Эбзеланы Шахарбий. "Хамамны директору"

(Хамамны директоруну кабинетинде директор да качегар да шахмат ойнайдыла. Экиси да бурунлары бла мурулдаб орайданы тартадыла).

ДИРЕКТОР (джырлагъанын да тохтатыб, бир кесекден): - Джюрю-джюрю-джюрю …..джюрю муну!….. Не сакълайса?….Тангнга дери джырлабмы турлукъса муну! Джюрю!

КАЧЕГАР (орайдасын бузуб): Бусагъат джюрюйме (биягъы орайдасын джырлайды….Бир кесекден сабыр бола) - Къарачы ..ы…..! Къарачы….. Ма муну бла ма муну къабдым, (кюле-кюле) кёрдюнгмю ..ы…, къабдым да къойдум ы….

Д: - Къайры алыб бараса!? Къайры алыб бараса, дейме, мен сеннге аны!? Сен аны къабсанг, мен не зат бла ойнарыкъма!?

К: - Да… къабхан этдим да?

Д: - Ким эркинлик бергенди къабаргъа?! Сал орнуна!

К: - Да… сал дей эсенг салайым?

Д: - Вот… сал! Башха ход эт! (качегар акъыртынчыкъ орайданы тартыб башлайды):

К: - Ы… къарачы, энди уа! Ма муну бла ма муну къабдым ы!

Д: - Да муну, юйю къуругъанны, бир къыйырындан тутуб, бир къыйырына созуб келмегенге не болады?! Муну былай ортарагъында къойсанг не боллукъду!? Къорат ызына!

К (онгсунмай): - Да, сал дей эсенг, салайым?

Д: - Вот… къорат ызына! Башха ход эт! (Качегар ойнамай кетиб башлайды) Ойнамай кетерге умут этме! Бери къайт, дейме, мен сенге! Бери къайт! Ойнамай кетсенг, тамбла сен да ишингден кетдинг!…. Всё!

К: - Да… Къачанга дери ойнарыкъбыз биз былай бла?

Д: - Мен сени къабхынчынга дери ойнарыкъбыз! Ойнаб къачанга дери ойнарыкъбыз?! Тангнга дери ойнарыкъбыз. (Качегар ызына олтурады) Сагъыш эт!

К (Биягъынлай джырлагъанын тохтатыб): - Ха…а! Къараб турчу энди уа! Энди уа къараб тур! Иги къараб тур! Ма былайдан, ма бу джол, ма былайгъа мат!!! Мат болду да къалды! Хы-ы, кёрдюнгмю!?

Д (Кесин джылары келгенча этиб ): - Ой, амандан мат болгъун сен! Мат этсенг, болады мат! Ансы кеси аллына мат болса, юйю къуруймуду!

К: - Да, ал дей эсенг, ызына алайым?

Д: - Тийме! Мат болуб тургъанын кёзюнг кёрмеймиди!? Огъай, мен англамагъан бир зат барды: адам директоруна мат къалай салады…не?

К: - Да, бу оюнду да.

Д: - Не! Не зат оюн!? Оюнунг, башынг да къуругъун! Быланы жыгъырдагъан таўушларын эшитдирме бюгюнден сора меннге! Качегаркангда ойнарса. Къораб кет кёзюмден!

К: - Да, кесинг тюлмюсе хар къуру да келиб: "кел, ойнай эсенг", деб тургъан ...хы-ы!?

Д (Иги эшитмей къалгъанча этиб): - Не дейсе?

К (Къоркъуб): - Ы-ы-ы… мен барайым…, ы-ы-ы, мен барыб качегаркада сууну джабайым.

Д: - Бар!… Суўну да джаб, хар затынгы да иги тындыр! (Качегар кете башлагъанлай, телефон зынгырдайды) Бери къайт! Бери къайт дейме мен сеннге! Ал трубканы! Ал!

К (Трубканы алыб): - Алло?

Д: - Тохта-тохта! Не "алло" деб тебрейсе! Соргъанлары болса, мен мында джокъма де! Районнга кетгенди де! Игирек тебсе, ары областха ётюб кетерикди де! Бир затла айт да алда!

К (Джунчуб): - А-алло? … Мында джокъду…! Районнга кетгенди… Игирек тебсе, областгъа ётюб кетерге да боллукъду… Да, аны билмеген боламыды? Аты Сарыбаш, атасыны аты Токъмакъ… 

Д (Онгсунуб): - Ы-ы, молодец!

К (Трубкагъа): - Мен а… мен аны заместителиме… качегар.

Д: - Ай, амандан токъмакъ болгъун сен!

К: (Трубкагъа): - Келликди! Келмей къалай къалыр ол! Келиб орнуна олтурмай, халкъны аллында джумушун толтурмай, къалай къояр ол!?

Д: - Былай бу сенден полный атчёт алыб, бу сени бла кесине базыб, гырылдаргъа кюрешген кимди!? Трубканы былай къолума бир джетдирчи! Былай бер ол трубканы! Былай бер! (Трубканы сермеб алад) … Не ўа тохтачы…Ол мен айтырыкъны кесинг айт да къойчу! Вале де! Ма! (Трубканы ызына береди).

К (Бекден бек джунчуб): - А-алло? Ы-ы вале де, дейди!

Д: - Тохта, а юйюнге, валени къошма да, дедини, кесин айтыб къой!

К: - Дедини къошма да, Валяны кесин айтыб къой, дейди!

Д: - Тохта-а-а муну! Къайда кёресе Валяны!? Былай бер трубканы, былай бер! (Трубканы сермеб алыб, къолу бла джабады) Къайда кёресе Валяны, юйюнг къурумагъан! …Къайда Валя!

К: - Да, кесинг айтдынг да, алай айт деб!

