Войти на сайт
19 Марта  2024 года

 

  • Бети бедерден, намыс сакълама.
  • Эркишиге тары кебек танг кёрюнюр.
  • Кёрмегеннге кебек – танг, битмегеннге сакъал – танг.
  • Чакъырылмагъан къонакъ къачан кетерин сормаз.
  • Аякъларынгы джууургъанынга кёре узат.
  • Джигер – джаннга къыйынлыкъ.
  • Дженгил джетерикме деб, узун джолну къоюб, къысхасын барма.
  • Ашха уста, юйюнде болсун
  • Тойгъан джерден туугъан джер игиди.
  • Къумурсхала джыйылсала, пилни да джыгъадыла.
  • Чыбыкълыкъда бюгюлмеген, къазыкълыкъда бюгюлмей эди.
  • Aдам боллукъ, сыфатындан белгили.
  • Тиширыусуз юй – отсуз от джагъа.
  • Ёзденликни джайгъан – джокълукъ.
  • Адеб этмеген, адеб кёрмез.
  • Суугъа – таянма, джаугъа – ийнанма.
  • Джумушакъ терекни къурт ашар.
  • Къарын къуру болса, джюрек уру болур.
  • Аманны тукъумуна къарама, игини тукъумун сорма.
  • Джашынгы кесинг юретмесенг, джашау юретир.
  • Къартны сыйын кёрмеген, къартлыгъында сыйлы болмаз.
  • Джолда аягъынга сакъ бол, ушакъда тилинге сакъ бол.
  • Аурууну келиую тынч, кетиую – къыйын.
  • Бетинги сатма, малынгы сат.
  • Окъугъанны бети джарыкъ.
  • Аманнга да, игиге да оноусуз къатышма.
  • Тилсиз миллет джокъ болур.
  • Ичимден чыкъды хата, къайры барайым сата?
  • Тин – байлыгъынг, терен саулугъунг.
  • Эллинг бла джау болсанг да, юйюнг бла джау болма.
  • Аман адам элни бир-бирине джау этер.
  • Эл ауузу – элек, анга ийнаннган – халек.
  • Намыс болмагъан джерде, насыб болмаз.
  • Иги бла джюрюсенг, джетерсе муратынга, аман бла джюрюсенг, къалырса уятха.
  • Туз, гырджын аша, тюзлюк бла джаша.
  • Намысы джокъну – дуниясы джокъ.
  • Кирсизни – саны таза, халалны – къаны таза.
  • Дуния аламаты сен эсенг да, игиме деб айтма.
  • Джарлы джети элни сёзюн этер.
  • Адам боллукъ, атламындан белгили болур.
  • Ашаса, ашамаса да, бёрюню ауузу – къан.
  • Ашхылыкъ джерде джатмайды, аманлыкъ суугъа батмайды.
  • Берекет берсин деген джерде, берекет болур.
  • Кёб джашагъан – кёб билир.
  • Къыз тиширыу кеси юйюнде да къонакъды.
  • Къулакъдан эсе, кёзге ышан.
  • Биреу къой излей, биреу той излей.
  • Булут кёкге джарашыу, уят бетге джарашыу.
  • Чакъырылгъанны аты, чакъырылмагъанны багъасы болур.
  • Сакъалы текени да бар, мыйыгъы киштикни да бар.

 

Страницы: 1
RSS
Джолубуз: Тейриден - Аллахха.
 
Читайте в "Диалогах" сайта очень интересную статью Хусея Бичиева
"Древняя религия балкарцев и карачаевцев"
"И до принятия ислама мы верили в единого Бога - Тейри..."
 
