Расширенный поиск
26 Апреля  2024 года
Логин: Регистрация
Пароль: Забыли пароль?
  • Къумурсхала джыйылсала, пилни да джыгъадыла.
  • Ёлмесенг да, къарт дамы болмазса?
  • Телини эшигин, махтау джабар.
  • Элде адам къалмаса, ит тахтагъа минер.
  • Къая джолда джортма, ачыкъ сёзден къоркъма.
  • Айтхан сёзюне табылгъан.
  • Тил бла келеди джыр да.
  • Джетген къыз джерли эшекни танымаз.
  • Башсыз урчукъ тюзюне айланмаз.
  • Накъырда – кертини келечиси.
  • Адам сёзге тынгыла, акъыл сёзню ангыла.
  • Нёгер болсанг, тенг бол, тенг болмасанг, кенг бол.
  • Эли джокъну – кёлю джокъ.
  • Намыс сатылыб алынмайды.
  • Юйлю уругъа ит чабмаз.
  • Къозулугъунда тоймагъан, къойлугъунда тоймаз.
  • Кёбден умут этиб, аздан къуру къалма.
  • Бетинги сатма, малынгы сат.
  • Aдам боллукъ, сыфатындан белгили.
  • Огъурлуну сёзю – суу, огъурсузну сёзю – уу.
  • Ёксюзню тилеги къабыл болур.
  • Дуния малгъа сатылма, кесингден телиге къатылма.
  • Суу кетер, таш къалыр.
  • Адам туугъан джеринде, ит тойгъан джеринде.
  • Ашарыкъда сайлагъаннга – чий гырджын.
  • Биреуге аманлыкъ этиб, кесинге игилик табмазса.
  • Тамчы таш тешер.
  • Адам боллукъ, атламындан белгили болур.
  • «Ма», - дегенни билмесенг, «бер», - дегенни билмезсе.
  • Эм ашхы къайын ана мамукъ бла башынгы тешер.
  • Рысхы – сют юсюнде кёмюк кибикди.
  • Садакъачыны джаны – къапчыгъында.
  • Ачыу алгъа келсе, акъыл артха къалады.
  • Къыйынлы джети элни къайгъысын этер.
  • Иги адам абынса да, джангылмаз.
  • Джаш болсун, къыз болсун, акъылы, саны тюз болсун.
  • Чакъырылмагъан къонакъ – орунсуз.
  • Таш ата билмеген, башына урур.
  • Айырылгъанланы айю ашар, бёлюннгенлени бёрю ашар.
  • Билгенни къолу къарны джандырыр.
  • Тилчи бир сагъатха айлыкъ хата этер.
  • Намыс болмагъан джерде, насыб болмаз.
  • Окъ къызбайны джокълайды.
  • Тёгюлген тюгел джыйылмайды.
  • Махтаннган къыз, тойда джукълар.
  • Ариу сёз – къылычдан джити.
  • Хата – гитчеден.
  • Кёб ашасанг, татыуу чыкъмаз, кёб сёлешсенг, магъанасы чыкъмаз.
  • Сабийликде юретмесенг, уллу болса – тюзелмез.
  • Джарашыу сюйген – джалынчакъ.
Страницы: 1
Идем в гости к Юсуфу Борлакову!
 
Юсуф Борлаков, думаю нет ни одного более или менее считающего себя знающим обычаи и традиции карачаево-балкарского народа, изучающего их горца, который бы не слышал об этом человеке.
А если все-таки такие найдутся, знакомьтесь
Юсуф Борлаков, автор книги "Адеб. Намыс. Адет", которая наверняка является настольной во многих семьях. По этой книге читают лекции в школах, университетах.


Без преувеличения можно сказать, что Юсуф Абулкеримович, знает все о обычаях и традициях нашего народа. Так что, можете задавать все интересующие вас вопросы

В гости к знатоку адетов пойдем 22 июня
 
Девушка Гор а где можно найти эту книгу?
 
В книжном магазине видела В Карачаевске
 
Девушка Гор сау бол!
 
zuuu
 
Всегда интересовал вопрос: должен ли по горскому обычаю парень уступать дорогу девушке и открывать перед ней двери?
 
