Войти на сайт
18 Апреля 2024 года

 

  • Кюн кёрмеген, кюн кёрсе, кюндюз чыракъ джандырыр.
  • Чыбыкълыкъда бюгюлмеген, къазыкълыкъда бюгюлмей эди.
  • Джукъу тёшек сайламайды.
  • Асхат ашлыкъ сата, юйдегиси ачдан къата.
  • Акъыллы – эл иеси, тели – эл баласы.
  • Аджалсыз ёлюм болмаз.
  • Бет бетге къараса, бет да джерге къарар.
  • Иги сеники эсе да, сюйген кесимикин этеме.
  • Босагъа таш юйге кирмей эди, тыбыр таш эшикге чыкъмай эди.
  • Билим къая тешер.
  • Ишни аллы бла къууанма да, арты бла къууан.
  • Джыланны къуйругъундан басарынг келсе, аны башы болгъанын унутма.
  • Ачны эсинде – аш.
  • Гитче джилтин уллу элни джандырыр.
  • Къонагъы джокъну – шоху джокъ.
  • Дуния малгъа сатылма, кесингден телиге къатылма.
  • Махтаннган къыз, тойда джукълар.
  • Къар – келтирди, суу – элтди.
  • Окъугъанны бети джарыкъ.
  • Тюз сёз баргъан сууну тыяр.
  • Кюлме джашха – келир башха.
  • Джарлыны эшигин махтагъан джабар.
  • Акъыллы айтыр эди, акъылсыз къоймайды.
  • Окъуусуз билим – джокъ, билимсиз кюнюнг – джокъ.
  • Чакъырылмагъан къонакъ – орунсуз.
  • Ишленмеклик адамлыкъды.
  • Джогъун бар этген, барын бал этген.
  • Тёзген – тёш ашар!
  • Сёз сёзню айтдырыр.
  • Татлы сёз – балдан татлы.
  • Къайгъы тюбю – тенгиз.
  • Акъылсызны джууукъгъа алма, акъыллыны кенгнге салма.
  • Айраннга суу къош, телиге джол бош.
  • Тил джюрекге джол ишлейди.
  • Мен да «сен», дейме, сен да «кесим», дейсе.
  • Тели турса – той бузар.
  • Керек ташны ауурлугъу джокъ.
  • Чоюнну башы ачыкъ болса, итге уят керекди.
  • Рысхы джалгъанды: келген да этер, кетген да этер.
  • Арбаз сайлама да, хоншу сайла.
  • Насыб бютеу халкъны юлюшюдю.
  • Нафысынгы айтханын этме, намысынгы айтханын эт.
  • Ишлемеген – тишлемез.
  • Чакъырылмай келген къонакъ сыйланмай кетер.
  • Джюрек кёзден алгъа кёрюр.
  • Хансыз джомакъ болмаз.
  • Гыдай эчки суугъа къараб, мюйюзле кёрмесе, джашма алкъын, дегенди.
  • Элге къуллукъ этмеген, элге ие болмаз.
  • Келгинчи, къонакъ уялыр, келгенден сора, къонакъбай уялыр.
  • Эл ауузу – элия.

 

Архив Форума » Зеленый Форум [архив] » - ЗФ - Ана тилибизде
Страницы: 1
RSS
ОЮНЛА, АДЕТЛЕ
 
#1
Джаратама0
13.06.2007 18:59:13
БИТДЕУ БИЛГЕН ЭСКИ ОЮНЛАНЫ, АДЕТЛЕНИ БЕРИ ЖАЗЫГЪЫЗ!

С А Б А Н Т О Й

Таулула сабаннга чыгъарны аллында уллу тойла, къурап, оюнла этип болгъандыла. Ол тойла, ?Науруз байрамдан? сора башланадыла. Мартны аягъында, апрельни башындан къарла, бузла эрип, кек кырдык жангы чыгъа тургъан заман адамны жюрегин къозгъайды, аны табийгъат бла къаты байлайды. Ол заманнга таулула уллу къууанч халда тюбегендиле.
Эллиле жыйыладыла, аш къазанла, боза чыккырла да къайнайдыла, талада да жигит жашла тутушадыла, атлыла чабышадыла, мараучула илишан атадыла, жырчыла жырлайдыла. Сабан тойда айтыш ? алгъыш кибик оюнла адамны къууанч кюнюн белгили даражада ётдюредиле. Ол кюн хорлагъанлагъа саугъала бериледиле. Аланы атлары кёп заманланы халкъны ауузунда жюрюп турлукъду. Ол тойлада жашла къызланы сайлап, къызла жашлагъа ийнарла тагъып, жашауну эсден кетмезча этерге кюрешип болгъандыла.
Сабан тойда биринчиден ? тепсеп, экинчиден ? атла бла чабышып, ючюнчюден тутушуп эришедиле. Сабан тойла кюз артында тирлик жыйылгъандан сора да болуп тургъандыла. Ол тойла арт заманлагъа дери да жетгендиле.