Д: - Алай айтама мен: "вале, вале", - деген эки сёзден сора джукъ айтма деб, ненча кере айтама, хапарынг айтыллыкъ суубаш. (Трубканы къулагъына салады) Алло? …Да! …Хамамны директору Сарыбаш Токъмакъович! …Тынгылайма! …Да! ….Ы-ы! …А юйюнге, "вале" деген сёзню адам несине чарлайды? "Вале" деген сёз, ол латин сёздю! Саў къал деген магъананы орнун тутады! ….Да, не ангыламагъаны барды муну? …Алайды! Заместителим суў устады. Былай, неме ы-ы, …хоў, латинча суў устады. Башха тилде сёлеширге чыртданда унамайды. …Хамамны келсенг кёрюрсе, иги джаш! …Всё! …Вале! (Качегаргъа къараб) Кет аллымдан! Чыртданда бу ачыў болуб тургъаны бла къатымда сирелме! Къораб кет бусагъат!

К (Хыйлачы тюлкюча, ышарыб): - Сарыбаш?

Д (Бир кесек джумушаб): - Къораб кет, дейме, бусагъат, ачыў болуб тургъаны бла сюелме аллымда! Сени ол телефонга сёлешгенинг да неге ушай эди?

К (Аракъы ичгенни белгилетиб): - Сарыбаш?

Д (Сабыр болуб, таўушун да акъыртын этиб): - Энди бери тынгыла! Магомет тюкенни ачхан болур, бар да: "Сарыбаш ийгенди" - десенг, кеси билликди. Башым чачылыб барады. Бир шышачыкъ ал да кел! …Хайда!

К (уяла-уяла): - Хоў, мен барайым. Мен барыб суўну джабхынчынга дери сен, ы-ы...немечикле хазыр этиб тур, ы-ы….ма кёресе да ы-ы …ачхачыкъланы хазыр этиб тур! Хазыр этиб тур ачхачыкъланы!

Д: - Терк бол! …Бар! …Хайда бар! (Качегар кетеди) …Алтынчач!

АЛТЫНЧАЧ (Кириб келиб): - Чакъыргъанмы эте эдигиз? ...Чакъыргъанмы эте эдигиз, дейме?

Д: - Не чакъыргъаннга къалдынг? …Чакъырмадым эсе, къалай келдинг?.. Бар, чакъырсам келирсе!

 

Ач: -  Сарыбаш, Ариуджан келгенди да, сеннге тюбемей кетерик тюлме дейди. Не этейим?

Д: -  Ол соруўгъа бир къарагъыз! Ай юйюгюз къурумагъанла, къаллай бир юретирикме мен сизни? Юренигиз! Мен саўлукъда башыгъызгъа бир акъыл джыйыгъыз! Мен бошму турама былайда? Ма бу къагъытланы кёремисе стол юсюнде? Мен ма бусагъатдан, мычымай, районнга  барлыкъма, совещаниягъа. Игирек тебсем, областха ётюб кетерге, артыма турлукъ тюлме. Ариўну бас да, барма къой! Муну не затын сагъыш этесе? Иши болубму джарсырыкъды? Артда келе-келир. Бар!

 

Ач: -  Болсун. (Кетеди).

(Эшикни артын сакълаб тургъан Ариуджан, дагъыда талай бир адам, кабинетге кирир умут бла дауур этедиле. Качегар къайтыб келеди).

Д (Качегаргъа): -      Бу кабинет меникимиди, огъесе меники тюлмюдю?

К: -  Сеникиди!

Д: -   Да меники эсе, неди бу былайда къычырыкъ-сыйыт? Сокъмакъ салыб, неди бу очередь? …Былайы гастрономмуду?  …Не ўа былайда кюйюзлеми сатыладыла, былайда, кремплинле? …Бу хамамды! …Адамла былайгъа джуўунургъа келедиле!…айт да ангылат!   

К (Адамлагъа): -  Ангылагъыз, былайы хамамды! Адам былайгъа джуўунургъа келеди! (Даўур тохтамайды. Качегар къычырады). Директор бир къагъытха къол салады, бир къагъытха редакция салады, бир къагъытха печать салады, а сиз а аны ишлерге къоймайсыз!

(Директор сюек шахмат бла, столгъа уруб, печать таўуш этдиреди).

 

Д (Сейирсиниб): - Тохтаб къалдыла болурла дейме?

К: -  Хоў.

Д: - Молодец, суўбаш. Энди быланы бу жыгъырдагъан таўушларын меннге эшитдирме!

К: - Хы-ы!

Д: -   Болдунгму? …Хы-ы! …Бар! Не сакълайса?

К: -  Энди мен барайым, сен, ол айтханынгча, бер меннге! Хы, …айтханынгча, мен алыб келейим, барыб.

Д: - Къолунгу бери созуб тур, былай не болсун! Огъай, мен сени бла ишлегенли бир шышаны, былай, алыб келиб, аллыма салгъанмыса? Былай, алыб келиб, шышаны, ма ич деб аллыма салсанг, юйюнг къуруймуду, къолунгу созулмакъ болуб, бери созуб турмай?!

К: -  Сора менден мат алыўчу сен, сенге шыша алыўчу да мен болубму турлукъма?

Д: -  Не дединг? Энтда бирчик, къайтарыб, бир айтчы!

К: -  Огъай, мен барыб келейим ...ы-ы-ы, эрлай тюкенге, бусагъат къайтырыкъма.

Д: -  Ма! Ма сеннге ачха! Бар! Бар да шыша алда кел! Терк бол, хайда! Бар!

К (Кете башлаб, къайтыб): -         А-а! Унутуб къоя эдим… Ма бу къагъытны сеннге деб табханма. (Бир къагъытчыкъны узатыб, чыгъады).

