Войти на сайт
25 Апреля  2024 года

 

  • Къарнынг къанлынга кийирир.
  • Керек ташны ауурлугъу джокъ.
  • Таш бла ургъанны, аш бла ур.
  • Чоюнну башы ачыкъ болса, итге уят керекди.
  • Гугурук къычырмаса да, тангны атары къалмаз.
  • Чомарт къолда мал къалмаз.
  • Кийимни бичсенг, кенг бич, тар этген къыйын тюлдю.
  • Бойнуму джети джерден кессенг да, мен ол ишни этеллик тюлме.
  • Къартха ушагъан джаш – акъыллы, джашха ушагъан къарт – тели.
  • Акъыл сабырлыкъ берир.
  • Зар адам ашынгы ашар, кесинги сатар.
  • Билмезни кёзю кёрмез, этмезни къулагъы эшитмез.
  • Джыйырма къойну юч джыйырма эбзе кюте эди.
  • Киштикге къанат битсе, чыпчыкъ къалмаз эди.
  • Адеб базарда сатылмаз.
  • Бозанг болмагъан джерге, къалагъынгы сукъма.
  • Этек чакъмакълары баш джаргъан, сёлешген сёзлери таш джаргъан.
  • Тёрени джагъы джокъ.
  • Накъырда – кертини келечиси.
  • Дууулдаса – бал чибин, къонса – къара чибин.
  • Аууздан келген, къолдан келсе, ким да патчах болур эди.
  • Сёлеш деб шай берген, тохта деб, сом берген.
  • Къонакъ аман болса, къонакъбай джунчур
  • Бёрю да ач къалмасын, эчки да ашалмасын.
  • Нёгер болсанг, тенг бол, тенг болмасанг, кенг бол.
  • Ойнай-ойнай кёз чыгъар.
  • Юй кюйдю да, кюйюз чыкъды, ортасындан тюйюш чыкъды.
  • Кесинге джетмегенни, кёб сёлешме.
  • Байлыкъ келсе, акъыл кетер.
  • Тенгинг джокъ эсе – изле, бар эсе – сакъла!
  • Эрине къаргъыш этген къатын, эрнин къабар.
  • Джауумдан сора, кюн кюйдюрюр, ётюрюкден сора, айыб кюйдюрюр.
  • Адебсиз адам – джюгенсиз ат.
  • Игиге айтсанг – билир, аманнга айтсанг – кюлюр.
  • Ёпкелегенни ашы татлы болады.
  • Татлы тилде – сёз ариу, чемер къолда – иш ариу.
  • Бек анасы джыламаз.
  • Билим – акъылны чырагъы.
  • Этни бети бла шорпасы.
  • Ариу сёзде ауруу джокъ.
  • Кюл тюбюндеги от кёрюнмейди.
  • Ауругъан – джашаудан умутчу.
  • Аман адам элни бир-бирине джау этер.
  • От кюйдюрген, сау болса да, тот кюйдюрген, сау болмаз.
  • Бир абыннган – минг сюрюнюр.
  • Ашын ашагъанынгы, башын да сыйла.
  • Элни кючю – эмеген.
  • Джахил болса анасы, не билликди баласы?
  • Ишленмеклик адамлыкъды.
  • Ашхы сёз таш тешер.

 

Страницы: 1
RSS
БАЙРАКЪ НЕГЕ КЕРЕКДИ ?
 
БАЙРАКЪ НЕГЕ КЕРЕКДИ ?

Билaл Лaйпaн


?Байракъсыз Эл ? бёрксюз эркиши, джаулукъсуз тиширыу? дегендиле бизни ата-бабаларыбыз. Бизни халкъ ёмюрде да байракъсыз болмагъанды. Уллу халкълада джюрюген миллет белгиле ? Флаг, Герб, Гимн ? бизни тилде кеслерини атлары бла джюрюйдюле: Байракъ, Тамгъа, Орайда.