Т У Т У Ш У У
Муну юсюнден 115- жыллыкъ къарт киши Къазакъланы Къаншау хапарлай эди. Ол кеси да Огъары Малкъарда Чегет элде туугъанды. 1973-чы жылда ёлгенди.
Тутуш таулуланы бек эрттеден келген оюнларыды.
Сёз ючюн, нартланы, аланланы заманларында бу оюн жашланы арасында бек уллу кёл салып кюрешген оюнлары болгъанды. Ол оюннга сабийле, жетген жашла, уллу кишиле да къатышып болгъандылаю. Тутушну къытришде, жангы сюрюлген сабанда бардыргъандыла. Къаншау айтханнга кёре. Таулула тутуш бла жаз башында, кюз артында бек кюрешгендиле. Нек десенг, жаз башында сабан сюрюу, къой къыркъыу , мал къозлатыу, таш артыу д.а.к. ишле башланадыла. Ол заманда уа уллу ? гитче да бирге тийишедиле, ишлерин бирге этгенча, азыкъ да бирге ашайдыла, той - оюн да этедиле, ызы бла уа къарыу санашадыла. Ол заманда уа адамлажыйылып, эришиуге къарайдыла.
Ишден солугъан заманда, таматала тутуш къурагъандыла.
Уста тутушуучулагъа ? гёжефлеге ? уллу хурмет этгендиле.
Артыкъсыз да тукъум уруш болгъанда не да тенгле тюйюшселе, белгили тутушуучуну сёзюне къулакъ салып, анны айтханын этгендиле. Белгили тутушуучу: ? Ай аманла,урушдан не чыгъады , оюнду бизни ишибиз!? - десе эки жанына да сабырлыкъ салып, болгъандыю чек белгилерге , даулашха,тенгликге, оноугъа да аллай адамны къатышдыргъандыла., не десенг, тутушуучу кёпню кёреди, кёп жере саналады да, тенгсизликге, артыкълыкъгъа жакъ басмайды. Анны уа къарагъан халкъ бек жаратады.
Тутушуучу не къадар кёп амал билсе, ол къаар устагъа саналып болгъанды. Амал этмей , къуру къарыу бла тутушханны тутушуучугъа санамагъандыла. Ол тюрлю - тюрлю амалла бла да хайырлана билирге керекди. Гёжеф деп аллайгъа айтхандыла.
 
 
 
#2
Джаратама0
13.06.2007 21:48:10
Къол таш атыу... ат чабтырыу...
 
 
 
#3
Джаратама0
13.06.2007 23:24:41
Букъу кагъыучу бла хауа сюрюучу.
 
 
 
#4
Джаратама0
14.06.2007 01:10:47
Arturjan
Тамамда джаш тёлюню оюнларын джазыб къойдунгда...
Сенге уаЭСКИ ОЮНЛАНЫ, АДЕТЛЕНИ ! деб тилеген эдиле...

ат оюн деб джазмагъанынгы да иги этген эдинг...)))
 
 
 
#5
Джаратама0
14.06.2007 12:12:43
Qarcha
Ем эскилены джазгъамма. Букъу бла хауа качан да барелле.
 
 
 
#6
Джаратама0
14.06.2007 12:55:57
Arturjan
:
 
 
 
#7
Джаратама0
15.06.2007 13:34:32
Букъу къагъыучу
 
 
 
#8
Джаратама0
16.06.2007 23:23:10
Букъу къагъыучу
---> --->
 
 
 
#9
Джаратама0
16.06.2007 23:54:46
Arturjan
 
 
 
#10
Джаратама0
28.12.2009 12:36:54
Хойнух ( бузну юсюнде оинагъандыла, гитче къамчичикле бла юлача бир затнымытда къаллаила эсе да бургъандыла0 в подробностях билмиёрум., дагъыда ашыкъ оюн, аны уа мен да билеме.
 