Вчера листал форум. И, если не ошибаюсь, в книге Джуртубаева Тейри действительно описывается многими атрибутами, присущими Аллаhу. Но говорится, что изначально он был человеком и жил на земле

То, что единобожие предшествовало язычеству- явно указывается в Шариатских источниках. Однако, утверждать, что то или иное мифологическое божество соответствует Аллаху, я бы не стал

Ещё у нас в народе часто употребляют слово ?Тейри?, не обращая на это внимания. А ведь изначально это используется в виде клятвы- клянусь Тейри. Как мы говорим "уаЛлахи", т.е. клянусь Аллахом. И клясться можно только именем Аллаха.
Умар ибн аль-Хаттаб рассказывал, что посланник Аллаха, да благословит его Аллах и приветствует, сказал: Поклявшийся не Аллахом впал в неверие, или ширк. Этот хадис передал ат-Тирмизи и назвал его хорошим, а аль-Хаким сказал, что он является достоверным. (Ат-Тирмизи (1535), Ахмад 2/69, 87 и125, аль-Хаким и др., достоверный хадис).
Поэтому нужно вычеркнуть это слово из лексикона, хоть сейчас его не произносят в том смысле.
"Поистине, некий человекможет сказать слово, даже не придав ему никакого значения, но из-за которого он будет сброшен в Ад на семьдесят лет "
Приводит ат-Тирмизи, ?2314.
 
Очень интересная статья!
 
Sabr, спасибо Вам за тему!
Кеси да алай айтхан эди: "Будет очень интересно узнать мнение читателей сайта "- деп

Познакомлю Вас с автором



Автор статьи очень уважаемый человек - Бичиев Хусей Османович из Верхней Балкарии, кстати, в школе он был одним из самых моих любимых учителей.
Он общественный деятель, учитель с 44-летним стажем работы, ветеран труда, обладатель медали за "Доблестный труд в годы ВОВ", удостоившийся звания "Отличника народного образования".
Хусей-хажи награжден почетными грамотами Министерства Образования РСФСР, Министерства Образования КБАССР, является обладателем знака ? "Победитель соцсоревнования".
У него очень много интересных, полезных, познавательных материалов, надеюсь, Аллах айтса, мы периодически будем их читать на нашем сайте.

Аллах узакъ ёмюр, саулукъ берсин Хусей-хажиге

Огромное спасибо Ильясу Богатыреву за то, что, несмотря, на большой объем, опубликовал всю статью.
 
!АЛЛАХ БИРДИ!

ол сезню кертилигине ийнанмагъан къой,ишек этгенда бир аджашхан джарлы джанды! АЛЛАХУТАГЪАЛА кеси сакъласын бизни терсейгенден.


Бизни биринчи динибизда,тюз дин болсада бизни андан хапарыбыз джокъну орнундады..алая биз ол динни ариу,толу билсекда , аны къояргъа керегедик!



Ислам дин араб дин тююлдю!
Бу дин эм таб,эм тынч, эм ариуду. Не миллетгеда,не емюрдеда бирча -иги келишген!



УЛЛУ АЛЛАХ ,миллетибизни джазыкъсыныб, берген саугъасын бюсюреусюз этиб,чамландырмайыкъ.



АбуАхмад къарнашым , кючден джан къалдыра тургъан тилибизни сезлерин вычеркивать этерге ашыкъма!


...бир кюн бир джаман ит, кюлюмсюреб 'АЛЛАХ ' деген сезню ана тилингде магъанасын бир айт десе...'КЕРТИ ТЕЙРИ' деб айталмайын къалмасын туудугъунг!
 
М.Ч. Джуртубаев тоже не даёт нам ясного ответа о Тейри, хотя он тоже склонен считать Тейри главным божеством среди множества богов. Однако вначале он характеризует Тейри - <...> "и Тейри - персонифицированное небо - создатель космоса, людей и животных, податель блага и владыка мира" (II.c166) - как всевышнего бога. А далее он конкретизирует: "Поэтому число богов (Тейри) громадно, у всего есть свои Тейри - солнца, животных, моря, луны, зимы, весны ...". (II.c167). Я жил среди знатоков истории, религии, традиций нашего народа, но никогда не слышал, что кроме единого Тейри есть еще и другие Тейри. Но видимо М. Джуртубаев сделал свои выводы о Тейри, опираясь на фольклорные песни. И он их приводит для подкрепления своих суждений: "Тейри неба - один Тейри, Остальные Тейри - тысяча Тейри. Тейри неба - тот, кто создал землю и небеса, Тот, кто каждый день дарует нам рассвет" (II.c168).

