Войти на сайт
7 Июля 2025 года

 

  • Адеб джокъда, намыс джокъ.
  • Тойгъан джерден туугъан джер игиди.
  • Чакъырылмай келген къонакъ сыйланмай кетер.
  • Ёксюзню тилеги къабыл болур.
  • Тиширыусуз юй – отсуз от джагъа.
  • Адебсиз адам – джюгенсиз ат.
  • Эл бла кёргенинг эрелей.
  • Керилген да, ургъан кибикди.
  • Чоюнну башы ачыкъ болса, итге уят керекди.
  • Туз, гырджын аша, тюзлюк бла джаша.
  • Гыдай эчки суугъа къараб, мюйюзле кёрмесе, джашма алкъын, дегенди.
  • Къозулугъунда тоймагъан, къойлугъунда тоймаз.
  • Эринчекге кюн узун.
  • Тилчи тилден къаныкъмаз.
  • Атынг аманнга чыкъгъандан эсе, джанынг тамагъынгдан чыкъсын.
  • Къызны минг тилер, бир алыр.
  • Сабыр джетер муратха, сабырсыз къалыр уятха.
  • Агъач халкъгъа алтынды, иссиликге салкъынды.
  • Уллу суу бла уллу ауруудан башынгы сакъла.
  • Сёз сёзню айтдырыр.
  • Экеу тутушса, биреу джыгъылыр.
  • Оюмсуз атлагъан, аджалсыз ёлюр.
  • Къонакъ аман болса, къонакъбай джунчур
  • Чомартха хар кюн да байрамды.
  • Ёзденликни джайгъан – джокълукъ.
  • Ана – юйню кюн джарыгъы.
  • Ётюрюкню къуйругъу – бир тутум.
  • Азыкъ аз болса, эртде орун сал.
  • Ариу сёз – къылычдан джити.
  • Арбаз сайлама да, хоншу сайла.
  • Къызын тута билмеген, тул этер, джашын тута билмеген, къул этер.
  • Адамны адамлыгъы къыйынлыкъда айгъакъланады.
  • Бозанг болмагъан джерге, къалагъынгы сукъма.
  • Къар – келтирди, суу – элтди.
  • Кийимни бичсенг, кенг бич, тар этген къыйын тюлдю.
  • Аман эсирсе, юйюн ояр.
  • Къонакъ хазыр болгъанлыкъгъа, къонакъбай хазыр тюлдю.
  • Къошда джокъгъа – юлюш джокъ.
  • Билген билмегенни юретген адетди.
  • Ата Джуртуму башы болмасам да, босагъасында ташы болайым.
  • Ашлыкъны арба юйге келтирир, чана базаргъа элтир.
  • Башы джабылгъан челекге, кир тюшмез.
  • Джарлы тюеге минсе да, ит къабар.
  • Ишге юренсин къоллары, халкъ бла болсун джоллары.
  • Чалманны аллы къалай башланса, арты да алай барады.
  • Къазанны башы ачыкъ болса, итге уят керекди.
  • Кийиминг бла танылма, адамлыкъ бла таныл.
  • Къонагъы джокъну – шоху джокъ.
  • Таукел къуру къалмаз.
  • Ёмюрлюк шохлукъну джел элтмез.

 

Архив Форума » Бёлюмле :: Тематические разделы » Ана тилде :: Ana tilde
Страницы: 1 2 3 4 5 6 След.
RSS
Эбзеланы Абу-Юсуф хаджиге къонакъгъа барабыз!
 
#1
Джаратама0
18.10.2011 15:32:55
Багъалы форумчула, октябрны 21-де биз Эбзеланы Абу-Юсуф хаджиге къонакъгъа барлыкъбыз.
Эбзеланы Хусейни уланы Абу-Юсуф хаджи 1937 джыл Къарачайда Ючкекен элде туугъанды. Къарачай Орта Азиягъа кёчюрюлген заманда анга алты джыл болгъанды. Сабийликден огъуна диннге талпыб туруб, сора 16-17 джылына, Сыйлы Аллахны рахматы бла, Къуранны окъургъа аллы айланыб, анасы-атасы да, бек разы болуб, ийгендиле. Биринчи Байчораланы Баттал афендиден окъуб башлагъанды. Аны сюйген сохтасы болуб окъуй тургъанлай, устазы ауушады (Аллах рахмат этсин!) Андан сора Каппушланы Яхъя афендиге кёчеди. Къуранны андан окъуб бошайды. Магъанасын окъуб башларына, къарачайгъа ызына къайтыргъа эркинлик болады. Кавказгъа келгенден сора, устазы Джёгетейге адамларына кетиб, сора аны окъууу бёлюнюб, талай джылгъа созулады. 1989 джыл Абу-Юсуф хаджи джамагъатны тилеги бла, кеси джашагъан Конзавод элге, имам болады. Уллу Аллахны болушлугъу бла, 1995 джыл, сыйлы Меккяда хадж борчун да тындырыб келеди. Миллетине джаны ауруб, динибиз адетге бурулуб, дуниялыкъгъа кетиб, къатышыб тургъанын айтыб, алагъа тюз динни ангылатыргъа излейди. Районда да сохтала окъутуб, ауаз айтыб он джылны кюрешеди. Аны сохталарындан, тыш къраллада окъуб, уллу билим алгъанла да бардыла. Аладан бир къаууму бусагъатда элледе имамла болуб ишлейдиле.

