Эльбрусоидни Тамадасы Тотуркъулланы Алийни атасы Хасан ауушханды,, Аллахны рахматын табсын
Culduz 11.04.2016 10:19:23
Сообщений: 160
Джатган джери джумушак, Аллахны рахматы юсюне болсун.

Ana tilim meni cürek tilim ...
Халкъыбызны деменгили уланы, ёкюлю, уллу поэти БЕГИЙЛАНЫ АБДУЛЛАХ., Абдуллахны аты айтылмай, бюгюннгю поэзиябызны юсюнден сёз толу болмаз. Бегий улугъа атаб, энчи тема ачханым аны ючюндю.
Culduz 12.03.2016 00:49:47
Сообщений: 160
Bilal Salam,

Howe, Abdullah kёrgendi. Fadzhebook'da tanyshtyk Kesey blah. Blayynyda bilemidi bilmeyme.
Ana Ata blah boo betni achganyng yuchyun Bey saubol.
Allan Curtis poetle yuchyun etillirge Kerek kёp tightening bards.
Begiyulu, Ulla poetdi. Ana dzhazgan nazmulary dyuniya poetikasy blah tenglikde bolganyn ares Coy,
yusleri blah atlab ozarcha alai thorn-lyridzh-felsefik-melodic ... ala alai Alamat nazmuladyla.
Beck kёp Nazmi Adam! Jazar amma Features Adam sings bolalmaz. Begiyulu'nu dzhazganlaryn anglar yuchyun dyunya poetidzhasyndan hapary bolurga kerekdi adamlany.
Senide, anyda tanyganyma Bey kuanama. Uzak salam ieme

MalkarTV'de bir interuieu kёryub Alyp ёutubega salgan eat ..Bylayga yes Bolsun izledim.

Загрузка плеера


Загрузка плеера

Ana tilim meni cürek tilim ...
Халкъыбызны деменгили уланы, ёкюлю, уллу поэти БЕГИЙЛАНЫ АБДУЛЛАХ., Абдуллахны аты айтылмай, бюгюннгю поэзиябызны юсюнден сёз толу болмаз. Бегий улугъа атаб, энчи тема ачханым аны ючюндю.
Culduz 23.02.2016 08:19:18
Сообщений: 160
САБИЙЛИГИМЫ АК СУРАТЫ

Кар шош джава турганда
Бары да кёз туврамда...
Тар арбазыбыз тавда
Терен кардан толуп
Чыгывчу едик таннга,
Дуния ва ак булут.
Мен
Караб терезеден,
Кар да тёгерек бура,
Шош кона тереклеге,
Сагышларым аз бола,
Кышха тен болуб,
Акдан,
Кочхар тонун кийиб,
Кар кюрей еди аппам,
Кой кыркган кибик.
Есгердим:
Кыргызистанда
Карджа ак атларыбыз,
Карджа улакларыбыз,
Кёзлери бир уллула,
Думкарала,
Мыхла
Бары да кёз туврамада,
Кар шош джава турганда.
Енди карт аппам да джок,
Ол залим атла да джок,
Аллай кар да,
Тан да джок,
Завук улакла да джок.
Кар джавган сайын аппам
Кар кюрей турур,
Акдан,
Карджа улакларыбыз,
Карджа ак атларыбыз,
Уллу,
Мых кёзле,
Тонлу
Джылы сёзле
Бары да кёз туврамда,
Шош кар джава турганда


ÇOCUKLUĞUMUN AK RESMİ - (Abdullah Begiev / trnsl: Кочхарланы Леман )
*
Kar lapa lapa yağarken
Herşey gözümün önünde...

Dar avlumuz dağda
Derin kardan dolarak
Çıkardık her sabaha,
Dünya ise; ak buluttu
Ben-
Bakarken pencereden
Kar dönerek etrafında
Hafifçe konardı ağaçlara
Kaygılarım aklanırdı ...

Kışla bir olup,
Aktan -
Koç kürkünü giyer,
Kar kürerdi büyükbabam
Koyun kırkar gibi...

Hatırlarım:
Kırgızistan'da,
Kar gibi, ak atlarımız
Kar gibi, oğlaklarımız, -
Gözleri iri, kocaman
Kapkara, nemli -
Hepsi gözümün önünde
Kar lapa lapa yağarken ...

Şimdi büyükbabam yok,
O vahşi atlar da yok,
Öyle kar da,
Sabahlar da yok.
Mutlu oğlaklar da yok.

Kar yağdıkça büyükbabam,
Kar kürer
aktan
Kar gibi - oğlaklarımız,
Kar gibi - ak atlarımız, -
Kocaman,
nemli gözler
Kürklü, sıcak sözler -
Hepsi gözümün önünde
Kar lapa lapa yağarken ...
*
Türkçe çeviri:
Leman J. Koç (Кочхарланы Леман )

Прикрепленные файлы


Ana tilim meni cürek tilim ...
КЪАРАЧАЙ ОРФОГРАФИЯНЫ ДЖОРУКЪЛАРЫ. Джарашдыргъанла: Сюйюнчланы Ханафий, Гочияланы Софья., Сёзню тюз джазар ючюн, бизни тилде бегиб бошагъан орфография джорукълагъа эс бёлюрге керекди.
Culduz 23.02.2016 06:55:41
Сообщений: 160

1 0

Салам Билал,

Сен быллай бир кюрешип бу аламат джазууууланы былайга салып, бир адамны бурулуп ес бёлмегени калай сейирди.

Бу излей келип табганма ... калган джазуууланы арасында тас болуп кетмесин деп джазама листени башында турсун деп.
Бек сау бол, кыйыныгы халал ет.

Ana tilim meni cürek tilim ...
Узакъ ДЖУЛДУЗ'дан... / Uzak CULDUZ'dan..., назмула * хапарла * эсселе * макалеле * суратла... / Джашауну ичинден ...
Culduz 23.02.2016 06:14:56
Сообщений: 160

1 0

Салам Сестранка :гоккачыкъ:

Сау бол окуганынг, ес бёлгенинг ючюн. Тюз айтаса Билал, ана тил байламлы джарсууларын качанда айтгаллай колундан кегенни аямай кюрешеди. Мен Елбрусоидге качан келсем аны еслеп турама. Алай а, ангада, ана тил байламлы етилген ишлеге бек алай ес бёлюнгенге ушамайды.

Мени аппамы атасы 1905 джылда келгендиле Тюркге. Ол замандан бу заманга 4-5 Женерасён бла 110 джыл озганды джашаудан. Мен бысагатта былайда сизге джазалаесем, ол байлам анатилибизди.
Адамла муну нек англамайдыла еке менде анга сейир болама. :)
Калган тиллени юренейик айхай бирле коймай 2-3 де кошайык тилибизге аннга бир айтуубуз джокту.
Аланы юренебиз деп, Ана тилибизни унутурга керек бармыды? Аны биз сакламасак ким сакларыкды?
*
Карачай'га огай келмегенме алкын :лечу: :тук: ... Барсам ызыма кайтмазча барырга деп турама. Фатима тил конерасда мени кесим окуган бир назмуму (видеода) конфераста халкга кёгюзюп, тынглатганды ... Кесим тюл таушум анда еди.
Джюрегим а качанда алайдады, кесим де барыма бир кюн Аллах буюрган есе. :нупажалста:

Узак салам ата джуртума ... сиз егечлериме, ...карнашларыма.

Узак салам ата джуртума ... сиз егечлериме, ...карнашларыма.

------------------------------------
Bu videonu salgandi, Fatima sau bolsun.

Загрузка плеера
Изменено: Culduz - 23.02.2016 06:22:59

Ana tilim meni cürek tilim ...
Узакъ ДЖУЛДУЗ'дан... / Uzak CULDUZ'dan..., назмула * хапарла * эсселе * макалеле * суратла... / Джашауну ичинден ...
Culduz 22.02.2016 04:54:27
Сообщений: 160

1 0

Мундан бир он кюн алга кызуу бла колумдагы ишни бошарга кюрешеме, телефонума бир месаж тауш келди де бурулуп ес бёлдюм. Акба асамбыл (дернекни) медиа-джазуу ишлерине караганыма, алайга енчи джазылган електро-поста калганла бла бирге манга келеди. Биргесине малкар тилге айландырылган бир сабий филм видео салынып турган ол месажда алай джаза еди; '' Мен Франса'да джашайма, бу видеода джырланы манга Ингилиз тил неда башха уллу тилледен бирине кёчюрюп иергемисиз '' деп сорады. Кызчык мы, джашчык мы болганында билалмаганым, джартысы джашилге боянып турган кысха чачлы бу джаш сабийни аты; Яëл. - ‘’Айхай, айхай мен хаман Тюк тилде де, Енглисх тилде де айландырып иерме санга’’, дедим. Ызы бла, башха бир миллеттен болуп бизни тилибизни юренирге излеген бу сабийге джюрегим кувангандан кесими тыялмай сордум: ‘’ Бу видеону кайдан табганса? Таулумуса, тилинги ми юренирге излейсе? дедим де талай соруууга туттум. Яëл; -Огай мен карачай'да тюлме, Малкар да тюлме таулу болуп кишини де танымайма. Мен франсызма, 16 джылдама. Окуган окулумда тил бла байламлы прожеле бар еди де мен кесим излеп ''дюняда аз сёлешилген, унутула барган тиллени излеп сизни тилни сайлаганма, енди сиз муну бир кёчюрсегиз мен аны юсюнде ишлерикме. ''
Тоба аста! дедим кеси кесиме, куру да Таулу болуп кеси ана тилине ыйлыкган уллу адамлага сейир болганымы да унутуп, Карачай-Малкарны кайда болганында, барлыгында билмей тургаллай излеп Тау тилни табыб юренирге кюрешген 16 джылында бу Франсыз кызчыкга сейир болдум. Игисайын сени бу джазганларынгы ана тилини аяк тюбюне атган ол адамулула да бир окугаедиле, дей сагыш ете ол айтган джерчиклени, кёчюрюп башладым. Иги ешителмегеним бир еки сёзню англар ючюн Малкарлы бир шюёхумдан да болушлук тиледим, ол да манга: '' Да юйюнге игилик, ол филмчик Инглиз тилден тау тилде айландырылыпды сора енди сен тутуп ызына мы кёчюрюге кюрешесе '' дегенни айтты да анга да бир кесекни кюлдюк. Сора кеси сабийлериме юлгю болсун деп, кызчыкны джазганларын кёгюзюп алага хапар айттым. Кызым да: ''Да анам, ол филмни мен окул тиятрода ойнаган едим да. Унутган мы етгенсе'' деди. Джюрегим учунгандан аны унутуп койганыма да кызымдан уялдым. Нееседа, ма аллайла ете кызчыкны айтганын тамам етип кесине ийдим.

Енди бу макаледе, ол кызчыкны айтган,''Дюняда аз сёлешилген, унутула-ёле барган тилле'' сёзюню окуганыгызда сизни джюрегигизге каллай сезимле келди билмейме, ама меникине кёб зат келди, качанда келе турады. Дюняда сёлешилген 5.000 тил барды. Бу тилледен хар джыл дегенча бир тил ёле барады. Давид Джрйстал; Бир тил, ол халктан ем артында бир адам калгынчы кёб алгадан ёледи. Аны себеби, "Алай а бир тилни сёлешген куру бир адам есегиз, сизни башхалага байлаган тилиниз алайсыз да ёлгенди.. Нек десегиз, тил, аны бла сёлешебиллигиз бири бар есе сауду, джашаудады. Джашауда калган бир сиз есегиз, ана тилигизни юсюнден билгенлеригиз, халкыгызны тил хазнасы, кюбюрчегисиз, сиз ёлсегиз ол халкны саулайы сизни бла бирге ёледи" дейди. '''' Лангуаге Деатх'' деген китабында. Ол алайды, тюздю.

Тюнене тил бла тарих илмуланы професёрю багалы Матима Мамеева, '' Ана Тил конферансы'' кураган еди. Ол багалы кызыбыз мени джазганларымы ол конферансдагылага окутганыны манга джазып, '' Мен сени ол тансыклап турган ата джуртунга келтирдим Леман, сен кесинг окянуста болгаллыгынга, таушунг бугюн ата джуртун Кафказ'дады''. деп джюрегими учхундурду. Бек сау болсун, Фатима. Фатима'ча кёлю де аклы да бийик, халкына тилине джан аурутган джюрек сёзю бла авуз сёзю бирбирине бегимли, акыллы, фахмулу кызлары таулу халкымы, кёп болсун.
Мени бу хапарны не себебден айттым? Енди бир тюшюнчюгюз; мен кеси ана тилими унутуп, Ингилиз тилге бурулга едим, неда Фатима кесин тилин онгсуз етип Орус тилге кёчгееди бизни бирбирибизге байларык кюч не боллук еди? Биз бирбирибизни калай биллик едик.?

Ахыр сёзюм;

Тил джаны болган бир затды. Инсанны биргесине джашайды. Бир адамла бла болмай еки адамны ортасында тувган, ёсген, джашаган ... адамла ес бурмасала таралып ёлген ... Шашмай, *ашк (сюймеклик) кибик.! Ол джюрекледе сынса уа ашк ёлгенче тил де ёледи.
Кеси ёлгюнчю ана тилинги ёлтюргенлеге айтыллык бир джангыз сёз барды: Тил мурдарысыз!!!

Бир тил ёлсе аны бла бирге; Бир халкны ол кюлтюрню саулай ахыры, тини ... ол тилде кюн туушу, ол тилде кёкте джулдузлары , ол тилде аналары, ол тилде кушлары , ол тилде джырлары, назмулары ... ол тилде сабийлери! ...аланы бары ёледи. Аланы бары да башха тиллеге кёчедиле. ''Да сора не бард анда, мени тилим ёлгелликге аланы бары да джашайдыла?. '' деп айтма. Огай, джаным кёзюм джашамайдыла... Ол сени тюлдю енди, ол джарыган кюн, башхаланы кюнюдю. Сен аны алай бил.

Ана тилинге мурдарлык етме!