Злючка
Всегда интересовал вопрос: должен ли по горскому обычаю парень уступать дорогу девушке и открывать перед ней двери
Нет!Не только не должен,все наоборот женщина(девушка,старушка,девочка)уступают дорогу мужчине даже если ему всего лишь лет 5ть(без разницы на возрост).
 
Къандауур
А перед 25-летним тоже дверь девушки должны открывать??
 
gipsy
А перед 25-летним тоже дверь девушки должны открывать??
Не перед кем девушка не должна открывать дверь!!!
 
Не перед кем девушка не должна открывать дверь!!!
Къандауур
Вот и славненько))
 
 
gipsy
Вот и славненько))

Не беспокойся.Место женщины в наших адетах очень высоко!И тем что женщина проявляет уважение к мужчине, только подымает её статус на высокий уровень,в глазах мужчин!
 
gipsy
Къандауур
Думаю, что Юсуф Борлаков ответит на многие наши вопросы. А про то, что по адету, наши парни не уступают девушкам дорогу и не открывают двери перед ними я тоже слышала. Заодно и узнаем, было ли так всегда или это тоже придумали представители сильного пола, чтобы облегчить себе жизнь
 
 
Больше ни у кого вопросов нет?
 
Девушка Гор
мени барды) Аллах сенден разы болсун, бир сорурса. Къызланы кёнчек кийгенлерине, адеб, намыс, адет не дейди)))? сау бол)
Джашланы юсюнден уа не сорулугъунгу, бусагъат ызымдан къызла джазадыла)))
 
Уважаемые форумчане, все мы отдохнули, летние каникулы закончились, можно вернуться к нашему проекту "Эльба идет в гости". За задержку интервью с Юсуфом Борлаковым, приношу свои извинения Аллах айтса, скоро поедем в Учкулан, в родовое гнездо знатока обычаев и традиций нашего народа. Вопросы все еще принимаются
 
Мне всегда было интересно посмотреть на людей, которые знают об обычаях и традициях все
Вопрос: Что послужило причиной написать книгу "Адет, адеб, намыс" и единственный ли это труд Борлакова в этом направлении?
 
Девушка Гор а где можно найти эту книгу?
В книжном магазине видела В Карачаевске
Девушка Гор сау бол!
Эх...молодёжь...
http://lib.elbrusoid.com/details.php?image_id=429
 
Девушка Гор

- Къарачайда ау алгъанны юсюнден бир айтсагъыз а. Ауну ким алыргъа керекди, къол бла аламылла огъесе таякъгъа илиндириб (Малкъардача)алыргъа керекмиди?
- Бурунгу заманлада Учкулан тамам да уллу эл болуб, 28 межгити да болгъанды дейдидиле. Хурзук а узунлугъуна 9 километр чакълы болгъанды деб. Ол керти хапармыды?
- Топракъ баш юйлени юсюнден айтсагъыз, бек разы этерик эдигиз. Къалай ишленгендиле, юйню ичи къаллай болгъанды? Кёчкюнчюлюкге дери кёбмю эдиле Учкуланда аллай юйле?
- Бау ташдан ишленгенмиди, огъесе юйча агъачдан?
- Хурзук башында къаланы къарачайлыла алгъын хайырландыргъанмылла? Кишини къарауулда сюелирге къойгъанмылла анда?
- Алгъын Уллу Камда киши джашагъанмыды, къарачай юйле болганмылла ол ёзенде?
- Бурунгу заманда Къарачайда адамла кеслерине къарачайлыла дегенлери бла къалмай, таулулула деб атагъандыла. Халкъыбызгъа уа - таулу халкъ дегендиле. Ол кертимиди? Таулу деген къачан унутулуб башлагъанды?
- Къарачай байракъ къаллай болургъа керекди?
- Хычынланы джауда биширген адет эртде чыкъгъанмыды?
- Сиз джаш заманда къарачайлыла малкъарлыла бла бир миллетге санаймы эдиле кеслерин? Къартла къалай айта эдиле?
- Къарачай (къарачай-малкъар) миллетге адети-башы ушагъанлыгъы бла къайсы миллетни айырыб айтырыкъ эдигиз?

Сау болугъуз!
 