Д (Къагъытны къолуна алыб): - Не затды бу а? …Тохта, неле-неле дейди? …Бу къагъытда неле джазылыб турады, Аллах ючюн? …"Киштик 10-12 джыл джашайды"…Т-а-ак! "Къой - 10 джыл"…Так! "Таўукъ", таўукъ да бар кёреме, хорошо-о! "таўукъ - 15 джыл". …Огъай, ол къалайгъа баргъан затды!? Шо энди, аман таўукъ да, ангылаймыса, гаккыла табама деб, къозула берген къойдан 5 джылны артыкъ джашаргъа къолундан къалай келеди!? …Не-е-правильна!!! …"Ийнек - 20 джыл". Ийнек джашасын! "Сарыўбек бла харам чабакъ - 100-150 джыл", О! Оллахи, молодцы! Так… "Эшек", (къуўаныб) эшек да бар кёреме! Хорошо! Акъ бурун эшек 50 джыл джашайды! Ай молоде-ец! Эшек, Оллахи, джашасын. Оллахи, къолумдан келсе, арам-къарам этмейин, эшекге энтда бир 50 джылны къошуб барма къояр эдим, деб Аллах бла ант этейим! Эшек болмаса джокъду адам! Ийнаныгъыз! (Телефон зынгырдайды. Директор телефонну алыб, къошакъланыб) Хамамны директору Сарыбаш Токъмакъович! Тынгылайма! …Да!? …Да-да? …Кимланы да-дамы? …А юйюнге, тукъумун айтханлыгъм тюлдю, ол сен айтхан сёзлеге "да, да" дегенлигимди… Да не ангыламагъанлыгъы барды… къарачайча айтсанг "хы, хы" дегенлигимди… да сен… къаллайла сёлешесе кесингден тамадагъа!? Да  бошай тур институтну! …Да сен бир институтну бошаб акъылынг алай сёлеширге джете эсе, да мен бир институт огъай, бир, эки, юч, тёрт деб, тёрт клас…ды-ды-ды…тёрт институтну бошаб олтуруб турама былайда! …А-а-а, ашхы улан, айтыб а нек айтама, эсингде болсун, иш къуру окъуўда тюлдю, иш кёбюсюне кесинги къалай джюрютгенинге кёре барады… Оллахи, дипломунг бошуна атылыб къалыр алай… Вале! (кюлюб) Да "валени" да билмей эсенг, институтну уа къаллайла бошагъанса? Всё! Вале!

(Эшик ачылыб Ариўджан качегарны да тебериб, даўуру бла кириб келеди)

 

АРИУДЖАН (Качегаргъа): -  Тоба, джашчыкъ, тюртмезсе! Мен тюртсем, адамыча тюртюрме! (Качегар директор таба къачады).

Д: - Джаш! Бар орнунга ары! Мени столуму артына нек бугъаса, келиб? Орнунга бар, дейме мен сеннге! (Ариўджанга) Эгечим, сизни бу этгенигиз а неди? Ат оюн этиб, киши кабинетге алай кириб келемиди?

Ад: - Да келгенме! Къалайчыкъгъа олтуртурукъсуз?

Д (Качегаргъа): - Бар, ары олтурт алай.

К: - Ма былайчыкъгъа олтуругъуз, …амма!

Ад: - Мени атым амма тюлдю, мен Ариўджанма!

Д: -Хоу- хоу- хоу- хоу! …Тохта аллайла этме, а юйюнге! (Качегаргъа) Алайын джаратмай эсе, бери мени къатыма, столгъа джуўукъ, олтурт бери муну.

К: - Ма былайчыкъгъа олтуругъуз, Ариўджан!

Д: - Былай мени къатыма олтуругъуз, эгечим! Джуўугъуракъчыкъ.

Ад: - Мени атым Ариўджанды. Делигация болуб келгенме!

 

Директор: - Хамамны директору Сарыбаш Токъмакъович... Бек ашхы, бек аламат.

Качегар (Шыбырдаб): - Сарыбаш, къара! Келтиргенме.

Д. (Ол да шыбырдаб): - Молодец, молодец, Къараджаш! Ха-а, джашагъын! Энди бар да Алтынчачны меннге терк джибер, сора, иги джашча, артдан кесинг келе-келирсе!

К. (Чыгъыб бара): - Алтынчач, директор чакъырады (Алтынчач киреди)

Д. : - Олтур, Алтынчач! (Ариўджаннга) Так! …Тынгылайма, эгечим!

Арюджан: - …Тынгылай эсенг, тынгыла!

Д. : - Сизден тилерим: былай, заманым азды. Хар затны джигин-джилигин айырыб, ариў къысхасыча… Ма бусагъат районнга кетерикме. Хайда!

Ар. : - Бек джигин-джилигин айырыб, бек къысхасыча ангылатайым.

Д. : - Ангылат!

Ар. : - Энди, Сарыбаш-директор, мени бери делегация этиб ийгенле, халкъны аманатын толтурурса деб.

Д. : - Бек ашхы, бек аламат! Джаз! Хар айтханын джаз, Алтынчач! (Ариўджаннга къараб) …Тынгылайма.

Ар. : - Энди, Сарыбаш-директор, элде бек тюрлю магъаналы хапарла джюрюйле. Да, керекмиди ол хапарлагъа ийнаныргъа, деб келгенме, Сарыбаш-директор?

Д. : - Да, хапар-хапаргъа, аны айтхан адам да, былай, иманлы адамгъа ушай эселе, нек болмайды ийнаныргъа?

Ар. : - Хапар да ушайды хапаргъа, адам да ушайды адамгъа. Бек къарт да джаш да сюйген адам айтханды.

Д. : - Да, кесин элчилеге алай бирден сюйдюре билген, насыблы инсан ол ким болду?

