Войти на сайт
24 Мая  2024 года

 

  • Окъуу – билимни ачхычы, окъуу – дунияны бачхычы.
  • Иги болса, тамадама – махтау, аман болса, меннге – айыб.
  • Джеринден айырылгъан – джети джылар, джуртундан айырылгъан – ёлгюнчю джылар.
  • Сагъышы джокъ – джукъучу, акъылы джокъ – къаугъачы.
  • Ана кёлю – балада, бала кёлю – талада.
  • Адеби болмагъан къыз – тузсуз хант.
  • Биреуге аманлыкъны тилеме да, кесинге ашхылыкъны тиле.
  • Къатын байлыкъны сюер, эр саулукъну сюер.
  • Борчунг бар эсе, хурджунунга ойлаб узал.
  • Аман адам элни бир-бирине джау этер.
  • Айранын берсенг, челегин да къызгъанма.
  • Берекет берсин деген джерде, берекет болур.
  • Къонакъ аз олтурур, кёб сынар.
  • Къолунгдан къуймакъ ашатсанг да, атаны борчундан къутулмазса.
  • Чомартны къолун джокълукъ байлар.
  • Ашхы атаны – джашы ашхы, ашхы ананы – къызы ашхы.
  • Тойгъан антын унутур.
  • Ачыкъ джюрекге джол – ачыкъ.
  • Къызын тута билмеген, тул этер, джашын тута билмеген, къул этер.
  • Байма, деб да, къууанма, джарлыма, деб да, джылама.
  • Ариуну – ауруу кёб.
  • Атлыны кёрсе, джаяуну буту талыр.
  • Рысхысына кёре, джаш ёсер, къышлыгъына кёре, мал ёсер.
  • Джарлы тюеге минсе да, ит къабар.
  • Аманнга да, игиге да оноусуз къатышма.
  • Тойчу джашха къарама, къойчу джашха къара.
  • Келлик заман – къартлыкъ келтирир, кетген заман – джашлыкъ ёлтюрюр.
  • Сёз садакъдан кючлюдю.
  • Джахил болса анасы, не билликди баласы?
  • Кёзню ачылгъаны – иги, ауузну джабылгъаны – иги.
  • Джауумдан сора, кюн кюйдюрюр, ётюрюкден сора, айыб кюйдюрюр.
  • Таш ата билмеген, башына урур.
  • Айранны сюйген, ийнек тутар.
  • Иги – алгъыш этер, аман – къаргъыш этер.
  • Тёрде – темир таякълы, къаяда – чыпчыкъ аякълы.
  • Къайгъы тюбю – тенгиз.
  • Адам бла мюлк юлешмеген эсенг, ол адамны билиб бошагъанма, деб кесинги алдама.
  • Насыблы элин сюер, насыбсыз кесин сюер.
  • Юйюнг бла джау болгъандан эсе, элинг бла джау бол.
  • Тыш элде солтан болгъандан эсе, кесинги элде олтан болгъан игиди!
  • Тас болгъан бычакъны сабы – алтын.
  • Билими азны – ауузунда кирит.
  • Ёлмесенг да, къарт дамы болмазса?
  • Садакъачыны джаны – къапчыгъында.
  • Адамны сыфатына къарама, сёзюне къара.
  • Адамны бетине къарама, адетине къара.
  • Аман адам этегингден тутса, кес да къач.
  • Сёз къанатсыз учар.
  • Ашда – бёрю, ишде – ёлю.
  • Ишленмеклик адамлыкъды.

 

Страницы: 1 2 След.
RSS
НАЗМУЛА собственного сочинения!
 
Къобан суу барады
Таула тюбюнде!
Ариу къуш учады
Анда, мийикде!

Къарачай-Малкъар, миллетим!
Эм биринчи бол!
Барды бир иннетим
Насыбдан сен тол!
 
Уллу салам айтырса
Битеу таулагъа!
Къыйында болушурса
Иги адамгъа!

Мени джюрегимделле
Хар джерлерибиз:
Минги тау, Къара къая,
Домбай бла Архыз!

Не заманда да
Иги алан бол!
Анда ачылыр
Эм ашхы джол!

Сени этгенинг
Эки къат къайтыр.
Ананг да къууаныб,
"Джашым" - деб айтыр!
 
 
Shamil Guliev
Салам алейкум!

Аперим! Алай болса да, эки-юч критика сёзчюк да айтайым, джангылсам - тюзетирсе.
Назмуну ритми бузулмаса, басымы (ударениеси) тизгинледе бирча болса, рифмасы да кючлю болса керекди.