Папин Южак
Я вам больше скажу, сама отправляла админу эту книгу в электронном виде. И забыла о ней.
Таулу
Очень интересные вопросы, Аллах айтса, ответы будут не менее интересными
 
И вот, мы наконец-то, в гостях у Юсуфа Борлакова Встретил нас Юсуф Абулкеримович у себя дома, в а. Учкулан





Если есть вопросы, задавайте
 
Учкулан
Первое, что бросилось в глаза, только въехали - большая и красивая мечеть. Еще не до конца достроенная, но уже радующая глаз жителей.



Юсуф Абулкеримович, сразу же начал просматривать наш дайджест



-Быллай журнал саулай Эресейде да чыкъмайды, дейди ол
 
Прежде чем приступить к вопросам и ответам хотелось бы сказать о Юсуфе Борлакове несколько слов. Мне, например, было очень интересно узнать о нем больше, ведь помимо того, что он автор книги "Адеб. Намыс. Адет&" я, к сожалению, о нем ничего не знала.
Родился Юсуф Абулкеримович в 1927 году в а. Хурзук. В большой семье, где помимо него было еще 7 детей.
-Моим первым учителем, говорит он, был отец, в 4 года под его диктовку я написал письмо своему двоюродному брату в Ереван. О своем детстве и юности, которая прошла вдали от родины, в ссылке, Юсуф Борлаков без слез не говорит.
- Ехали мы первым эшелоном,- говорит он, - в вагоне который вмещал в себя 45 человек, нас было больше 90. О нечеловеческих условиях, в вагонах, да и в первые годы жизни на чужбине Юсуф Абулкеримович, как и все очевидцы, говорить не любит. На глаза наворачиваются слезы, и взгляд становится задумчивым и печальным. Да и я почувствовала себя виноватой, что пришлось вернуться, хоть и мысленно в те годы. Потому, плавно перевожу разговор на время его книгу ?Адет.Намыс. Адет?, которую он выпустил в 1998 году.
- Тогда я уже будучи на пенсии, работал в Учкуланской школе. Преподавал ?Горский этикет? - говорит Юсуф Абулкеримович. ? Работая с детьми, многое видишь, сравнивал с прошлым. Записывал свои наблюдения, которые впоследствии легли в основу книги. В книгу также вошли народные рассказы: "Акъ марал","Къызыл кёпюр", "Эки эгиз" написанные, Юсуфом Абулкеримовичем, со слов стариков, жителей Большого Карачая.
А теперь, остановимся непосредственно на ответах. Хочу предупредить сразу, видеоответов мало, надеюсь на ваше понимание
Злючка
Должен ли по горскому обычаю парень уступать дорогу девушке и открывать перед ней двери?
Ваш вопрос заставил Юсуфа Абулкеримовича улыбнуться
Конечно должен, сказал он. И двери открывать должен. Это элементарное воспитание. Я вам больше скажу, сейчас молодые люди возмущаются, что девушки не встают, если мужчина зашел в комнату. Так вот, если он, молодой человек, не склоняет голову в приветствии, девушка может и не привстать.
7km
Къызланы кёнчек кийгенлерине, адеб, намыс, адет не дейди)))?
-Медицина джаны бла, иги тюлдю деб эшитгенме - дейди Юсуф. -Адет бла уа, мен ангылагъаннга кёре, бек тартдырмай санларын, этин джабыб кие эсе, аны аманлыгъы болмаз
Таулу
-Къарачайда ау алгъанны юсюнден бир айтсагъыз а. Ауну ким алыргъа керекди, къол бла аламылла огъесе таякъгъа илиндириб (Малкъардача)алыргъа керекмиди?
- Ау алгъанны магъанасы эмда аны бардыргъан джоругъу уллуду, сейирди, кёзге къууанчды - дейди Юсуф. - Аны бетинден ауун алгъанча болмай, келинчик, ол кюнден башлаб, джашны юйюню адамларыны санына къошулуб, аланы бирича болуб юйге бош болады. Ау алгъанны адети не заманда да бирчалай турады. Келинчикни отоудан уллу юйге элтген заманда башына сыйлы джаулукъладан талай къат ау атадыла. Аллай джаулукъланы аты "ау джаулукъду". Бурундан келген адет бла джаулукъла кёб болсала, "ау джаулукъла" дерик болур эдиле, ол себебден саны кёб болгъаны джаулукъланы бюгюнгю "модады" дейди -Юсуф.
Ау алыргъа кёбюсюне эртде заманлада сабийлеге буюрулгъанды, дейди Юсуф, бусагъатда джылы келген тиширыула алыргъа ёч болгъанлыкъгъа. Таякъгъа илиндириб алгъан адет Къарачайда ёмюрде да болмагъанды.
- Бурунгу заманлада Учкулан тамам да уллу эл болуб, 28 межгити да болгъанды дейдидиле. Хурзук а узунлугъуна 9 километр чакълы болгъанды деб. Ол керти хапармыды?
- Алайды, Учкулан уллу эл болгъанды. Межгитлени санын бюгюнлюкде тюзетиб кишида айталлыкъ болмаз, алай а, хар уллу тукъумну межгити болуб тургъанды - дей эдиле къартла. Хурзукну узунлугъу уа 10 километр эди деб эшитгенме.
- Бау ташдан ишленгенмиди, огъесе юйча агъачдан?
Къарачайлыланы юйлери да, баулары да асламысына агъачдан этилиб тургъандыла - дейди Юсуф.
- Хурзук башында къаланы къарачайлыла алгъын хайырландыргъанмылла? Кишини къарауулда сюелирге къойгъанмылла анда?
- Ол къала орусча айтсакъ "сторожевая башня" болгъанды. Бусагъатда атына Мамия къала дейдиле, ол грузинча айтылады. Къарачай Орта Азиягъа кёчюрюлгюнчю аты аны - Хурзук къала эди.
- Алгъын Уллу Камда киши джашагъанмыды, къарачай юйле болгъанмылла ол ёзенде?
- Джашагъанды. Хар джай сайын, юйдегисин да джыйыб къарачайлы, сууукъ тюшгюнчюн анда тургъанды. Акъ джыйгъанды, малын кютгенди.
- Къарачай байракъ къаллай болургъа керекди?
- Мени кёлюме келгенге кёре, - дейди Юсуф, - байрагъы къралны болургъа керекди. Хар миллет байракъ сайласа кесине, андан кёрюб хар тукъум сайласа, сора не къалды?
 