Кур'ан'да Аллахха (дж.дж.) Кёклени ем джерни Рабби деп джазылып турад. Ескиден келген китаплада да алай джазылган да болур. Сонра заманла адамла аджашып Кёкле биле Джерни Рабби'син Кёк Рабби, Джер Рабби деп раббилени кёбелтип тебреген болурла. Кёклени, джерни, джелни, кюнню, булутну, топракны хар затны Аллаху теаланы буйругъу была ешиклерин саклагъан, джюрюткен мелекле барды. Заманла аланы да хар бирин адамулу аджашып/аджаштырылып танрыла еткен болур. Ислам тин келгени биле аджашканла, аджаштырылганла ызына орнуна салынган болур. Бугюн де Ислам динни келтиргенлерин тюрлендирирге кюрешкенле де болурла, айхай Аллахю теала Кур'ан'да сёз бергенди, Кур'ан'ны айтканын; Теурат, Инджилче киши тюрлендиреллик тюлдю деп.

"Тейри онгдурмасын" "Тейри онг айландырсын". Бизде Карачай-Малкарлылада "онг" дегъен сёз да сейирди. Аллах онг берсин. Онг - сол. (Тюркчеде де сол'га сол дейдиле, онг уа он демейин сагъ дейдиле) Онглу, онгсуз. Онг'а айры сый, кыймат бергендиле, башка миллетледен айры.
 
Бу статьяда джангы оюм: Тейри бирди. Тейрилени кёб этиб джазгъанла - тюз айтмайдыла. Экинчи джангы оюм: бизни халкъ христиан диннге ёмюрде да кёчмегенди.

Бир Тейриге ийнаннган халкъгъа ислам диннге кёчген - бир Аллахха ийнаннган - бек тынч болгъанды. Аллахны 100 атындан бир атыды Тейри - ма былай сагъыш огъуна этгендиле халкъда.

Хусей хаджини тюз оюм этгенине чырт да ишегим джокъду. 120 джыл джашаб, 1964 джыл ауушхан Ислам улу Джюсюбню, аны тенги Белкъау Мухаммадны къатларында ёсгенме мен. Ала джангыз бир кере Тейрилени кёб этмей эдиле - Кёк Тейри, Джер Тейри деб юлешмей эдиле. Тейри адамы деб, Аллахны къулу дегенча сёлеше эдиле. Тюрлю-тюрлю китабларын окъуб, алада болгъанны бизни халкъгъа тартыу - тюз тюлдю. Бизни халкъда алкъын Тейри деб сёлешгенле бардыла - ол Аллах деген магъананы тутады.

Минг-минг джылны халкъыбызны дин тарихи Тейри бла байламлыды. Алай демек - единобожие бизни къаныбызда болгъан затды. Тилибизден бир сёзню, тарихибизден бир белгини тас этмей, бюгюн Хакъ джолда барыргъа Аллах онг берсин.
 
АМИН АЛЛАХ
 
Sabr
Сора Сынты, Шоана, Тёбен Архыз клисала бизникиле тюльдюмюле?
 
Сора Сынты, Шоана, Тёбен Архыз клисала бизникиле тюльдюмюле?

Бизникиледиле. Анга ишек джокъду.
Джангыз, мен айтыргъа излеген зат - не чууут дин, не христиан дин - бизни халкъны кючлеялмагъандыла. Кърал башчыла башха диннге кёчюб, аны джаяргъа умут этгенликге, халкъ тенгрианстводан кетмегенди. Анга шагъат, бюгюн да Тейри, Тейри адамы деб сёлешиннгенни эшитирге боллукъду. Чууут, христиан динледен сёзле да бардыла бизни тилибизде, алай а, Тейрини орнун алырча, джайылалмагъандыла ол динле бизде.