Абу-Юсуф хаджи къарачай-малкъар тилде дин китабла джазады. Къоюб олтурмай, юйюнде сохтала окъутханлай турады. Араб тилден къарачай тилге талай китаб да кёчюргенди. Миллетине джаны ауруй, халкъда адебсизликге, диннге заран берген адетлеге, адеб-намыс кетиб баргъанына къыйнала, аланы юсюнден назмула джазгъанлай турады. Аны эм уллу иши уа, Уллу Аллахны Сыйлы Къуранын къарачай-малкъар тилге кёчюргениди. Абу-Юсуф хаджини бу ишлерине уллу багъа бериб, 31 мартда 2011 джыл Теберди шахарда ?Крымшамхаловские чтения? деген джыйылыуда ?ПОЧЁТНЫЙ ДОКТОР КАРАЧАЕВСКОГО НАУЧНО-ИСЛЕДОВАТЕЛЬСКОГО ИНСТИТУТА? деген диплом берилгенди.
Абу-Юсуф хаджиге соруулары болгъанла, былайда джазыгъыз!
Абу Юсуфну кесини энчи сайты барды www.ebze.ru , ма былайда къараргъа боллукъсуз анга
Бу назмулагъа бир тынгылагъыз, мадары болгъан
http://www.ebze.ru/nazmula?op=view&key=aglyYXN1bGV iemVyDwsSB05hem11RGIYiLUtDA

http://www.ebze.ru/nazmula?op=view&key=aglyYXN1bGV iemVyDwsSB05hem11RGIY1tguDA

Бу назмугъа уа тынгыламай боллукъ тюлдю. Артыкъсыз да джаш адамлагъа
http://www.ebze.ru/nazmula?op=view&key=aglyYXN1bGV iemVyDwsSB05hem11RGIY0estDA
 
 
 
#2
Джаратама0
18.10.2011 15:42:27
Девушка Гор,
бек аламат тюбешиу боллукъду - Абу-Юсуф керти дин ахлусуду, билимли, фахмулу адамды. Аны бла байламлы талай затны былайгъа салыргъа тыйыншлы кёреме. Абюсюб мубарекге менден да бир уллу салам берирсиз. Сау болугъуз, муратыгъызгъа джетигиз.
Видеогъа алыб, этиучюгюзча, былайгъа салсагъыз - артыкъ да иги болур.

Билал Лайпан

КЪУРАН КЪАРАЧАЙ ТИЛДЕ

Къарачайда, Малкъарда да Къуранны ана тилибизге кёчюрюрге кюрешгенле болгъандыла. Аллай джууаблы ишге таукелликлери джетгенине да сейирсинеме. Ёзге, кими орусчадан кёчюрюрге кюрешгенди, кими магъанасын назмула бла айтыргъа кюрешгенди. Мен ала бла шагъырей болгъандан сора, этгенлери кёлюме джетмей, Къуранны башха тюрк тиллеге кёчюрюлгенлерин къатыма салыб, араб тилге уста бир джашны да джаныма олтуртуб, алгъа арабча окъутуб, макъамына тынгылаб, ызы бла хар бир сурада сёзлени, аятланы магъаналарын соруб, джангыдан кесим да окъуб (Москвада Кърал Университетде эки джылны араб тилге юреннгеним ол затха джарады), ууакъ-ууакъ кёчюре башладым.
Сёз ючюн, Аль-Фатиханы мен былай кёчюргенме.

Агъузу-бил-ляhи минаш-шайтанир-раджим
Бисмилляhир-рахманир-рахим

1. Рахман эм рахим болгъан Аллаhны аты бла
2. Хар махтау Аллаhхады ? бютеу Аламланы Иесине,
3. Чексиз хатерлиги, джумшакълыгъы болгъан
4. Къыямат кюнню Тёресине!
5. Джангыз Сеннге къуллукъ этебиз эмда умутчубуз джангыз Сенден:
6. Тюз джолгъа тюзет бизни,
7. Сени чамландыргъанла эмда аджашханла баргъан джолгъа тюл,
Сен разылыгъынгы бергенле баргъан джолгъа.

Аминь.

Бу халда сураланы кёчюре тургъанлайыма, бир кюн Гитче Къарачайдан эл башчы эмда джазыучу Лайпанланы Нюр-Магомет къууаныб меннге телефон этди: ?Эбзеланы Абу-Юсуф (Абюсюб) хаджи Къуранны къарачай тилге кёчюргенди. Окъугъанла бек джаратхандыла?. Абюсюб афендини кесин да таныгъаным себебли, ?кёчюргени къолубузгъа тюшсе, ?Ас-Алан? журналны эндиги номерине салайыкъ? дедим. Алай бла, 2002-чи джыл Эбзеланы Абюсюб афендини сууаблы иши дуния джарыгъын кёрдю. Мен да Къуранны ана тилге кёчюрюб башлагъанымы тохтатдым ? Абюсюбнюкюнден иги эталмазымы ангылагъаным себебли.

Абюсюб афенди къуру мийик дараджада кёчюрген бла къалмай, хар сураны магъанасын ачыкълаб, къайсы бирибиз да хапарлы болурча этиб баргъанды. Юлгюге биринчи сураны келтирейик. Абюсюб къысха хапар да айтыб, аны былай ачыкълайды:

?Къуран бютеу да 114 сурагъа бёлюнеди. Ала Къураннга Аллахдан келгенича тюшмегендиле: таблыгъына кёре, узунланы Китабны аллына, къысхаланы да ахырына салгъандыла. Аланы биринчиси Фаатихады. Бу сураны талай аты барды: аланы бири Алхамды, бизде да ол аты бла джюрюйдю; бири да Фаатиха ? Къуранны ачхычы; бири да Уммул Китаб ? китабны анасы...

