БАЙРАКЪ НЕГЕ КЕРЕКДИ ?

Билaл Лaйпaн

?Байракъсыз Эл ? бёрксюз эркиши, джаулукъсуз тиширыу? дегендиле бизни ата-бабаларыбыз. Бизни халкъ ёмюрде да байракъсыз болмагъанды. Уллу халкълада джюрюген миллет белгиле ? Флаг, Герб, Гимн ? бизни тилде кеслерини атлары бла джюрюйдюле: Байракъ, Тамгъа, Орайда.

Кертиди, Байракъ бир алыннганы бла тюрленмей къалмагъанды. Халкъ ислам диннге кёчгенден сора, меджисуу заманлада джюрютген Байрагъын ?харам? этгенди. Ай бла джулдуз неда джашил бояу Байракъда болмай къалмайды энди. Аны кибик, тюрк къауумланы тотем белгилерин ? бёрю, барс дегенча джаныуар суратланы ? байракъда кёрюнюулерин ислам дин огъурамайды. Алай болса да, миллет белгилеринде аланы сакълагъан тюрк халкъла бардыла алкъын.

Байракъны къабыл этген сагъатда талай затха къарайды Халкъ. Амалсыз кёрюнюрге керекли шартла: халкъны дини, джурту, тарихи. Алай бла, Байракъ мийикде чайкъала, хар ёсюб келген тёлюге эсгертгенлей турады: ?Бил, Сакъла, Къору Дининги, Джуртунгу, Тарихинги!?.

Байракъ миллет ангыбызны, тарих эсибизни къозгъагъанлай турады. Мен тюрк халкъланы къурултайларында, Европа халкъланы конгресслеринде бола тургъанма. Хар бир халкъны келечиси миллет байрагъы бла болгъан сагъатда, энгишге къараб, байракъсыз олтургъанла Къарачай-Мaлкъaрлыла эдиле джангыз.

Байракъсыз туруугъа тамада тёлю юреннген да болур ? къыйын заманлада кърал аланы ?миллетчи?, ?умметчи? атла атаб, азаб чекдире тургъанды. Джетиб келген джаш тёлюню уа кёлюн аман этмезге керекди. ?Бизни байрагъыбыз джокъмуду, биз халкъ тюлбюзмю?? деб сорсала джаш-къушла, алагъа джууаб бармыды? Огъесе, кърал байракъны ёрге тутуб, буду бизни байрагъыбыз дебми турайыкъ? Арабдагъы араб байракъны, Тюркдеги тюрк байракъны, Америкадагъы американ байракъны, Орусдагъы орус байракъны ёрге тутубму айланайыкъ? Бизни, бютеу дунияда къарачайлыланы, бирикдирген белгибиз-байрагъыбыз болмаса, сора къаллай халкъбыз биз? Джер джюзюнде джашагъан черкеслиле, къайда да бир байракъны ёрге тутадыла. Бизде уа ? бир терсакъыл чыгъыб, ?бизге байракъ неге керекди? Джашагъан къралыбызны байрагъыды бизни байрагъыбыз? деб тохтар. Ол кесин бир уллу политикге-сиясетчиге санайды.

Аллай насыбсызланы, ?акъыл токъмакъланы? Тюркде да, Орусда да, Америкада да, Шамда да кёре келгенме. Ала сабийлерин да юретмейдиле къарачай тилге. ?Кърал тилни билселе болду ? джашауларына ол керекди?. Бу къауум адам байракъ къайгъылы, джурт-тил къайгъылы тюлдю. Быланы тарих эслери, миллет ангылары къарыусузду. Сёлеше башласала уа, къалгъанланы ?джукъбилмезле? этиб, кеслерин халкъны ёкюллерича кёргюзтюрле.

Байракъ ? ол халкъны белгиси, бети болгъаны бла къалмай, халкъны сакъланырына, джашарына себеб болады. Джаш тёлюню миллет ангысын, тарих эсин къозгъагъанлай турады. Аны ючюндю дунияда байракъсыз халкъ болмагъаны. Чечен, юнгюш (ингуш), адыг (черкес), ногъай, кърым татар...тизиб барыргъа боллукъду. Джангыз Къарачай-Мaлкъaр халкъды байракъсыз тургъан. ?Байракъ неге керекди??, ?Ана тил неге керекди?? деучюлени заранларынданды бизни бедишлик болуб тургъаныбыз.

Къарачай-Мaлкъaрлыла, биз Халкъ эсек, дунияны тёрт джанында джашасакъ да, къайсы къралда турсакъ да, бир Байракъны, Къарачай-Мaлкъaр Байракъны ёрге тутаргъа керекбиз. Байракъ ? ол бир бош къумач джурун тюлдю, ол бизни бирикдирген Кючдю. Бу иннетге хайыр болмагъан да, заран болмазгъа керекди. Байракъ а, эртде-кеч болса да, ёрге тутуллукъду, барыбызны да бирикдире чайкъаллыкъды.