Кочхарланы Леман / 2016-уса


Mundan bir on kün alga kızuu bla kolumdagı işni boşarga küreşeme, telefonuma bir mesaj tauş keldi de burulup es böldüm. Akba asambıl (dernekni) media-cazuu işlerine karaganıma, alayga ençi cazılgan elektro-posta kalganla bla birge manga keledi. Birgesine malkar tilge aylandırılgan bir sabiy film video salınıp turgan ol mesajda alay caza edi; '' Men Fransa'da caşayma, bu videoda cırlanı manga İngiliz til neda başha ullu tilleden birine köçürüp iyergemisiz '' dep soradı. Kızçık mı, caşçık mı bolganında bilalmaganım, cartısı caşilge boyanıp turgan kısha çaçlı bu caş sabiyni atı; Yaël. - ‘’Ayhay, ayhay men haman Tük tilde de, English tilde de aylandırıp iyerme sanga’’, dedim. Izı bla, başha bir milletten bolup bizni tilibizni ürenirge izlegen bu sabiyge cüregim kuvangandan kesimi tıyalmay sordum: ‘’ Bu videonu kaydan tabgansa? Taulumusa, tilingi mi ürenirge izleyse? dedim de talay soruuuga tuttum. Yaël; -Ogay men karaçay'da tülme, Malkar da tülme taulu bolup kişini de tanımayma. Men Fransızma, 16. cıldama. Okugan okulumda til bla baylamlı projele baredi de men kesim izlep ''Düniyada az söleşilgen, unutula bargan tilleni izlep sizni tilni saylaganma, endi siz munu bir köçürsegiz men anı üsünde işlerikme. '' Toba asta! dedim kesi kesime, kuru da Taulu bolup kesi ana tiline ıylıkgan ullu adamlaga seyir bolganımı da unutup, Karaçay-Malkarnı kayda bolganında, barlıgında bilmey turgallay izlep Tau tilni tabıb ürenirge küreşgen 16 cılında bu Fransız kızçıkga seyir boldum. İgisayın seni bu cazganlarıngı ana tilini ayak tübüne atgan ol adamulula da bir okugayedile, dey sagış ete ol aytgan cerçikleni, köçürüp başladım. İgi eşitelmegenim bir eki söznü anglar üçün Malkarlı bir şüyohumdan da boluşluk tiledim, ol da manga: '' Da üyünge igilik, ol filmçik İngliz tilden tau tilde aylandırılıpdı sora endi sen tutup ızına mı köçürüge küreşese '' degenni ayttı da anga da bir kesekni küldük. Sora kesi sabiylerime ülgü bolsun dep, kızçıknı cazganların kögüzüp alaga hapar ayttım. Kızım da: ''Da anam, ol filmni men okul tiyatroda oynagan edim da. Unutgan mı etgense'' dedi. Cüregim uçungandan anı unutup koyganıma kızımdan uyaldım. Neyeseda, ma allayla ete Fransız kızçıknı aytganın tamam etip kesine iydim.

Endi bu makalede, ol kızçıknı aytgan, ''Dünyada az söleşilgen, unutula-öle bargan tille'' sözünü okuganıgızda sizni cüregigizge kallay sezimle keldi bilmeyme, ama menikine köb zat keldi, kaçanda kele turadı. Dünyada söleşilgen 5.000 til bardı. Bu tilleden har cıl degença bir til öle baradı. David Crystal; Bir til, ol halktan em artında bir adam kalgınçı köb algadan öledi. Anı sebebi, "Alay a bir tilni söleşgen kuru bir adam esegiz, sizni başhalaga baylagan tiliniz alaysız da ölgendi.. Nek desegiz, til, anı bla söleşebilligiz biri bar ese saudu, caşaudadı. Caşauda kalgan bir siz esegiz, ana tiligizni üsünden bilgenlerigiz, halkıgıznı til haznası, kübürçegisiz, siz ölsegiz ol halknı saulayı sizni bla birge öledi" deydi. '' Language Death'' degen kitabında. Ol alaydı, tüzdü.

Tünene til bla tarih ilmulanı profesörü bagalı Matima Mameeva '' Ana Til konferansı'' kuragan edi. Ol bagalı kızıbız meni cazganlarımı ol konferansdagılaga okutganını manga cazıp,'' Men seni ol tansıklap turgan ata curtunga keltirdim Leman, sen kesing okyanusta bolgallıgınga, tauşung bugün ata curtun Kafkaz'dadı''. dep cüregimi uçhundurdu. Bek sau bolsun, Fatima. Fatima'ça kölü de, aklı da biyik, halkına tiline can aurutgan cürek sözü bla avuz sözü birbirine teng, akıllı, kızları taulu halkımı, köp bolsun. Meni bu haparnı ne sebebden ayttım? Endi bir tüşünçügüz; men kesi ana tilimi unutup, İngiliz tilge burulsa edim, neda Fatima kesin tilin ongsuz etip Orus tilge köçgeyedi bizni birbiribizge baylarık küç ne bolluk edi? Biz birbiribizni kalay billik edik ?
Ahır sözüm;
Til canı bolgan bir zatdı. İnsannı birgesine caşaydı. Bir adamla bla bolmay eki adamnı ortasında tuvgan, ösgen, caşagan ... adamla es burmasala taralıp ölgen ... Şaşmay, *aşk (süymeklik) kibik.! Ol cüreklede sınsa ua aşk ölgençe til de öledi. Kesi ölgünçü ana tilingi öltürgenlege aytıllık bir cangız söz bardı: Til murdarısız!!!
Bir til ölse anı bla birge; Bir halknı ol kültürnü saulay ahırı, tini ... ol tilde kün tuuşu, ol tilde kökte culduzları , ol tilde anaları, ol tilde kuşları , ol tilde cırları, nazmuları ... ol tilde sabiyleri! ...alanı barı öledi. Alanı barı da başha tillege köçedile. ''Da sora ne bard anda, meni tilim ölgellikge alanı barı da caşaydıla?. '' dep aytma. Ogay, canım közüm caşamaydıla... Ol seni tüldü endi, ol carıgan kün, başhalanı künüdü. Sen anı alay bil.
Ana tilinge murdarlık etme!

Кочхарланы Леман / 2016-usa


TİLİM MENİ KÜN ÇIRAGIM

Tüşünçü bir, sen bellâulaga kaysı tilde tıngıladıng,
Abınsang, «oy, annâm» deb, em alga kimni izleb cıladıng,
Ürending da ança tilge, kesi tilingdenmi uyaldıng?
Esingde tut, unutma, nença kıyınlık bla sınaldıng.

Adam ürenir talay tilge, ol anı bilim baylıgıdı.
«Hepigiz» deb aytma, ol ana tilde «barıgız»-dı.
Kesi tilin kengnge türtse, ol halknı em ullu ayıbıdı,
Kaysı tilde söleşse adam, ol söz - anı tül - başhanı sagışıdı.

Tilingde söleşgennge - başha tilde cuuabıng.
Kayda kaldı tilinge iyeliging seni suuabıng?
Sen taulusa, terendi seni tiling - sıylı tamırıng.
Bilmeymise, unutsang, sözünge başhalanı söz koşarıgın?

Tilge ong bergen, ol tilde söleşgen adamdı
Ana til, acaşhannga colun carıthan kün çıragıdı,
«Henüz» deb, katıştırma, ol Tau tilde «alkın»-dı.
Sen Taulu eseng, aytçı manga, söleşgen tiling kaysıdı?
2015 /usa

Прикрепленные файлы

Изменено: Culduz - 22.02.2016 05:02:59

Ana tilim meni cürek tilim ...
Узакъ ДЖУЛДУЗ'дан... / Uzak CULDUZ'dan..., назмула * хапарла * эсселе * макалеле * суратла... / Джашауну ичинден ...
Culduz 08.12.2015 02:41:19
Сообщений: 160
DÜNYA bla AHLAVUM


Kimileri cürüydü otda,
Kimileri cüzedi suvda
Uyan halkım, oy, Alan
Eşikle cabıladı entda


Taraydıla cerleni tankla
Talaydıla köklede uçakla
Kim kimnile uruşadı endi!
Tohtadı, almaydı mıyıla


Birileri Asiâ dep ongda
Birileri Arap dep solda
Uyan adam ulu, uyan
Tutup üleşiledi, Dünyâ


Aşap malga toymaganla
Ortada kalgan ah, carlıla
Ne kıçırık eteyik, voy Alan
Aytgan bla tohtamayla


Caşarga ömürle bek kısga
Allah cazgan nasıp dünyâda
Adam adamnı canı saulay,
Kanın nek kuyadı toprakga


Caşaunu çarhın buzdula
Cetmegen nedi Düniyada
Cürekle endi çıdamayd,
Ceter tohtasın bu uruşla







ДЮНИЯ бла АХЛАВЫМ


Кимилери джюрюйдю отда,
Кимилери джюзеди сувда
Уян халкым, ой, Алан
Ешикле джабылады ентда


Тарайдыла джерлени танкла
Талайдыла кёкледе учакла
ким кимниле уруштады, енди?!
Таустук, алмайды мыйыла


Бирилери Асия деп онгда
Бирилери Арап деп солда
Уян адам улу, уян
Тутуп юлешиледи, Дюнйя


Ашап малга тоймаганла
Ортада калган ах, джарлыла
Не кычырык етейик, вой Алан
Айтган бла тохтамайла


Джашарга ёмюрле бек кысга
Аллах джазган насып дюнйяда
Адам адамны джаны саулай,
Канын нек куяды топракга


Джашауну чархын буздула
Джетмеген неди Дюнияда
Джюрекле енди чыдамайд,
Джетер тохтасын бу урушла

Прикрепленные файлы

Изменено: Culduz - 08.12.2015 02:51:42

Ana tilim meni cürek tilim ...
Узакъ ДЖУЛДУЗ'дан... / Uzak CULDUZ'dan..., назмула * хапарла * эсселе * макалеле * суратла... / Джашауну ичинден ...
Culduz 08.12.2015 02:32:43
Сообщений: 160
Makaleni Rusçaga aylandırgan Aliy Bayramkul'ga sau bol deyme ...
--------------------------------------------------------------------------------


Впервые с карачаево-балкарцами из Кавказа я увиделась в 1990 году.Две пожилые женщины примерно 80-ти летнего возраста и их молодой сын,то есть трое человек,приехали в гости к моей тете.Эти пожилые женщины были родные сестры моей тети,которых она не видела на протяжении 60 лет.Мой дядя,как и тысячи карачаево-балкарцев,пытались уехать из Кавказа,внутри которого действовала отрицательная политика после завершения Великой Отечественной Войны.Из Европы он смог иммигрировать в Турцию и стал очень уважаемым доктором.С момента его смерти прошло уже двадцать лет...Пусть его местом будет рай.

И вот,в тот день,когда моя тетя впервые после разлуки увидела своих сестер,я была рядом с ней.И не смотря на то,что прошло уже 25 лет,все детали этого дня я помню,как будто вчера.Они обнялись и не переставая плакали,настолько эмоционально,что и я не смогла сдержать своих слез.Подумать только: судьба их разлучила,когда им было 20-26 лет,а увиделись незадолго до своей смерти.
Да,бег времени не остановить.В сегодняшнем мире тоже полно войн,проблем.И иногда человек сталкивается с вещами,которых не ожидает.Все это время у меня была одна радость за мой народ: "Железный занавес" пал,Россия стало открытой для граждан других стран.Спустя более чем 100 лет представители нашего народа получили возможность связываться друг с другом,разорванные семьи начали вновь воссоединяться,пусть даже в третьем-четвертом поколении.А последние 4-5 лет мы достигли того,что между карачаевскими жителями Кавказа и Турции все чаще заключались браки.Организовывались многочисленные культурные фестивали.Жители двух стран приглашали друг друга на праздники и народные гуляния,словно два ручейка соединились и стали одним целым.Но,к сожалению,наша радость не была долгой.24 ноября,когда я услышала по новостям о том,что турецкие ВВС сбили российский самолет,в то время,как американцы рассуждали об опасности начала Третьей Мировой Войны,я в первую очередь забеспокоилась о судьбе моего народа.
"Двери между нашими странами снова закроются", - подумала я.Надеясь найти хоть какие-нибудь положительные новости,я встретила рассвет,изучая американские,турецкие и российские СМИ.И вдруг мне пришло сообщение на электронный ящик.Это сообщение было от друга,сам он родом из Кавказа.Прочитав сообщение,я расстроилась еще больше,чем тогда,когда узнала о новости с самолетом.
Там было написано : "Вы сбили наш самолет"
Больше всего меня удивило наличие личного местоимения,то есть различие на МЫ и ВЫ.
Я была настолько ошарашена,что не смогла толком найти,что ответить,и ответила так:
«ВЫ! + МЫ! =???!!!»
Этим я хотела сказать : "Ты и я - кто МЫ?"

В ту ночь,не знаю по какой причине,от стресса или от аллергии на что-то из еды,все мое тело было в больших покраснениях.Карета скорой помощи доставила меня в больницу.Там все наладилось,и вернулась домой я в 4 утра.Благодаря принятым лекарствам я уснула настолько глубоким сном,что проснулась от пришедшего сообщения.Оно было от соплеменника из Кавказа,который не понял мое сообщение и просил объяснить смысл.
Я сказала,что удивлена его сообщением,спросила,как он посмел написать такое,выставляя себя русским,а меня турчанкой.
На этот раз удивился мой собеседник,уверил,что это была просто шутка и что я его неправильно поняла.Прочитав это,я почувствовала такое облегчение!

На самом деле причина моего беспокойства проста: мы много лет живем в далеке друг от друга,в любом государстве над нами висит опасноть ассимиляции,а разделяя на "НАС" и "ВАС",мы только ускоряем этот процесс.
Но одно я знаю точно: из-за внешней политики двух государств мой народ снова будет раздроблен на части.Я расстроилась,что мы снова будем народом без Родины,снова не сможем собраться под одним флагом,я расстроилась,что наш народ оказался под влиянием политиков.