[ АЧЫУЧУ ]
Рахматлы, джумушакъ Аллахны аты бла

Бисмилляхны юсюнден имамланы арасында тартыш барды. Абу-Ханифа, ол хар сура аны бла башланнган башыды,- дегенди. Бирси юч имам а, къалгъан сурала да аны бла башлансала да, аны Алхамны биринчи аятына санагъандыла. Ол себебден, Абу-Ханифаны мазхабында имам, намазда аны ичинден окъуйду. Шафигъый мазхабында имам тышындан окъуйду.

Муслиман адам хар не тукъум ишин Уллу Аллахны аты бла башларгъа керекди, къуру мал кесген бла кеси кереклисине эшикге къарагъаны болмаса. Мал, Бисмилляяхи Аллаху Акбар, деб кесиледи.

1. Махтаула бары да дунияланы Иеси ?
2. Рахматлы, Джумушакъ Аллаххады
3. (тюзлюк бла) сюд боллукъ кюнню патчахына.
4. (Эй Аллах!) Биз къуру Сеннге къуллукъ этебиз.
5. Болушлукъ да къуру Сенден излейбиз (къуру Сеннге таянабыз).
6. (Энди) Сен бизни тюз джолгъа бир тюзет,
7. ол Сен насыб этгенлени джолуна,
чамланылгъанладан да, аджашханладан да тышында болгъан!

(Аллах чамланнганлагъа уа ? Тауратны тутхан къауумну санайдыла. Нек десенг, ала Аллахны бирлегенликге, эм аллындан да ислам диннге джау болуб, къаршчы чыкъгъандыла. Аны ючюн Аллаху Тагъала алагъа налат бергенди. Аджашханла уа ? христианлыладыла. Нек десенг, ала юч аллах этедиле. Бир Аллахха Мариямны юй бийчеге, Гъыйсаны да анга джашха теджейдиле)?.

Былай барады къалгъан сураланы да ачыкълау эмда кёчюрюу. 2002-чи джыл ?Ас-Алан? дергиде-журналда чыкъгъандан сора, Къуран къарачай тилде Китаб болуб юч джылдан чыкъгъанды. Ол заманны ичинде Абюсюб мубарек, кёчюргенлерине джангыдан къараб, тюзетиб, игилендириб кюрешгенди. Журналда чыкъгъанына ал сёзню джаза, Тоторкъулланы Алий бу затланы чертген эди:

?Бизни халкъны джашауунда эмда культурасында Къуранны ана тилибизге кёчюрюлгени бир белгили затды эмда бир белгиди. Абюсюб афендини къыйыны бизни къолубузгъа сыйлы Рамадан айда тюшгени да иги ышанды. Бизни борчубуз бу Китабны хар бир къарачайлы окъурча этиудю. Алай а, аны деменгили Китаб этиб чыгъарырдан алгъа, журналда басмалансын, алимле, джазыучула, тюз окъуучула да кёллерине келгенни билдирсинле. Сора, тюз-терс айтханланы барысына да автор кеси къараб, халатлы джерлерин тюзетсе, Инша Аллах, энчи Китаб этиуню сагъышына кёчербиз...

Халкъны ичинде, араб тилни билиб, Къуранны магъанасын айталлыкъ аз адам барды. Орус тилге кёчюрюлгенле бла хайырланыучанбыз. Сураланы, аятланы адамла бирча англаялмагъанларындан, кёб дау-дауур да чыгъыучанды. Таб, имамланы арасында да болуучандыла аллай затла. ?Джарты молла дин бузар? деб да, аны ючюн айтылгъанды. Аллах айтса, Абюсюбню бу къыйыны барыбызгъа да Къуранны тюз ангыларгъа болушур деб умут этебиз. Китабны иги этер джанындан не оюмугъуз бар эсе да, авторгъа билдиригиз деб тилейбиз. Османов былай джазады: ?Къуранны араб тилде эмда ачыкъламалары бла ажымсыз кёчюрюлген ана тилде окъуялгъан ангыларыкъды: Ислам бютеу адам улуну таянчагъыды, аны ангысын, культурасын да ёрге кёлтюрген Хакъ керти динди...Ол бютеу адам улугъа джораланнганды, Аллаху Тагъала 7-чи ёмюрде Мухаммад келечисинден билдиргенди аны бизге. Аны себебли бу Сыйлы Китабны ? Аллахны Сёзюн окъуса адам, Хакъ джолгъа къайытыргъа не да Хакъ джолда барыргъа кюч-къарыу табар деб умут этебиз".

Бютеу джашауун Аллахха къуллукъ этиуге берген Эбзеланы Абюсюб афендиге разылыгъыбызны билдиребиз эмда саулукъ, узакъ ёмюр тилейбиз анга Аллахдан?.

