыллы – эл иеси, тели – эл баласы.
  • Ханы къызы буюгъа-буюгъа киштик болду.
  • Ата Джуртча джер болмаз, туугъан элча эл болмаз.
  • Алма терегинден кери кетмез.
  • Джашны джигитлиги сорулур, къызны джигерлиги сорулур.
  • Ачлыкъ отха секиртир.
  • От кюйдюрген, сау болса да, тот кюйдюрген, сау болмаз.
  • Элге къуллукъ этмеген, элге ие болмаз.
  • Адам бла мюлк юлешмеген эсенг, ол адамны билиб бошагъанма, деб кесинги алдама.
  • Къулакъдан эсе, кёзге ышан.
  • Иесиз малны бёрю ашар.
  • Ауурну тюбю бла, дженгилни башы бла джюрюген.
  • Тёрде – темир таякълы, къаяда – чыпчыкъ аякълы.
  • Эте билген, этген этеди, эте билмеген, юретген этеди!
  • Акъыллы айтыр эди, акъылсыз къоймайды.
  • Термилгенинги табмазса, кюлгенинге тюберсе.
  • Иги джашны ышаны – аз сёлешиб, кёб тынгылар.
  • Адамны артындан къара сабан сюрме.
  • Аджашхан тёгерек айланыр.
  • Ауузу аманнга «иги», деме.
  • Бал чибинни ургъаны – ачы, балы – татлы.
  • Кёрмегеннге кебек – танг, битмегеннге сакъал – танг.
  • Башынга джетмегенни сорма.
  • Борчунг бар эсе, хурджунунга ойлаб узал.
  • Джыйырма къойну юч джыйырма эбзе кюте эди.
  • Урунуу – насыбны анасы.
  • Нёгерсизни джолу узун.
  • Къонакъ кёб келюучю юйню, къазаны отдан тюшмез.
  • Билимсиз иш бармаз.
  • Тил бла келеди джыр да.
  • Ёпкелегенни ашы татлы болады.
  • Дуния малгъа сатылма, кесингден телиге къатылма.
  • Аджашханны ызындагъы кёреди, джангылгъанны джанындагъы биледи.
  • Эринчекге кюн узун.
  • Экеулен сёлеше тура эселе, орталарына барыб кирме.
  • Эл бла кёргенинг эрелей.
  • Эр сокъур болсун, къатын тилсиз болсун.
  • Ана къолу ачытмаз.
  • Ата – билек, ана – джюрек!
  • Къайгъыны сюйген, къайгъы табар.
  • Тилчи тилден къаныкъмаз.
  • Таугъа чыгъаллыкъ эсенг, тюзде къалма.

 

Архив Форума » Зеленый Форум [архив] » - ЗФ - Ана тилибизде
Страницы: 1
RSS
ОЮНЛА, АДЕТЛЕ
 
#1
Джаратама0
13.06.2007 15:59:13
БИТДЕУ БИЛГЕН ЭСКИ ОЮНЛАНЫ, АДЕТЛЕНИ БЕРИ ЖАЗЫГЪЫЗ!

С А Б А Н Т О Й

Таулула сабаннга чыгъарны аллында уллу тойла, къурап, оюнла этип болгъандыла. Ол тойла, ?Науруз байрамдан? сора башланадыла. Мартны аягъында, апрельни башындан къарла, бузла эрип, кек кырдык жангы чыгъа тургъан заман адамны жюрегин къозгъайды, аны табийгъат бла къаты байлайды. Ол заманнга таулула уллу къууанч халда тюбегендиле.
Эллиле жыйыладыла, аш къазанла, боза чыккырла да къайнайдыла, талада да жигит жашла тутушадыла, атлыла чабышадыла, мараучула илишан атадыла, жырчыла жырлайдыла. Сабан тойда айтыш ? алгъыш кибик оюнла адамны къууанч кюнюн белгили даражада ётдюредиле. Ол кюн хорлагъанлагъа саугъала бериледиле. Аланы атлары кёп заманланы халкъны ауузунда жюрюп турлукъду. Ол тойлада жашла къызланы сайлап, къызла жашлагъа ийнарла тагъып, жашауну эсден кетмезча этерге кюрешип болгъандыла.
Сабан тойда биринчиден ? тепсеп, экинчиден ? атла бла чабышып, ючюнчюден тутушуп эришедиле. Сабан тойла кюз артында тирлик жыйылгъандан сора да болуп тургъандыла. Ол тойла арт заманлагъа дери да жетгендиле.