Ар. (Тилбургъучну айтхан халда): - Бу хапарны, Сарыбаш-директор, мен Джилтинсизлени Топшайны къызлыгъы Степенден айтыб эшитгенме. Анга да Амантишлени Балахай харибни къатыны Суўсюймез айтханды. Амантишлени Балахай харибни къатынына да, Сапынсызланы Джугулийни юй бийчеси Суўалас айтханды. Сапынсызланы Джугулийни юй бийчесине да, Къарашалбарланы Машалланы сабийлерини аналары Силтихан джетдиргенди…

Д. (Ариўджанны тохтатыр умут бла): - Тохта! то…

Ар. (Тохтаўсуз): - Къарашалбарланы Машалланы сабийлерини аналары Силтиханнга да, Элбуздукъланы Топтыймазны къатыны Джантотай айтха…

Д. (Тёзалмай): - То-то-то-тохта! Тохта! Тохта! Тохта, юйюнг къурумагъан, муну! Пулемет къуйгъанча къайры къуйуб бараса! …Эгечим, делегация болуб келген эсенг, тилеб айтама, айтырынгы айт да, хайда бар! Заманым джокъду!

Ар. : - Тохта, эгечим демесенг, унутуб къояргъа башлагъан эдим. Сен Къарашалбарланы Машалланы аналары Силтихан бла Элбуздукъланы Топтыймазны къатыны Джантотай бир-бирлерине къалай джуўукъ джетгенлерин билемисе?

Д. (Ачыўланыб):  - О да, къайдан билликме мен аны!? Не уа, нек билирге керекме!?

Ар. : - Оў!?

Д. : - Билмейме, билирге да излемейме!

Ар. : - Билмейме, дейди! Билмей эсенг, мен билдирейим? …Тынгылайма де!

Д. (Аманына таяныб): - Тынгылайма.

Ар. : - Тынгылай эсенг тынгыла! Къарашалбарланы Машалланы аналары Силтихан!

Д. : - Силтихан, та-ак!

Ар. : - Элбуздукъланы Топтыймазны къатыны Джантотай!

Д. : - Джантотай. (Тёзюб туралмай) Да не болгъанды былагъа? Бир айт не болгъанды!?

Ар. : - Да сен: сора ўа - де!

Д. : - Астомпирилля! Бу къыйыллыкъга бир къара! …Сора ўа?

Ар. : - Сора ўа не? Ы-ы… Джантотай бла Силтихан, экиси эки джарагъан къатынладан туўгъанладан туўгъанлай туралла.

Д. : - Кет, а юйюнге?

Ар. : - Хоў!

Д. : - Къатынла къатынладан къаллайла туўадыла? Нени эседе къатышдыраса былайда!

Ар. : - Огъай-огъай, бир Аллах къатышдырмайма!

Д. : - Да, къалай къатышдырмайса, юйюнг къурумагъан! Къатынла къатынладан туўуб къачан кёргенсе! …Акъыртынчыкъ джарашдыр да меннге ангылат!

Ар. : - Ангылатайым-ангылатайым.

Д. : - Ким кимден туўгъанын менге ангылатчы! Хайда!

Ар. : - Ангылатайым. Къарашалбарланы Машалланы сабийлерини аналары Силтихан!

Д. : - Так, Силтихан.

Ар. : - Элбуздукъланы Топтыймазны къатыны Джантотай!

Д. : - Джантотай, хы-хы.

Ар. : - Джантотай бла Силтихан…

Д. : - Хы-хы?!

Ар. : - Экиси эки джарагъан къатынладан туўгъанладан туўгъанлалла!

Д. : - Да быягъында туўгъанладан туўгъанлай туралла дей эдинг да, а юйюнге! Энди туўуб туралла, дейсе! Ким кимден туўгъанды?

Ар. : - Силтихан бла Джантотай экиси эки джарагъан къатынладан туўгъанлалла!

Д. : - Да была, юйлери къуруб, бу къатынла, ангылаймыса, бюгюнлю бири биринден туўгъанладан туўгъанладан туўгъанлай туралла?

Ар. : - Алайды-алайды-алайд!

Д. : - Да, сора быланы, юйлери къурумагъан эсе, бу къатынланы араларында бир эркиши болмагъанмыды!?

Ар. : - Огъай-огъай-огъай-огъай, эркиши тут ни при чём!

Д. : - Нет, эгечим! Эркиши как раз при чём!

Ар. : - Ни при чём!

Д. : - Нет, при чём!

Ар. : - Ни при чём!

Д. : - Стоп!!! (Къолу бла столгъа урады).

Ар. : - Огъай, Джантотай бла Силтихан э….!

Д. (Сёзюн бёлюб): - Джаб! Джаб! джаб! аўузунгу! Джаб! (Ёрге туруб) Алтынчач, не этерик эсенг да муну былайда кёзюн ача тур! Мен бусагъат къайтайым.

Алтынчач: - Болсун. (Директор чыгъады)

Ар. : - Несин ача тур, деди?

Ал. : - Кёзюн ача тур, дейди.

Ар. : - Кетибми барады! Да мен бошамагъанма сёзюмю!

Ал. : - Директор алай бош адам тюлдю: кассирликни, завхозлукъну, качегарлыкъны тутхан бир адамды. (Телефон зынгырдайды. Алтынчач директорну чакъырыргъа кетеди. Ариўджан телефонга узалады).

Ар. (Телефонну къулагъына салыб): - Але-е…? Къурманынг болайым, къайсыса? …Огъай-огъай, тюлме директор…, диелегациясыма! …Бош тюлдю директор - делегация келгенди! …Делегацияны да эм тамадасы менме! (Директор кириб келеди).

Д. : - Хей!!! …Ким бла сёлешесе?

Ар. : - Сени сорадыла.

Д. : - Мени сорадыламы?