Эбзеланы Абу Юсуф хаджи дин китабла бла, чыгъармала бла бизни шагъырей эте тургъанды. Алай а, аны эм уллу иши ? сыйлы Къуранны ана тилибизге кёчюргениди, хар сураны ким да ангыларча ачыкълагъаныды. Журналда чыкъгъандан сора, юч джылны сюйген, сюймеген да не айтырын сакълагъанды. Юч джылны ичинде джукъ айтмай, эслеген халатларын да джашырыб, энди сёз этерге кюрешгенле бар эселе ? гюнахха киредиле: Китаб чыкъгъынчы айтыргъа керек эди аллай затланы. Алай болса да, олсагъатда окъуялмай, энди окъуб, джангылыч джерлерин кёргенле бар эселе, авторгъа билдирсинле: китаб экинчи кере да чыгъар. Джангыз, айтырларын авторгъа айтмай, джер-джерде сёз чыгъарыб айланыу ? адамлыкъгъа-муслиманлыкъгъа келишген зат тюлдю.

Мени оюмум: Абюсюб афенди бизде, дин джаны бла, не бир алим, не бир тылмач, не бир джазыучу эталмагъан ишни этгенди. Адамлагъа ауаз бериую бла да, динни юсюнден джазгъанлары бла да, дин китабланы кёчюрюую, чыгъарыуу, джайыуу бла да, халкъыбызны Хакъ джолгъа тартыб кюрешеди. Аны ол къыйыны ? халкъыбызны азабдан къутхарыргъа кюрешген иши-сёзю ? тыйыншлы багъасын бизден табмаса да, Аллахдан табар деб, ийнанабыз: Абюсюбню кючю бла Аллахны сёзюн биз ана тилибизде эшитебиз, кёребиз, окъуйбуз.

Ахыр файгъамбардан ? Мухаммад файгъамбарыбыздан ? адам улугъа билдирилген Аллахны сёзю бютеу дунияны кючлей барады. Дунияда Къуран кёчюрюлмеген тил къалгъан болмаз. Башха тюрк тиллеге ол эртделеде огъуна кёчюрюлгенди. Къуранны къарачайча чыкъгъаны динибизни, тилибизни, адамлыгъыбызны, халкълыгъыбызны да сакъланырына себеб боллукъду.

Не джаны бла алыб айтсакъ да, бизни джашауубузда, культурабызда, тилибизде, тарихибизде да уллу ишди бу. Тюрлю-тюрлю китабланы, тыйыншлы, тыйыншлы тюл эселе да, баямлаб, хахайлаб, презентацияла этиб кюрешедиле. Къуранны ана тилибизде чыкъгъанын а ? бютеу муслиман халкъыбыз, бютеу республика белгилерге керек эди. Джукъ этилмегени, айтылмагъаны республиканы башчыларына да, муфтиятха да, дин аралыкълагъа да, джазыучуланы, журналистлени бирлешликлерине да сый тюлдю.

Абу-Юсуф хаджини бизни адабиятха къошхан къыйыны ючюн, джазыучуланы тизимине алыргъа керек эди. Мен кюрешиб, башхаланы да болушдуруб къурагъан Къарачай джазыучуланы Союзун къурутуб къоймасала эди, быллай ишлени этген тынч боллукъ эди...Алай болса да, Абюсюб афенди ? Къуранны къарачай тилге кёчюрген мубарек ? кёб джашасын, муратлары толсунла, Уллу Аллах кеси къууандырсын аны.

Быйыл Къарачай-Малкъар халкъ сюргюнден (1957-2007) Джуртуна къайытханлы 50 джыл болады. Ол ёмюр джарымны ичинде халкъыбызны къууанчындан джарсыуу кёб болгъанды. ?Ол элли джылны ичинде тарих, адабият джаны бла талай эм онглу китабны айт, тарих, адабият, культура джетишимибизди деб белгилерча эмда халкъыбызгъа эм бек хайыры тийгенди (тиерикди) деб, ёрге тутарча? деселе, тизимни Эбзеланы Абу-Юсуф хаджи магъанасын тау тилге кёчюрген Къурандан башларыкъ эдим.

Алай а, Абюсюб афендини Къарачайда эслемегенча этиб турадыла. Къарачайда (Къарачай-Черкес джумхуриетде) бюгюн хал алайды ? халкъгъа джарагъан китаблагъа да, аланы джазгъанлагъа да джол джокъду. Алай а, зулму кюн айтылгъан хакъ сёзню багъасына багъа джетмез, ол сёзню айталгъан да халкъны эсинден кетмез.

2007 джыл
 
 
 
#3
Джаратама0
18.10.2011 16:22:40
Абу-Юсуф хаджи дин китабла, назмула да джазгъан адамды. Джырчы Сымайылны юсюнден джазгъан макалеси да бек магъаналыды - Джырчыны къаллай болгъанын ачыкълаугъа юлюш къошады.

?ЗИКИРЛЕРИ КЪОЙ, НАЗМУЛАРЫ ДА НЮРЛЮДЮЛЕ?

Мен Семенланы Джырчы Сымайылны иги таный эдим. Юсюнде, бурун аталарыбыз кийиучю, къарачай чебгени, башында да тёгерек къарачай бёркю ? юсю-башы алай эди къуру да. Узун бойлу, сары шинли, саубитген адам. Мен кёрген сагъатда акъсакъал болгъан эди, алай а, къартлыкъгъа хорлатмагъаны джюрюшюнден, сёзюнден, кёз къарамындан да таныла эди. Къуру кийими бла тюл, кёлю-джюреги бла да керти къарачайлы эди ол. Ийманы-дини болгъан адам эди кеси да.

