Войти на сайт
28 Марта  2024 года

 

  • Эркиши – от, тиширыу – суу.
  • Байлыкъ болгъан джерде, тынчлыкъ джокъду.
  • Ойнаб айтсанг да, эслеб айт.
  • Окъуу – билимни ачхычы, окъуу – дунияны бачхычы.
  • Тиширыусуз юй – отсуз от джагъа.
  • Къыз тиширыу кеси юйюнде да къонакъды.
  • Билим насыб берир, билим джолну керир.
  • Кирсизни – саны таза, халалны – къаны таза.
  • Сёз къанатсыз учар.
  • Кёлсюзден сёзсюз тууар.
  • Уясында не кёрсе, учханында аны этер.
  • Акъыл неден да кючлюдю.
  • Суу да къайтады чыкъгъан джерине.
  • Азыкълы ат арымаз, къатыны аман джарымаз.
  • Адамны аманы адамны бети бла ойнар.
  • Къаллай салам берсенг, аллай джууаб алырса.
  • Ата джурт – алтын бешик.
  • Аманны къуугъан, аманлыкъ табар.
  • Акъыллы башны – тили къысха.
  • Халкъны юйю – туугъан джери.
  • Оюмсуз атлагъан, аджалсыз ёлюр.
  • Чыбыкълыкъда бюгюлмеген, къазыкълыкъда бюгюлмей эди.
  • Къобан да къуру да къобханлай турмайды, адам да къуру да патчахлай турмайды.
  • Кёбню кёрген – кёб билир.
  • Кеси юйюмде мен да ханма.
  • Тойгъандан сора, ашны сёкме.
  • Башланнган иш битер, къымылдагъан тиш тюшер.
  • Къатын байлыкъны сюер, эр саулукъну сюер.
  • «Ма», - дегенни билмесенг, «бер», - дегенни билмезсе.
  • Ата Джуртча джер болмаз, туугъан элча эл болмаз.
  • Башынга джетмегенни сорма.
  • Джаз бир кюнню джатсанг, къыш талай кюнню абынырса.
  • Абынмазлыкъ аякъ джокъ, джангылмазлыкъ джаякъ джокъ.
  • Ётген ёмюр – акъгъан суу.
  • Кесинге джетмегенни, кёб сёлешме.
  • Кийимни бичсенг, кенг бич, тар этген къыйын тюлдю.
  • Къарнынг тойгъунчу аша да, белинг талгъынчы ишле.
  • Билгенни къолу къарны джандырыр.
  • Къарт айтханны этмеген, къартаймаз.
  • Шекер бла туз – бир болмаз, ушамагъан – юй болмаз.
  • Адам боллукъ, атламындан белгили болур.
  • Аууз сакълагъан – джан сакълар.
  • Къолу уллу – асыу, аягъы уллу – джарсыу.
  • Ариу сёз – джаннга азыкъ, аман сёз – башха къазыкъ.
  • Ишленмеген джаш – джюгенсиз ат, ишленмеген къыз – тузсуз хант.
  • Башда акъыл болмаса, эки аякъгъа кюч джетер.
  • Тенги кёбню джау алмаз, акъылы кёбню дау алмаз.
  • Сабий болмагъан джерде, мёлек болмаз.
  • Билимден уллу байлыкъ джокъду.
  • Чёбню кёлтюрсенг, тюбюнден сёз чыгъар.

 

Страницы: 1
RSS
ОЮНЛА, АДЕТЛЕ
 
БИТДЕУ БИЛГЕН ЭСКИ ОЮНЛАНЫ, АДЕТЛЕНИ БЕРИ ЖАЗЫГЪЫЗ!