Ар. : - Джокъса, дегенме, мында, келмегенсе, дегенме, ма бусагъат…джокъса дегенме …ы-ы-ы…

Д. : - Джаб! Джаб! Джаб аўузунгу! Тохта! Былай бер телефонну! (Трубканы къолу бла джабыб) Эркишими эди, тиширыўму эди сёлешген?

Ар. : - Эркиши эди.

Д.  (Къулагъына салыб кёрюб трубканы):  - Да…, бу алына турады да! Сенми алындыргъанса муну!?

Ар. : - Огъай-огъай, мен сёлешмегенме.

Д. : - Не айтханса!?

Ар. : - Бир джукъ да айтмагъанма.

Д. : - Да, бу алына турады да!? (Трубкагъа) …Алло? …Хы-хы… эшитеме… алай къычырмасагъыз да эшитеме… Хамамны директору Сарыбаш Токъмакъовичме… Хоў, менме… (Таўушун бир тюрлю этиб, хыйлачы тюлкюча) А-а-а! Сизмисиз? …Оллахи, былай, аўазыгъыздан аджашханча да болдум аллында, алай болса да таныдым… Танымай а сизни танымасам, кимни танырыкъма… Хоў! …Оллахи хамамны ташкёмюрюн энтда келтирталмагъанма… Тамбладан къалмай келтиртеме… Да-дакументациям да хабба-хазырды… Хоў! …Къачан битерикди джангы хамаммы? (Трубканы къолу бла джабыб, Ариўджаннга къараб) Не айтайым?

Ар. : - Билмейме.

Д. : - Да айтыб не айтырыкъма, фундаменти салынмагъанды сора. (Трубкагъа) Да, джангы хамамны сорсагъыз…, джангы хамам не этерикди? Турады… ба-бардырабыз дегенлигимди. Былай кече-кюн да юслерине сирелиб, бир мазаллы чёгючюм да къолумда, бу команда дегенни да бериб, бек къызыўда бардыртама. Энди къысха заманны ичинде, Аллах айтса, битерик болур джангы хамам. Оллахи, ийнаныгъыз, сагъат джарымны кабинетге кириб къагъытлагъа къараргъа заманым джокъду. …Хоў! …Битдиребиз! …Битерикди джангы хамам!  …Саламыбыз биргелей! (Трубканы салыб, къолу бла тёнгегини онг джанындан тутуб) …Ой Аллах джюрегим!

Ар. : - Да, джюрегинг сол джанында болгъа керек тюлмюдю?

Д. : (Къолун терк сол джанына тайдырыб) - Да, сеннге джюрегинг онг джанындады деген кимди? …Ай! Аллах-Аллах-Аллах! …Ох-ох! …Биягъы мени джюрегим тутду! …Ма былай, ишге кесими береме, дейме да, ох! Аллах!, Кесими аяй билмейме ишге джетсем, эгечим! Сора, тутса да, былай, къалгъан адамладачамы тутады юйю къуругъан. Айыб этмегиз, былай, сабырчыкъ эте туругъуз! Мен бир джю…, дарманчыкъ ичиб къайтайым. (Директор чыгъады. Телефон таўуш этеди)

Ар. : (Трубканы алыб) - Але-е! Ким керекди! …Огъай джокъду мында! Да, дарманчыкъ уртларгъа кетгенди! …Да, бек керек эсе ўа чакъырыб келейим?

(Кочегар кабинетге кириб келеди)

Кочегар (Алтынчачха): - Къайдады директор!?

Алтынчач: - Былай чыкъгъанды, бусагъат келликди!

К.: - Сора сен мени аны ючюн айырыбмы келесе тенглеримден!?

Ал: - Кет-кет, ийисден да алындыраса кесинг да! Былай чыкъгъанлайыгъызгъа, къайдан ичиб келесиз!? …Бу кранны суўу да сизге аракъы болуб къалмагъан эсе билмейме!

К: - Айхай да, бу кранны суўу бизге аракъы болуб къалса ўа!

Ал: - Кет-кет, ийисден алындыраса! Иги джаш, былай этиб турсанг, барыб атанга-ананга да айтырыкъма! Алай болмаса уа, комсомол организациягъа да барлыкъма да, болгъанны да айтырыкъма! Ол заманда ўа кёлюнг къалмасын!

К: - Да, сора мен да айтырымы айтыб къояйым: мен ангылагъан да бир зат барды - не да бошду, ол сени аллыкъ джандан джарлы адам болурму!?

Ал: - О-о-о!!! (Башындан тутуб чыгъыб кетеди).

К: (Стемейни макъамын салыб) -

Кече кюн деб къарамай
Къулагымы къашыйма,
Сарыбашча табханымы
Мен юйюме ташыйма.
Кече кюн д…

(Директор кириб келеди)

Директор: - Эй!!! (Кочегар къарнындан тутуб столгъа аўады) Неди бу этгенинг!? Мени столумда сыртынгдан сойланыб не ишлейсе!?

К: - Къарным аўруй эди.

Д: - Юйюнг къуруб аўрурукъ, къарнынг аўруду эсе, ол халкъ чабыўчу джерге чабсанга, мени столуму юсюне джатмай?!

К: - Къарыўум джетмей къалгъан эди.

Д: - Былай келчи! (кочегарны ийискейди) Тартыб тура болурса, дейме?

К: - Да, ол экибизден къалгъанчыкъны!

Д: - Тохта, аны джалагъанмыса?

К: - Джалагъанма!

Д. (Джылары келгенча этиб): - Итни къанын джаларыкъ! Джыланларынг джокъ эсе, меннге къоймай, аны артына дери къалай "лыкъ" этиб къойдунг?

К.: - Да, …бизде энтда бир шиша барды да?

Д.: - Къайда!? Не зат шиша?

К.: - Да, саў шиша барды!

Д.: - Саў шиша бармыды?

К.: - Хы-ы!