Есть у меня просьба к соплеменникам,живущим в Турции и России:
Мы те,кто смогли возобновить связь между собой только через сто лет.И какие бы не были споры и разногласия между двумя государствами,давайте не будем туда лезть,давайте прежде всего будем защищать лицо нашего народа.Давайте не будем позволять снова раздробить нас,а наоборот,будем цепляться друг за друга.
Ближний Восток превратился в огненный шар.Чья рука в чьем кармане,какая террористическая группа и против кого воюет - теперь все это запутанный клубок ниток.В войнах разрушаются тысячи семей,умирают невинные дети.И я очень надеюсь,что мир снова станет местом,в котором можно будет безопасно существовать.
Пусть Аллах даст политикам ум и мудрые решения,пусть Аллах искоренит из их сердец эту противоречащую человечности жажду власти и наживы.Амин

перевести с Aliy Bairamkulov
Изменено: Culduz - 08.12.2015 02:34:40

Ana tilim meni cürek tilim ...
Узакъ ДЖУЛДУЗ'дан... / Uzak CULDUZ'dan..., назмула * хапарла * эсселе * макалеле * суратла... / Джашауну ичинден ...
Culduz 28.11.2015 02:55:09
Сообщений: 160
Цитата
Sabr пишет:
Culduz , сау кел.

"Бир джолда даха Карачайны джуртсузлугуна, сау Дюниядагы бютёв карачайлыланы бир байракны тюбюнде болмаганына, аны муну уруш-кырышыны тюбюнде не алай не былай болалмаганына кыйналдым.
Мени Тюркие’де джашаган Карачайлыладан да, Руссиа’да джашаган таулу халкымдан тилегим олду; Еки крал не етееселе де етсинле, биз аланы ортасында ол-бу демей бирбирибизге да, кесибизге да сак болайык".

Леман, бек джарсыма, къыйналма: кърал башчыла таб оноу этерле, халкъланы бир-бирине этмезле.

Аллах санга саулукъ-эсенлик, узакъ ёмюр, къууанч джашау берсин Халкъыбызгъа былай къайгъыргъанынг ючюн.

Aleyküm salam bagalı karnaşım.

Tınç esen bolusa Allay aitsa. Munda Televizyonla igi haparla aitmaydıla, bılanı izlegenleri düniyanı barı birbirine cau bolsun dep küreşedile. Düniyanı üsünde bügünlükde bardırıla turgan urui*kırışla akıllanı tohtatırçadı. Anı üçün ma artı bılay bolur dep bir ışanalmaydı adam.

Allah akıl sauluk bersin eki kralnı politikaçılarına. Allah bizni halknı kengde koysun açuvladan.

Uzak tansık salam iyeme Bilal karnaşım. Sau esen bol kayda caşasangda.
----------------------------------------------------------------------------------------------------------

Алейкюм салам багалы карнашым.

Тынч есен болуса Аллай аитса. Мунда Телевизёнла иги хапарла аитмайдыла, быланы излегенлери дюнияны бары бирбирине джау болсун деп кюрешедиле. Дюнияны юсюнде бюгюнлюкде бардырыла турган уруи*кырышла акылланы тохтатырчады. Аны ючюн ма арты былай болур деп бир ышаналмайды адам.

Аллах акыл саулук берсин еки кралны политикачыларына. Аллах бизни халкны кенгде койсун ачувладан.

Узак тансык салам иеме Билал карнашым. Сау есен бол кайда джашасангда.

Ana tilim meni cürek tilim ...
Узакъ ДЖУЛДУЗ'дан... / Uzak CULDUZ'dan..., назмула * хапарла * эсселе * макалеле * суратла... / Джашауну ичинден ...
Culduz 28.11.2015 02:18:51
Сообщений: 160
‘’ЕШИГИБИЗ ДЖАБЫЛА ТЕБРЕГЕНДИ ‘’

Мен Ата джурт Кафказ’дан келген Карачайлыла бла биринчи кере 1990 джылында тюбешген едим. Мамчулары тукумундан 80 джылларында еки тиширув бла аланы бирини джашы юч евлен болуп, мени атамы егечини юйюне конак болуп келген едиле. Ол келгенле аны ерини егечлериедиле. Аны аты Мухаммат, 60 джыл алга Рус-Алман урушну артындан Кафказ’дан Аврупа’га, алайдан да Тюркие’ге артда келип джерлешген талай мюлтеджиден бири еди. Ол Руссиа’да докторлук окуп бошап алайдан Аврупа’да да бир еки джылны мастер етгенден сора Тюркие’ге келип джерлешгенинде ентда бир- еки джыл докторлук окуган бек билимли сыйлы бир адам еди. 20 джылдан артык болду ёлгелли, джери джандет болсун
.
Аны Кафказ’да калган еки егечи 60 джыл сора карнашларыны кёре келген кюн менда катларында едим. Ол кюнню юсюнден 25 джыл озганды да аланы бирбирлерине чырмалган кюнлери ма бугюнде есимден чыкмаганды. Бирбирлерине кычырык етип чырмалып джылаганларында, мен да джыламукларымы тыялмай салларым джызылдаган еди. Бирбирлеринден юзюлгенлеринде алкын 20 -25 джылларында джаш адамла болган бу еки егеч бла карнаш, 60 джыл сора бирбирлерине тюбегенлеринде джашаган ёмюрлерини де ахыр артына джетген едиле. Не амал.

Заман тохтамаздан барады, ёмюрле таусулады. Дюнияны юсюнде тюрлю тюрлю кайгыла, ентда урушла тохтамай, адамны аклында келмезлик болмаган ишле башына келе барады. Быллай затла бола тургаллыкга мени дюния юсюнде бир игилик болуп, куру бир затчыкга ол да; Руссианы ешиклерини Дюнияга кенг ачганына бек уллу кууанчым бар еди.
100 джылдан артык ата джуртну тышында болуп кеси миллетине термилген диаспорадагы Карачай халк, арталасында бирбирини тапган еди. Ата джуртга баралган барып, баралмаган да интернетте бирбирини излеп табыб, джангыдан бир болуп тебреген едик. Келин ала кыз бере, ортабызда байрамла-фестивалле курай, еки-юч айры джерден гитдже акган ырхычыклача бара-келип биририне кошулуп бир уллу шавдандан бирча тёгюле тебреген едик.

Алай болганлыкга мамырлык кёпге бармады. Мен еки кюн алга; ‘’Тюркие Рус учакны урду’’ деп ешитгенимде, тёгерегимдеги Америкалыла;’’ 3. д юния харбы башлады ‘’деп кайгы етген сагатта, мени джюрегим ёрге кёлтюрюлюп, ем алга кесибизге, кеси таулу халкыма терен сагыш еттим. Бурунгу тарихте кёп ешиклери джабылган Карачай халкны ол сёзю хаман есиме келип;
‘’ Ой, Аллах ентда бир ешигибиз джабылады кёреме’’ дедим.
Бир иги хапар ешитирмеми еке дей, андан мундан хапар окуй, тынглай тангны аттырдым. 2-3 сагат озмаган еди е-постама Кафказдан бир енчи месаж келип илгендим. Месажны окуганымда ол джазылган еки сёзге инаналмай, учак урулган хапардан минг кат даха кёп кыйналып, ойсурадым. Ол сейир месажда уа куру еки сёз джаза еди;
‘’Учагыбызны кырдыгыз’’

Муну манга джазган адам Кафказда джашап манга бек бага берген, качанда саламыны курутмаган мени ючюн сыйлы бир инсан еди. Танымаган бириндан келсе быллай бир кыйналлык тюл есемда, алай асуулу бир карачайны СИЗНИ- БИЗНИ деп джазганы бек авурума кетип, тамам кыйналгандан джазар сёз тапмай, менда былай джазып ийдим.
Сиз! +Биз! = ???!!! ........ Муну маганасы ол еди; ‘’Сен кимсе сора мен кимме? ‘’

Ол кюнню кечеси не ашаганымдан неда тамам кыйналганымдан, нек болду билмейме аяк бармагымдан башлап чачымы тюбюне деричин кызылга боянып кечени джартысында чыдаялмай джатханага(хастане/хоспитал) бардым. Дарманланы да ичип юйге кайтганымда сагат ертен 4’ге келген еди. Танг аласы джукуга кетип тургаллай ентда андан бир месаж келди. Кёзюмю ачалмай тургаллайыма кесими тиреп, джувап джаздым.

’’ Джаным бирде бек кыйналды. Кесинги орус етип, мени да тюртлю етип, сен калай алай джазалдын? ’’ дедим, кесими тыялмай. Олда мени алай сагышыма сейир болуп;

‘’Чынты хапар бере тураедим, калай алай терс тюшюнелдинг. Сени билмей кыйнаган есем а мени кеч, егечим’’ дегенинде сора терен солув алып, алай терс тюшюнгенимден де ыйлыгып тынч болдум.
Мени былай еки чам сёзге тёзелмегеними себеби, ендиге дери Карачайны башына келген кыйыллыкладан каллай бир джарсыганы, болур еди. Бизни ентда бир джарсытырыктыла деп, алай а бек бушуулума. Бир джолда даха Карачайны джуртсузлугуна, сау Дюниядагы бютёв карачайлыланы бир байракны тюбюнде болмаганына, аны муну уруш-кырышыны тюбюнде не ары, не бери болалмаганына кыйналдым.
Мени Тюркие’де джашаган Карачайлыладан да, Руссиа’да джашаган таулу халкымдан тилегим олду; Еки крал не етееселе де етсинле, биз аланы ортасында ол-бу демей бирбирибизге да, кесибизге да сак болурга керекбиз.

Биз 100 джыл сора бирбирини тапган бир халкбыз, бирбирибизге кол берейик, ентда бизни бирбирибизден юзмесинле.

Сёзюмю арт кезювюнде; Аллах еки кралны башындагылага акыл бла сабырлык берсин деп тилейме. Мюслюман краллада бек аман артыклыкла бола, урушла барады. Енди ким, кимни бла урушады, ким кимден не излейди, бирбирине катышып калганды. Ортада болган, гюнасыз халкла бла сабийлеге болады. Аллах алага ачысын. Дюнияда бола турган бу артыклыкла джюрегибизни арытып бошады.
Уллу Аллах Таулуланы да, Дюнияда бизден калган ол бары гюнахсыз халкланы да корувласын деп тилейме. Амин.

Кочхарланы Леман
11-27-2015 /уса



SİZ ve BİZ

Ben ata yurdum Kafkasya'dan yani kendi köklerimden gelen Karaçaylılarla ilk kez 1990 yılında karşılaşmıştım. Mamçuları soyundan 80 yaşlarında iki yaşlı kadın ve onların çocukları olan genç bir delikanlı yani üç kişi halamın evine konuk olarak gelmişlerdi. O gelen misafirler benim halamın eşinin 60 yıldır görmediği kız kardeşleriydi. Eniştemin, Rus-Alman savaşından sonra yaşadıkları bölge olan Kafkasyada gelişen olumsuz politikalar sonucunda zor durumda kalan binlerce Karaçaylı ile birlikte Avrupaya sığınan orda esir kamplarından kurtularak Avrupa’ya sonrasında Türkiye'ye yerleşen bulunduğu ülkelerde de lisans için tekrar tıp eğitimi alan çok saygın bir doktordu. 20 yıldan fazla bir zaman oldu o artık hayattan göçeli. Mekanı cennet olsun.

O'nun Kafkasya'da kalan iki kızkardeşine kavuştuğu o özel gün ben de ordaydım. Üzerinden 25 yıl geçmesine rağmen o günün etkisi benim hala hafızama kazılıdır. O kardeşler birbirlerine çığlıklarla, ağlayarak sımsıkı sarıldıklarında ben de gözyaşlarımı tutamamış, o duygu yoğunluğunu adeta kalbim sızlatmıştı. Birbirlerinden koptuklarında henüz 20-26 yaşlarında genç olan o kardeşler, 60 yıl sonra karşılaştıklarında maalesef yaşadıkları ömrün sonuna çoktan gelmişlerdi bile.

Evet, zaman durmaksızın akıyor ve ömürler bitiyor. Dünya üzerinde binbir çeşit dert, savaşlar hala devam etmekte ve insanın hiç aklının alamıyacağı olmadık işkence ve acılar hala süre gelirken, insanın da hiç beklemediği şeyler başına gelebiliyor. Bunlar olurken benim kendi halkım adına tek avunduğum şey; Rusya'nın sınır kapılarını dünyaya açmış olmasıydı.

100 yıldan fazla ata yurdunun dışında kalan ve vatanına hasret diaspora halk, sonunda kendi öz halkı ile iletişime geçmiş, parçalanan ailelerden 3. ve 4. nesiller biraz da sosyal medyanın da yardımı ile birbirlerini bulmaya başlamışlardı. Son 4-5 yıl içinde hal öyle bir hale gelmişti ki, artık Kafkasya ve Türkiye arasındaki Karaçay halkı arasında evlilikler bile başlamış, artık yollar daha da kısalmıştı. Kültür festivalleri düzenleniyor, her iki taraftaki halk birbirini kültürel bayramlarına ve halk şölenlerine davet ediyor sanki bir kaç farklı yerden yavaşça akan ırmaklar bir tek noktada birleşmiş ve bir çaglayandan birlikte akmaya ve artık kendi benliğini bulmaya başlamıştı.