Т У Т У Ш У У
Муну юсюнден 115- жыллыкъ къарт киши Къазакъланы Къаншау хапарлай эди. Ол кеси да Огъары Малкъарда Чегет элде туугъанды. 1973-чы жылда ёлгенди.
Тутуш таулуланы бек эрттеден келген оюнларыды.
Сёз ючюн, нартланы, аланланы заманларында бу оюн жашланы арасында бек уллу кёл салып кюрешген оюнлары болгъанды. Ол оюннга сабийле, жетген жашла, уллу кишиле да къатышып болгъандылаю. Тутушну къытришде, жангы сюрюлген сабанда бардыргъандыла. Къаншау айтханнга кёре. Таулула тутуш бла жаз башында, кюз артында бек кюрешгендиле. Нек десенг, жаз башында сабан сюрюу, къой къыркъыу , мал къозлатыу, таш артыу д.а.к. ишле башланадыла. Ол заманда уа уллу ? гитче да бирге тийишедиле, ишлерин бирге этгенча, азыкъ да бирге ашайдыла, той - оюн да этедиле, ызы бла уа къарыу санашадыла. Ол заманда уа адамлажыйылып, эришиуге къарайдыла.
Ишден солугъан заманда, таматала тутуш къурагъандыла.
Уста тутушуучулагъа ? гёжефлеге ? уллу хурмет этгендиле.
Артыкъсыз да тукъум уруш болгъанда не да тенгле тюйюшселе, белгили тутушуучуну сёзюне къулакъ салып, анны айтханын этгендиле. Белгили тутушуучу: ? Ай аманла,урушдан не чыгъады , оюнду бизни ишибиз!? - десе эки жанына да сабырлыкъ салып, болгъандыю чек белгилерге , даулашха,тенгликге, оноугъа да аллай адамны къатышдыргъандыла., не десенг, тутушуучу кёпню кёреди, кёп жере саналады да, тенгсизликге, артыкълыкъгъа жакъ басмайды. Анны уа къарагъан халкъ бек жаратады.
Тутушуучу не къадар кёп амал билсе, ол къаар устагъа саналып болгъанды. Амал этмей , къуру къарыу бла тутушханны тутушуучугъа санамагъандыла. Ол тюрлю - тюрлю амалла бла да хайырлана билирге керекди. Гёжеф деп аллайгъа айтхандыла.
 
 
 
#2
Джаратама0
13.06.2007 18:48:10
Къол таш атыу... ат чабтырыу...
 
 
 
#3
Джаратама0
13.06.2007 20:24:41
Букъу кагъыучу бла хауа сюрюучу.
 
 
 
#4
Джаратама0
13.06.2007 22:10:47
Arturjan
Тамамда джаш тёлюню оюнларын джазыб къойдунгда...
Сенге уаЭСКИ ОЮНЛАНЫ, АДЕТЛЕНИ ! деб тилеген эдиле...

ат оюн деб джазмагъанынгы да иги этген эдинг...)))
 
 
 
#5
Джаратама0
14.06.2007 09:12:43
Qarcha
Ем эскилены джазгъамма. Букъу бла хауа качан да барелле.
 
 
 
#6
Джаратама0
14.06.2007 09:55:57
Arturjan
:
 
 
 
#7
Джаратама0
15.06.2007 10:34:32
Букъу къагъыучу
 
 
 
#8
Джаратама0
16.06.2007 20:23:10
Букъу къагъыучу
---> --->
 
 
 
#9
Джаратама0
16.06.2007 20:54:46
Arturjan
 
 
 
#10
Джаратама0
28.12.2009 09:36:54
Хойнух ( бузну юсюнде оинагъандыла, гитче къамчичикле бла юлача бир затнымытда къаллаила эсе да бургъандыла0 в подробностях билмиёрум., дагъыда ашыкъ оюн, аны уа мен да билеме.
 