Д. (Джан кириб): - Да, сора мен нек олтуруб турама!? Ал бери ол шишаны! (Качегар шишаны чыгъарады) Хы-ы, хайда къуй! (Качегар шишаны башын ачады) Хы, сен къуя тур, тохта! (Эшик таба къараб) Алтынчач!

Ал.: - (Таууш) Тынглайма!

Д.: - Иги къызча бери тынгла: бюгюн, къалгъан кюнледеча болмай, ишибиз бир да бир бек къатыды, меннге адам джибереме десенг, эшитмеген эдим, деме!

Ал.: - Ангыладым!

Д.: - Алай эт иги къызча! (Кочегаргъа къараб) Хазыр болдунгму?

К.: - Хы-ы!

(Рюмкаларын къолларына аладылы).

Д.: - Ну! …Будем!?

К.: - Будем!

Д.: - Адам бол! (Къагъышдырыб ичедиле) Ах-ах-ах-ах! …Къурман болайым муну чыгъаргъаннга! (Закускасын чайнай-чайнай) Энди бери къара Къараджаш: а, юйюнге ол хамамны мюйюшюн бир джабар дыгалас эт деб, ненча кере айтама. Акъгъан джангур, арам-къарам этмейин, ичине къюулады!

К.: - Да, …не бла джабайым!?

Д.: - Энди, иги джашча, алайгъа бир кёбмю керекди: складдан бир талай шиферчик ал да, джаб ары!

К. (сейирсиниб): - Къайда шифер?

Д. ­(Бу да сейирсиниб): - Къалай къайда?

К.: - Джокъду шифер!

Д.: - Къалай джокъду? …Къайдады шифер!?

К.: - Джюздюргенек да "налево фши-и-т" деб, кесинг айтханча!

Д.: - Тохта аны джюздюрген эдикми саулай?

К.: - Джюздюрген эдик!

Д.: - О-о-о-Оллахи, унутуб айта турама, кёл къалды болма! Къара къагъыт бла джабарыкъ эсенг да джаб! Газет бла юйюбюзню джабаргъа башлагъандыла! …Хы, къуй! (Кочегар къуяды) …Хы, …болду-болду! …Ну! …Будем!!!

К.: - Будем!!!

Д.: - Адам бол!!!

К. (Ичиб бошар-бошамаз): Ы­-ы, Сарыбаш, унутуб къоя эдим айтыргъа: …Домалай цементчик излей эди.

Д.: - Домалаймы?

К.: - Хоў!

Д.: - Оллахи табсыз заманда айтады да. …Къаллай бир излейди?

К.: - Юч тонна.

Д.: - Аз да айтад, саў къаллыкъ. Алай а Домалайгъа этмей боллукъ тюлбюз. Бери тынгыла: "кимни разы этмесек да, сени разы этерме", - деб Сарыбаш тенгинг алай айта эди, де! Сора эсингде болсун: Домалайча адамла бла бизге связны къурутургъа чыртданда боллукъ тюлдю. Ала бла связны къурутдукъ - кесибиз къурудукъ. Тамбла областха барлыкъма да, Аллах сен айтсанг да, ол машинаны бери бурурча этерме.

К.: - Ы-ы-ы областха барлыкъ эсенг (таўушун акъыртыныракъ этиб) …кирпичле ала кел!

Д.: - Тс-с-с! …Къычырма! (Шыбырдаб) Алыучуланы хазырлагъанмыса?

К.: - Къаллай бир сюйсенг да!

Д.: - Бери къара, Къраджаш: мен айтхан багъадан капегин тюшсенг, эшитмеген эдим, деме!

К.: - Андан да багъагъа барлыкъдыла!

Д.: - Къаллай бир кирпич?

К.: - Он минг!

Д.: - Он минг кирпич? Агъы, къызылы да?

К.: - Башхасы джокъду!

Д.: - Молодец!!! Адам бола башлагъанса! Мен сени адам этерикме, дегенем да? Адам этерикме! …Ну! …Будем!

К.: - Будем!

(Къагъышдырадыла)

Д.: - Адам бол! (Ичедиле) ...Ах-ах-ах-ах-ах-ах! …Къайда, Къараджаш хайда, энди терк бар да, Алтынчачны бери меннге чакъыр! Быстро! Хайда!

К. (эшикни къатына джууукъ барыб): - Алтынчач, директор чакъырад!

(Алтынчач кириб келиб, олтурады)

Д.: - Так! …Муну бла производственную, ное совещаниюну ачама! (Кочегар бла Алтынчач харс урадыла) …Протокол совешанию! Джаз Алтынчач! …Так, джаздынгмы?

…Повестка дня д-д-д-дню …ы-ы тохта-тохта-тохта, джазма-джазма! Табсызла зынгырдайды! …Так! Повестка …д-д-днём, повестка днём. Ы-ы, бу таб джарашады. Хы, джаздынгмы!

Ал.: - Джаздым!

Д.: - Джаз-джаз! …Энди муну артындан ол ыргъакъны илиндир! Ол илиндириучю ыргъакъыгъызны илиндир!

Ал.: - Запитойгъамы айтасыз?

Д.: - Не, зат?

Ал.: - Запитойгъа?

Д.: - Хы-хы, аны илиндир!

Ал.: - Сарыбаш, эки точка керек тюлмю эди?

Д.: - Не зат точканы хапарын айтады бу? Мен айтдым эсе, алайда запитойду! Илиндир! Джазыб тебре! …Былтыр …бизни …хамамны …башындан …джауум акъгъан …беш тешик бар эди. Быйыл къуру эки тешик къалгънды. Юч тешикни джамагъанбыз, башындан джангур акъмазча этгенбиз. …Хайда, энди былайгъа ол быягъында запасда тутхан эки точкангы сал!

Ал.: - Сарыбаш, бир точка керек тюлмю эди!