Къобан суу барады
ТаулА тюбюнде! (тизгинде басым А-гъа тюшеди)
Ариу къуш учады (Ариуну орнуна башха сёз болса иги эди)
АндА, мийикдЕ! (тизгинде А бла Е-ге тюшген эки басым барды). Аны себебли, тизгинледе басымла бир-бирин тутмайдыла.

Сёз ючюн, биринчи строфангы мен былай тюрлендирлик эдим, редактор болсам:

Къобан суу барады
ТаулА тюбюнде!
Ёхтем къуш учады
ЧууАкъ мийикде!

Былай этсек, басым бирча болады. Энди рифма сёзлеге къарайыкъ:
барады - учады, тюбюнде - мийикде. Была къарыусуз рифмаладыла.
Сёзлени ахырчыкълары (окончания) тюл, тамырлары (корни) ушаш болса, кючлюрек болады.

Сёз ючюн:

Беш Тау Элни
Беш да тары -
Олду мени
Бешатарым.

Былайыракъ болса, окъулургъа да, эсде къалыргъа да таб болады.
Назмунгу ахырына дери кемликлерин айтыб чыгъаргъа боллукъма, "хайыры боллукъду, айт" десенг.

Алай а, назмуну юсюнден къарачай-малкъар адабиятда эм иги китаб - Бегийланы Абдуллахны "Бармакъ ызларым" деген китабды. Аны табыб, окъургъа бир кюреш.

Ахырында айтырым: фахмунг кёрюнюб турады, джангыз поэзияны джолундан тайыб кетмей барыб турсанг - барыбызны да къууандырлыкъса, инша Аллах.
 
Позабыв свои дела,
Мы писали назмула.
 
Ас салам алейкум, Sabr, бек сау болугъуз! Я воспринимаю ваши слова ни как критику, а как полезные замечания, которые стоит взять себе во внимание, и очень благодарен за них. Просто, дело в том, что я не владею филигранно нашим литературным языком, поскольку живу здесь с полугодичного возраста и лишь недавно его выучил на уровне азов, а сочиняю обычно на русском языке. Вы ранее написали, что показали бы подкорректированный вариант этого стихотворения, если у меня есть желание. Да, я был бы рад. У меня нет какого- либо литературного образования, я пишу лишь то, что исходит из моего сердца, полагаясь на свои возможности для этого. Насколько я понял, вы человек, многое понимающий в этом деле, поэтому был бы счастлив пообщаться на эту тему тет-а-тет, если бы вы выразили на то свое согласие.
 
Shamil Guliev
Алейкум салам, Шамил. Кесинги къысха биографиянгы да, электрон адресинги да бу тюбюндеги адрес бла бир ий.
bilallaypan@hotmail.com
 
ЗЕЙТУН ГЕККИЕВ
Посвящаю
Совету Старейшин Балкарского народа.

Тазалыгъын жашырыргъа къаяла,
Ант этгенча, ичлеринде аяла,
Шаудан суучукъ, хакъ къуугъанча эришге,
Шоркъулдайды бийик таудан энишге.


Тенгиз таба, черек ызгъа жерлеще,
Кесичала, узакъ жолда бирлеше,
Тазаларгъа этиннгенча жерлени,
Барадыла жууа-къууа кирлени.


Шауданлача, тазалыкъда тууула,
Ненча башлам, ёзенлеге къууула,
Къырылгъанча къыйяма тамагъында,
Къуругъанды зорлукъну оймагъында?!


Хау, алайды, зорлукъ кёпню жойгъанды,
Дау кебинде муру этип къойгъанды!
Ол себепден бу назмуну саугъагъа,
Жоралайма адамлыгъы саулагъа.


?Малкъар халкъны къартларыны кенгешин
?Ёзен кири, бокълаялмай кюрешин,
Кёп тырмашды харам судлу кючюнде,
Арты бла къурур эсе ёчюнде!


Жыртхычланы тартымлары бирликден
Элгенирча, къоркъуп артдан келликден,
Эс жукъудан уянайыкъ, таулула,
Ата журтха къаныкъмазча жаулула.


Туугъан жерни сакъламыбыз айныусуз
Къурумазча, чач-тюк болуп, саркъыусуз,
Чабышайыкъ, шауданлача къызына,
?Кенгеш? баргъан жер къоруулау ызына!


2011 г.
 
