Войти на сайт
29 Марта  2024 года

 

  • Ата Джуртуму башы болмасам да, босагъасында ташы болайым.
  • Гугук кесини атын айтыб къычыргъанча, мен, мен деб нек тураса?
  • Хаухну атма, ёнгкючню сатма.
  • Суугъа – таянма, джаугъа – ийнанма.
  • Рысхы – насыбха къор.
  • Байлыкъ адамны сокъур этер.
  • Ашда – бёрю, ишде – ёлю.
  • Телини эшигин, махтау джабар.
  • Келлик заман – къартлыкъ келтирир, кетген заман – джашлыкъ ёлтюрюр.
  • Къозулугъунда тоймагъан, къойлугъунда тоймаз.
  • Тюзню ётмеги тюзде къалса да, тас болмаз.
  • Ариу джол аджал келтирмез.
  • Къызын тута билмеген, тул этер, джашын тута билмеген, къул этер.
  • Эринчекни аурууу – кёб.
  • Бюгюн дуния кибик, тамбла ахыратды.
  • Тойгъанлыкъ къойгъа джарашады.
  • Байма, деб да, къууанма, джарлыма, деб да, джылама.
  • Эр абынмай, эл танымаз.
  • Байлыкъ тауусулур, билим тауусулмаз.
  • Уллу къазанда бишген эт, чий къалмаз.
  • Джашда акъыл джокъ, къартда къарыу джокъ.
  • Къолунгдан къуймакъ ашатсанг да, атаны борчундан къутулмазса.
  • Къанны къан бла джуума, аманны аман бла къуума.
  • Накъырда – кертини келечиси.
  • Акъылсызны джууукъгъа алма, акъыллыны кенгнге салма.
  • Адам туугъан джеринде, ит тойгъан джеринде.
  • Бети къызарыучу адамны, джюреги харам болмаз.
  • Миллетни бойну – базыкъ, аны бла кюрешген – джазыкъ.
  • Ачны эсинде – аш.
  • Харам къарнашдан, халал тенг ашхы.
  • Джетген къыз джерли эшекни танымаз.
  • Оюмсуз атлагъан, аджалсыз ёлюр.
  • Билим къая тешер.
  • Олтуруб кёрюнмей эди да, ёрге туруб кёрюне эди.
  • Эл элде бирер малынг болгъандан эсе, бирер тенгинг болсун.
  • Ашына кёре табагъы, балына кёре къалагъы.
  • Битмегеннге сакъал – танг.
  • Ариуну – ауруу кёб.
  • Бастасын ашагъан, хантусун да ичер.
  • Биреуге аманлыкъ этиб, кесинге игилик табмазса.
  • Джаханимни кёрмей, джандетге кёл салмазса.
  • Ёгюзню мюйюзлери ауурлукъ этмейдиле.
  • Дууулдаса – бал чибин, къонса – къара чибин.
  • Бек анасы джыламаз.
  • Сескекли кесин билдирир.
  • Таукел къуру къалмаз.
  • Кёл ашады да, кеси ашады.
  • Алтыда кюлмеген, алтмышда кюлмез.
  • Аманны тукъумуна къарама, игини тукъумун сорма.
  • Джангызны оту джарыкъ джанмаз!

 

Страницы: 1
RSS
ОЮНЛА, АДЕТЛЕ
 
БИТДЕУ БИЛГЕН ЭСКИ ОЮНЛАНЫ, АДЕТЛЕНИ БЕРИ ЖАЗЫГЪЫЗ!

С А Б А Н Т О Й

Таулула сабаннга чыгъарны аллында уллу тойла, къурап, оюнла этип болгъандыла. Ол тойла, ?Науруз байрамдан? сора башланадыла. Мартны аягъында, апрельни башындан къарла, бузла эрип, кек кырдык жангы чыгъа тургъан заман адамны жюрегин къозгъайды, аны табийгъат бла къаты байлайды. Ол заманнга таулула уллу къууанч халда тюбегендиле.
Эллиле жыйыладыла, аш къазанла, боза чыккырла да къайнайдыла, талада да жигит жашла тутушадыла, атлыла чабышадыла, мараучула илишан атадыла, жырчыла жырлайдыла. Сабан тойда айтыш ? алгъыш кибик оюнла адамны къууанч кюнюн белгили даражада ётдюредиле. Ол кюн хорлагъанлагъа саугъала бериледиле. Аланы атлары кёп заманланы халкъны ауузунда жюрюп турлукъду. Ол тойлада жашла къызланы сайлап, къызла жашлагъа ийнарла тагъып, жашауну эсден кетмезча этерге кюрешип болгъандыла.
Сабан тойда биринчиден ? тепсеп, экинчиден ? атла бла чабышып, ючюнчюден тутушуп эришедиле. Сабан тойла кюз артында тирлик жыйылгъандан сора да болуп тургъандыла. Ол тойла арт заманлагъа дери да жетгендиле.