Д.(Ачыуланыб): - Не къайгъыгъа къалды бу точкала бла бу!? Не сагъыш этгени барды муну, а юйюнге, Алтынчач!? Сюйгенни сюймегенни арасында сен да, энди, он классны бошагъанма, деб тураса! Аллай бирни бири-бирине къалай къыйышдыралмайса, муну?! Эки тешик къалгъан эсе, ол эки точканы бас да, барма къой, муну не сагъыш этгени барды! …Илиндирдингми?

Ал.: - Илиндирдим!

Д.: - …Келир джылгъа …ол эки тешикни да …башындан …джангур акъмазча этерге …къолубуздан келирге …боллукъду. Энди былайгъа сору белги сал!

Ал.: - Салдым!

(Кочегарны хурулдагъан таўушу чыгъады)

Д.: - Муннга бир къара! Джукълаб тура болур дейме, юйю къуругъан? (Къолу бла силкиб) Джаш! Джаш! Джаш!!!

К. (Къоркъуб секириб ёрге къобады): - Ы-ы о-о-алло?

Д.: - Тохта-тохта-тохта! Не аллону хапарын айтаса!?

К.: - Не дейди?

Д.: - Ким не дейди? Мен дейме! Хамамынг ишлеймиди, исси суўунг джетерикмиди, адамланы джарсыўларына къараяллыкъмыса, деб сорсам, джууаб бераллыкъмыса дейме!

К.: - Сюйселе, исси суў, сюйселе къайнагъан суў, сюйселе суўукъ суў!

Д. (Хыны этиб, билегинден энгишке басыб): - Олтур-олтур-олтур ары! …Олтур! (Алтынчачны къатына барыб, тауушун акъыртыныракъ этиб) Алтынчач, тамбладан башлаб бизге джангы качегар излеб башла! Бу бизге джараулу адам тюлдю! (Тауушун уллу этиб) …Экинчи соруугъа кёчебиз! Бу бизни хамамда, …бу билетсиз джиберген затны, …бу эки-юч джылны ичинде тюбю бла къурутургъа тырмашыргъа. Ол сыйлы борчну, …хамамны кассири Алтынчачны бойнуна салыргъа. …Джаздынгмы?

Ал.: - Джаздым!

Д.: - Муну бла производственное совешаниюну джабама! (Харс урадыла) …Энди, джанларым-кёзлерим, барыгъыз, ишигизге къарагъыз, чыртданда тарыгъыу джетмезча этигиз!

Ал.: - Сарыбаш къалай ариу сёлешдигиз!

Д. (Кёлю кёлтюрюлюб, ышара-ышара): - Сёлешгенчигими джаратыб тура болурса дейме, Алтынчач!

Ал. (Къубулуб): - Джаратханма.

Д.: - Ай, Аллах джаратсын сени! Молодец, Оллахи! …Алтынчач, къайда, сёлешгенчигими да джаратханса сора, энди, мен да, не джашырыу, сени бу арт кёзюде, былай менда сени, ы-ы неметгенча болуб турама, былай, ы-ы джаратханча болуб турама дегенлигимди, бу ишни бардыргъанынгы артыкъсыз да бек. Оллахи, Алтынчач, бу арт кёзюде, бу ишни бардыргъанынг бла мени, былай джюрегиме джетгенлей тураса! Аллах айтса, энди мени мундан ары да, андан да бек кёлюме джете турурса деб бек умутчума.

А.: - Кюреширикме!

Д.: - Ай, Аллах разы блосун сеннге! Оллахи молодец, ей богу, Алтынчач. …Иги къызча энди, ол да, ол да алай эсе, джангыз сеннге кёлюм къалгън бир зат барды: хар къуру былай сынаб къараб тургъанма да, къайдам тышындан, башдан адам келген кёзюде, Сарыбаш, Срыбаш, Сарыбаш, деб бу сары башха къадалыб турмай, атамы атын да айта бир турсанг а? Огъесе атамы атынмы билмейсе?

Ал.: - Билеме!

Д.: - Къайда, биле эсенг, бир айтчы! Къалай айтханынгы бир кёрейим.

Ал.: - Токъмакъ!

Д.: - Энди Сарыбашны артындан Токъмакъны бир илиндирчи!

Ал.: - Оў! …Сарыбаш Токъмакъ!

Д.: - А юйюнге, адам Сарыбашны да Токъмакъны да былай къатышдырыб къалай айтады!?

Ал.: - Да юретигиз!

Д.: - Да, бюгюнлю мен айтыб кюрешген анангы боза къалагъымыды? Токъмакъ улу, Токъмакъ улу деб турмай, Токъмакъны учуна бу "ович" деб илиндирирге керекмиди!?

Ал.: - А-а, алаймы дейсиз?

Д.: - Вот-вот-вот энди ангылай башлагъанса. Ы-ы, энди илиндир! Илиндирда боша!

Ал.: - Сарыбаш Токъмакъ улу!!!

Д.: - Улу, улу, улу деб мени улутур джанындан болуб турма да, артына "ович" деб бир илиндир!

Ал.: - Сарыбаш Токъмакъ улуович!

Д.: - Неправильно!!! …Мени атамы аты Токъмакъ!

Ал.: - Токъмакъ!

Д.: - Токъмакъ!

Ал.: - Токъмакъ!

Д.: - Энтда бир кере, Токъмакъ!

Ал.: - Билеме!

Д.: - Да биле эсенг "амма билген тыбына" дегенлей, бюгюнлю мен харибни улу, улу, улу, деб улутур джанындан болуб турма да, ол илиндирлигинги илиндирлик джеринге илиндир да бир боша!!!

Ал.: - Сёз ючюн?