Ama sevincimiz ne yazık ki uzun sürmedi. İki gün önce ''Türkiye, Rus uçağını vurdu'' diye duyduğumda, çevremdeki bir kaç Amerikalı '' Aha! 3. dünya savaşı başlayacak desenize '' diye endişelenirken, benim kalbim ilk önce kendi halkım için sızladı. Tarihinde çok kez ocakları sönen halkımın o sözü gelerek dilim ucuna;
'' Kapılar kapanacak yine ocağımızı söndürecekler'' dedim içimden.
O gece belki iyi bir haber okurum umuduyla ordan burdan haberlere göz gezdirerek, Amerikan-Türk ve Rus TV'lerini seyrederek sabahı ettim. Tam dalmıştım ki, bir kaç saat geçmeden e-postamdan gelen bir mesaj uyarı sesine irkilerek uyandım.
Mesaj Kafkasya'daki çok değerli bir dosttan gelmişti. Bir umutla açıp okuduğumda ise öylece donup kaldım. Mesajda yazan iki kelimeyi okuduğumda, ilk uçak vurulma haberini aldığımdan belki bin kat fazlası üzülerek, sarsıldım. Mesajda aynen şöyle yazıyordu;
''Uçağımızı vurdunuz''
Çok kısa olan bu mesajda beni sarsan tek şey iyelik ekleriydi, yani; SİZ ve BİZ. Öylesine şaşırdım ki yazacak tek cümle bulamayıp;
Siz! + Biz! = ???!!! ...diyebildim. Ona vermek istediğim mesaj; sen ve ben yani - BİZ kimiz? - di.
O günün gecesinde ya yediğim bir şeyden, yada stresten olacak tam olarak neydi bilmiyorum ama tırnağımın ucundan saç diplerime kadar bedenim adeta kırmızı bir haritaya dönüştü ve gece yarısı soluğu hastanenin acil servisinde aldım. Eve döndüğümde sabah 4’e geliyordu. İlaçların etkisiyle derin bir uykuya dalmıştım ki, yine bir mesajla gözümü açtım. Mesajımı anlayamamış ve anlamını soruyordu uzaklardaki dost.
'' Mesajına çok şaşırdığımı ve kendini Rus, beni Türk safına koyarak nasıl öyle bir mesaj yazabildiğini '' sordum.
Bu kez de o şaşırarak, öyle bir anlam yüklememem gerektiğini sadece şaka şeklinde yazdığını yanlış anladığımı belirterek özür dileyince, derin bir nefes alıp, onun yanlış yargıladığımdan ötürü mahçup olsam da verdiği cevaptan çok rahatladım.
Benim iki kelimeye bile tahammül edemeyip yanlış yargılara varmamın altında yatan, aslında başka birikimlerin etkisiyleydi. Yıllardır birbirinden kopuk ve asimile olmaya başlamış halkımın siz-biz diyerek başkalaştırılmamızın, kimliğimizi ve dilimizi unutturulmasının etkisi ile bu olumsuz tepkiyi vermiştim. İkinci nedeni, aramızdaki kapıların yine kapatılacağı endişesinin üzerimde yaptığı bir duygu kırılmasıydı belki de. Bilemiyorum.
Ama bildiğim şey, iki ülkenin politikaları yüzünden benim halkım yine birbirinden kopacak endişesi. Bir kez daha karaçay halkının vatansızlığına, tüm dünyadaki Karaçayların bir bayrak altında olamadıklarına, onun bunun politik oyunları arasında, ne oralı ne buralı olamayıp kaderinin başka milletlerin elinde oluşuna üzüldüm.
Benim şu günlerde Türkiye'de ve Rusya'da yaşayan Karaçay halkından isteğim şudur;
Biz, 100 yıl sonra birbirine kavuşan bir halkız. İki devlet aralarında ne sorun yaşarlarsa yaşasınlar, biz onların arasında polemiğe girmeyip lütfen önce kendi kimliğimize sonra birbirimize sahip çıkalım. Bizi tekrar birbirimizden ayırmalarına müsaade etmeyip daha çok birbirimize kenetlenelim.


Son olarak;
Orta doğu bir ateş topuna dönüştü. Kimin eli kimin cebinde, hangi terörist grup kiminle savaşıyor, artık ipin ucu kaçtı ve durum iyice arap saçına döndü. Savaşlarda binlerce aile parçalanıyor, masum çocuklar ölüyor. Ruhumuz yoruldu artık ve umudumuz bitti bitiyor. Artık mucize gibi görünse de, dilerim Dünya yeniden yaşanılır bir yere dönüşür.
Allah, tüm dünyadaki politikacılara akıl fikir versin, diyorum. Tüm bunlara neden olan ve temelinde ''Dünyaya sahip olma ve kazanma hırsı''nın yattığı o insanlık dışı egolarını yüreklerinden söküp atsın.

Leman J. Koç 11-27-2016 / usa

Прикрепленные файлы

Изменено: Culduz - 29.11.2015 04:59:28

Ana tilim meni cürek tilim ...
Узакъ ДЖУЛДУЗ'дан... / Uzak CULDUZ'dan..., назмула * хапарла * эсселе * макалеле * суратла... / Джашауну ичинден ...
Culduz 16.08.2015 01:01:15
Сообщений: 160
KÜLTÜREL KİMLİK VE DERNEKLER


Kültürel kimlik ve bu kimliği korumada derneklerin işlevleri neler? ... yada neler olmalıdır'' sorusuna cevap aramadan önce, sanırım ''kültür''ün tanımını yapmak gerekiyor.

Evet, nedir KÜLTÜR? ... belli bir kültüre bağlı olmak nedir? ... yada bağlı olmak gerekli midir?

Aslında KÜLTÜR tek cümleyle tanımlanamayacak kadar çok farklı özellikleri içine alan bir kavram ve biz ona;
bir toplumda ahlak, bilgi, sanat, hukuk, örf ve adetleri kapsayan ve tarihi süreçlerde gelişerek
toplum yaşamını biçimlendiren ögelerin toplamı diyebiliriz.
Bu davranışlar bütünü, nesilden nesile toplum büyüklerinden aktarılarak gelir ve o halkın bel kemiğini oluşturur.
Bir halkın sahip olduğu kültür, aynı zamanda o topluluktaki her fert için bir sosyal kimliktir. Elbette bu gelişim zamana yayılan bir süreçtir ve yaşanarak/denenerek zamanla gelişir ve değişir.
Toplum hayatına yerleşen bu yazısız kurallar, sonraki nesillere aktarılması gereken sosyal bir mirastır ve bu mirası korumak için o toplumda her ferde ayrı ayrı görevler düşmektedir. Özünden fazla uzaklaşmadan, bir takım unsurları koruyarak, zamana, yaşam şartlarına, sosyal ve teknolojik gelişime uyarlayarak devamını sağlamak gerekir. Aksi takdirde yok olmaya ve tarihten silinmeye mahkumdur.

Karaçay-Malkar halkının kökleri çok eski tarihlere uzansa da, ister istemez bir takım savaşların içinde kalmış ve zorunlu göçler yaşamış bir millet. Dolayısı ile tarihi sürecinde kendine ait bir yurt kuramamış, toprak ve sınırları belirleyememiş ve bir bayrak altına toplanamamış defalarca parçalanmaya maruz kalmış. Her ne kadar Elbruzun eteklerini yurt belleseler de, o kutsal saydıkları dağ bile bir başka büyük ülkenin bayrağı altındadır.Tüm bu sebeblerden ötürü tarihi içersinde Karaçay-Malkar halkı kendi tarihinde sosyo-kültürel yasaları hiç bir vakit hukuksallaşmamıştır.
Burdan da şu sonuca varabiliriz; Karaçay-Malkar halkının kültürel kimliği o denli güçlüdür ki, bunca zorluğa rağmen silinememiş ve bir çok özelliğini yitirse de günümüze değin sürdürebilmiş ve hala yaşatılmaya çalışılmaktadır.
Ancak zaman - teknolojik gelişim/değişim ve zorunlu göçlerden doğan bir takım etkiler ile bu kültürel kimliği sürdürmek gittikçe zorlaşmıştır.
Acil önlemler alınmadıkça da kaybolmaya mahkumdur.
Peki, soruyorum size;
Tarihte bir çok zorlukla mücadele etmiş, yaşadığı topraklardan 14 yıl haksız yere sürülmüş açlık ve dayanılmaz acılarla toplumun yarı nufüsünu kaybetmiş bir asil bir toplumun evlatları olarak bizim dilimizi ve kimliğimizi unutmaya, unutturmaya hakkımız var mıdır?

İşte bu noktada dernekler devreye giriyor yada girmelidir diyorum ve hemen ardından başka bir konuya paratez açarak ''kültürel kimlik'' konusununırkçılıkla karıştırılmamasını rica ediyorum. Türkiye'de doğup büyüyen ve son 15 yıldır da Amerika'da yaşayan bir Karaçay olarak, her iki ülkeden konuya bakışın çok farklı olduğunu biliyorum. Ben bu konuya dünyadaki onlarca renkten biri olarak bakıyor ve dünyadaki tüm renkler korunmalıdır diyorum. Dünyada bizim gibi azınlık olup da devamını sağlamaya çalışan toplumları bir çok örneklerini görmek mümkün.
Çoğunun kaygısı; var olmak ve başka halkların içinde sosyal-kültürel- hukuksal yaşam mücadelesi vermek.

Bugün Karaçay-halkının büyük çoğunluğu Kafkasya'da yaşarken, bir kısmı dünyanın bir çok yerine dağılmış durumdadır. Bunlardan ikinci büyük bölümü Türkiye'de, sonra sırası ile 5.000'e yakın bir nufusla Amerika, Avrupa, Ürdün ve Suriye' dedir. Kafkasyada yaşayanlar sayıca fazla olduklarından belki daha şanslı gibi gözükse de, onların da eğitim ve ekonomik koşulların etkisi ile dağınık yaşadıklarını ve genç nesillere ulaşamadıklarını görüyoruz. Bunu büyük bir sosyo-kültürel adım olarak nitelendirdiğim ve gençleri içine alan ''Elbrusoid'' adı altında gerçekleştirilen kültürel gençlik çalışmalarından anlıyoruz.

Diaspora yani Kafkasya dışında yaşayan Karaçay'lıların içinde kültür ve dili koruma konusunda en çok tehlikede olan Avrupa ve Amerika'da yaşayan Karaçay topluluklarıdır. Hatta Amerika'dakiler Avrupa'dan çok daha zor durumda çünkü burdaki Karaçaylılar belli bir din ve kültürün değil, bir çok dinin ve kültürün içinde varlığını sürdürmeye çalışıyor.

Uzun yazıları çok okumayan, sabırsız bir toplum olduğumuz için konuyu daha da irdeleyesim varken burdan sonrasını durumun ''ne olduğu'' ile ilgili değil de ''sorunu nasıl çözeriz''e getirerek devam etmek istiyorum.

Türkiye'de köylerde toplu olarak yaşayan ve geleneklerini sürdürmeye çalışan Karaçay toplumu içinde büyüyen gençler ile Amerika'da yaşayanların şansı bir değildir. Çünkü Amerik'da yaşayan bir gencin kendi kültürünü yansıtan davranış ve yaşam biçimi görme şansı yoktur.
Onlar; Kore'liler, Hindistanlılar, İspanyol yada İtalian vb. gençler ile birlikte büyüyorlar ve maalesef farkında olmadan onların davranış ve yaşam biçimlerini kendilerine örnek alarak hayatlarını sürdürüyorlar. İleride evlilik seçimlerinde de onlardan birinin olması büyük bir ihtimaldir. Hatta bunun bir ihtimalden de uzaklaşarak gerçeğe dönüşmeye başladığını görüyoruz.
Büyüklerin çocuklarına;
-''Kültürümüzü, geleneğimizi devam ettirmeliyiz biz onlardan farklıyız''dediğinde,
gençlerin;
-'' Karaçay olmak ne demek?'' sorusuna verecek net cevabı olan kaç anne-baba var merak ediyorum. Onlara söyleyecek cümleleri olsa da,
bunu yaşam biçiminde onlara sunamadıkları için çocukların inanabilecek bir şeyleri kalmıyor maalesef. Biz bunu onlara gösteremiyor, bu bilinci onlara veremiyorsak onları ilerde yapacakları evlilikler için dışlamaya hiç birimizin hakkı yoktur diye düşünüyorum.
Biz onlarca dilin kouşulduğu bir ülkede, çocuklarımıza kendi ana dilimizle bile konuşmaktan acizsek, hatta bırakın çocukları kendi yaşıtlarımız arasında bile ana dilimizle iletişim kurmuyorsak çocuklarımıza ne verebiliriz ki. İki yetişkin Karaçay kendi dilini bir kenara itip ingilizce konuşuyor ve yazışıyorsa çocukları hangi kimliği ve dili koruyabilir.
Konu öyle derin ve önemli ki, ayrıntılara girmeden sonuca varmak mümkün değil.

Evet, yeniden DERNEKLER konusuna gelelim.

Aile kurumunun dışında, kültüre ve dile sahip çıkabilecek ve toplumu bir arada tutabilecek ikinci önemli kurum elbette derneklerdir.
Onların başında bilinçli, eğitimli toplumun her kesimi ile iletişim kurabilen, kendi dilini eksiksiz konuşabilen en azından buna çaba gösteren liderler olmalıdır ve bu işte yürüyeceği çalışma arkadaşlarını doğru kişilerden seçmelidir ki her konuda yeterli olabilsinler. Çünkü bu konu sadece dans ve müzik değildir.
Diaspora'daki derneklere baktığımızda ilk göze çarpan şeyin çocuklar ve gençlere yönelik ''tepsevler'' dans ve müzik olduğunu gözlemliyoruz.
Gençleri bir arada tutmak için gayet güzel bir çalışma olsa da, bunun tek başına bir kültürü korumak için yeterli olmadığı gerçeğini değiştirmiyor maalesef. Başta ANA DİL olmak üzere, örf, adet ve gelenekleri de kapsayan derin bir kültürel çalışmayı yürütebilecek, sosyal media'yı doğru kullanabilecek, gençleri de içine alan ufku ve bilinci açık insanlarla doğru bir takım oluşturmak zorundadır. Aksi takdirde tek adım yol alamayacaktır.

Derneklerin dar bir çerçevenin içinde kalmayıp belli konu başlıklarında kültürel çalışmaları içine alan festivaller düzenlemelerini istiyoruz.
Dil konusunda eğitimler vermeli, bunda teknoloji ve media'yı kullanabilmeliler. Gençleri de içine alacak aylık gazeteler - yarışmalar yapılabilir.
Spor çalışmaları ve geziler. Gençlik kolları kurulmalı ve onları kendi bünyelerinde özgür bırakmalılar. Onların ufukları çok geniş ve olaylara bizden farklı bakıyorlar.
Daha bir çok konu irdelenebilir, halktan öneriler alınabilir. Bunlar benim ilk aklıma gelenlerdi.

Son olarak eklemek istediğim şey; DERNEKlerin de varlıklarını sürdürebilmesi için biz halkın desteğine ihtiyacı var. Maddi ve manevi destek vermeliyiz. Derneklerde çalışanlar bir ücret karşılığında çalışmıyor bu işleri gönüllü olarak yapıyor ve kendilerine ayıracakları zamanı bir toplum için veriyorlar. Kültürümüzün silinmesini ve dünyadaki renginin solmasını istemiyorsak lütfen çocuklarımızla daha yakın ilişkiler içinde olalım, derneklerimiz topluma sahip çıksın bizler de onlara çıkalım.


yzn: Leman J Koç


Today I want to talk about the associations that were founded to preserve our culture.

What should those associations deal with?

Before answering this question, we need to understand what culture is. Culture cannot be described in two words; it holds a set of values.
According to Wikipedia, “culture is the set of customs, traditions and values of a society or community, such as an ethnic group or nation.” All of the above is a cultural heritage passed down from generation to generation.

