Жулдузла себиучю тау къушубуз
03.08.2015
0
4193
Кёб болмайын интернетде Ёлмезланы Мурадинни назмуларын бир бек сюйюп окъуйма. Аны иги таныгъанла, жашны юсюнден хапар билдирсегиз эди, деп бир адам тилейди. Малкъарда жашны танымагъан жокъду. Баям жазыууна кёре соргъан эр киши къарачайлыладан бири эди. Бюсюресегиз сизге ариуу юйюрлю, кеси да уллу тынгылы юйюрден чыкъгъан жашдан хапар билдирейим.
Ёлмез улу Мурадин «Малкъар поэманы» неда «Гошаях бийчени» жазыб къойса окъуна Мурадинни халкъыбызгъа сюймеклиги чексиз болгъанын хар малкъарлы инсан да ангыларыкъ эди. Алай ол арымай талмай: «Мен бюгече жюреклеригизге жулдуз урлукъ себерикме, эртден бла сиз жулдуз сабанларыгъызны алтын жарыкъларын орурча», – деп, сабий, жаш да, къарт да сюйген назмуларын бизге себгенлей турады.
Тынгылачыгъыз, Аланла, бу эр кишини дуния жашаугъа, табигъатха да сюймеклигин, жумушакълыгъын, бирде уа жашаугъа сабий халаллыгъы бла окъуна къарагъанын.
Къайын бутакъчыкъ
Губу ау жаулукъчугъун
Къысханды башына.
Не уа:
Сейир тюйюлмюдю:
Жаланда бир кюнчюк
Жашайды гёбелек
Эртенликден ингирликге дери.
Алай къарачы,
Бир кемсизди къуанчы:
Гюлден – кюн таякъгъа,
Кюн таякъдан – гюлге,
Жашап турлукъча ёмюрлеге дери, – дейди.
Бу назмуладарында уа, эр кишилик, къатылыкъ да жюрек жарсыуу да барды.
Осалыбызны табыб,
Къуллукъ кибик берелле,
Ала уа бизге юрелле,
Ачытадыла бизни.
Бу назмусунда уа бизни малкъар халкъгъа жюрекден дау окъуна этеди:
Минги тау ёшюн салыб ёсдюргенди,
Сен а, халкъым, уялгъан этсенг а жашаргъа
Тюбде къалыб! – дейди.
Ёхтем Къоркъмаз Мурадин: "Бёрю болуп улумагъанбыз ансы - биз кёрмеген, сынамагъан не къалды?!"
Неда: "Кимни затын тилейме мен?! Къайтарыгъыз мени Малкъарымы глобусда Таплыхан тамгъачыкъдан уллу тюйюлдю ол."
Дагъыда:
"Мен бюртюк-бюртюк жыяргъа керекме
Тоналгъан таланган Малкъарымы.
Хау, жыяргъа керекме
Жыйгъанда этерме, Инша Аллах."
Битеу халкъны жарсыуун кеси атындан айтады.
Бу закий назмучу сюймекликни да бек сынагъан, аны шербет татыуундан да татхан адамды. Къалай бийик аламлагъа кётюреди жаш сюймекликни: "Сюй, сюе эсенг, алай – сюйгенинг жыргъа салырча."
Мен къарт анам бла Хабазда жашагъанма. Бирде экинчи Чегемге къабарты элде тургъан ата-ана юйюме къонакъгъа келгенде, тийреде жашагъан жаш тёлю: "Келигиз энтда Мурадинни назмуларына тынгылаб келейик," – дегенни айтыб, мен да ала бла келебиз. Жаш биринчиден анасы Гыттанны бурунгулу кюбюрюн ачыб, андан бир китаб чыгъарыб, андан бизге орус тилде назмула окъуйду. Мен Есенинни ол заманда биринчи андан эшитген эдим. Ол Совет власть жаратмагъан, бизде школда да аты айтылыргъа жарамагъан назмучуну сёзлерин жырныча айта эди. Кюбюрге китабны Къуранны сыйлагъанча букъдуруб, андан сора иймене, уяла, кесини ёз тилинде назмуларын бизге экзамен бергенча окъуй эди. Субай санлы, узун бурма къара чач, жашил жити кёзлю, къуш бурунлу жаш – тюз да Минги тауну ёхтем тау къушларына ушай эди. Алайда жаш тёлю назмуланы, къара сёзню да Мурадинни хайырындан сюйгендиле. Малкъар тилни тюз да жырча жырланнганын да Мурадинни назмуларындан ангылагъандыла. Ол алайда орус тилни, къабартылы тилни да ёз тиллерин билгенча таулучукълагъа жулдузланыча, жюреклерине малкъар тилге сюймекликни себгенди.
Ульбашланы Саният,
Нальчик
Комментариев нет