Д.: - Сёз ючюн! Энтда бир кере къайтарама, Алтынчач! Айталмасанг тамбла сен да кетдинг ишингден! Иги тынгыла: сёз ючюн ­- Токъмакъ улу деб мени атымы алнында, атам Токъмакъны атын салмада, атам Токъмакъны атын мени атымы артындан илиндир, аны учуна да "ович" деб илиндир, илиндир да боша, юйюнг къуруб илиндирлик муну илиндирлик эсенг!!!

Ал. (Къуўаныб): - Багъалы Сарыбаш!!! Окъууум алай уллу балмаса да, Табсашарланы Сарыбашны атын, атасыны атын да айта билликме!!! …Сарыбаш Токмакович!!!

Д.: - Совершенно тюббе-тюз - правильно болду да къалды! Ай, аперим сеннге, Алтынчач! Туура разы этдинг мени бюгюн! Энди мындан ары да мени мындан да бек разы эте турурса! Энди, энди бар да джумушларынга къара, иги къызча! Ай джашагъын сен! Бар!

(Алтынчач кетеди) Огъай бери бир тынглагъыз: Табсашаров Сарыбаш Токъмакъович. Былай кесибизча айтсакъ андан да аламат: Табсашарланы Токъмакъны джашы Сарыбаш! Муну мындан ары къайры зынгыдатырыкъса, къайры дынгырдатырыкъса. Энди бир ички муратчыгъымы айытыб къяйым сизге: былай Къарачай Шахарны дом советини аллында, Аллей паркамы дейле, не дейле ол алчыланы суратларыны ортасында, мени да былай беллимден ёргесин бир илиндирселе, сора талай бир заманнга ишлени битгеннге санарыкъ эдим. Аллах айтса, ол да болур. (Кесине аракъы къуйуб ичеди)

К. (Эшикден кириб келиб): - Сарыбаш, бу письмону сеннге райондан ийгендиле!

Д.: - Районданмы?

К.: - Хоў! Къайда былай бер! (Кочегар тентирейди) Юйюнг къурмагъан, былай кесинги къатдыр! Къаллайла тентирейди адам алай! Огъай, мен ангыламагъан бир зат барды: адам былай люйюлдек болуб, къалай къалады?! Къатдыр кесинги! Мени былай къатдырыргъа кюрешиб тургъанымы кёрмеймисе кесими! Ишни юсюнде ушайсада! Иги бишмеген макоронча, юйюнг къуруб! (Писмону ачады) Так! "Багъалы Сарыбаш! Сеннге билдирирге ашыгъама" - Домалайданды - "Къысха заманны ичинде къараргъа народный кон…(Эси чыгъады) Нородный контрльны джиберирге оноўлашхандыла. Баш къайгъынгы кёр!" - Эшитемисе, суў баш! Эшитемисе! (Джылары келиб) Народный контроль келсе, небизни кёргюзтюрюкбюз, эки къабыргъадан сора джукъ къоймайын юйге ташыгъанбыз сора? Ишлет! Бу башны ишлет! Муну ичинден бир акъыл сёз чыкъса, юйю къуруймуду? (Ауур солуйду) Не этсин адам? (Къагъытланы къазады) Къайда, не болдула бу къагъыт кибикле?!

К.: - Табдым!!! Табдым-табдым!

Д.: - Нении табдынг!?

К.: - Директордан къагъыт - бюллетен!

Д.: - Не?

К.: - Аўругъанынга доктурдан къагъыт!

Д.: - Доктурдан къагъытмы?

К.: - Хоў!

Д.: - Тохта-тохта-тохта! Оллахи бир затны келишдиргенсе! …Джашагъын!!! Молодец, суўбаш! Молодец! Тамбла огъуна бюллетеннге чыгъама. Ма, радикулитим тутду. Кёресе, ма радикулитим тутуб къойгъанды. Кесими орнума директорлукъгъа сени къояма.

К. (Къуўаныб): - Мени?

Д.: - Хоў!
К.: - Мен дирктор! Алтынчач!

Ал.: - Тынгылайма!

К.: - Къара, мен директор болдум! Мен директорма!
Д.: - Джаб ауузунгу, болмай а сен директор! Алтынчач, назад!

К.: - Сюда!

Д.: -(Кочегарны башындан энгишге басады) Тохта-а! …Бери тынгыла былай! (Къулагъына джуукъ ийилиб) Директор болгъан алай тынч ишди, деб, акъылынг алаймыды!? Не!? Мен ол оруннга олтурур ючюн, ненча джарлыны юйюн къурутханымдан хапарынг бармыды!? …Иги тынгыла! Ойнай турургъа заман джокъду! Къысха заманны ичинде, энди, былайдан тас болургъа керекбиз! Мунда биз этер зат къалмагъанды. Тохта-тохта-тохта! Эсингдемиди: Домалай меннге хар къуру айтыучан эди? Былайда къалайда эсе да, эллени биринде, узакъ болмай, "дом культуры" ишлене турады. Энди алайгъа джангы директор керек болуб турады. Ангылаймыса!?

К.: - Хоў!

Д.: - Ол а, Домалайны къолундан келлик затды. Энди былайдан кетебиз! Алтынчачны да алыб, бригадачыгъыбыз бла былайдан кетебиз!

К.: - Мен анда не этерикме?

Д.: - Къалай не этериксе? Сен мында менде качегар эдингми!? Анда да мен сени качегар этерик …тюлме. Мен сени худрук этерикме!

К.(Къуанады): - Мен худрук!? Къалай игиди! (Ауазын да тюрлендириб) Не затды ол?

Д.: - Оллахи, кесим да билмейме, артда юрене барыбыз. …Ну! Къараджаш, былайда ашагъаныбызча, культура фронтну къыйырындан кириб ашаб тебрерге - алгъа!!! БУДЕМ!!!

К.: - БУДЕМ!!!

(Къагъышдырыб ичедиле).