Мен Каппушланы Яхья афендиге араб тилни окъургъа, динибизни иги, толу ангылар мурат бла джюрюген заманымда, Джырчы Сымайыл да келиб, Первомайский элде, Яхья мубарекден узакъ болмай, бир абаза юйчюкде джашаб, Абу Ханифаны мазхабы бла джазылгъан Дурар деб, араб китабны окъуб, Яхья алим бла магъанасын сюзюб кюреше эди.

Былайда Яхьяны ким болгъанын да айта кетерге излейме. Кетген ёмюрде Къарачайда дин джаны бла Каппушланы Яхья афендиден онглу адам болмагъанды. Араб тилде ол джазгъан назмуланы бир къауумун, сейир эте, ана тилибизге кёчюрюрге да кюрешгенме.

Мен дерсге барсам, Сымайыл да дерсге келиб, бир-бирде тюбешиучен эдик. Мен аны джаш заманындан танымасам да, къартлыгъында тюбеше тургъанма. Ол къуру джырчы, назмучу тюл эди, Аллахына, динине кючлю берилген адам эди. Биз джашагъан элге да келиучен эди. Бир джолда хоншубузда дин джыйылыу болуб, анда зикир этилди. Сымайыл да бар эди. Ол тобукъланыб зикир айтыб башлагъанында, тохтаусуз тангнга дери барыб къалгъан эди. Хар ким арыб бошагъанында да, къартлыгъында арымай-талмай, хаман къызгъандан-къызыб, кючлю зикир этгени, бюгюн да мени кёзюмден кетмейди.

Сымайылны атасы да, къарт атасы да Кябагъа хадж къылыргъа кёб кере баргъандыла, ахыр кюнлерине да анда тюбегендиле. Сымайылны атасы анда ауушханында, аны ёлюсюн, Малкъар джанындан Сотталаны Ёрюзмек хаджи деб, бир огъурлу киши джуугъанды. Аны джашы Абдул Малкъарда Лашкута деген элде джашай эди. Мен нёгерим бла анга барыб, аны бла талай кере ушакъ этгенме. Ол иги танг джылы келген къарт болгъан эди. Рахат, сабыр сёлешген бир акъыллы адам эди. Юсю-башы да джарашыб, ол да Сыйлы Аллахха берилген, бир дин ахлу.

Уллу Аллахны сейир иши: Малкъар Орта Азиягъа кёчюрюлгенде, Джамбул тийресинде Ёрюзмек хаджи ауушуб, аны ёлюсюн да Сымайыл джуугъанды, Сымайылны атасын Ёрюзмек хаджи джуугъан кибик.

Уллу аталарындан башлаб, дин бла келгенди Сымайыл. Не тюрлю джашау болса да, не тарлыкъгъа тюшсе да, Джаратхан Аллахындан, дининден таймагъанды. Аны ол бегимеклигине адамла да, кесини назмулары да шагъатдыла.

Мен Сымайылны назмуларын окъугъанма, ала бек уста, сейир джазылгъандыла. Мен аланы тансыкълаб, заман-замандан джангыртыб, окъуй-окъуй турама. Аланы магъаналарыны теренлиги мени бек сейирсиндиреди. Мен билген бла, Къарачайда анга джетген назмучу джокъду. Къысха айтыб, алай терен магъана берген, бизде аныча назмучу болгъанды деб, билмейме. Ненча кере окъусанг да, биринчи окъугъанча, ала джюрекни къозгъаб, джангыртыб турадыла.

Артыкъсыз да, аны кёзюуюнде миллет къаллай къыйынлыкъда, къоркъууда джашагъанын назму халда бек ариу тукъум береди. Аны джазгъан назмулары, тюз джюреги болгъан, аланы окъуб сюзе билген адамгъа, ол ким болгъанын бек аламат билдиредиле. Артыкъ да бек, ол джашауну кеси сынагъан адам а, аланы окъуса, ол башындан ётген затла бары да сурат болуб, ол заман кёзюне кёрюнюб, джюреги къозгъалмай къаллыкъ тюлдю. Джашаугъа ол терен къараб, аны сюзе билгенин назмулары бек ариу ангылатадыла.

Хоу, ?динигизге, тилигизге, джеригизге, адетлеригизге эркин боллукъсуз? деген большевиклеге ийнаннган болур Сымайыл да, кёблеча. Ол заманда аланы омакъ сёзлерине кёбле терилгендиле. Ол къой эсенг, ал кёзюуде афендиледен да кёбле ийнаннгадыла, кертда бир тюзлюк джашау ачадыла деб. Алагъа ийнанмагъан да, кесин келишдирирге кюрешмей, башха мадары джокъ эди. Мен кесим да аланы бириме. Джашлыгъымдан башлаб, аланы джюрегим сюймегенлей, эрши кёре джашадым. Кёбле, мен да ичлеринде болуб, йимансыз джорукъну сиясетин ангылагъан эдик. Ангылагъанлыкъгъа, къаршчы турур мадар джокъ эди. Сымайылда да бардыла заманнга кёре джазылгъан джырла-назмула. Амалсыздан джазылгъан шийирле. Артда уа сокъураныб, кеси назмусунда айтханыча, Аллахына тауба эте болгъанды.

Сталин деген чууутлу,
Джашауубузну къурутду,
Тиллерибизни чалдырды,
Кесине махтау салдырды.

Махтау салалгъан тёргеди,
Салалмагъан а ? кёргеди.
Джан татлы ? мен да айтама,
Артда тобагъа къайтама.