Т У Т У Ш У У
Муну юсюнден 115- жыллыкъ къарт киши Къазакъланы Къаншау хапарлай эди. Ол кеси да Огъары Малкъарда Чегет элде туугъанды. 1973-чы жылда ёлгенди.
Тутуш таулуланы бек эрттеден келген оюнларыды.
Сёз ючюн, нартланы, аланланы заманларында бу оюн жашланы арасында бек уллу кёл салып кюрешген оюнлары болгъанды. Ол оюннга сабийле, жетген жашла, уллу кишиле да къатышып болгъандылаю. Тутушну къытришде, жангы сюрюлген сабанда бардыргъандыла. Къаншау айтханнга кёре. Таулула тутуш бла жаз башында, кюз артында бек кюрешгендиле. Нек десенг, жаз башында сабан сюрюу, къой къыркъыу , мал къозлатыу, таш артыу д.а.к. ишле башланадыла. Ол заманда уа уллу ? гитче да бирге тийишедиле, ишлерин бирге этгенча, азыкъ да бирге ашайдыла, той - оюн да этедиле, ызы бла уа къарыу санашадыла. Ол заманда уа адамлажыйылып, эришиуге къарайдыла.
Ишден солугъан заманда, таматала тутуш къурагъандыла.
Уста тутушуучулагъа ? гёжефлеге ? уллу хурмет этгендиле.
Артыкъсыз да тукъум уруш болгъанда не да тенгле тюйюшселе, белгили тутушуучуну сёзюне къулакъ салып, анны айтханын этгендиле. Белгили тутушуучу: ? Ай аманла,урушдан не чыгъады , оюнду бизни ишибиз!? - десе эки жанына да сабырлыкъ салып, болгъандыю чек белгилерге , даулашха,тенгликге, оноугъа да аллай адамны къатышдыргъандыла., не десенг, тутушуучу кёпню кёреди, кёп жере саналады да, тенгсизликге, артыкълыкъгъа жакъ басмайды. Анны уа къарагъан халкъ бек жаратады.
Тутушуучу не къадар кёп амал билсе, ол къаар устагъа саналып болгъанды. Амал этмей , къуру къарыу бла тутушханны тутушуучугъа санамагъандыла. Ол тюрлю - тюрлю амалла бла да хайырлана билирге керекди. Гёжеф деп аллайгъа айтхандыла.
 
Къол таш атыу... ат чабтырыу...
 
Букъу кагъыучу бла хауа сюрюучу.
 
Arturjan
Тамамда джаш тёлюню оюнларын джазыб къойдунгда...
Сенге уаЭСКИ ОЮНЛАНЫ, АДЕТЛЕНИ ! деб тилеген эдиле...

ат оюн деб джазмагъанынгы да иги этген эдинг...)))
 
Qarcha
Ем эскилены джазгъамма. Букъу бла хауа качан да барелле.
 
Arturjan
:
 
Букъу къагъыучу
 
Букъу къагъыучу
---> --->
 
Arturjan
 
Хойнух ( бузну юсюнде оинагъандыла, гитче къамчичикле бла юлача бир затнымытда къаллаила эсе да бургъандыла0 в подробностях билмиёрум., дагъыда ашыкъ оюн, аны уа мен да билеме.
 
Джау джиб-Сабий туугъандан сора 7 кюнюнде "ыстым той" этгенле. Оюнла ойнагъанла, тепсегенле, къурманлыкъ этгенле мал кесгенле. Джаш туусауа "ыстым той" этилген сагъатда "Джау джиб" джибни джауда тутуб багъанагъа асыб башына ёч салгъанла кеслерине базгъанла мингенле миналгъан ёчню алгъанды бусагъатдада этелле "джау джибни" эскиден башындагъы ёчге "къоз берк" дегенле.
 
Гюппе-эскиден эски кеси миллетибизни джангы джыл праздниклеринде джырла джырлаб юйлеге айланыб саугъала татлы затла джыйгъанла джаш адамла. бетлеринеда маскала кийиб тюрлю тюрлю джаныуарланы ат къой эчки кибик. Артдан Ислам дин киргенден сора Къурман бла Ораза бошалса сабийле джырла джырлаб "Гюппени" джырын юйлеге айланыб саугъа татлыла бериб хар юйню адамы, мен кесим айланганма ачха бере эдиле мен айланган заманда, эртде заманча маска киймегенле юслерин джабыуу бла къайдам бир зат бла джабыб кеслерин танытмай джыйядыла гюппе, сезлерида гюппе-гюппе джыя келебиз ол баргъан юйню къатын алмагъан джашлары бар эсе неда туудукълары аны атын айтыб "анга 9 улан керебиз" неда "эрге берлик къызыгъыз къатын аллыкъ джашыгъыз" артындада "бизге берген алатон бизге бермеген къаратон" деб къаты къаты къычыраек мен кесими эсимде болгъан зат.
 
Юйтизген оюн-состязание на лучшее убранствожилья и угощения, къызла бир-бирлери бла эришгендиле, эртде аллай оюн болгъанды къызланы ичинде
 
Бийче оюн-игра соревнование девушек вхозяйку, къызла келинча, юй бийчеча болуб, юй джумуш зат дегенча затланы къаллай эталадыла деб бир-бирлери бла эришиб ойнагъандыла
 
Тюйюмчек оюн -дебда болгъанды джангыз къалай ойнагъанларын билмейме
 
Тузлу гюттю оюн-обрядовая игра, зимой в новолуние собирались девушки и парни на вечеринку, пекли соленные пирожки, воду брали с мельницы приносила первородная дочь какой-либо семьи не разговаривая по дороге,, затем играли пели и ели соленые пирожки пить не ражрешалась и ложились спать. Во сне должны были увидеть каждый своего суженого, потом еще в темноте до утра вставали бросали собаке кусочек пирога кого кусочек первый сьест тот скорее жениться или выйдет замуж.
 
Берю оюн-силу, быстроту реакции увертливость вырабатывали игры ? вол и пастух, две группы мальчиков старались прорвать рядпротивника и запятнать последнего игрока
 
Агъач тартхан оюн-игра в перетягивание палки, толу билмейме???
 
Агъач ат оюн-детские игры с деревянным конем чтобы научить мальчиков держаться на коне, чтоб научиться держать равновесие
 
Тоб оюн-(из гриба березы самое лучшее считалось, мячик делали из гриба, но как играли не знаю)
Страницы: 1
Читают тему (гостей: 1)

 

Написать нам