"Как мне дороги эти края" -
Моё сердце душе говорит.
Как прекрасна родная земля,
И Всевышний её сохранит.
Нет несчастья ужасней того,
Чем вдали от тебя умереть,
И прошу я у Бога одно:
Склоны эти мне лишь бы воспеть.
Много видел ты горя и бед,
Но они не сломили тебя.
Плакал враг, и был счастлив сосед:
Справедлива натура твоя.
Вспоминаю тебя, Карачай,
И становится грустно опять,
И слеза с глаз течет невзначай,
Без тебя не могу я дышать.
Ты в сражениях всегда побеждал,
Но ни в этом отрада твоя,
А вкус счастья тогда познавал;
Когда правда была за тебя.
Дай, АЛЛАХ, счастья детям твоим,
Благочестия и доброты.
Карачай гордый непобедим.
Это край неземной красоты.
Нам всегда было, чем дорожить,
И всегда было, что потерять.
Верю я, что народ будет жить,
И истоки свои вспоминать.
 
Shamil Guliev
 
Ас-салам, Шамил!
Продолжай творить. Может, поступишь в Литературный институт, на отделение поэзии. Правила приема туда найдешь на сайте Литинститута. Мой совет - стихи пиши на родном языке. Получается же.
Редакторские правки я возьму на себя. Успехов!

Shamil Guliev

КЕСИМЕ АЙТАМА

Къобан суу барады
ТаулА тюбюнде!
Ёхтем къуш учады
ЧууАкъ мийикде!

КъушкъанАт миллетим,
Эм биринчи бол.
Кёлде Акъ иннетим ?
Сен насыбдан тол.

Салам береме
КавкАз таулагъа.
Насыбды, билеме,
ДжуртдА джашагъан.

МингИ тийреси,
Доммай бла Архыз ?
АлАлла меннге
Джангы Ай бла джулдуз.

Кесиме айтама:
Хакъ джолда бар.
Бек разы болур
Къарачай-Малкъар.

Тюз ишинг артха
Эки къат къайтыр.
Джурт да къууаныб,
"Джашым",- деб, айтыр!
 
Спасибо за, столь, оптимистичные прогнозы и за редакторскую правку. Учту ваше предложение насчет Литературного факультета. Мне очень понравился вариант стихотворения, подкорректированный вами.
 
Солнце блестит над моею землей
И гордым сиянием её озаряет.
Любимая Алания, я живу тобой
Пускай же Всевышний тебя направляет

На праведный путь, на доблесть святую,
На честь, что всегда так присуще тебе.
На землях твоих правда торжествует,
Прошу об одном: помни и обо мне,

Ведь я тебе предан душою и сердцем,
И дня не смогу без тебя я прожить:
Только ты в силах открыть ту дверцу,
Которая счастье мне сможет дарить.

Поистине дорого это раздолье
Лесов и полей, вулкана и рек.
Карачай-Балкария и Ставрополье,
Цвети же едино, минув сквозь каждый век.

Беш тау эль, Нартсана, Нальчик и Карт Джурт,
Карачаевск, Джеркесск, Учкулан,
Это города приступом не возьмут-
Это земли великих Алан.

И кто бы не рвался, пытаясь захватить,
Враждовать не хотим мы ни с кем,
Ведь врага мы не будем долго щадить,
И известно это издревле всем!!!
 
 
Shamil Guliev

Уллу поэзия Халкъгъа, Джуртха сюймекликден башланады. Ёзге, сёзню магъанасына кёре кеби да болургъа керекди. Ол кебни-форманы билирча кёб китаб джазылгъанды. Магъана къобан эсе, кеб а аны джагъаларыдыла. Сени джазгъанларынгда магъана(содержание) барды, энди кебине(формасына) да эс кёбюрек бёлсенг, иги болур.

http://www.elbrusoid.org/phorum/index.php?action=v thread&forum=8&topic=10835&page=2

Бейбарс эринмей былайгъа назмуну къуралыу джорукъларын салгъанды. Сеннге да, кимге да джарар.

УЧЕБНИК СТИХОСЛОЖЕНИЯ
Системы стихосложения
 
РОДИНА

Когда просвета в жизни нет,
Очаг надежды гаснет спешно,
Лишь Родина привносит свет,
В тот миг, так ярко, безмятежно.

Я нахожусь в чужом краю,
А мне в ночи отчизна снится,
И в тот момент, будто в раю,
Боюсь от счастья пробудиться.

Поистине мне дорога
Земля, что родила меня,
И не хотел бы никогда
Один остаться без тебя.

Мою любовь не описать,
Не хватит слов тогда на свете.
Готов тебя я восхвалять,
Следить, как мягко веет ветер.

Так знай же, Родина моя,
Что я предать тебя не в силах,
Мне в жизни красота твоя
Встать помогала из могилы!
 