Халкъ мингле бла джылланы бир Тейриге ийнаныб тургъанды. Ма ол затны Хусей хаджи тюппе-тюз айтады. 1960-1970 джыллада джангыз бир къартдан Кёк Тейриси, Джер Тейриси деб эшитмегенме. Аллай затланы фольклор джыйыучула къалай къурашдыра тургъанларын Аллах билсин. Джюз тюрлю Тейри джокъду - Тейри бирди. Ма аны ючюн алай тынч болгъанды бизни халкъгъа бир Аллахха, ислам диннге кёчюу.
 
Халкъ мингле бла джылланы бир Тейриге ийнаныб тургъанды.


бизни халкъ христиан диннге ёмюрде да кёчмегенди.
кёчгенесе де аны терслигъи болмаз. Мухаммад (с.а.в.) пайгамбар келмезден алгъа, Исса (а.с.) пайгамбарны, андан алга да Мусса (а.с.) пайгамбарны кёргюзткен джолундан барган болурла. Качан да бир Аллах'ны джолундан келген болурбуз.
Бизге 18. 19. ёмюрде Мюслюман болгъансыз дерге кюрешелле, Картджуртта уа 16. ёмюрден калгъан Мюслюман сын ташла табылады, юсюнде де Карачайча джазылып.
Килиса дегъенлей. Тюрклюле де килисе дейдиле. Тюркия'да бизни Карачайлыланы джашагъан еллеринден бирине Килиса дейбиз, джуугунда ески бир килиса болгъаны ючюн. Кралны берген аты Гёкчеяйла, бизни берген атыбыз Килиса.
 
Tinibek
Салам!

Тюркиени милли маршында Аллах деген магъанада Тангры (Тейри) деб айтлгъан джери бармыды, джангылгъанмы этеме? Бар эсе, алайчыгъын былайгъа бир сал. магъанасын да ачыкълай.
Сау бол.
 
Статья понравилась
А по теме....
Как я уже говорил, единобожие предшествовало язычеству. Адам, 'алейхи салям, и Ева были единобожниками, равно как и их дети, и их внуки, вплоть до времён Нуха, 'алейхи салям, когда его народ начал поклоняться своим умершим праведникам. И когда в каком-либо народе появлялись зачатки язычества, Аллах направлял к ним пророков, которые опять призывали их к единобожию. Результат призыва сохранялся у разных народов разное время. Например, евреи многократно уходили в идолопоклонство после Ибрахима, 'алейхи салям, в то время как арабы придерживались его религии вплоть до 2-3 веков нашей эры. И даже на момент начала призыва Ислама были ещё единобожники, как и сам пророк Мухаммад, салля лЛаху 'алейхи уа саллям, и АбуБакр. Если балкарцы с карачаевцами были в числе подобных народов, то я только рад Ещё одна любопытная вещь. Я в одно время любил слушать Задорнова. А он что-то в русские националисты подался. И часто говорит о древности русских, что все произошли от них и т.д. И даже проводит параллели м\у русскими и скифо\ сарматами. Ну мне это не важно. Важно то, что, по его словам, древние русичи, в отличие от современных, поклонялись единому богу, которого называли Род или что-то наподобие. Позднее мне пришлось поговорить с одним интеллегентным "скинхедом", который не признавал этих бритых амбалов, но претендовал на истинную суть идеи "арийской расы". В числе прочего он также рассказал о едином боге Роде.А когда я указал, что современные русские "патриоты" используют фашистскую свастику, он возразил, что это религиозный символ тех самых русичей. Правда к той свастике он добавлял ещё веточки, в которых "рога" смотрели уже в другую сторону. Этот символ назывался "Коловрат". И этот же знак, по его словам, является праобразом китайского знака "инь-янь". А я увидел соответствие этого знака карачаево- балкарскому символу "Къач". Вот так Т.о. мы приходим к разжёванной истине, что все люди имеют одно происхождение: Адам и Ева. И все люди раньше были единобожниками и поклонялись только Создателю. Но в силу языковых различий они могли называть Его по-разному. Сегодня же все эти религии отменены. Аллах ниспослал совершенную религию- Ислам. И в Своей священной Книге Къур'ане повелел нам называть Его Прекрасными Именами, которыми Он Сам Себя описал, как Аллах, АрРахим, АрРахман, АтТаууаб и т.д. Но вот имён Тейри, Род или Иегова в Къур'ане не упомянуто. Поэтому не надо называть Аллаха этими именами Тем более, что врядли кто сегодня сможет сказать, что такое Тейри, не говоря уже о моих "туудукъла"
 