Джырчы Сымайылны юсюнден айтыргъа излегеними себеби, бусагъатда аны юсюнден келишмеген бир тюрлю затла эшитиб, аны ючюндю. Аны ёрге кёлтюрюр орнуна, билмейме, анга бир къуджур затланы къайдан табыб да айтадыла? Аны кесин да, назмуларын да сыйлау, кеси халкъыбызгъа да, башха халкълагъа да аны ачыкълау, къарачай халкъны сыйынмы тюшюрлюкдю? Башха миллетле, Сымайылча закий болмагъан джырчыларын, назмучуларын огъуна, махтаб, ёрге чыгъарыб кюрешедиле. Сора, бизге уа не болгъанды?

Мени сартын, Сымайылны юсюнден сёз, тюзюча айтылыргъа керекди. Джукъ къошмай-къоратмай. Сымайыл керти муслиман адам эди ? Сталинни заманында да диннге къаршчы бир тизгин джаздыралмагъандыла анга. Халкъ Азиядан къайытхан сагъатда да кюрешгендиле аны бла: ?Тутхан дининги сат?,- делле манга / Сора, орнунга къайт?,- делле манга?. Сымайыл дини бла, ийманы бла къалгъанды.

20-чы къанлы ёмюрде джашагъанды Сымайыл. Кёрлюгюн кёрюб, кёрюне киргенди. Сёз хазнасы къалгъанды бизге. Аны бютеулей джыйыб, джарашдырыб, басмадан чыгъаралмагъан къалай хомухдула къалам тутхан адамларыбыз бизни. Сымайылны зикирлери къой, назмулары да нюрлюдюле. Аллай шийирле бу къатышхан заманда бютюн да керекдиле.

ЭБЗЕЛАНЫ Абу-Юсуф хаджи,
Къарачай илму-излем институтну сыйлы доктору
 
 
 
#4
Джаратама0
18.10.2011 16:43:58
Sabr
Видеогъа алыб, этиучюгюзча, былайгъа салсагъыз - артыкъ да иги болур.
Аллах айтса, алай этерге деб турабыз
 
 
 
#5
Джаратама0
18.10.2011 18:03:02
Девушка Гор
МАШАЛЛАХ, мени да барырым келе эди былай иш кюнде болмай башха кюнде барылса. Абу-Юсюб хаджини назму китабын биреулен берген эди да назмуларыны бек сюйюб окъуйма, бир-бирледе да тынглайма (мп3-лери да барды да), ол сайтында да бардыла была Бу форумгъа да салыучанма Андан башха быллай таб джаза билген адам билмейме мен Къарачайда
Абу Юсюбден Аллах разы болсун, узакъ ёмюрлю этсин
Сизден да Аллах разы болсун быллай адамларыбызны унутмай, джокълай тургъаныгъыз ючюн
Аллахны сюйген къулларын дууаларыны ала турургъа керекди
 
 
 
#6
Джаратама0
18.10.2011 18:08:14
Къуранны кёчюрген китабы бла, интернетдеги версиясы бла да хайырланыучанбыз
 
 
 
#7
Джаратама0
18.10.2011 18:10:55
Девушка Гор,бек аламат тюбешиу боллукъду - Абу-Юсуф керти дин ахлусуду, билимли, фахмулу адамды. Аны бла байламлы талай затны былайгъа салыргъа тыйыншлы кёреме. Абюсюб мубарекге менден да бир уллу салам берирсиз. Сау болугъуз, муратыгъызгъа джетигиз.
менден да берирсиз сора))

Алай а тохтачыгъыз, ненча сагъатда барасыз, кёбмюсюз? Ишден чыгъаргъа мадар табылыб къалса уа..
 
 
 
#8
Джаратама0
18.10.2011 18:24:43
Abdullah
Ненча сагъатда барлыгъыбыз алкъынчы белгили тюлдю. Сагъыш эте турабыз. Тюзюн айтсам, динден кесимден кёбюрек билими болгъан адам барса биргеме, бек разы боллукъ эдим. Барырча болсагъыз, личкада письмо сакълайма
 
 
 
#9
Джаратама0
18.10.2011 18:29:43
Девушка Гор
сагъатны башны айтсагъыз, сагъыш этерме
 
 
 
#10
Джаратама0
18.10.2011 18:30:44
Иш джаны бла, къайдам джума намазны юсю бла келишсе, бек сюйюб да барлыкъ эдим.
 
 
 
#11
Джаратама0
18.10.2011 18:31:13
Abdullah
Джумадан сора, деб турабыз, Аллах айтса
 
 
 
#12
Джаратама0
18.10.2011 22:14:15
Къуранны кёчюрген китабы бла, интернетдеги версиясы бла да хайырланыучанбыз

Къуранны кёчюрюлгени "Эльбрусоидде" да барды. Аны кетериб, аны орнуна ахыр вариантын салыргъа керек эди. "Сагъына, сагъына да тургъанма, не эсе да "Эльбрусоид" ауушдурмайды",- деб айтыучанды Абюсюб хаджи.

Анга да бир эс буругъуз, марджа.
 
 
 
#13
Джаратама0
19.10.2011 17:09:14
Къуру динни юсюнденми джазады Абу Юсуф хаджи? Китабларын къайда табаргъа боллукъду?
 
 
 
#14
Джаратама0
19.10.2011 17:14:26
Акъыллычыкъ
Девушка Гор башында кёргюзгенди - Абюсюб хаджини энчи сайты барды:
http://www.ebze.ru/
Ол сайтда табарыкъса сорууларынга джууаб.
 