The most important factor in the preservation of culture is an inextricable link between the older and younger generations. Each member of our society has a great responsibility to preserve that heritage.

Without detracting from the original sources and at the same time without getting stuck in the past, we have to move forward. Otherwise, our culture could disappear forever from history.

What defines nation, as a nation is its unique culture and native language. People that lost their culture and native language are not complete. Therefore, cultural institutions must take an active role in preserving culture.

However, before we talk about the organizations, I would like to emphasize the following. The desire to preserve national identity should not cross the lines and mixed with racism. Every nation has its good and bad sides.
Each member of our community must honor and respect the culture of others.

Throughout its history, Karachay-Malkar people passed through the hardships of war and exile. As a result we weren’t able to show and represent the beauty and richness of our culture and history.

Dear respected brothers and sisters now it’s our time to pass the great values of our culture to the next generation!!!


KÜLTÜREL KİMLİK & DERNEKLE (АССОЦИАЦИИ )

Bukün kültürabız bla bu kültüranı koruvlap saklar üçün kuralgan dernekle (associations / ассоциации)üsünden bir kesek cazarga izleyme.
Dernekleni tuthan işleri nedi? ... neda kalay bolurga kerekdi? ...soruvga cuvap izlerden alga '' Kültüra''nı ne bolganın açıklarga kerekdi dep sunama.

Nedi KULTURA ? ...belli bir kulturaga baylamlı boluv nedi? ... neda baylamlı bolurga kereklimidi?
Kultura alay, kuru bir sözçükle aytılmaz tengli köp türlü zatlanı içine koşhan bir sözdü.
Kültura üçün;
bir halkda adeb, bilim, sanagat, corukla, adet-namıs, ol barı da zamannı içinde östürüle kelgen milletni caşavunu coluna salgan, coruklanı saulayını baylıgı dep aytırga bollukdu.

Bu sayganlarımı barı ata-babaladan caş tölüne oza kelip, ol halknı ayakta tutgan omuravu, kim bolganını belgileridile. Allay a, bıla bolgunçun üsünden köp zamanla, köp tamaşaala ozarga kerekdi.
Halknı ol milletni caşauna cerleşip col bla ong bergen bu corukla bla adet/namıs artdan öse kelgen caş tölüne üretilip saklanırga kerekli meresledile(miras).
Ol meresni saklar üçün ol halkda caşagan adamlanı har birine ayrı ayrı ullu iş tüşedi. Özünden, özeginden kenge ketmegelley zamanga, caşaunu kereklerine köre caraştırılıp kuraştırılıp bardırılırga kerekdi. Alay etilmese ol kültüranı da, ol halknı da, tarihten silinip ızı da kallık tüyüldü.
Halknı, halk etgen kesine ençi kulturası bla ana tilidi. Sora alanı tas etgen bir halk kayda caşasa caşasın bir millet bolallık tüyüldü.

Söz bılayga kelgelleyine işni içine ''kültura dernekle'' kiredi neda kirige kerekdi desem daha tüzdü.
Munu aytırdan alga bir zatçıknı igi belgilerge izleyme; Kültura kimligi bla ırkçılık birbirne katıştırılmasın dep tileyme. Har milletni kesine ençi igi da aman da bolsa caşau corukları bardı. Kesi kültürasına kalay sıy bere ese adam, alanı içine barıp kesin koşlmagallıkga kalganlaga da alay sıy berige kerekdi. Bizniça gitçe milletleni barını da derti- kaygısı birçadı. Barı da başha milletleni, bayraklarını kölekgesi tübünde caşauna ong berige, col açarga küreşedi.

Biz Karaçay-Malkar halk köp uruşlanı kazavatlanı içinde kalıp, bu kıyınlıklanı içinde kesibizge bir curt kurayalmagan, çekleri (sınırları) bolmay cerin-curtun belgileyelmegen bir milletbiz. Bıla amaltın bir bayraknı tübüne cıyılalmay düniyanı tört canına çaçılganganbız. Mingi taunu eteklerini tübüne curtubuz desek da, ol da bir başha ullu kıralnı bayragını tübündedi. Ol sebebleden bizni kültura baylıgıbız, coruklarıbız tarihni içinde kagıtga kalamga bek alay tögülmegendi

Karaçay-Malkar halknı kulturası alay bir kuvvatlıdı ki, milletibiz köb kıyınlık körgenlikge künübüzge deri atalarıbızdan kelgen adetleni tutarga küreşebiz. Alay bolganlıkga zaman, teknolojik ösüm, em köçgünçülük sebebi bla adetleribizni tutarga kıyın bolub tebregendi.
Aşıgış onou etilmese cok bolurga da bollukbuz.Tarihde köb kıyınlıgı bla kazauat etgen, caşagan topraklarından 14 cıl haksız cerge sürülüb açlıkdan halknı cartısın tas etgen milletni sabiyleri bolub bizni tilibizni bla adetleribizni unuturga,unuttururga hakkıbız barmıdı?

Birbirinden ayrı ayrı caşagan milletle tutarga küreşgenleri adetle tas bolub kaladıla.Bügün Karaçay halknı köbüsü Kafkazda caşagan zamanda milletibizni bir kesegi dunyanı türlü cerlerine çaçılgandı. Aladan birinçi ullu kesegi Türkde, art küzüuu bla 5.000 çaklı adam bla Amerika, Avrupa, Urdun em da Suriyada caşaydıla. Kavkazda caşaganla köb bolganları üçün ariurak şartlada caşagnça körünse da, alanı da okutuu em ekonomik şartlanı sebebi bla essiz caşaganların, em da caş tölü bla baylanalmaganların körebiz. Bunu ullu bir sosyo-kültürel atlamça körgenim caş tölünü içine algan «Elbrusoid» degen caşlık işlerinden angılaybız.
Kavkaznı tışında caşagan karaçaylanı içinde kültür bla tilni saklaganda em korkuulu halda Avrupa em Amerikada caşagan karaçayladıla.
Amerikada caşagan karaçaylıla bir din bla kültür içinde bolmay, köb dinle em kültürleni içinde caşarga küreşgenleri üçün Amerikadagıla Avrupadan daha korkuulu haldadıla. Uzun cazılanı köb okumagan,sabırsız bir millet bolganıbız üçün temaga andan da teren kararga muratım bolganlıkga bundan sora bolumnu «ne bolganın» bla tül da «işni kalay tındırırbız»ga keltirib andan arı bardırırga izleyme.
Sora birbirinden ayrı caşab barlıknı sürdürürge küreşgen halknı bir arada tutarık, alaga kim bolganların eslerine tüşürüp, caş tölünü cok bolganına cangız tıygıç – sosyal-kültürel dernekledile.

Diasporadagı derneklege karaganıbızda közübüzge kelgen birinçi zat – sabiyle em caşlanı üçün tepseule bla müzik bolganların körebiz.Caş adamlanı birge tutar üçün bek igi bir onou bolganlıkga cangız bu zatla kültürnü saklarga cetmeydile. Türk ellede birge caşab,adetleni unutmazga küreşgen Karaçaylaça caşarga Amerikadagılanı madarı da cokdu; nek desegiz Amerikada caşagan caş adamlanı kesi kültürünü körgüzgen kıllıknı körürge madaları bolmay kaladı. Ala Korelile,Hindistanlı, İspanyol, İtalyan adamla bla birge ösüp aladan körüb tüşünmegenley keslerine ülgü aladıla. Üylenirge zaman cetse acımsız aladan adam saylarga da bollukdula.
Kartla sabiylege «Adetleribizni tutarga kerekbiz,aladan başhabız» degen zamanda
sabiyleni; «Karaçay bolup bizni başhaladan ayırgan nedi, Kime deydile Karaçay dep? » soruvuna cuuab berallık nença ana-ata bardı?
Sabiylege köb aytıllık sözleri bolsa da bu aytımlanı çaşaunu corugu bolub körgüzalmasang ne keledi? ..Sabiyle aytılgan tavruhlaga-sözlege tüyül, caşaunu içinde körgenlerine iynanadıla. Bılanı alaga körgüzalmay esek, bu angılamnı beralmay esek, artda başha milletden adamla bla üylenngenleri üçün alaa daulaş açarga hakkıbız barmıdı?
Biz içinde onlukla tille söleşilgen kıralda sabiyleribiz bla ana tilde söleşalmay esek alaga ne berallıkbız?Eki mazallı karaçay ana tilni koyub ingilizça söleşe esele sabiyle ne zatnı saklarıkla?
Tema bir da bek terendi, alay a teren süzemegenley işni esebin angılarga bolmazlık bir zatdı.
Üydegisi tışında adetle bla tilni saklarga boluşgan zat dernekdi. Ol dernek başında bilimli, halknı türlü adamları bla baylamlı bolabilgen,ana tilde tüz söleşalmasa da,em azından anga küreşgen lider bolurga kerekdi.
Bu temala ullu maganalı bolganları üçün ol dernekni başındagı adam tüz adamladan saylanırga kerekdi. Em başta ana til bolub,adetleni da
koşhan kültür işleni etgen, caş adamlanı içine algan bir grup etilirge kerekdi. Ansı cangız adam kişi boluşluk etmegenley col açallık tüldü.

Dernekleden tar arada kalmay kültür işlenide içinde algan festivalleni körürge izleybiz. Til da teknolojini boluşlugu bla üretilirge kerekdi.
Radyo kurasınla, sport bla da, kalgan zatla bılada küreşsin, Gazeteleri bolsun, caş tölüde sabiylede ol gazetge koşulup cazsınla.

Bula aklıma birinçi kelgen zatladıla.

Em ahırında koşarga izlegenim zat: Dernekleni da barlıkların sürdürür üçün biz halknı boluşlugu kerekti. Har türlü boluşurga kerekbiz, söz üçün derneklede işlegen adamla çırtdanda açha almay kesi zamanın, kesi köllerin beredile halk üçün. Ol sebeden adetibiz, namısıbız cok bolmaz üçün barıbızda bir bolub küçübüz cetgen çaklı har türlü boluşluk eteyik, biribizge bilek bolayık, bizni tilibizni adetibzni saklayık!


Букюн кюлтюрабыз бла бу кюлтюраны корувлап саклар ючюн куралган дернекле (ассоджиатионс / ассоциации)юсюнден бир кесек джазарга излейме.Дернеклени тутхан ишлери неди? ... неда калай болурга керекди? ...сорувга джувап излерден алга '' Кюлтюра''ны не болганын ачыкларга керекди деп сунама.


Неди КУЛТУРА ? ...белли бир култырага байламлы болув неди? неда байламлы болурга кереклимиди?Култура алай, куру бир сёзчюкле ачыкланмаз тенгли кёп тюрлю затланы ичине кошхан бир сёздю.Кюлтура ючюн; бир халкда адеб, билим, санагат, джорукла, адет-намыс, ол бары да заманны ичинде ёстюрюле келген миллетни джашавуну джолуна салган, джорукланы саулайыны байлыгы деп айтырга боллукду. Бу сайганларымы бары ата-бабаладан джаш тёлюне оза келип, ол халкны аякта тутган омураву, ким болганыны белгилеридиле. Аллай а, была болгунчун юсюнден кёп заманла, кёп тамашаала озарга керекли болады.Халкны ол миллетни джашауна джерлешип джол бла онг берген бу джорукла бла адет/намыс артдан ёсе келген джаш тёлюне юретилип сакланырга керекли мереследиле(мирас).Ол мересни саклар ючюн ол халкда джашаган адамланы хар бирине айры айры бек кёп уллу иш тюшеди. Ёзюнден, ёзегинден кенге кетмегеллей заманга, ол кюнкю джашауну кереклерине кёре джараштырылып кураштырылып бардырылырга керекди. Алай етилмесе ол кюлтюраны да, ол халкны да, тарихтен силинип ызы да каллык тюйюлдю. Халкны, халк етген кесине енчи културасы бла ана тилиди. Сора аланы тас етген бир халк кайда джашаса джашасын бир миллет болаллык тюйюлдю.

Сёз былайга келгеллейине ишни ичине ''кюлтура дернекле'' киреди неда кириге керекди десем даха тюздю. Муну айтырдан алга бир затчыкны иги белгилерге излейме; Кюлтура кимлиги бла ыркчылык бирбирне катыштырылмасын деп тилейме. Хар миллетни кесине енчи иги да аман да болса джашау джоруклары барды. Кеси кюлтюрасына калай сый бере есе адам, аланы ичине барып кесин кошлмагаллыкга калганлага да алай сый бериге керекди. Бизнича гитче миллетлени барыны да дерти- кайгысы бирчады. Бары да башха миллетлени, байракланы тюбюнде джашауна онг бериге джол ачарга кюрешеди. Биз Карачай-Малкар халкны тарихында тамырлары теренледе узалса да, излей-излемей бир кёп урушланы, казаватланы ичинде калып, ызы бла да кёчкюнчюлюкле джашаган бир миллетди.Биз быллай кыйынлыкланы ичинде кеслерине бир джурт куралмаган, чеклери (сынырлары) белгиленип джашаган джерин белгилеелмеген, бир байракны тюбюне джыйылалмай дюнияны тёрт джанына чачылган бир миллетбиз.Минги тауну етеклерини тюбюне джуртубуз десек да, ол да бир башха уллу кыралны байрагыны тюбюндеди. Ол себебледен бизни кюлтура байлыгыбыз, джорукларыбыз тарихни ичинде кагытга каламга тёгюлмегенди Ол себебден Карачай-Малкар халкны културасы алай бир кувватлыды ки, миллетибиз кёб кыйынлык кёргенликге кюнюбюзге дери аталарыбыздан келген адетлени тутарга кюрешебиз. Алай болганлыкга заман, текноложик ёсюм, ем кёчгюнчюлюк себеби бла адетлерибизни тутарга кыйын болуб тебрегенди.Ашыгыш оноу етилмесе джок болурга да боллукбуз.