Кстати, расхожее мнение о том, что раньше все были язычники, а потом пошли в единобожие, появилось под действием атеистической пропаганды. Как бы власть имущая верхушка хотела укрепить свою единоличную власть. Для этого она использовала фишку типа "Один Бог- одна власть, данная Богом- один царь\ король"
 
Sabr

Тюркиени милли маршында Аллах деген магъанада Тангры (Тейри) деб айтлгъан джери бармыды, джангылгъанмы этеме? Бар эсе, алайчыгъын былайгъа бир сал. магъанасын да ачыкълай.



Сорганымда Ертенлени Казбек эфенди илах'ны магъанасын бек тап англатканеди, Аллах разы болсун. "арабча илях деб не тюрлюда табынылг'ан затха айтылады алая Аллах деб джангыз бир Аллахха айтылады." танры да илах магъанасында болур.

Юнус Емре барды Тюрклени кёп ёмюрледен бери сыйлы кёргенлери халк поет, зикирлери де кёптю. Ол бир назмусунда "Гёнюл Чалаб'ын тахты, Чалап гёнюле бакты" дейди. Чалап деп танрыга, Аллахха айтады.

Бисмиллахиррахманиррахим
Ве кялер ресюлу йя рабби инне кавмиттехазю хязел кур'яне мехджюря(мехджюран).
25/30.Расул да ол кюн: "Эй, Раббим! Мени халкъым бу Къуранны ташлаб къойгъанды (тутмагъанды)", - дер.


Тюркия'да Истиклал Марш'ны (Милли Марш) Мехмет Акиф Ерсой джазганды. Бек зеки, диндар, алим, поет болганды. Базылары анга Исраил катышыгъы да барды дерге кюрешселе де, ёмрю хеп Ислам, Мюслюманлык деп турганды. Арнаут (Албаниа) асыллы болса Тюрк-Ислам миллиетчиси болгъанды. Истиклал Маршы'ндан (Тюркияны Милли Маршы) сонра Кур'ан'ны да Тюркче терджюмасын джаз дегъендиле. Джаза келип джарты койганды, сонра Мысыр'га кетип алайда джыллача калып картлыгъында Тюркия'га келип рахматлы болгъанды. Кур'ан терджюмасыны джазган кесегъин тас етип койгъанды, ортагъа чыгъармагъанды, Кур'ан'ны Тюркче терджюмесин етип бошагъанесе де ким биледи. Тюркче терджюмагъа карап аныбла Тюркче намаз кылдырыктыла деп аллай коркуугъа келгенинде, терджюмасын ортагъа чыгъармайын койганды дегъенле де бардыла.

Мехмет Акиф Ерсой'ну джазганы Тюркие'ни милли маршында еки джерде "Хаккыдыр, Хакк'а тапан миллетимин истиклал." (Хаккыды Хакк'га тапкан миллетими истиклал) дениледи. Былайда Хакк деп Аллахха айтады, истиклал=еркинлик магъанасындады.

Истиклал Маршы'нда кёп Османлыча, Арапча, Фарсча сёзле де бардыла. Андан англагъан бираз кыйынды. Кайдам Сабр, маршы 10 кытады, 40 тизгин, аны Карачай тилге кёчюрюрсенг сен кёчюрюрсе, керекли болса.

Дагъыда:
"Догъаджактыр сана ва'деттигъи гюнлер Хакк'ын," - Аллах'ны сёз бергени кюнле саннга туарыкты.

"Рюхумун сенден Илахî, шудур анджак емели:" - джангыла да болурма, былай англадым: Илахи деп Аллахым дей болур, Аллахым рухуму сенден излегъени, емел еткени...

