Расширенный поиск
20 Марта  2023 года
Логин: Регистрация
Пароль: Забыли пароль?
  • Термилгенинги табмазса, кюлгенинге тюберсе.
  • Аман эсирсе, юйюн ояр.
  • Джетген къыз джерли эшекни танымаз.
  • Ачлыкъда тары гырджын халыуадан татлы.
  • Мухарны эси – ашарыкъда.
  • Таукел адам тау тешер.
  • Эл ауузу – элек, анга ийнаннган – халек.
  • Тил джюрекге джол ишлейди.
  • Акъыллы – эл иеси, тели – эл баласы.
  • Кёрмегеннге кебек – танг, битмегеннге сакъал – танг.
  • Байлыкъ адамны сокъур этер.
  • Къарнынг тойгъунчу аша да, белинг талгъынчы ишле.
  • Ойнаб айтсанг да, эслеб айт.
  • Эркиши – от, тиширыу – суу.
  • Сёз – кюмюш, джыр – алтын.
  • Арбаз къынгырды да, ийнек сауалмайма.
  • Атлыны ашхысы, ат тизгининден билинир
  • Акъыллы эркиши атын махтар, акъылсыз эркиши къатынын махтар.
  • Адамны аманы адамны бети бла ойнар.
  • Джашны джигитлиги сорулур, къызны джигерлиги сорулур.
  • Босагъа таш юйге кирмей эди, тыбыр таш эшикге чыкъмай эди.
  • Юйлю уругъа ит чабмаз.
  • Айран ичген – къутулду, джугъусун джалагъан – тутулду.
  • Аджалсыз ёлюм болмаз.
  • Булут кёкге джарашыу, уят бетге джарашыу.
  • Билимсиз иш бармаз.
  • Ёлген аслан – сау чычхан.
  • Кёб джат да, бек чаб.
  • Сабийликде юретмесенг, уллу болса – тюзелмез.
  • Джарлы джети элни сёзюн этер.
  • Тамырсыз терекге таянма – джыгъылырса.
  • Тиширыусуз юй – отсуз от джагъа.
  • Айтхан – тынч, этген – къыйын.
  • Тюзлюк тас болмайды.
  • Игини сыйлагъан адетди.
  • Кёбге таш атма.
  • Къар – келтирди, суу – элтди.
  • Ишлемеген – тишлемез.
  • Биреу къой излей, биреу той излей.
  • Хазыр ашха – терен къашыкъ.
  • Эрни эр этерик да, къара джер этерик да, тиширыуду.
  • Джолда аягъынга сакъ бол, ушакъда тилинге сакъ бол.
  • Билим – акъылны чырагъы.
  • Башсыз урчукъ тюзюне айланмаз.
  • Ётюрюкчюню шагъаты – къатында.
  • Кийимни бичсенг, кенг бич, тар этген къыйын тюлдю.
  • Тау башында, тау болмаз, джангыз терек, бау болмаз.
  • Сёлеш деб шай берген, тохта деб, сом берген.
  • Чомарт къонакъ юй иесин сыйлар.
  • Къызын тута билмеген, тул этер, джашын тута билмеген, къул этер.

Революцияны юсюнден оюмларын айтдыла

04.07.2017 0 1909  Таппасханланы А.
Тюнене Гуманитар тинтиўлени институтунда Октябрь революцияны 100-жыллыгъына жораланнган регион конференция болгъанды. Анга, кеси алимлерибизден сора да, РСО-Аланияны келечилери да къатышхандыла. Битеў да 20 чакълы докладчы кеслерини оюмларын туўра этгендиле. 

Конференцияны къурагъанладан бири институтну Жаш алимлерини советини председатели Наталья Вариводады. Ол чертгенича, бюгюнлюкде революцияны юсюнден оюмла кёпдюле. Бу тюбешиўню баш магъанасы да адамлагъа аны кемчиликлерини, иги жанларыны да юслеринден сёлешип, кеси кёз къарамларын къоруўларгъа онг бериўдю.

Жыйылыўну институтну директоруну илму иш жаны бла орунбасары Махийланы Людмила ачханды. Ол, 1917 жылны революциясы кёп тюрсюнлю болгъанын белгилеп, докладчыла жыйылгъанлагъа сейир оюмларын туўра этерле деп сакълагъанын билдиргенди.

Большевиклени Шимал Кавказда миллет политикаларына жораланнган доклад бла ўа жыйылгъанланы алларында институтну жангы тарых секторуну баш илму къуллукъчусу Тетуўланы Алим сёлешгенди. Ол 1917-1937 жыллада миллет сейир, миллет энчилик дегенча ангыламла революцияны сейирлеринде «жутулуп» къалгъанларын белгилегенди.

- Болсада Россейни къурамына кирген аз санлы миллетле социал-экономика жаны бла алгъа атлам этгенлерин унутургъа жарамаз. Алай большевиклени бла меньшевиклени бир тилли болалмагъанлары терроргъа жол ачханды. Зорлукъ а не заманда да игилик келтирмейди, - дегенди Тетуў улу.


Суратны тюбюнде жазылгъаны: «Народы Кавказа! 
Царские генералы, помещики и капиталисты огнем и мечом душили нашу свободу
 и продавали вашу страну иноземным банкирам. 
Красная Армия Советской России победила ваших врагов; 
она принесла вам освобождение от кабалы и богачей.
Да здравствует Советский Кавказ!»

Дагъыда аны оюмуна кёре, бюгюнлюкде да, ючюнчю дуния урушну къоркъуўу туўра болгъанда, къырал таматала аны жолун кесер ючюн бир тилли болургъа, барысына да тап келлик оноў этерге керекдиле.

Андан сора да, Алим Инзрелович революциягъа дери адамла къара танымай жашагъанларын да чертгенди. Сёз ючюн, ол билдиргеннге кёре, таўлу халкъны арасында билимлилени саны бир процентге да жетмей эди, къабартылылада да ол кёрюмдю бир процентден аз аслам эди. Ызы бла пединститут да ачылгъан эди. Алай бла КъМАССР саўлай къырал бла бирге модернизацияны ызына тохтайды.

Конференция бу теманы юсю бла миллетлени жашаўлары, алчы адамларыбызны къадарлары къалай бла къуралгъанларын ачыкъларгъа онг бергенди.

Таппасханланы Аминат,

(Нет голосов)

  • Нравится

Комментариев нет