Юсуф Абулкеримович с правнуком



Ашхы кишини иги ышанлары ("Адет. Намыс. Адеб." китабдан)
- Кесини къыйыны бла этген затдан башха рысхыны юйюне кийирмеген
- Джарлыны эсгерген, болушхан, джакъ болгъан.
- Тукъум, миллет айырыб айры кёрмеген
- Оноучуну. къуллукъчуну, къара ишчини да айырмай бирча багъа, сый берген.
- Джетген кюн адамы, эли ючюн ёрге тургъан.
- Игилигине бюсюреу излемеген.
- Кеси билген иги затны башха билмегенлеге билдирген, юретген.
- Тиширыууна багъа бериб, сыйын мийикде тутхан.
- Эркишини берген сыйын ангылай билген тиширыу.
- Сабийлерине иги хали юретиб хар затдан хапарлы этген.
- Аман сёз сёлешмеген
- Къайгъыны джукълатыргъа излеген.
- Аман адам бла шохлукъ джюрютмеген.
- Игиге къошула, амандан джаллай билген.
- Тенглик тутхан.
- Атасын, анасын, тукъумун, миллетин ким болгъанларын билир ючюн, эс бёлген.
- Кесини да, ахлуларыны да, миллетини да сыйын тутар ючюн адебге тырмашхан.
- Сёзюне керти.
- Дерт тутмагъан.
- Терслигин бойнуна алыб, кечмеклик тилей билген.
- Къартха, тиширыугъа, сабийге орун къоя билген.
- Ич кёлю бла ышара, кюле билген.
- Къууанчда, бушууда да джууугъун, тенгин джокълай билген.
 
А это подарочек из Учкулана для СССР-ки

 
 
Машалла. Аллах узакъ емюр берсин къарт анамы къарнашына. Бек магъаналы китабы барды, соруулагъа да тыйыншлы джууабла берди, джарсыуум, аз соруу берилди, ансы. аллах аитса, энтда болурла быллай тюбешиуле. Девушка гор
 
Tayлy
Къарачай (къарачай-малкъар) миллетге адети-башы ушагъанлыгъы бла къайсы миллетни айырыб айтырыкъ эдигиз?


Джаш тёлюден тилек

Страницы: 1
Читают тему (гостей: 1)

Форум  Мобильный | Стационарный