Расширенный поиск
30 Апреля  2025 года
Логин: Регистрация
Пароль: Забыли пароль?
  • Бети къызарыучу адамны, джюреги харам болмаз.
  • Къозулугъунда тоймагъан, къойлугъунда тоймаз.
  • Этим кетсе да, сюегим къалыр.
  • Этни бети бла шорпасы.
  • Элиб деген, элге болушур.
  • Рысхысына кёре, джаш ёсер, къышлыгъына кёре, мал ёсер.
  • Къазанчы аман болса, къазаны къайнамаз.
  • Этни да ашады, бетни да ашады.
  • Акъыллы – эл иеси, тели – эл баласы.
  • Ана – юйню кюн джарыгъы.
  • Тюзню ётмеги тюзде къалса да, тас болмаз.
  • Керилген да, ургъан кибикди.
  • Иги бла джюрюсенг, джетерсе муратынга, аман бла джюрюсенг, къалырса уятха.
  • Эки къатын алгъан – эки ташны ортасына башын салгъан.
  • Тенгни тенглиги джашай барсанг билинир.
  • Кюн – узун, ёмюр – къысха.
  • Чомарт бергенин айтмаз.
  • Байлыкъ келсе, акъыл кетер.
  • Хазыр ашха – терен къашыкъ.
  • Тамчы таш тешер.
  • Тилчи бир сагъатха айлыкъ хата этер.
  • Ёлген ийнек сютлю болур.
  • Хансыз джомакъ болмаз.
  • Ашда – бёрю, ишде – ёлю.
  • Къартны бурнун сюрт да, оноугъа тут.
  • Ач къарным, тынч къулагъым.
  • Джюз элде джюз ёгюзюм болгъандан эсе, джюз джууугъум болсун.
  • Къонакъ хазыр болгъанлыкъгъа, къонакъбай хазыр тюлдю.
  • Тойгъан джерге джети къайт.
  • Эшекге миннген – биринчи айыб, андан джыгъылгъан – экинчи айыб.
  • Эр абынмай, эл танымаз.
  • Биреуню эскиси биреуге джангы болмайды.
  • Урунуу – насыбны анасы.
  • Акъыл неден да кючлюдю.
  • Гитче джилтин уллу элни джандырыр.
  • Кёб джашагъан – кёб билир.
  • Уруну арты – къуру.
  • Мадар болса, къадар болур.
  • Мураты болгъанны джюрек тебюую башхады.
  • Келлик заман – къартлыкъ келтирир, кетген заман – джашлыкъ ёлтюрюр.
  • Азыгъы аз, алгъа къабар, аты аман, алгъа чабар.
  • Сакъалы текени да бар, мыйыгъы киштикни да бар.
  • Мухардан ач ычхынмаз.
  • Кеси юйюмде мен да ханма.
  • Ётюрюкчюню шагъаты – къатында.
  • Айтхан – тынч, этген – къыйын.
  • Адамны бетине къарама, адетине къара.
  • Айтылгъан буйрукъ, сёгюлмез
  • Ана кёлю – балада, бала кёлю – талада.
  • Экиндини кеч къылсанг, чабыб джетер ашхам.

«Хаж къылыў – ол экскурсия тюйюлдю»

23.08.2016 0 3415  Тикаланы Ф.
Быйыл, хар замандача, «Мамырлыкъ» жандаўурлукъ фондну башчысы Ахматланы Назир муслийманлагъа борчлу жолоўчулукъгъа – хаж къылыўгъа – хазырланады. Ол таматалыкъ этген къаўумгъа Къабарты-Малкъардан, Къарачай-Черкесден, Ингушетиядан, Чеченден, Ставрополь крайдан 80-нге жуўукъ адам жыйылгъанды.

Ала жолгъа 28–29 августда чыгъарыкъдыла. Атланыў эки тюрлю боллукъду. Биринчи къаўумгъа самолёт бла Минеральные Воды шахардан Дубайгъа учуп, андан ары Мединагъа дери автобуслада барыргъа тюшерикди. Алагъа башчылыкъны «Ислам в Евразии» газетни редактору Аккайланы Хасим хажи этерикди. Экинчи къаўум а «Минеральные Воды» аэропортдан тюзюнлей Джиддагъа учарыкъды.

Бу кюнледе уа Назир хажи сыйлы жолгъа тебирегенле бла тюбешгенди. Жыйылыўну аллында РФ-ни Таможня службасыны келечиси Россейни къырал чегинден ётгенде жорукъланы юслеринден айтханды. Ол ангылатханыча, хар адамгъа да биргесине самолётха 50 килограмм жюк алыргъа жарайды, 10 минг доллардан кёбю болгъаннга уа декларацияны жарашдырыргъа тийишлиди.

Биргегизге элтген китапла ючюн сакъ болуругъузну тилейме. Бирле билмегенлей РФ-де жюрютюрге эркин этилмеген затланы аладыла, таможняда уа аны бла байламлы чырмаўла чыгъадыла. Сюдню оноўу бла РФ-де жюрютюлюрге эркин болмагъан чыгъармаланы тизмеси бла шагъырейленип, биргегизге элтген китапла ары киргенлерин бла къалгъанларын кёрюгюз, – дегенди ол.