Трарихде кёб кыйынлыгы бла казауат етген, джашаган топракларындан 14 джыл хаксыз джерге сюрюлюб ачлыкдан халкны джартысын тас етген миллетни сабийлери болуб бизни тилибизни бла адетлерибизни унутурга,унуттурурга хаккыбыз бармыды?Бирбиринден айры айры джашаган миллетле тутарга кюрешгенлери адетле тас болуб каладыла.Бюгюн Карачай халкны кёбюсю Кафказда джашаган заманда миллетибизни бир кесеги дуняны тюрлю джерлерине чачылганды. Аладан биринчи уллу кесеги Тюркде, арт кюзюуу бла 5.000 чаклы адам бла Америка, Аврупа, Урдун ем да Сурияда джашайдыла. Кавказда джашаганла кёб болганлары ючюн ариурак шартлада джашагнча кёрюнсе да, аланы да окутуу ем економик шартланы себеби бла ессиз джашаганларын, ем да джаш тёлю бла байланалмаганларын кёребиз. Буну уллу бир сосё-кюлтюрел атламча кёргеним джаш тёлюню ичине алган «Елбрусоид» деген джашлык ишлеринден ангылайбыз.Кавказны тышында джашаган карачайланы ичинде кюлтюр бла тилни саклаганда ем коркуулу халда Аврупа ем Америкада джашаган карачайладыла.Америкада джашаган карачайлыла бир дин бла кюлтюр ичинде болмай, кёб динле ем кюлтюрлени ичинде джашарга кюрешгенлери ючюн Америкадагыла Аврупадан даха коркуулу халдадыла. Узун джазыланы кёб окумаган,сабырсыз бир миллет болганыбыз ючюн темага андан да терен карарга муратым болганлыкга бундан сора болумну

«не болганын» бла тюл да «ишни калай тындырырбыз»га келтириб андан ары бардырырга излейме.Сора бирбиринден айры джашаб барлыкны сюрдюрюрге кюрешген халкны бир арада тутарык, алага ким болганларын еслерине тюшюрюп, джаш тёлюню джок болганына джангыз тыйгыч – сосял-кюлтюрел дернекледиле. Диаспорадагы дернеклеге караганыбызда кёзюбюзге келген биринчи зат – сабийле ем джашланы ючюн тепсеуле бла мюзик болганларын кёребиз.Джаш адамланы бирге тутар ючюн бек иги бир оноу болганлыкга джангыз бу затла кюлтюрню сакларга джетмейдиле. Тюрк елледе бирге джашаб,адетлени унутмазга кюрешген Карачайлача джашарга Америкадагыланы мадары да джокду; нек десегиз Америкада джашаган джаш адамланы кеси кюлтюрюню кёргюзген кыллыкны кёрюрге мадалары болмай калады. Ала Корелиле,Хиндистанлы, Испанёл, Италян адамла бла бирге ёсюп аладан кёрюб тюшюнмегенлей кеслерине юлгю аладыла. Юйленирге заман джетсе аджымсыз аладан адам сайларга да боллукдула.

Картла сабийлеге «Адетлерибизни тутарга керекбиз,аладан башхабыз» деген замандасабийлени;
«Карачай болуп бизни башхаладан айырган неди, Киме дейдиле Карачай деп? » сорувуна джууаб бераллык ненча ана-ата барды? Сабийлеге кёб айтыллык сёзлери болса да бу айтымланы чашауну джоругу болуб кёргюзалмасанг не келеди? ..Сабийле айтылган таврухлага-сёзлеге тюйюл, джашауну ичинде кёргенлерине ийнанадыла. Быланы алага кёргюзалмай есек, бу ангыламны бералмай есек, артда башха миллетден адамла бла юйленнгенлери ючюн алаа даулаш ачарга хаккыбыз бармыды?Биз ичинде онлукла тилле сёлешилген кыралда сабийлерибиз бла ана тилде сёлешалмай есек алага не бераллыкбыз?Еки мазаллы карачай ана тилни коюб ингилизча сёлеше еселе сабийле не затны сакларыкла?Тема бир да бек теренди, алай а терен сюземегенлей ишни есебин ангыларга болмазлык бир затды.

Юйдегиси тышында адетле бла тилни сакларга болушган зат дернекди. Ол дернек башында билимли, халкны тюрлю адамлары бла байламлы болабилген,ана тилде тюз сёлешалмаса да,ем азындан анга кюрешген лидер болурга керекди.Бу темала уллу маганалы болганлары ючюн ол дернекни башындагы адам тюз адамладан сайланырга керекди. Ем башта ана тил болуб,адетлени да кошхан кюлтюр ишлени етген, джаш адамланы ичине алган бир груп етилирге керекди. Ансы джангыз адам киши болушлук етмегенлей джол ачаллык тюлдю. Дернекледен тар арада калмай кюлтюр ишлениде ичинде алган фестиваллени кёрюрге излейбиз. Тил да текноложини болушлугу бла юретилирге керекди.Радё курасынла, спорт бла да, калган затла былада кюрешсин, Газетелери болсун, джаш тёлюде сабийледе ол газетге кошулуп джазсынла.


Була аклыма биринчи келген затладыла.


Ем ахырында кошарга излегеним зат: Дернеклени да барлыкларын сюрдюрюр ючюн биз халкны болушлугу керекти. Хар тюрлю болушурга керекбиз, сёз ючюн дернекледе ишлеген адамла чыртданда ачха алмай кеси заманын, кеси кёллерин бередиле халк ючюн. Ол себеден адетибиз, намысыбыз джок болмаз ючюн барыбызда бир болуб кючюбюз джетген чаклы хар тюрлю болушлук етейик, бирибизге билек болайык, бизни тилибизни адетибзни саклайык!
Изменено: Culduz - 16.08.2015 01:03:34

Ana tilim meni cürek tilim ...
Узакъ ДЖУЛДУЗ'дан... / Uzak CULDUZ'dan..., назмула * хапарла * эсселе * макалеле * суратла... / Джашауну ичинден ...
Culduz 16.08.2015 00:55:01
Сообщений: 160
Саламынг узак болсун Билал. Менден де санга узак салам. Кёп кёрюнмегелликге джюрегим сизниледи.


http://lemankoc63.wix.com/leman-j-koc#!biography/c13dn

Прикрепленные файлы


Ana tilim meni cürek tilim ...
Узакъ ДЖУЛДУЗ'дан... / Uzak CULDUZ'dan..., назмула * хапарла * эсселе * макалеле * суратла... / Джашауну ичинден ...
Culduz 18.07.2015 03:57:44
Сообщений: 160
БАЙРАМ


Солув алган байрамды сёз ючюн; кюн келип солувсуз калганында англар адам ...
Кёребилгенни каллай бир байрам болганыны карангы юретир; сюймекликни, джангызлык!
Джызылдамаган хар бир санынг, артыксыз да бурнугу беджени БАЙРАМды ...

Байрамды колдан аякдан тюшмейин, акылынгдан алга салларынгдан болмаган,
Бёрюге кушга аш болмай '' Шюкюр Аллах букюннюде кёрдюк '' деб айталган.
Сюйгенлеринг бла бирге болган хар кюнюнг, БАЙРАМды.
Тамам ач болуп бир джылы гырджынны кыйырындан юзген,
Корксанг ышанган бирине чырмалабилген,
Мадарсыз кюнюнгде халал теннгинги ешигин кагабилген БАЙРАМды.
''Анга ышаннган едим, джаннгылмадым'' сёзю БАЙРАМды.
Джангы юйюнге джасаган дарий терезе джабувла,
Манглайынгы суву бла етген дюния ырысхынг,

Юйде джангызлыгыннгы артын келтирген адам солуву,
Ингир ешикде сени саклаган бийченги ышарыву
Кёп тилеклени арты бла келген сабий тавушла, БАЙРАМды.

Манглайынг джарык карт болган БАЙРАМды;
Уллу чынар тереклеча аякда ёлелген БАЙРАМ ...

Бу айтылганланы барыныда багасыны билсегиз,
Кыймат билгенни юренсегиз хар кюнюгюз БАЙРАМ болур...

Хата джок!, ... алайды деп сизге тели деп айтмазла.
Деп айтсала да быллай телилик, байрамдан артык калган кюнледен есе кёп халалды.
Хар кюнюгюз БАЙРАМ болсун ..!


Коджхарланы Леман

Прикрепленные файлы

Изменено: Culduz - 18.07.2015 04:23:07

Ana tilim meni cürek tilim ...
Узакъ ДЖУЛДУЗ'дан... / Uzak CULDUZ'dan..., назмула * хапарла * эсселе * макалеле * суратла... / Джашауну ичинден ...
Culduz 22.04.2015 04:07:34
Сообщений: 160
ТАУНУ САГЫШЫ
*
Тауну бир джаны джарык
ол бир джаны джыламук
кёктен
тувган кюн бла Ай'га
терен сагьышы
юсюнден озуп кетген
келир ахыр заманга
сен
бу дюнияда
ертде - кеч -енди- келлик
заманда
Тауга тюшген бир тамчы,
<<Теджяхюл-и яриф>>се
кёкден джазылган назмуга.



TAUNU SAGIŞI
*
taunu bir canı carık
ol bir canı cılamuk
kökten
tuvgan kün bla Ay'ga
teren sağışı
üsünden ozup ketgen
kelir ahır zamanga
sen
bu düniyada
ertde - keç -endi- kellik
zamanda
tauga tüşgen bir tamçı
<< Tecahül-i arif >> se
kökden cazılgan nazmuga.



Leman Jk ---11 nisan 2015
(...Dombay'dan alıngan bu suratdagı tauga saugamdı )
*
*
*
DAĞIN KEDERİ İNSANA


Dağın bir yanı aydınlık
diğer yanı gözyaşı
gök.yüzünden
doğan Güneş ve Ay'a
derin kederi
üzerinden geçip giden
gelecek ahir zamana
sen
bu dünyada
evvel geçmiş ve şimdi gelecek
zamanda
dağa düşen bir damla
Tecâhül-i ârif'sin
gökten yazılan nazıma.



Leman Jk

Прикрепленные файлы

Изменено: Culduz - 22.04.2015 04:42:23

Ana tilim meni cürek tilim ...
Узакъ ДЖУЛДУЗ'дан... / Uzak CULDUZ'dan..., назмула * хапарла * эсселе * макалеле * суратла... / Джашауну ичинден ...
Culduz 01.01.2015 05:55:55
Сообщений: 160
Bek sau bol Bilal.
Hou, kyop bodu bylajga kelmegelli. Kaidam dzhazganlaryma da senden bashha kishi es byolmegencha kyoryunedi. :финкинг: :) Sau bol, Allah razy bolsun, Bylajda bolmagallykga Fadzhebook'tan haparlaryngy ala turama. Moskoua- Akademik Konferansga barganygy okudum, suratlaryngy kyordyum. Kuuandym baralganyga. Bek igi etgense... / Sauluk-esenlik-kuanchla keltirsin sanga dzhangy dzhyl bla algyshlajma.

***
Dzhangy kelgen dzhyl Karachaj-Malkar halkyma da, dyuniyagada ogurlu ayak bla kelsin inshallah.
Urushnu -artyklykny bolmagan bir dyuniya tilejbiz. Biz adamla igi bolsak, dyuniyada igi dzhashanyr bir dyuniya bollukdu. Ashhylyk tilejme byutyov dyuniyaga.

Ana tilim meni cürek tilim ...
Узакъ ДЖУЛДУЗ'дан... / Uzak CULDUZ'dan..., назмула * хапарла * эсселе * макалеле * суратла... / Джашауну ичинден ...
Culduz 31.12.2014 19:12:07
Сообщений: 160
ON EKİ HALAL NÖGER

Cılnı birinçi ayı Başil ay
Kar-buz cauar tohtamay

Ekinçisini atı; Bayram aydı
Suuuguna adam çıdamaydı


Toturnu al ayı, eşikden karatır
Adamga getmen, kürek caktırır

Toturnu art ayı gokkala açarla
Kuuanç ete Uoy, kanatlıla uçarla

Hıçauman ayda baliyle aşarbız
Ak ulakçıklanı biz başın sılarbız

Nikkol ayda cay kele tebrer
Caşla arı beri aylana tepser

Eliya kelse cagıp küydürür
Kırdıklanı, hanslanı öltürür

Kırdar ayda bolur aşlıkçıla bay
Ozup ketmez alanı kuandırmay

Küz ayga ua coktu bir sözüm
Keltirir ol manga, caşil-boz cüzüm

Küz aynı artı kelse çegetlede
Kızıl-sarı kuuanç eter tereklede

Abıstol'da cangur kuya eter col
Cibime sen kesinge bek sak bol.

Endireuyuk ay bir cılnı art ayı
Buzlatır alanla igi kiyinigiz katı

Bu on eki ay, on ekiside halal nöger
Bizge konak bola har cıl, kele-keter

Barı da ariu, bek süyümlü
İşlegenge ala bek berimli

Erinçekle ay bla kün saylar
Tauusup caşaunu boşha baylar.

Ma aşırdık halal nögerleni bu colda
Allah aytsa kaytıp kelirle cangı cılda

Kocharlanı Leman



ОН ЭКИ ХАЛАЛ НЁГЕР

Джылны биринчи айы - Башил ай
Къар-буз джауар тохтамай

Экинчисисини аты - Байрам айды
Сууугъуна адам чыдамайды

Тотурну ал айы, эшикден къаратыр
Адамгъа детмен, кюрек джакътырыр

Тотурну арт айы гоккала ачарла
Къууанч эте уой, къанатлыла учарла

Хычауман айда балийле ашарбыз
Ак, улакъчыкъны биз башын сыларбыз

Никкол айда джай келе тебрер
Джашла ары бери айлана тепсер

Элия келсе джагъып кюйдюрюр
Къырдыкъланы, хансланы ёлтюрюр

Къырдар айда болур ашлыкъчыла бай
Озуп кетмез аланы къуандырмай

Кюз айга джокъту бир сёзюм
Келтирир, ол джашил-боз джюзюм,

Кюз айны арты келсе чегетледе
Къызыл-сары къууанч этер терекледе

Абыстол'да джангур къуя этер джол
Юшютме кесинге бек сакъ бол.

Эндиреуюк ай бир джылны арт айы
Бузлатыр аланла иги кийинигиз къаты

Бу он эки ай, он эки халал нёгер
Бизге къонакъ бола хар джыл, келир кетер

Бары да ариу, бек сюйюмлю
Ишлегенге ала бек беримли

Эринчекле уа ай, кюн сайлар
Тауусуп джашауну бошха байлар.