Рюхумун сенден Илахî, шудур анджак емели:
Дегъмесин ма' бедимин гёгъсюне ня-махрем ели! - Кутсал джерлериме гаур колу тиймесин.
Бу езанлар-ки шехядетлери динин темели- Бу азангла, шахадетлери тинни темелиди.
Ебедî юрдумун юстюнде беним инлемели. - Ебеди (сонсузгъа дери) джуртуму юсюнде игъи кычырсын (инлесин). (Былайда сейирди, Мехмет Акиф Ерсой да Карачай-Малкарлы да болуп калмасын. Тюркче "езан окунду" - азанг окунду дейле, биз уа азанг кычырды дейбиз, Мехмет Акиф Ерсой да инлесин (кычырсын) дей болур

Sabr, дагъыда бир айтырыгъым. Аскерде, бизге гырджын ашагъан сагъатта "Танрымыза хамдолсун, миллетимиз вар олсун" (Танрымызга хамд болсун, шюкюр болсун, миллетибиз бар болсун) деп айттыраеле, биз уа аны джерине Бисмиллахиррахманиррахим дерге разыек Алай болса да бизни танрыбыз тейрибиз раббимиз илахыбыз Аллахты


Истиклял Маршы

Коркма, сёнмез бу шафакларда йюзен ал санджак
Сёнмеден юрдумун юстюнде тютен ен сон оджак.
О беним миллетимин йылдызыдыр парлаяджак!
О бенимдир, о беним миллетиминдир анджак!

Чатма, курбан олайым, чехрени ей назлы хилал!
Кахраман ыркыма бир гюл... не бу шиддет, бу джелял?
Сана олмаз дёкюлен канларымыз сонра хелал.
Хаккыдыр, Хакк'а тапан миллетимин истиклал.

Бен езелден беридир хюр яшадым, хюр яшарым;
Ханги чылгын бана зинджир вураджакмыш? Шашарым!
Кюкремиш сел гибийим, бендими чигънер, ашарым.
Йыртарым дагълары, енгинлере сыгъмам, ташарым.

Гарбын яфякыны сармышса челик зырхлы дувар.
Беним иман долу гёгъсюм гиби серхаддим вар.
Улусун, коркма! Насыл бёйле бир имяны богъар,
'Медениет!' дедигъин тек диши калмыш джанавар?

Аркадаш, юрдума алчаклары угъратма сакын;
Сипер ет гёвдени, дурсун бу хайясызджа акын.
Догъаджактыр сана ва'деттигъи гюнлер Хакк'ын,
Ким билир, белки ярын, белки ярындан да якын.

Бастыгъын ерлери 'топрак' диерек гечме, таны!
Дюшюн алтындаки бинлердже кефенсиз ятаны.
Сен шехид огълусун, инджитме, языктыр, атаны.
Верме, дюнйялары алсан да бу дженнет ватаны.

Ким бу дженнет ватанын угъруна олмаз ки феда?
Шюхедя фышкыраджак топрагъы сыксан, шюхедя!
Джяны, джяняны, бютюн варымы алсын да Худя,
Етмесин тек ватанымдан бени дюнйяда джюдя.

Рюхумун сенден Илахî, шудур анджак емели:
Дегъмесин ма' бедимин гёгъсюне ня-махрем ели!
Бу езанлар-ки шехядетлери динин темели-
Ебедî юрдумун юстюнде беним инлемели.

О заман веджд иле бин седжде едер -варса- ташым.
Хер джерîхамдан, Иляхî, бошанып канлы яшым;
Фышкырыр рюх-ы мюджерред гиби ерден на'шым;
О заман йюкселерек арша дегъер белки башым!

Далгалан сен де шафаклар гиби ей шанлы хилял!
Олсун артык дёкюлен канларымын хепси хелял.
Ебедийен сана ёк, ыркыма ёк измихлял;
Хаккыдыр, хюр яшамыш, байрагъымын хюрриет,
Хаккыдыр, Хакк'а тапан миллетимин истиклял!
Страницы: 1
Читают тему (гостей: 1)

 

Написать нам