С А Б А Н Т О Й

Таулула сабаннга чыгъарны аллында уллу тойла, къурап, оюнла этип болгъандыла. Ол тойла, ?Науруз байрамдан? сора башланадыла. Мартны аягъында, апрельни башындан къарла, бузла эрип, кек кырдык жангы чыгъа тургъан заман адамны жюрегин къозгъайды, аны табийгъат бла къаты байлайды. Ол заманнга таулула уллу къууанч халда тюбегендиле.
Эллиле жыйыладыла, аш къазанла, боза чыккырла да къайнайдыла, талада да жигит жашла тутушадыла, атлыла чабышадыла, мараучула илишан атадыла, жырчыла жырлайдыла. Сабан тойда айтыш ? алгъыш кибик оюнла адамны къууанч кюнюн белгили даражада ётдюредиле. Ол кюн хорлагъанлагъа саугъала бериледиле. Аланы атлары кёп заманланы халкъны ауузунда жюрюп турлукъду. Ол тойлада жашла къызланы сайлап, къызла жашлагъа ийнарла тагъып, жашауну эсден кетмезча этерге кюрешип болгъандыла.
Сабан тойда биринчиден ? тепсеп, экинчиден ? атла бла чабышып, ючюнчюден тутушуп эришедиле. Сабан тойла кюз артында тирлик жыйылгъандан сора да болуп тургъандыла. Ол тойла арт заманлагъа дери да жетгендиле.




Т У Т У Ш У У
Муну юсюнден 115- жыллыкъ къарт киши Къазакъланы Къаншау хапарлай эди. Ол кеси да Огъары Малкъарда Чегет элде туугъанды. 1973-чы жылда ёлгенди.
Тутуш таулуланы бек эрттеден келген оюнларыды.
Сёз ючюн, нартланы, аланланы заманларында бу оюн жашланы арасында бек уллу кёл салып кюрешген оюнлары болгъанды. Ол оюннга сабийле, жетген жашла, уллу кишиле да къатышып болгъандылаю. Тутушну къытришде, жангы сюрюлген сабанда бардыргъандыла. Къаншау айтханнга кёре. Таулула тутуш бла жаз башында, кюз артында бек кюрешгендиле. Нек десенг, жаз башында сабан сюрюу, къой къыркъыу , мал къозлатыу, таш артыу д.а.к. ишле башланадыла. Ол заманда уа уллу ? гитче да бирге тийишедиле, ишлерин бирге этгенча, азыкъ да бирге ашайдыла, той - оюн да этедиле, ызы бла уа къарыу санашадыла. Ол заманда уа адамлажыйылып, эришиуге къарайдыла.
Ишден солугъан заманда, таматала тутуш къурагъандыла.
Уста тутушуучулагъа ? гёжефлеге ? уллу хурмет этгендиле.
Артыкъсыз да тукъум уруш болгъанда не да тенгле тюйюшселе, белгили тутушуучуну сёзюне къулакъ салып, анны айтханын этгендиле. Белгили тутушуучу: ? Ай аманла,урушдан не чыгъады , оюнду бизни ишибиз!? - десе эки жанына да сабырлыкъ салып, болгъандыю чек белгилерге , даулашха,тенгликге, оноугъа да аллай адамны къатышдыргъандыла., не десенг, тутушуучу кёпню кёреди, кёп жере саналады да, тенгсизликге, артыкълыкъгъа жакъ басмайды. Анны уа къарагъан халкъ бек жаратады.
Тутушуучу не къадар кёп амал билсе, ол къаар устагъа саналып болгъанды. Амал этмей , къуру къарыу бла тутушханны тутушуучугъа санамагъандыла. Ол тюрлю - тюрлю амалла бла да хайырлана билирге керекди. Гёжеф деп аллайгъа айтхандыла.
 
Къол таш атыу... ат чабтырыу...
 
Букъу кагъыучу бла хауа сюрюучу.
 
Arturjan
Тамамда джаш тёлюню оюнларын джазыб къойдунгда...
Сенге уаЭСКИ ОЮНЛАНЫ, АДЕТЛЕНИ ! деб тилеген эдиле...