 
 
#11
Джаратама0
27.04.2011 15:48:27
Джау джиб-Сабий туугъандан сора 7 кюнюнде "ыстым той" этгенле. Оюнла ойнагъанла, тепсегенле, къурманлыкъ этгенле мал кесгенле. Джаш туусауа "ыстым той" этилген сагъатда "Джау джиб" джибни джауда тутуб багъанагъа асыб башына ёч салгъанла кеслерине базгъанла мингенле миналгъан ёчню алгъанды бусагъатдада этелле "джау джибни" эскиден башындагъы ёчге "къоз берк" дегенле.
 
 
 
#12
Джаратама0
27.04.2011 15:49:20
Гюппе-эскиден эски кеси миллетибизни джангы джыл праздниклеринде джырла джырлаб юйлеге айланыб саугъала татлы затла джыйгъанла джаш адамла. бетлеринеда маскала кийиб тюрлю тюрлю джаныуарланы ат къой эчки кибик. Артдан Ислам дин киргенден сора Къурман бла Ораза бошалса сабийле джырла джырлаб "Гюппени" джырын юйлеге айланыб саугъа татлыла бериб хар юйню адамы, мен кесим айланганма ачха бере эдиле мен айланган заманда, эртде заманча маска киймегенле юслерин джабыуу бла къайдам бир зат бла джабыб кеслерин танытмай джыйядыла гюппе, сезлерида гюппе-гюппе джыя келебиз ол баргъан юйню къатын алмагъан джашлары бар эсе неда туудукълары аны атын айтыб "анга 9 улан керебиз" неда "эрге берлик къызыгъыз къатын аллыкъ джашыгъыз" артындада "бизге берген алатон бизге бермеген къаратон" деб къаты къаты къычыраек мен кесими эсимде болгъан зат.
 
 
 
#13
Джаратама0
27.04.2011 15:50:05
Юйтизген оюн-состязание на лучшее убранствожилья и угощения, къызла бир-бирлери бла эришгендиле, эртде аллай оюн болгъанды къызланы ичинде
 
 
 
#14
Джаратама0
27.04.2011 15:50:49
Бийче оюн-игра соревнование девушек вхозяйку, къызла келинча, юй бийчеча болуб, юй джумуш зат дегенча затланы къаллай эталадыла деб бир-бирлери бла эришиб ойнагъандыла
 
 
 
#15
Джаратама0
27.04.2011 15:51:38
Тюйюмчек оюн -дебда болгъанды джангыз къалай ойнагъанларын билмейме
 
 
 
#16
Джаратама0
27.04.2011 15:52:33
Тузлу гюттю оюн-обрядовая игра, зимой в новолуние собирались девушки и парни на вечеринку, пекли соленные пирожки, воду брали с мельницы приносила первородная дочь какой-либо семьи не разговаривая по дороге,, затем играли пели и ели соленые пирожки пить не ражрешалась и ложились спать. Во сне должны были увидеть каждый своего суженого, потом еще в темноте до утра вставали бросали собаке кусочек пирога кого кусочек первый сьест тот скорее жениться или выйдет замуж.
 
 
 
#17
Джаратама0
27.04.2011 15:53:07
Берю оюн-силу, быстроту реакции увертливость вырабатывали игры ? вол и пастух, две группы мальчиков старались прорвать рядпротивника и запятнать последнего игрока
 
 
 
#18
Джаратама0
27.04.2011 15:54:06
Агъач тартхан оюн-игра в перетягивание палки, толу билмейме???
 
 
 
#19
Джаратама0
27.04.2011 15:54:52
Агъач ат оюн-детские игры с деревянным конем чтобы научить мальчиков держаться на коне, чтоб научиться держать равновесие
 
 
 
#20
Джаратама0
27.04.2011 15:56:03
Тоб оюн-(из гриба березы самое лучшее считалось, мячик делали из гриба, но как играли не знаю)
 
 
 
Страницы: 1
Читают тему (гостей: 1)

 

Написать нам

Фонд «Содействие развитию карачаево-балкарской молодежи «Эльбрусоид»

© 2003-2022 Elbrusoid.org  |  Все права защищены Законами Гор.