Ызы бла Ахматланы Назир хаж къылыўну жорукъларыны юслеринден айтханды. Аны аллында уа ол борчлары ючюн сюд приставланы службасы бегим жарашдыргъанла бар эселе, ахчаны тёлегенден сора да ведомствону тизмесинден кетерилирге кереклисин эсгертгенди. Ансыз Россейни къырал чегинден ётерге эркин этилмейди.

Бу кезиўде муслийманлагъа сыйлы Меккагъа жер башыны хар къыралындан да мингле бла адамла келедиле. Халкъ асыры кёпден, аланы арасында тас болуп къалыргъа къоркъуў да барды. Быллай жарсыўгъа тюшмез ючюн а, хар жолоўчугъа да къолларында жюрютюрча энчи буўунлукъла бериледиле. Аны юсюнде уа адам къайдан келгени, къаўумну башчысыны аты жазылыпдыла. 

«Сизден тилеригим, аланы къолугъузда жюрютюгюз, телефонларыгъызны ёчюлтмегиз. Къонакъ юйден ары-бери чыгъа эсегиз а, къаўумну таматасына билдиригиз. Биз бу сыйлы жерлеге экскурсиягъа бармайбыз. Барыбызны да баш борчубуз хаж къылыргъады», – дегенди Ахмат улу.

Къаўум, хар замандача, кёп миллетли болгъанды. Бир жанындан ол игиди. Алай башха жанындан а адамланы арасында даўлашла, ангылашынмаўлукъла чыкъмай къалмайдыла.

«Мында биз барыбыз да муслийманлабыз деп, анда уа миллетлеге юлешинип, кёчгюнчюлюкню, Орта Азияны сагъынып, даўлашып башлайдыла. Неда бир жол бир тиширыў, башхала бла бир отоўда къалыргъа унамай, къонакъ юйюню коридорунда олтуруп тургъанды.

Быллай хапарла, ишле ахырда болмасынла. Сиз ары бир биригиз бла ушакъ этерге угъай, Аллахны борчун толтурургъа, анга табыныргъа, тилекле этерге, дуўала тутаргъа барасыз да, аны юсюнден сагъыш этигиз. Бу жолоўчулукъну магъанасын ангыласагъыз, тёшек да излерик тюйюлсюз», – дегенди ол.

Мединада ала 3 кечени бла 4 кюнню турлукъдула. Назир хажи бу заманны тилекле этерге, дуўала окъургъа чакъыргъанды. 

«Биз Мухаммад файгъамбарны, Аллахны саламы анга болсун, межгитини къатында къонакъ юйде турлукъбуз. Ары жаяў жюрюрге боллукъду. Бу межгитде къылгъан намазыгъызны суўабы башха жерледе этилгенден минг кереге уллуду. Аллахны ыразылыгъын табаргъа быллай уллу онгугъуз бола тургъанлай, заманыгъызны бош ушакъла бардырып ётдюрмегиз», – деп чакъыргъанды.

Арафа къаяда, Мина эм Муздалифа ёзенледе толтурулгъан тёреле да сюзюлгендиле. Бирле Арафа таўну тюз тёппесине чыкъмаса, хаж къабыл болмагъан сунадыла. Алай Ахмат улу Мухаммад файгъамбарны хадислеринде таўну тийреси да Арафа болгъаны айтылгъанын эсгертгенди.

«Ол  былайгъа адамла сыйынмазлыкъларын ангылап, аны тийресинде тохтаргъа да эркинлик бергенди. Башына чыгъама деп, заманны къоратмагъыз. Андан эсе дуўала, тилекле этигиз», – дегенди эмда хар кюн да жыйылыўла бардырылып, къаллай тёреле толтуруллукълары, къаллай дуўала окъуллукълары ангылатылып турлукъларын чертгенди.

Жыйылыўдан сора Назир хажи бизни газет бла этген ушакъда экономика къытлыкъ муслийманланы къолайлыкъларына уллу себеплик этгенин чертгенди. «Аллахны аллында борчларын толтурургъа излегенле, алай онглары болмагъанла кёпдюле. Алагъа болушлукъгъа уа  «Комбинированный» путёвкала жарашдырылгъандыла. Аланы багъасы 1990 долларды. Аны сайлагъанлагъа бир кесек къыйналыргъа да тюшерикди, алай биз алагъа онг тапдырыргъа кюреширикбиз.

Бу путёвкаланы хайырындан а хаж къылыргъа чыкъгъанланы саны иги да кёбейгенди. Аны юсюнден кечирек билип, документлерин заманында жарашдыралмай къалгъанла да бардыла. Арт жыллада уа хажгъа баргъанланы арасында жаш адамла аслам болгъанларын айтыргъа сюеме», – дегенди ол.

Башха путёвкала андан багъадыла – 3600 доллар. Алай аны сайлагъанла заманларын аш-суў излерге къоратмай, аны намаз къылыўда, тилекле этиўде ётдюрюрге боллукъдула. «Бизни республикада къолларындан келген адамла бек кёпдюле, ма бу къаўумгъа керекли ахчаны саўлай кеслери берип къояллыкъла да бардыла. Алай, жарсыўгъа, ала диннге артыкъ уллу магъана бермейдиле. Алай адам къуруда бу дуниясыны юсюнден сагъыш этмей, ол дуниясына да къайгъырыргъа керекди. Жамаўатыбыз а алыкъа аны ангыламагъанды», – дегенди ол ушагъыбызны ахырында.

Тикаланы Фатима,

(Нет голосов)

  • Нравится

Комментариев нет