 
 
#11
Джаратама0
27.04.2011 18:48:27
Джау джиб-Сабий туугъандан сора 7 кюнюнде "ыстым той" этгенле. Оюнла ойнагъанла, тепсегенле, къурманлыкъ этгенле мал кесгенле. Джаш туусауа "ыстым той" этилген сагъатда "Джау джиб" джибни джауда тутуб багъанагъа асыб башына ёч салгъанла кеслерине базгъанла мингенле миналгъан ёчню алгъанды бусагъатдада этелле "джау джибни" эскиден башындагъы ёчге "къоз берк" дегенле.
 
 
 
#12
Джаратама0
27.04.2011 18:49:20
Гюппе-эскиден эски кеси миллетибизни джангы джыл праздниклеринде джырла джырлаб юйлеге айланыб саугъала татлы затла джыйгъанла джаш адамла. бетлеринеда маскала кийиб тюрлю тюрлю джаныуарланы ат къой эчки кибик. Артдан Ислам дин киргенден сора Къурман бла Ораза бошалса сабийле джырла джырлаб "Гюппени" джырын юйлеге айланыб саугъа татлыла бериб хар юйню адамы, мен кесим айланганма ачха бере эдиле мен айланган заманда, эртде заманча маска киймегенле юслерин джабыуу бла къайдам бир зат бла джабыб кеслерин танытмай джыйядыла гюппе, сезлерида гюппе-гюппе джыя келебиз ол баргъан юйню къатын алмагъан джашлары бар эсе неда туудукълары аны атын айтыб "анга 9 улан керебиз" неда "эрге берлик къызыгъыз къатын аллыкъ джашыгъыз" артындада "бизге берген алатон бизге бермеген къаратон" деб къаты къаты къычыраек мен кесими эсимде болгъан зат.
 
 
 
#13
Джаратама0
27.04.2011 18:50:05
Юйтизген оюн-состязание на лучшее убранствожилья и угощения, къызла бир-бирлери бла эришгендиле, эртде аллай оюн болгъанды къызланы ичинде
 
 
 
#14
Джаратама0
27.04.2011 18:50:49
Бийче оюн-игра соревнование девушек вхозяйку, къызла келинча, юй бийчеча болуб, юй джумуш зат дегенча затланы къаллай эталадыла деб бир-бирлери бла эришиб ойнагъандыла
 
 
 
#15
Джаратама0
27.04.2011 18:51:38
Тюйюмчек оюн -дебда болгъанды джангыз къалай ойнагъанларын билмейме
 
 
 
#16
Джаратама0
27.04.2011 18:52:33
Тузлу гюттю оюн-обрядовая игра, зимой в новолуние собирались девушки и парни на вечеринку, пекли соленные пирожки, воду брали с мельницы приносила первородная дочь какой-либо семьи не разговаривая по дороге,, затем играли пели и ели соленые пирожки пить не ражрешалась и ложились спать. Во сне должны были увидеть каждый своего суженого, потом еще в темноте до утра вставали бросали собаке кусочек пирога кого кусочек первый сьест тот скорее жениться или выйдет замуж.
 
 
 
#17
Джаратама0
27.04.2011 18:53:07
Берю оюн-силу, быстроту реакции увертливость вырабатывали игры ? вол и пастух, две группы мальчиков старались прорвать рядпротивника и запятнать последнего игрока
 
 
 
#18
Джаратама0
27.04.2011 18:54:06
Агъач тартхан оюн-игра в перетягивание палки, толу билмейме???
 
 
 
#19
Джаратама0
27.04.2011 18:54:52
Агъач ат оюн-детские игры с деревянным конем чтобы научить мальчиков держаться на коне, чтоб научиться держать равновесие
 
 
 
#20
Джаратама0
27.04.2011 18:56:03
Тоб оюн-(из гриба березы самое лучшее считалось, мячик делали из гриба, но как играли не знаю)
 
 
 
Страницы: 1
Читают тему (гостей: 1)

 

Написать нам

Фонд «Содействие развитию карачаево-балкарской молодежи «Эльбрусоид»

© 2003-2024 Elbrusoid.org  |  Все права защищены Законами Гор.