Кертиди, Байракъ бир алыннганы бла тюрленмей къалмагъанды. Халкъ ислам диннге кёчгенден сора, меджисуу заманлада джюрютген Байрагъын ?харам? этгенди. Ай бла джулдуз неда джашил бояу Байракъда болмай къалмайды энди. Аны кибик, тюрк къауумланы тотем белгилерин ? бёрю, барс дегенча джаныуар суратланы ? байракъда кёрюнюулерин ислам дин огъурамайды. Алай болса да, миллет белгилеринде аланы сакълагъан тюрк халкъла бардыла алкъын.

Байракъны къабыл этген сагъатда талай затха къарайды Халкъ. Амалсыз кёрюнюрге керекли шартла: халкъны дини, джурту, тарихи. Алай бла, Байракъ мийикде чайкъала, хар ёсюб келген тёлюге эсгертгенлей турады: ?Бил, Сакъла, Къору Дининги, Джуртунгу, Тарихинги!?.

Байракъ миллет ангыбызны, тарих эсибизни къозгъагъанлай турады. Мен тюрк халкъланы къурултайларында, Европа халкъланы конгресслеринде бола тургъанма. Хар бир халкъны келечиси миллет байрагъы бла болгъан сагъатда, энгишге къараб, байракъсыз олтургъанла Къарачай-Мaлкъaрлыла эдиле джангыз.

Байракъсыз туруугъа тамада тёлю юреннген да болур ? къыйын заманлада кърал аланы ?миллетчи?, ?умметчи? атла атаб, азаб чекдире тургъанды. Джетиб келген джаш тёлюню уа кёлюн аман этмезге керекди. ?Бизни байрагъыбыз джокъмуду, биз халкъ тюлбюзмю?? деб сорсала джаш-къушла, алагъа джууаб бармыды? Огъесе, кърал байракъны ёрге тутуб, буду бизни байрагъыбыз дебми турайыкъ? Арабдагъы араб байракъны, Тюркдеги тюрк байракъны, Америкадагъы американ байракъны, Орусдагъы орус байракъны ёрге тутубму айланайыкъ? Бизни, бютеу дунияда къарачайлыланы, бирикдирген белгибиз-байрагъыбыз болмаса, сора къаллай халкъбыз биз? Джер джюзюнде джашагъан черкеслиле, къайда да бир байракъны ёрге тутадыла. Бизде уа ? бир терсакъыл чыгъыб, ?бизге байракъ неге керекди? Джашагъан къралыбызны байрагъыды бизни байрагъыбыз? деб тохтар. Ол кесин бир уллу политикге-сиясетчиге санайды.

Аллай насыбсызланы, ?акъыл токъмакъланы? Тюркде да, Орусда да, Америкада да, Шамда да кёре келгенме. Ала сабийлерин да юретмейдиле къарачай тилге. ?Кърал тилни билселе болду ? джашауларына ол керекди?. Бу къауум адам байракъ къайгъылы, джурт-тил къайгъылы тюлдю. Быланы тарих эслери, миллет ангылары къарыусузду. Сёлеше башласала уа, къалгъанланы ?джукъбилмезле? этиб, кеслерин халкъны ёкюллерича кёргюзтюрле.

Байракъ ? ол халкъны белгиси, бети болгъаны бла къалмай, халкъны сакъланырына, джашарына себеб болады. Джаш тёлюню миллет ангысын, тарих эсин къозгъагъанлай турады. Аны ючюндю дунияда байракъсыз халкъ болмагъаны. Чечен, юнгюш (ингуш), адыг (черкес), ногъай, кърым татар...тизиб барыргъа боллукъду. Джангыз Къарачай-Мaлкъaр халкъды байракъсыз тургъан. ?Байракъ неге керекди??, ?Ана тил неге керекди?? деучюлени заранларынданды бизни бедишлик болуб тургъаныбыз.