 
 
#15
Джаратама0
19.10.2011 17:18:34
Sabr
Акъыллычыкъ Абу Юсуф хаджини кесине берирге излей болур эди бу сорууну.

Акъыллычыкъ
Аллах айтса, тюбегенлей сорурма
 
 
 
#16
Джаратама0
19.10.2011 17:26:30
Девушка Гор
Абюсюб мубарекге Шакай улу Хаджини юсюнден бир сорурсуз. Ол Анга къалай къарайды, аны сохталарындан кимлени таныйды?

Эм уллу сорууум а:
Къарачайда дин нек бегирге унамайды?
Халкъ дин бла, шериат бла джашаб къачан башлар?
Алай болур ючюн не амал, не мадар барды?
 
 
 
#17
Джаратама0
19.10.2011 21:20:04
# Дата: 18 Окт 2011 12:32

Абу-Юсуф хаджиге соруулары болгъанла, былайда джазыгъыз!

*эслемеген бар эсе джангыдан эсигизни бёлейим
 
 
 
#18
Джаратама0
20.10.2011 00:51:31
КЪУРАННЫ ТАРДЖУМАСЫ
ЭМДА МАГЪАНАСЫ

Кёчюрген: Эбзеланы Абу Юсуф хаджи
Гитче Къарачай 2007

Кёб миллетле Къуранны кеслерини тиллерине кёчюрюб, юрениб кюрешедиле. Ол себебден мен да бизни халкъ да аны бир ангыласа деген мурат бла Къуранны къарачай-малкъар тилге, билимиме кёре, кёчюрюрге кюрешгенме. Аны толу магъанасын бир тилге да кёчюрюрге мадар джокъду, ол бек къыйын ишди. Аны окъуб, сёзлерин ангылагъан тюлдю къыйын, аны магъанасыны теренлиги, тюбю болмагъаны, нени юсюнден айтылгъанын ангылагъанды къыйын. Бу сыйлы Къуран - Уллу Аллахны сёзюдю. Аллахны сёзюню уа тюбю джокъду. Ол адам улу аны джарашдырыргъа акъылы джетиб, къолундан келир зат тюлдю. Ол себебден окъуучуладан тилерим: муну ичинде терс зат, магъанасына келишмеген, башха тюрлю халатла табхан адам, бизге билдирсин.

***

Тылмачны сёзю
Бисмилляя хиррахмаа ниррахиим

***

Тауратны, Забурну, Инджилни, Къуранны - барыны да тирелген джерлери - Ибрахимни диниди. Адамла арагъа айрылыкъ салыб, аны тюрлю-тюрлю динлеге бёлселе да. Бизни Ислам динни башы да, Муссаны динини башы да, Гъыйсаны динини башы да бир джерге тиреледи, къара сууну чыкъгъан джери бир джерди.

***

Хар затха: дуниялагъа, кёклеге, джерге, битимге, джауумгъа, джаныуарлагъа, кече бла кюнню ауушунууна, кюннге, айгъа, джулдузлагъа, тюрлю-тюрлю сыфатлы адамлагъа, д. а. к. къараб, алагъа ие излеб, ойлашыб, сюзюб кюреше болгъанды. Аланы джаратыучу - Ол бек Уллу, Кючлю, Къудретли, Билимли, Уста болургъа кереклисин ангылагъанды. Аны халкъы топуракъдан, ташдан кеслери къоллары бла ишлеб, табыныб кюрешген затла ётюрюк болгъанларын, халкъы аджашыб тургъанын да ажымсыз билгенди. Дорбуннга да ол заманда аладан къачыб баргъанды. Сора бир джолда, билмей тургъанлай, анга бир зат келиб: "Окъуб башла!" - деб, буйрукъ бергенди. Ол да: "Мен окъуй билмейме", - деб, джууаб этгенди. Ол буйрукъну ол юч кере къайтарыб айтханды. Бу да биягъынлай: "Мен окъуй билмейме", - деген сёзню айтыб тургъанды. Сора ол анга: "Джаратхан Аллахны аты бла окъуб башла! Инсанны (ананы къарнында) джабышхан суу тамчычыкъдан джаратхан",- деб, биринчи уахъю (ачылыу, сингдириу) алай башланнганды. Мёлек болгъанын а ол билмегенди. Ол къой эсенг шайтан, джин болурму, мен шаша айлана болурмамы деб, къоркъгъанды.

Аллаху Тагъаланы сейир затларындан: ол хапар а Мусса файгъамбаргъа келген китабда - Тауратда эртдеден джазылыб болгъанды. Библияда, Исаи деген китабда, 29 главада 12 аятда аны юсюнден орус тилде къалай айтханын тамам андача берейик. Анда уа ма былай сейир тукъум айтылады, тамам артда болгъаныча: "И передают книгу тому, кто читать не умеет, и говорят: "Прочитай её" - и тот отвечает - "Я не умею читать", - деб. Да, ма алай Мусса гъ. с. ны заманындан башлаб, Мухаммад гъ. с. ны келлиги, анга китаб да бериллиги, аны окъуй-джаза да билмези белгили болуб, 1500 джыл чакълы бирни аны аллына къараб, сакълаб тургъандыла. Сора ол келгенинде уа, биле тургъанлай зарлыкъ себебли, анга джау болуб ала къаршчы чыкъгъандыла.


***

Ас Салам.

