Къачадыла ызларындан сюргенлей,
Булгъаналла, къыппа кибик, чырмалыб,
Шо ол халда джитилеге миннгенлей,
Рахат болуб джатадыла чулгъаныб
Чардакъ тубан эм булутла джайылыб,
Джалкъаларын артларына къайырыб,
Чайкъалалла, бир-бирине урушуб,
Демлешелле ёшюнлерин бурушуб.
Къарачыгъыз ол таулагъа: сюелиб,
Тёппелери булутлагъа тирелиб.
Булутланы ичлерик бири джарыб,
Джулдузлагъа джетерме деб узалыб,
Ууакъ, уллу, тергеусюз кёб санлары,
Кёк джибекден сыланады джаллары,
Хар заманда бирча тюлдю халлары,
Кёзюуюнде къачыб къалад къанлары.
Таууш-тюйюш этедиле дюнгюрдеб,
Мынгаялла бир-бирине гюрюлдеб,
Сыйдам болуб, мамукъ кибик агъарыб,
Этеклери кюрен тартыб, къаралыб.
Турна кёзлю ариу таула къубулуб,
Кирпиклери ачылмайын джумулуб,
Кёз тиер деб, ау тюбюнде джашыныб,
Бугъойланы ауузлары ачылыб.
Сора эрий тебрейдиле сюйюнюб,
Джасаналла тюрлю-тюрлю кийиниб,
Мийик таула тубанлагъа бёлениб.
Тёппелери акъ кюйюзден джасалыб,
Кюн джетгенлей, ариу джылтыраб, джаныб,
Кёкню этеги таугъа джете къызарыб,
Ёрлегенлей, джетер халда узалыб.
Минги Тауду ариулукъну анасы,
Кюмюш кибик джылтырайды джагъасы,
Не келеди бу залимни эсине...
Бир тауну да тенг этмейди кесине...
Джаякълары мамукъ кибик агъарыб,
Къараб турады Казбек таугъа чамланыб:
— Джанла аллымдан, мени бла сёлешме,
Баръггъыздан да мен онглума, кюрешме!
Санга джууукъ уллу бийле джашадыла.
Маллы, мюлклю, илму €илген адамла
Сени махтаб джазгъандыла билмейин,
Манга келирге къолларындан келмейин...
Джарлы эсе да мени халкъым, миллетим,
Сенден эсе кёб ариуду келбетим.
Кемсиз кёбдю хар бир тюрлю байлыгъым:
Салкъын сыртла, гелеу кырдык-джайлыгъым;
Алтын, кюмюш къозлайдыла тауларым,
Шууулдайла тюрлю-тюрлю сууларым;
Джарайдыла суусабха, джер сугьарыргъа,
Дармандыла аурууланы багъаргъа.
Энди манга къоркъуусуз болуб джолла,
Келедиле къралладан адамла;
Къараб, кёрюб, сюйюнюшюб кетедиле,
Барыгъыадан мени къабыл этедиле.
Сынджыр таула кенгнге этек джаядыла,
Эринлерин чюйюредиле къаяла,
Мермер ташла джылтырайдыла, джанадыла,
Ёзенлеге сейир келбет саладыла.
Бет джанлары къалын ариу чегетле,
Ичлеринде хар бир тюрлю кёгетле,
Субай ёсген нарат, нызы терекле,
Салкъын, джууаш аяз ура, кёлекке.
Аяз урса, бары бирдев къымылдаб,
Силкинелле бир-бирине шыбырдаб,
Джашайдыла кём-кёк ариу кийиниб,
Баш уралла таула таба ийилиб.
Миннгендиле бутакъланы юсюне,
Шатлыкъ келе булбулланы эсине;
Джюуюлдейдиле андан-мындан сызгъырыб,
Джырлайдыла ариу тюрлю къычырыб.
Буу, джугъутур, хар джаныуар къозгъалыб,
Отлайдыла кенг чатлада къууаныб,
Марал-кийик гелеулеге узала,
Къашха эчки къая ранда джубана.
Кийиклени тамадасы Апсаты —
Джетишимли, кемсиз болуб хар заты:
«Менме,— дейди — кийиклеге оноучу,
Терсге-тюзге, ишлерине къараучу.
Мен болгъанлай бу джуртлагъа тамада,
Мараучугъа тишлик бермем хаман да,
Джырлаб келсе джаным кибик кёрюрме,
Мыдах этмей тилегенин берирме».
Апсатыны джырын джырлаб уланла,
Уугъа айлана, мийик таугъа чыгъарла:
Джюрюйдюле чубур-чубур кийиниб,
Кийиклени ызларындан ийилиб.
Таб тюшгенлей, ышанлашыб джаталла,
Кийиклени мараб, шкок аталла.
Субай ёсген маралланы ёлтюрюб,
Къайтадыла къошларына кёлтюрюб,
Чегетлери адам ётмез шындыкла,
Талалары гелеу, тарлау кырдыкла.
Нарт сёз джюрюйдю «Галеу кёрсенг — джер сорма»,
Аны кибик «Келбет кёрсенг — эр сорма».
Кенг чатлада къошла салыб, олтуруб,
Сюрюучюле ойнайдыла джыйылыб,
Къаяладан суула агьа къуюлуб,
Чачыладыла шоркъа болуб, джылтыраб,
Сууукъдула, къолунг тёзмей, къалтыраб;
Тёнгерейле бир-бирине чырмалыб,
Кими кёзлеу, кими чучхур, чокъуракъ,
Гара суула, исси суула, кими - акь.
Кюзгюдеча, ташы-къуму кёрюне,
Агьадыла ары-бери бёлюне.
— Ариу суула, не джерледен чыгъасыз?
Гузаба этиб, къалайлагъа барасыз?
— Бизни атабыз — сууукъ кюртле, булутла,
Чыкъгьаныбыз, — ташлы, агъачлы бу джуртла.
Биз джол салыб ёзенлеге, тюзлеге,
Тигим эте шахарлагъа, эллеге,
Эниш сюрем тенгизлеге келебиз,
Мыдах болуб, обабызгъа киребиз.
Бир заманда айырылыб кебинден,
Биз къутулуб кемелени тюбюнден,
Булут болуб, хауалагъа чыгъабыз,
Къайтыб келиб, бу таулагъа къонабыз. |