Shamil Guliev
trogatel`no
 
Салам алейкум, багъалы миллетим! Сизни керти эм тюз сюзюугюзге мен да бир къауум назмуму салыргъа сюеме

Аланлабыз биз, аланла!

Аланлабыз биз, аланла!
Иги тынгылачыгъыз бу сёзге,
? Алан ? - жомакъды кёлюмде!

Аланлабыз биз, аланла!
Шумерледен келген, аланладан,
Бурун заманладан эм нартладан!

Аланлабыз биз, аланла!
Къая ташларын жаргъан,
Тау теппеледе юйле салгъан!

Аланлабыз биз, аланла!
Азия тюзлеринден къайталгъан,
Жангыдан журтла къураялгъан!

Аланлабыз биз, аланла!
Жашау жолда кебню сынагъан,
Къыйынлыкъгъа, ташча чыдагъан!

Аланлабыз биз, аланла!
Жюрекде ехтемлик жашагъан,
Булутну жырыб ичи бла баралгъан!

Аланлабыз биз, аланла!
Уланларыбыз къушлагъа ушагъан,
Къызларыбыз бул ? булча жырлагъан!

Аланлабыз биз, аланла!
Таулулай турурбуз, тургъан къадарда
Ёлюмсюзлюк, ёмюрлюк таулу къаяла!





Горный орел!

Есть один гордый орел,
Который парит в высоте.
И одним клекотом дает,
Знать о себе!

Родился и рос гордый орел,
В высоких горах.
И почетное звание приобрел,
Уже в ранних порах.

Орел только в горах своих живет,
Ради родных гор, с воронами борьбу ведет.
А воронам смириться придется,
Ведь орел своего все равно добьется.

Орла за честность, за почет хотели поглотить,
И свет, даримый им народу погасить.
Но орел - то горный и гордый притом,
С трудностями жизни давно знаком.

Орла я: за честность, за верность,
За любовь к горам люблю!
И за то, что он есть ?
Судьбу благодарю!!!
 
Миллет деген уланлагъа!
Миллет деген уланла,
Ёмюрлени жашасынла.
Ишлеринден къууана,
Къуру алгъа атласынла!

Узакъда муратларын,
Къоллары бла тутсунла.
Таулу журтларын
Насыпдан толтурсунла!

Халкъгъа ? деп кюрешгенлени,
Тюзлюк, кертилик сюйгенлени,
Аллах болсун негерлери,
Толуп излегенлери!

Чолпан жулдуз жарытсын
Кертичилик жолларын.
Умут кюн жылытсын
Эринмеген санларын!

Чынтты таулулагъа,
Хурмет этип, кетюрсек.
Тутхан жумушлада
Салырбыз биз билек!

Эс бурмай бузлукъ сёзлеге,
Ышаныб алан кёзлеге.
Миллет къайгъыгъа кирейик,
Тауларыбыз ючюн сюелейик!

Алай, кекде ёхтем къушлагъа,
Къаргъала бек сукъланадыла!
Къоймай тынч учаргъа,
Къайгъыла саладыла!

Дагъыда батыр къушла,
Андан бийикге чыгъадыла!
Дертден бошлай жюрекни,
Тау теппеледе учадыла!

Жарсыу кермесенг,
Ангыланмаз къууанч да.
Чырмаугъа тюбемесенг,
Жашау ётер жубаншча.

Чуакъ кекню тюбюнде,
Тамаша тау жеримде!
Учсунла ёхтем къушла,
Айта тюзлюк жырла!!!
 
Айжарык
Салам!

Хош кел, поэзияны майданына. "Айджарык" сёзню-атны ахырында къаты белги (ъ) джетишмейди, огъесе, Ай джарыкъ джумшакъ болады дебми салмай къойгъанса?

Ойнамай айтсам а, джазгъанларынгда къууандыргъан - тилни билгенингди. Поэзия уа, белгилисича, тилни баш къусханыды.
1.Тил поэзияны тамалыды. Тил барды сенде.
2.Алай а, тилни билиб, бир бош ушаш сёзлени тизиб баргъанлыкъгъа - ол назму болургъа унарыкъ тюлдю. Магъана керекди. Сени джазгъанларынгда магъана барды.
3. Ёзге, тил+магъана = назму болуб къалмайды. Магъанагъа кеб-форма керекди, суугъа джагъала керекча.
4. тил+магъана-содержание+форма-кеб = была назмугъа ушаш бир затны бередиле. Назму болур ючюн а, джангылыкъ керекди - магъанада, кебде, тилде. Сеннге дери киши айталмагъан, кишиде болмагъан бир зат. Ма ол заманда сёзге джан киреди, ол къанатлана башлайды. Энди джазгъанларынгда ол затла бар эселе, бир къарайыкъ.
 