Аллах (дж.дж.) Эбзеланы Абу-Юсуф хаджи'ден разы болсун.
Карачай-Малкар тилде джазылган Кур'ан'ны терджюмесини (меалинден) окуучанма, хайырланама. Карачай-Малкар тилни унутулмазлыгъына да уллу хайыры болгъанын тюшюнеме. Окуй келгенимде, алай сагъыш еткенимлерими сорайым:

- Пайгамбарыбызны окуй джаза билмезлигъи Теуратта ерттеден джазылып тураймыш. Рус тилге кёчюрюлген Теурат бугюн де тура мыды? Калайда асырайдыла? Теурат, Муса (а.с.) пайгамбарга келгенине кёре, Муса'ны тилинде, Ибрани тилде миеди. Бугюн Ибрани-Исраил тилде "Оку" га "Кара" дейдиле, Читат-Оку орнуна керти Теурат'та "Кара" денилген болур му? Ибрани, Арап тиллени бирбирлерине джуук болганлары айтылады. Икра, Кара да бирбирлерине ушайдыла.
Сейир болган, Кур'ан-ы Керим'ни келген биринчи аетлери де Икра (Оку) деп башлайды. Теураттакы айны хапарны айтады. 1500 джыл аллына карап турганыгыз келди деп мюжде бергенче, мюждени де Теуратны окуп туруучулагъа бергенче. Бизде де Кара'ны бир манасы Оку'ду, кара таныймыса, окуй джаза билемисе..

- Карачайда "аллахла" деп сёз джюрюй болур. Алай айтмайын; тейриле, танрыла, илахла денилсе калай болур. Аллах ад бир Аллахны аты болгъаны ючюн. Сёз ючюн Тюркче меалледе (терджюмеледе) 17. сура 42. аятта, "Де ки: Фараза мюшриклерин иддиа еттиклери гиби Аллах'тан башка танрылар булунсайды, елбетте онлар Арш'ын ве кяинат хакимиетинин сахиби Йюдже Аллах'а юстюн гелмек ичин чарелер араяджакларды! (Ама бесбелли ки бёйле бир шей асла ваки дегъилдир)." дениледи.

- Сураланы башларындаки Бисмиллахиррахманиррахим'ни "Рахман ве Рахим олан Аллахын адыйла" я да "Есиргеен (есиргегъен, коруулаган) ве багъышлаян (аф еткен, кечген) Аллахын адыйла" деп кёчюредиле.. Карачай тилде Рахман, Рахим'ни манасын беррик башка сёзле бар мыды.

Сау болугъуз...
 
 
 
#19
Джаратама0
20.10.2011 05:09:08
Абу-Юсуф хаджиге энтда бир-эки соруу:

1.Сиз билиб, бусагъатда Къарачайда шыйых (шыйыхла) бармыдыла?
Ол бурун бизде джюрюген магъанасы бла - кёргени, билгени, кераматы болгъан дегенлигимди.

2.Кимден болса да, дуа алыб, бойнуна тагъыб - "ол мени зарандан, амандан сакълайды" деб ийнаныугъа къалай къарайсыз?

3.Сиз билиб, бусагъатда динден, шериатдан терен хапарлы, билимли болуб, дин авторитет болурча джаш адамладан киши бармыды?

4.Имамланы ичинде сиз бек багъалатханла кимледиле?
 
 
 
#20
Джаратама0
20.10.2011 05:39:28
Абюсюб мубарек!
Назму джазгъанлагъа, сурат салгъанлагъа, музыка къурагъанлагъа Къуран не дейди? Файгъамбар а алагъа къалай къарагъанды?
 
 
 
#21
Джаратама0
20.10.2011 05:43:06
Динлерин ауушдуруб, башха динлеге кёчген къарачайлыла бардыла.
Таб бабас болуб ишлеген да бир къарачайлыны кёргенме.
Аллайланы ол дунияда не сакълайды экен?
 
 
 
#22
Джаратама0
20.10.2011 06:26:15
Девушка Гор
Умница! Хорошая тема, отличная идея...
Абу-Юсуфха уллу салам айтырса. Дагъыда, иги къызча, Sabr джазгъаннга да бир оноу эте бар къонакъгъа.

Къуранны кёчюрюлгени "Эльбрусоидде" да барды. Аны кетериб, аны орнуна ахыр вариантын салыргъа керек эди. "Сагъына, сагъына да тургъанма, не эсе да "Эльбрусоид" ауушдурмайды",- деб айтыучанды Абюсюб хаджи.
Анга да бир эс буругъуз, марджа.
 
 
 
#23
Джаратама0
21.10.2011 14:16:01
Девушка Гор
ЛС-нге бир къара.
 
 
 
#24
Джаратама0
21.10.2011 14:38:39
[Sabr
Айб этмегиз сорууларыгъызгъа кере сагъыш келгенди.Суфиймисиз?
 
 
 
#25
Джаратама0
21.10.2011 17:02:53
Къандауур
Айб этмегиз сорууларыгъызгъа кере сагъыш келгенди.Суфиймисиз?

Огъай. "Аллах бирди, файгъамбар хакъды, ишек джокъду" дегенден ары динден терен хапарлы тюлме.

Абюсюб хаджиге бир соррургъа керек эди - ол суфийлеге, суфийликге къалай къарагъанын.
 
 
 
Страницы: 1 2 3 4 5 6 След.
Читают тему (гостей: 1)

 

Написать нам

Фонд «Содействие развитию карачаево-балкарской молодежи «Эльбрусоид»

© 2003-2025 Elbrusoid.org  |  Все права защищены Законами Гор.