ат оюн деб джазмагъанынгы да иги этген эдинг...)))
 
Qarcha
Ем эскилены джазгъамма. Букъу бла хауа качан да барелле.
 
Arturjan
:
 
Букъу къагъыучу
 
Букъу къагъыучу
---> --->
 
Arturjan
 
Хойнух ( бузну юсюнде оинагъандыла, гитче къамчичикле бла юлача бир затнымытда къаллаила эсе да бургъандыла0 в подробностях билмиёрум., дагъыда ашыкъ оюн, аны уа мен да билеме.
 
Джау джиб-Сабий туугъандан сора 7 кюнюнде "ыстым той" этгенле. Оюнла ойнагъанла, тепсегенле, къурманлыкъ этгенле мал кесгенле. Джаш туусауа "ыстым той" этилген сагъатда "Джау джиб" джибни джауда тутуб багъанагъа асыб башына ёч салгъанла кеслерине базгъанла мингенле миналгъан ёчню алгъанды бусагъатдада этелле "джау джибни" эскиден башындагъы ёчге "къоз берк" дегенле.
 
Гюппе-эскиден эски кеси миллетибизни джангы джыл праздниклеринде джырла джырлаб юйлеге айланыб саугъала татлы затла джыйгъанла джаш адамла. бетлеринеда маскала кийиб тюрлю тюрлю джаныуарланы ат къой эчки кибик. Артдан Ислам дин киргенден сора Къурман бла Ораза бошалса сабийле джырла джырлаб "Гюппени" джырын юйлеге айланыб саугъа татлыла бериб хар юйню адамы, мен кесим айланганма ачха бере эдиле мен айланган заманда, эртде заманча маска киймегенле юслерин джабыуу бла къайдам бир зат бла джабыб кеслерин танытмай джыйядыла гюппе, сезлерида гюппе-гюппе джыя келебиз ол баргъан юйню къатын алмагъан джашлары бар эсе неда туудукълары аны атын айтыб "анга 9 улан керебиз" неда "эрге берлик къызыгъыз къатын аллыкъ джашыгъыз" артындада "бизге берген алатон бизге бермеген къаратон" деб къаты къаты къычыраек мен кесими эсимде болгъан зат.
 
Юйтизген оюн-состязание на лучшее убранствожилья и угощения, къызла бир-бирлери бла эришгендиле, эртде аллай оюн болгъанды къызланы ичинде
 
Бийче оюн-игра соревнование девушек вхозяйку, къызла келинча, юй бийчеча болуб, юй джумуш зат дегенча затланы къаллай эталадыла деб бир-бирлери бла эришиб ойнагъандыла
 
Тюйюмчек оюн -дебда болгъанды джангыз къалай ойнагъанларын билмейме
 
Тузлу гюттю оюн-обрядовая игра, зимой в новолуние собирались девушки и парни на вечеринку, пекли соленные пирожки, воду брали с мельницы приносила первородная дочь какой-либо семьи не разговаривая по дороге,, затем играли пели и ели соленые пирожки пить не ражрешалась и ложились спать. Во сне должны были увидеть каждый своего суженого, потом еще в темноте до утра вставали бросали собаке кусочек пирога кого кусочек первый сьест тот скорее жениться или выйдет замуж.
 
Берю оюн-силу, быстроту реакции увертливость вырабатывали игры ? вол и пастух, две группы мальчиков старались прорвать рядпротивника и запятнать последнего игрока
 
Агъач тартхан оюн-игра в перетягивание палки, толу билмейме???
 
Агъач ат оюн-детские игры с деревянным конем чтобы научить мальчиков держаться на коне, чтоб научиться держать равновесие
 
Тоб оюн-(из гриба березы самое лучшее считалось, мячик делали из гриба, но как играли не знаю)
Страницы: 1
Читают тему (гостей: 1)

 

Написать нам