Аланлабыз биз, аланла!

Аламат сёзле бардыла бу назмуда, адамны кёлюн кёлтюрген. Джангылыкъ джокъ эсе да, патриотизм барды. Магъанасына, формасына да джукъ айтмай къояргъа боллукъду. Джангыз ахыры тил, магъана джаны бла да табыракъ болса иги эди.

Аланлабыз биз, аланла!
Таулулай турурбуз, тургъан къадарда
Ёлюмсюзлюк, ёмюрлюк таулу къаяла!

Бу тизгинни ангылаялмайма. Ёлюмсюзлюк - бессмертие; ёмюрлюк - вечный; таулу къаяла - ?
"Ёлюмсюз, ёмюрлюк таула, къаяла" десек - бессмертные, вечные горы, скалы - ангылашынады.
Алай а, Айджарыкъ, бу сёзлеге сен башха магъана сала эсенг - манга да бир ангылата билирмисе?
 
Миллет деген уланлагъа!

Миллет деген уланла,
Ёмюрлени жашасынла.
Ишлеринден къууана,
Къуру алгъа атласынла!

"Амин" дегенден башха бу алгъыш назмуну сюзерим да келмейди.
Сау бол, Айджарыкъ, таза иннетинг ючюн, огъурлу сёзлеринг ючюн.
 
Айжарык

Быладан сора да болурла назмуларынг. Сен таулада, мийик, ариу джерде джашай болурса. Джуртунгу, табигъатны юсюнден джазгъанларынг бар эселе, аланы да бир сал былайгъа.
Сенде назмучугъа керекли затла бардыла - ана тилибизни билгенинг, Халкъыбызгъа-Джуртубузгъа сюймеклигинг. Техника уа заман бла келликди. Бу "Учебник стихосложениягъа" да бир эс бур.
http://www.elbrusoid.org/phorum/index.php?action=v thread&forum=8&topic=10835&page=2
 
Sabr
Кюн ахшы болсун! Сау болугъуз! Сиз берген биринчи соруу:"Айджарык" сёзню-атны ахырында къаты белги (ъ) джетишмейди, огъесе, Ай джарыкъ джумшакъ болады дебми салмай къойгъанса? Угъай, жумушакълыгъына эс этмегенме, кертисин айтханда, мен ол Ъ - белги жазылмай къалгъанына жарсыгъан этгенме, къалай эсе да жазылмай къалгъанды.
Экинчи соруу: "Бу тизгинни ангылаялмайма. Ёлюмсюзлюк - бессмертие; ёмюрлюк - вечный; таулу къаяла - ?
"Ёлюмсюз, ёмюрлюк таула, къаяла" десек - бессмертные, вечные горы, скалы - ангылашынады.
Алай а, Айджарыкъ, бу сёзлеге сен башха магъана сала эсенг - манга да бир ангылата билирмисе?" Ангылатайым. Мен назмула окъугъан эришиу эм башха жерледе, кесими назмуларымы кеб окъуучума, сора мени акъылыма кере, бу назмуда ахыр тизгинни айтханда, солуу кетюрюб, келюнг бла бошаргъа керекди, ЁЛЮМСЮЗЛЮК - бир ахыр, ЁМЮРЛЮК - экинчи, ТАУЛУ КЪАЯЛА! Айтханым недеди, ёлюмсюзлюк деймеда, аны юсюн къаты басар ючюн а ёмюрлюкню къошама. Бу эки сезню магъанасы бирди, алай былайда бир сез бла бошаялмайма назмуну. Билмейме ачыкъ къалай ангылатыргъа, къолумдан келгени.
Тюздю, Сабр, мен аламат, ариу жерде жашайма, тегерегин таула къуршалаб, кегюнде къушла учхан элде! Назму тизмеге юйретген китаб ючюн, сау болугъуз.
 
Беззаботно живешь ты сейчас,
Жизнь твоя страстями кипит.
Ты не знаешь,но уже через час
Ангел смерти к тебе прилетит.

Ты не знаешь,но окончен срок
Пербыванья твоего в этом мире.
С древа жизни опал листок,
Где написано твоё имя.

Вот ангел смерти тебя навестил,
Чтоб исполнить Божье веленье-
Пред глазами промелькнула вся жизнь,
Как в кино-за одно мгновенье.

Ангел смерти пред тобою стоит,
Он душу твою забирает.
Ты покидаешь этот мир,
И не знаешь что тебя ожидает...


18.08.2003 г.
Страницы: 1 2 След.
Читают тему (гостей: 1)

 

Написать нам