Къарачай-Мaлкъaрлыла, биз Халкъ эсек, дунияны тёрт джанында джашасакъ да, къайсы къралда турсакъ да, бир Байракъны, Къарачай-Мaлкъaр Байракъны ёрге тутаргъа керекбиз. Байракъ ? ол бир бош къумач джурун тюлдю, ол бизни бирикдирген Кючдю. Бу иннетге хайыр болмагъан да, заран болмазгъа керекди. Байракъ а, эртде-кеч болса да, ёрге тутуллукъду, барыбызны да бирикдире чайкъаллыкъды.
 
КЪAРAЧAЙ-МAЛКЪAР МИЛЛЕТ БAЙРAКЪ



Къaрaчaй-Мaлкъaр Миллет Бaйрaкъдaгъы тaмгъaны тaмыры, Кaфкaздa Къaрaчaйны эм эски эллеринден бири Къaрт-Джурт элде тaбылгaн, юсюнде джaзыулa эмдa тaмгъaлa болгъaн, xиджри 1107, милaди 1695 джылны кёргюзген, эртде зaмaндaн къaлгaн бир эсгертме тaшдaн келеди. Тaшны юсюнде Aрaп тилде емдa Aрaп xaрифле блa джaзылгъaн Къaрaчaй-Мaлкъaр тилде джaзыулa бaрдылa. Тaшны бетинде, ёрге джaнындa Aрaп тилде; "Aллax, Муxxaмaд, дaгыдa тёрт уллу xaлифни aтлaры: Aбубекир, Умaр, Осмaн, Aлий" деб джaзылгaнды. Тaшны энишге джaнындa Aрaп xaрифле блa Къaрaчaй-Мaлкъaр тилде "Бюгюн Мaнгa, Тaмблa Сaнгa" деб джaзылгaнды. Бу эки джaзыуну ортaсындa уa бир тaмгъa бaрды. Бу тaмгъa, бaйрaкъдaгъы тaмгaны тaмырыды. Къaрaчaй-Мaлкъaрлы илму aдaмлaны aйтxaнлaрынa кёре; тaмгъaны эм тышындaгъы тёгерек недa къуршоу aлaмны, козмосну кёргюзеди. Тёгерек белгини ичинде xaр бир къыйыры къынгыр сызылгaн тёртгюл; суу, от, топурaк эмдa xaуaны, aлaй демеклик дунияны кёргюзеди; тёртгюлню xaр бир мюйюшю дa дунияны тёрт джaнын белгилейди. Тaмгъaны ортaсындaгъы къуршоу блa aны ичиндеки Минги Тaу белги уa aтa джуртубуз Кaфкaз блa Къaрaчaй-Мaлкъaр xaлкъыбызны кёргюзеди. Эм axыры, бaйрaкъны бетиндеги джaшил бояу; тaбигъaтны, джaшaуну, тынчлыкъны, мaмырлыкъны, берекетни, aшxы иннетни, aдеб-нaмысны; дaгъыдa сыйлы Ислaм динибизни белгилейди.





<object width="400" height="296"><param name="allowfullscreen" value="true" /><param name="allowscriptaccess" value="always" /><param name="movie" value="http://vimeo.com/moogaloop.swf?clip_id=1258 5138&amp;server=vimeo.com&amp;show_title=1&amp;sho w_byline=1&amp;show_portrait=0&amp;color=00ADEF&am p;fullscreen=1" /><embed src="http://vimeo.com/moogaloop.swf?clip_id=125851 38&amp;server=vimeo.com&amp;show_title=1&amp;show_ byline=1&amp;show_portrait=0&amp;color=00ADEF&amp; fullscreen=1" type="application/x-shockwave-flash" allowfullscreen="true" allowscriptaccess="always" width="400" height="296"></embed></object><p><a href="http://vimeo.com/12585138">Karaçay-Malkar Eskertme Taş</a> from <a href="http://vimeo.com/user2753144">Kamatur</a> on <a href="http://vimeo.com">Vimeo</a>.</p>
Страницы: 1
Читают тему (гостей: 1)

 

Написать нам