Ма ашырдыкъ он эки нёгерни бу джолда
Аллах айтса къайтарып келирле бу джылда

======================================
12 AYNI 4 TİLDE ATLARI;
(Tau Tilde), (Eng), (TR), (RU)


Başil ay - January - Ocak -январь(Yanvar)
Bayrım ay - February - Şubat -февраль (Fevral)
Toturnu al ayı - March - Mart -
Toturnu art ayı - April - Nisan -апреля (Aprelya)
Hıçauman ay - May - Mayıs - мая (Maya)
Nikkol ay - Jun - Haziran - июнь (iyun)
Eliya ay - July - Temmuz - июль (iyul)
Kırdar ay - Agust - Ağustos -август (avgust)
Küz ay - September - Eylül -сентябрь (sentyabr)
Küz aynı artı - October - Ekim -октября (oktyabrya )
Abıstol -November - Kasım -ноябрь (noyabr)
Endireuyuk - December - Aralık -декабрь (dekabr)

Прикрепленные файлы

Изменено: Culduz - 31.12.2014 19:19:44

Ana tilim meni cürek tilim ...
Узакъ ДЖУЛДУЗ'дан... / Uzak CULDUZ'dan..., назмула * хапарла * эсселе * макалеле * суратла... / Джашауну ичинден ...
Culduz 11.10.2014 02:30:47
Сообщений: 160
Сен Кафказ’ны Джулдуз-уса

Бу кралдан айрылып ызыма кайтсам ен кёп есимде каллык затладан бири былайыны джолларыды. Нек десегиз, мени ем сейирсиндирген затланы барына ол джолланы юсюнде етген джоловчулукларымда тюбегенме де аны ючюн.

Танг атмай джоллага тюшгенни аязытган биринчи зат манга кахавады. Ертден карангыда андан да уртлай енди бу сувук кюн а калай таусуллукду дей кара сагыш ете барама.
Барама дегениме карамагыз мен бармайма, отобюс барады менде аны ичинде барама. Енди бу бир сагатлык джолга катыма келип бири олтургунчу, китабымы, газетеми еркин окусам деп сагыш ететургаллайыма ол сагат биринджи тохтаган джерибизде бир Индиан келип, ары бери да карамай мах деп, катыма олтурду.
Вой, джавум да блала кат-катга тюшсюн. Бла телефонда бир сёлешип тебреселе тохдай билмей, бирин-бирине коша, кычырык сыйыт ете. Ий Аллах, енди санга кюн тувду Джулдуз, дегенни айттым.
Алай а адам джашай барса былайда кайсы миллетни адамыны, каллай болганын иги юрене барады. Сёз ючюн, ем алга ''Америкалы'' деп бир адам саны болмаганын юренеди. Былайда адамланы бары да джыйымдык бары да конак. Бир конак, ёбюр конакдан бир 50 - 100 джыл алга келип джерлешгенди бу джуртга, бары да ол. Да тюрлю тюрлю адамланы ичинде джашай барсанг, кесинги кертиден алайлы былайлы да болмай, ''дюнялыма'' деп тюшюне, кесингден калган миллетлеге де ес бёлесе.

Мен муну есгергелли бир он джылдан артык болду. Биринчи джыл хар ким да ингилиздже сёлешеди деп аклым алай еди. Да сора тилни юрене барса адам он джийырма тилни де айырымына барады. Андан да озуп, хар ингилиздже сёлешгенни де кайсы миллетден болганын кеси бетин кёрмегеллей да билип кояды. Индиянланы ингилизджесини ангылаялмай да адамны бир джыл ёмрю кетер деп аклым алайды. Сёз созулуп былайга келгени бла айтып кояйым, ма бу катымда ингилиздже гырылдай турганны 10 сёзюнден бирини анласам не джарлы едим. Да мадарсыз окурга деп чыгарганым китабымы да ызына салып тёгерегиме карай, барама. Отобюсте Испанёлла, Африкалыла, Жапонла дагы да 10 джыйырма миллеттен адамла. Барыбызда тюрлю тюрлю болгаллыкга, кюле турув неда джылай туруу бирбибирбизге ошайбыз. Барыбызда бир дюнияны юлешген бирча адамла.

Туврамда олтурган катынны коюнунда джуклаган сабийчикге кёзюм илинеди. Отобюс тохтап джюрюгени сайын бир илгене, бир уяна турады.
Аланы каты бла бир картырак адам. Карт болгаллыкга кулагында кулаклыклары, радёчугун да тынглай авзу бла да арада кесин тыялмай джырлайды. Бла да ма былай бир миллетти иште, Латинле бла Испанёллага айтгаллыгымды. Бир тартувчук ешитгеллей коллары саллары хаман кымылдап, авузлары бла да согуп тепсеп тебрейдиле. Каралада былачадыла. Алай болгаллыкга уа каралада кайгыла кёптю. Испанёлла хатасыздыла. Кёп кишини ишлемезлик ишлеринде ен учуз ишледе ишлеп, арты бла да енди бу ёрге копмазлык болду, деп турсанг, ма карасанг бу туурамдагыча тепсей турурла.
Адамны бу ертденликде тынглаганы неесе да авзундан да озуп аяклары была да харс ура тебрегенинде да кёзюм аджашып аякларына айланды.
Айланганы бла уа не кёрейим; карт атамы бурунгуда тыш кёнчегини ичине кийген чызгылы пижаманы айнысы Испанёл карт кишини кёнчек учларындан чыгып тура.
''Аллах, аллах'' дедим кеси кесиме, ''Адамны еси калай аман ишлей кёреме''. Енди 30 джыл алга кийген пижама кёнчекни бет тюрсюню, анча джылдан бери есими калайына асыралып турган есе де, Испанёлда айнысын кёргенимде мыйымдан калай чыгып келди. Уллу сейир!.

''Сюмербанк басма'' деедиле ол пижама етилген мамуклу чызгылы кумашлага. Башха кумаш мы джок еди да, харким да бир авуздан сёзлешгенча ол чызгылы кумаштан етееди пишамаларыны. Карт атамда калган картлача бутларын джылы тутсун деп тыш кёнчегини ичинден аны тешмей кийювчен еди. Не Сюмербанк калды енди Тюркде, не да аны кийген адамла. Алай болса да ма бугюн Америка’да мени туврама чыгып келди. Сюмербанк кумашы уа болмаз амма енди бу Испанёл кишини кёнчегини тюбюнден кыйырчыгы созулган пижама кёргенимде алай айттым кеси кесиме;
'' Кайда джашасада дюняда адамла бирча кёреме, биз тюрлю карай аны башха етебиз. Олда, буда тюйюлбюз. Биз барыбызда бир дюняны юлешген бирча адамлабыз '' дегеллей ишиме барган да етип, бу сёзню мыйымда чайнай кюнню таустум.
*
Кюн де таусулуп ентда юйге ызыма кайтырга быягы айны джоллага тюштюм. Былайы алайды. Ишге барган бла келген хапардан сора башха хапар излеме адамладан. Адамланы бир бирини кёрге мадары болмай, да Капитализмни чархы былай ишлейди. Тохтап башынгы солутурга мадарын джок.

Да неесе да сёзню созмайым, ма алай сагыш ете арып ёлюп, быягы овтобюсге миндим. Отобюсте куруда олтурган джерим белгилиди. Хаман тюшерча алга олтурама. Сора хар кюн кёре кёре отобюс сюрювчюледе шох болганма кеч калганым болса да саклай, хапар бере алайбыз ала бла да.
Енди бу минген отобюсюмю шёфёрю карт бир Испанёл кишичикди. Аты Жосе. Жосе Испанёллага да ошап карауз да болмай ак бетли кёк кёзлю апенди кишичик.
Хар кёргени сайын чам хапарла айта джолчуланы бары бла да шагырий, хурджунуна шекерлени толтуруп хер тюшген джолчусуна бир шекерчик бере, сейирлик бир адам.
Бюгюн алай кёп адам да джог еди. Мени юйюм отобюсню ахыр тохтарык джеринден бир алга ''бус стоп'' болганына арталасы менден сора бек киши калмайды. Ертдемле окуялмаган китабымы тынчлык бла окуй бара едим Жосе бла бир джолчуну ушагына есим бёлюнгенинде мадарсыз китапны да коюп ушакга кулак ийдим. Ушак етген джашчык сол джанымдагы колтукдан Жосе'ге бир затла сорады ол да АДж’ лени таушундан аны ешитмейди. Бир ыйыкдан беричин бу джашчык бла мен ен артга калабыз. Алай туурамда болмагандан сора, адамлага бурулуп караган адетим джокту алай болса да, бу джашчык есленмезча тюйюлдю. Еслегенимде мунданды; джашчык калай олтурган есе отобюстен алай тюшеди.
Еки аягын бир джерге джыйып, сырты тик, алай артына соймланмай бирча адеби бла олтурганы мени уллу сейирсиндиреди. Телефонда сёлешсе кайсы миллетден болганын биллиг есемде, сёлешгенда етмейди.
Енди аны несине сейир боласа десегиз, алай а былайда джашасагыз сиз да етерге боллуксуз. Алай ол джылда джаш сабийлени сойланмай олтурганыны кёрген бек кыйынды Америкада. Коларын аякларын салыр джер тапмай тёгерегине сыйыналмай, джайылып. Алайдыла.
Сора ол сагышларым бла сорган затына мен джууап берирге излеп, джашчыкга айланып ол сорган джерине калай барлыгын айттым. Куванды, сау бол деди.
Сёлешген ингилизджесинде бек азчык аксан болганына анлаялмадым да бир кесек, сёзню узатып бир еки джук да мен сордум. Алай сёлеше барабыз, ол афендилиги, ол сыйлы халыны кёреме да, ''Бу блайлы тюйюлдю. Тюрк десем, карауз тюйюлдю, ак бетчиги джешил кёзчюклери бла Албениа'лы болурму еке'' деп тюшюнеме. Тамам башым катышганында кесими тыялмай сорама;
- Айып етмегиз бир зат соруга излеедим; сиз калайлысыз?
Ышарды;
- Мен Сйриа’лыма, деди.
Сейир болдум.!
- Да сен Арапга ошамайса да, калай Сйриа’лы боласа, дедим.
- Арап тюйюлме, деди. Ама анда тувганма. не миллет болганымы айтсам сиз билмезсиз.
- Да бир айтта кёр, билип коярык есем уа.
- Мен Адийге'ме. Сиз ёмюрде де ешитген болмазсыз ол сёзню, деди.
- Хоу, алайды дедим. Да сиз да Карачай деп ешитген болмазсыз.
...деп алай айтгаллайыма кёзчюклери джылтырап;
- Мени анам да Карачайды, Адийге болган атамды . Сиз Карачаймысыз?
- Хоу, Карачайма мен. деп сёзюмю алкын артын келтирмегеллей джашчык; ол гузаба бара тутган отобюсте секирип ёрге туруп, еки колун бир етип манга узатып;
- Салам алейкум, систер. деди.
Мен кайда джашаганымы унутуп кесими Кафказда тюшюнгенча, ол да тюшюндю мю билмейме амма мен, кеси канымы джюрегимден исси исси джюрюгенине сейир болдум.
Кёп джылладан бери бирбирин кёрмей турган еки джувукча екибизни кёллерибизде кёлтюрюлюп, куванч еттик. Артхитеджт болганыны былайга 1 джыллыгына мастер етер ючюн юниверситеге келгенини айтты. Дагы да бир кёп затланы сёлеше тюшер джерибизге келдик. Ораза ай еди, анагы да алып бир кюн авуз ачарга келигиз. дедим. Болур, деди. Телефонун алдым. Жосе’де бизге кенгден сейирсине бирбирибизге саукал деп айрылдык.

О кюн юйге бара туруп ертдемле айтхан сёзлерими да унутуп, кеси кесиме алай айта юйюмю ешигинден ичине кирдим ;
- ''Болмагаеди бу дюнияда харким да бирча. Таулу каны бла тууганса сен аны унутма.!''
Сен адам ичинде сойланып олтурмазлык сыйлы бир миллетни кызы, джапрагы джерге тюшсе чиримезлик ол уллу терекни джапрагыса.
Сен Минги тавдан юзюлюп Дюнияны бин-бир учуна чачылган Алан’ны Джулдуз-уса..!

Кочхарланы Леман - УСА

Изменено: Culduz - 11.10.2014 02:37:57

Ana tilim meni cürek tilim ...
Узакъ ДЖУЛДУЗ'дан... / Uzak CULDUZ'dan..., назмула * хапарла * эсселе * макалеле * суратла... / Джашауну ичинден ...
Culduz 11.10.2014 02:22:39
Сообщений: 160
Sen Kafkaz’nı Culduz-usa


Bu kraldan ayrılıp ızıma kaytsam en köp esimde kallık zatladan biri bılayını collarıdı. Nek desegiz, meni em seyirsindirgen zatlanı barına ol collanı üsünde etgen colovçuluklarımda tübegenme de anı üçün.

Tang atmay collaga tüşgenni ayazıtgan birinçi zat manga kahavadı. Ertden karangıda andan da urtlay endi bu suvuk kün a kalay tausullukdu dey kara sagış ete barama.
Barama degenime karamagız men barmayma, otobüs baradı mende anı içinde barama. Endi bu bir sagatlık colga katıma kelip biri olturgunçu, kitabımı, gazetemi erkin okusam dep sagış eteturgallayıma ol sagat birinci tohtagan ceribizde bir İndian kelip, arı beri da karamay mah dep, katıma olturdu.
Voy, cavum da blala kat-katga tüşsün. Bla telefonda bir söleşip tebresele tohday bilmey, birin-birine koşa, kıçırık sıyıt ete. İy Allah, endi sanga kün tuvdu Culduz, degenni ayttım.
Alay a adam caşay barsa bılayda kaysı milletni adamını, kallay bolganın igi ürene baradı. Söz üçün, em alga ''Amerikalı'' dep bir adam sanı bolmaganın ürenedi. Bılayda adamlanı barı da cıyımdık barı da konak. Bir konak, öbür konakdan bir 50 - 100 cıl alga kelip cerleşgendi bu curtga, barı da ol. Da türlü türlü adamlanı içinde caşay barsang, kesingi kertiden alaylı bılaylı da bolmay, ''dünyalıma'' dep tüşüne, kesingden kalgan milletlege de es bölese.

Men munu esgergelli bir on cıldan artık boldu. Birinçi cıl har kim da ingilizce söleşedi dep aklım alay edi. Da sora tilni ürene barsa adam on ciyırma tilni de ayırımına baradı. Andan da ozup, har ingilizce söleşgenni de kaysı milletden bolganın kesi betin körmegelley da bilip koyadı. İndiyanlanı ingilizcesini angılayalmay da adamnı bir cıl ömrü keter dep aklım alaydı. Söz sozulup bılayga kelgeni bla aytıp koyayım, ma bu katımda ingilizce gırılday turgannı 10 sözünden birini anlasam ne carlı edim.
Da madarsız okurga dep çıgarganım kitabımı da ızına salıp tögeregime karay, barama. Otobüste İspanyolla, Afrikalıla, Japonla dagı da 10 cıyırma milletten adamla. Barıbızda türlü türlü bolgallıkga, küle turuv neda cılay turuu birbibirbizge oşaybız. Barıbızda bir düniyanı üleşgen birça adamla.

Tuvramda olturgan katınnı koyununda cuklagan sabiyçikge közüm ilinedi. Otobüs tohtap cürügeni sayın bir ilgene, bir uyana turadı.
Alanı katı bla bir kartırak adam. Kart bolgallıkga kulagında kulaklıkları, radyoçugun da tınglay avzu bla da arada kesin tıyalmay cırlaydı. Bla da ma bılay bir milletti işte, Latinle bla İspanyollaga aytgallıgımdı. Bir tartuvçuk eşitgelley kolları salları haman kımıldap, avuzları bla da sogup tepsep tebreydile. Karalada bılaçadıla. Alay bolgallıkga ua karalada kaygıla köptü. İspanyolla hatasızdıla. Köp kişini işlemezlik işlerinde en uçuz işlede işlep, artı bla da endi bu örge kopmazlık boldu, dep tursang, ma karasang bu tuuramdagıça tepsey tururla.
Adamnı bu ertdenlikde tınglaganı neyese da avzundan da ozup ayakları bıla da hars ura tebregeninde da közüm acaşıp ayaklarına aylandı.
Aylanganı bla ua ne köreyim; kart atamı burunguda tış könçegini içine kiygen çızgılı pijamanı aynısı İspanyol kart kişini könçek uçlarından çıgıp tura.
''Allah, allah'' dedim kesi kesime, ''Adamnı esi kalay aman işley köreme''. Endi 30 cıl alga kiygen pijama könçekni bet türsünü, ança cıldan beri esimi kalayına asıralıp turgan ese de, İspanyolda aynısın körgenimde mıyımdan kalay çıgıp keldi. Ullu seyir!.

''Sümerbank basma'' deyedile ol pijama etilgen mamuklu çızgılı kumaşlaga. Başha kumaş mı cok edi da, harkim da bir avuzdan sözleşgença ol çızgılı kumaştan eteyedi pişamalarını. Kart atamda kalgan kartlaça butların cılı tutsun dep tış könçegini içinden anı teşmey kiyüvçen edi. Ne Sümerbank kaldı endi Türkde, ne da anı kiygen adamla. Alay bolsa da ma bugün Amerika’da meni tuvrama çıgıp keldi. Sümerbank kumaşı ua bolmaz amma endi bu İspanyol kişini könçegini tübünden kıyırçıgı sozulgan pijama körgenimde alay ayttım kesi kesime;
'' Kayda caşasada dünyada adamla birça köreme, biz türlü karay anı başha etebiz. Olda, buda tüyülbüz. Biz barıbızda bir dünyanı üleşgen birça adamlabız '' degelley işime bargan da etip, bu söznü mıyımda çaynay künnü taustum.
*
Kün de tausulup entda üyge ızıma kaytırga bıyagı aynı collaga tüştüm. Bılayı alaydı. İşge bargan bla kelgen hapardan sora başha hapar izleme adamladan. Adamlanı bir birini körge madarı bolmay, da Kapitalizmni çarhı bılay işleydi. Tohtap başıngı soluturga madarın cok.

Da neyese da söznü sozmayım, ma alay sagış ete arıp ölüp, bıyagı ovtobüsge mindim. Otobüste kuruda olturgan cerim belgilidi. Haman tüşerça alga olturama. Sora har kün köre köre otobüs sürüvçülede şoh bolganma keç kalganım bolsa da saklay, hapar bere alaybız ala bla da.
Endi bu mingen otobüsümü şöförü kart bir İspanyol kişiçikdi. Atı Jose. Jose İspanyollaga da oşap karauz da bolmay ak betli kök közlü apendi kişiçik.
Har körgeni sayın çam haparla ayta colçulanı barı bla da şagıriy, hurcununa şekerleni tolturup her tüşgen colçusuna bir şekerçik bere, seyirlik bir adam.
Bügün alay köp adam da cog edi. Meni üyüm otobüsnü ahır tohtarık cerinden bir alga ''bus stop'' bolganına artalası menden sora bek kişi kalmaydı. Ertdemle okuyalmagan kitabımı tınçlık bla okuy bara edim Jose bla bir colçunu uşagına esim bölüngeninde madarsız kitapnı da koyup uşakga kulak iydim. Uşak etgen caşçık sol canımdagı koltukdan Jose'ge bir zatla soradı ol da AC’ leni tauşundan anı eşitmeydi. Bir ıyıkdan beriçin bu caşçık bla men en artga kalabız. Alay tuuramda bolmagandan sora, adamlaga burulup karagan adetim coktu alay bolsa da, bu caşçık eslenmezça tüyüldü. Eslegenimde mundandı; caşçık kalay olturgan ese otobüsten alay tüşedi.
Eki ayagın bir cerge cıyıp, sırtı tik, alay artına soymlanmay birça adebi bla olturganı meni ullu seyirsindiredi. Telefonda söleşse kaysı milletden bolganın billig esemde, söleşgenda etmeydi.
Endi anı nesine seyir bolasa desegiz, alay a bılayda caşasagız siz da eterge bolluksuz. Alay ol cılda caş sabiyleni soylanmay olturganını körgen bek kıyındı Amerikada. Koların ayakların salır cer tapmay tögeregine sıyınalmay, cayılıp. Alaydıla.
Sora ol sagışlarım bla sorgan zatına men cuuap berirge izlep, caşçıkga aylanıp ol sorgan cerine kalay barlıgın ayttım. Kuvandı, sau bol dedi.
Söleşgen ingilizcesinde bek azçık aksan bolganına anlayalmadım da bir kesek, söznü uzatıp bir eki cuk da men sordum. Alay söleşe barabız, ol afendiligi, ol sıylı halını köreme da, ''Bu blaylı tüyüldü. Türk desem, karauz tüyüldü, ak betçigi ceşil közçükleri bla Albenia'lı bolurmu eke'' dep tüşüneme. Tamam başım katışganında kesimi tıyalmay sorama;
- Ayıp etmegiz bir zat soruga izleyedim; siz kalaylısız?
Işardı;
- Men Syria’lıma, dedi.
Seyir boldum.!
- Da sen Arapga oşamaysa da, kalay Syria’lı bolasa, dedim.
- Arap tüyülme, dedi. Ama anda tuvganma. ne millet bolganımı aytsam siz bilmezsiz.
- Da bir aytta kör, bilip koyarık esem ua.
- Men Adiyge'me. Siz ömürde de eşitgen bolmazsız ol söznü, dedi.
- Hou, alaydı dedim. Da siz da Karaçay dep eşitgen bolmazsız.
...dep alay aytgallayıma közçükleri cıltırap;
- Meni anam da Karaçaydı, Adiyge bolgan atamdı . Siz Karaçaymısız?
- Hou, Karaçayma men. dep sözümü alkın artın keltirmegelley caşçık; ol guzaba bara tutgan otobüste sekirip örge turup, eki kolun bir etip manga uzatıp;
- Salam aleykum, sister. dedi.
Men kayda caşaganımı unutup kesimi Kafkazda tüşüngença, ol da tüşündü mü bilmeyme amma men, kesi kanımı cüregimden issi issi cürügenine seyir boldum.
Köp cılladan beri birbirin körmey turgan eki cuvukça ekibizni kölleribizde költürülüp, kuvanç ettik. Arthitect bolganını bılayga 1 cıllıgına master eter üçün üniversitege kelgenini ayttı. Dagı da bir köp zatlanı söleşe tüşer ceribizge keldik. Oraza ay edi, anagı da alıp bir kün avuz açarga keligiz. dedim. Bolur, dedi. Telefonun aldım. Jose’de bizge kengden seyirsine birbiribizge saukal dep ayrıldık.

O kün üyge bara turup ertdemle aythan sözlerimi da unutup, kesi kesime alay ayta üyümü eşiginden içine kirdim ;
- ''Bolmagayedi bu düniyada harkim da birça. Taulu kanı bla tuugansa sen anı unutma.!''
Sen adam içinde soylanıp olturmazlık sıylı bir milletni kızı, capragı cerge tüşse çirimezlik ol ullu terekni capragısa.
Sen Mingi tavdan üzülüp Düniyanı bin-bir uçuna çaçılgan Alan’nı Culduz-usa..!

Koçharlanı Leman - USA


Прикрепленные файлы

Изменено: Culduz - 11.10.2014 02:29:42

Ana tilim meni cürek tilim ...
Узакъ ДЖУЛДУЗ'дан... / Uzak CULDUZ'dan..., назмула * хапарла * эсселе * макалеле * суратла... / Джашауну ичинден ...
Culduz 06.09.2014 05:56:56
Сообщений: 160

1 0

ТИЛИМ МEНИ - КЮН ЧЫРАГЪЫМ

Тюшюнчю бир, сeн бeлляулагъа къайсы тилдe тынгыладынг?
Абынсанг, «ой, ання» дeб, эм алгьа кимни излеб джыладынг?
Эсингдe тут, унутма, нeнча къыйынлыкъ бла сыналдынг -
Юрeндинг да анча тилге, кeси тилингдeнми уялдынг?

Адам юрeнир талай тилге, ол аны билим байлыгъыды.
Кeси тилин кeнгнгe тюртсe, ол халкъны эм уллу айыбыды,
«Хeпигиз» дeб айтма, ол ана тилдe «Барыгъыз»-ды.
Kъайсы тилдe сёлeшсe адам, ол сёз - аны тюл - башханы сагъышыды.

Тилингдe сёлeшгeннгe - башха тилдe джууабынг...
Kъайда къалды тилингe иелигинг, сууабынг?
Сeн таулуса, тeрeнди сeни тилинг - сыйлы тамырынг.
Билмeймисe, унутсанг, сёзюнгe башхаладан сёз къошарынгы?

Тилгe онг бeргeн, ол тилде сёлeшгeн адамды.
Ана тил, аджашханнга джолун джарытхан кюн чырагъыды,
«Хeнюз» дeб, къатыштырма, ол Тау тилдe «Алкъын»-ды.
Сeн Таулу эсeнг, айтчы манга, сёлeшгeн тилинг къайсыды?


Прикрепленные файлы

Изменено: Culduz - 09.09.2014 11:17:51

Ana tilim meni cürek tilim ...
Узакъ ДЖУЛДУЗ'дан... / Uzak CULDUZ'dan..., назмула * хапарла * эсселе * макалеле * суратла... / Джашауну ичинден ...
Culduz 20.07.2014 01:35:17
Сообщений: 160
Цитата
Ocean пишет:

Turkchesi kalai ariyu kelishedi bu nazmug'a...
Djircha... Super! Djaratdim! Sau bol kochurgening uchun!

Сау бол Оджеан .

Хар назму башха тилге кёчюрюлюрге келишмейди.
Алай болгаллыкга Билал Лайпан'ны бу назмусу еки тилгеде кёчюрюлюрге бек тыйыншлы еди. Кеси кёлюмюде ачык айтганы ючюн бек сюйюп кёчюрдюм.
Мында (уса'да)Ингилизджесини окуганла да назмуну кёп джаратадыла.

Заман айырып окуганынг ючюн сау бол

Ana tilim meni cürek tilim ...
Узакъ ДЖУЛДУЗ'дан... / Uzak CULDUZ'dan..., назмула * хапарла * эсселе * макалеле * суратла... / Джашауну ичинден ...
Culduz 20.07.2014 01:21:44
Сообщений: 160
Сау бол Билал.

Бу назмуну дюнияда бысагатта болатурганлага тамам джюрегими ачыганы бла алай хазна тюшюнмей джазганымча салып койдум. Ансы тюшюнсенг бек кёп сёз барды бу назмуга кошулуга керекли...
Бысагатта Тау тилде джазганыма коштум кесибизникичиклениде :(

*
Анлашылмаган сёзлени(харифлени) тюзелтирге еркинлигьигиз барды.
Изменено: Culduz - 20.07.2014 01:26:12

Ana tilim meni cürek tilim ...
Узакъ ДЖУЛДУЗ'дан... / Uzak CULDUZ'dan..., назмула * хапарла * эсселе * макалеле * суратла... / Джашауну ичинден ...
Culduz 19.07.2014 16:13:11
Сообщений: 160
1, 2, 3 ...............35, 36 ..........50!!
«Аллымдагы, артымдагы, солумдагы, онг джанымдагы кюйдю!»




Вой, кара кёзлю Палестине’ли балачык
джангыз тюйюлсе сен, джылама
Уйгур'лу тенглеринг де келирле кесектен катынга
узак тюйюлдю ала да ... / Тюркистан’дан
дагы да ненча сабий барды сенича
бугунчак ойнарсыз
Керкюк'деги Тюркмен балачыкла бла.

ёлмегенди, ананг
Сйриа'дан гоггала келтирликди санга
атанг, Джриам'дан аш-сув.
ийнанмасанг Босна'лы емда Тау'лу сабийлеге сор
ала да кармау ойнадыла талай джыл алга,
... Асиа'да Еуропе'да!

кёрлюк кюнлеринг барды алкын, джылама
танкла озарыкды бавурунгдан авур авур
чачыллыкды джюрегинге минала
... ачма кёзлеринги!

ачсанг;
бу зулумга кёз джумган бир дюния кёрлюксе
ёлюк топурак джабылганды, сау адамлыкга...

аллынгда, бомбала
артынгда, минала
онгунгда, танкла
солунгда, кызыл канла

кёзлеринги чыртда ачма
сени кычырыгынг,
сени кёз джиламукларынг,
сени ол юзюлген салларынг,
кишини да тюйюлдю сан’ында

ачма..!
ачсанг, сени кютюк етерикди дюния.



Кочхарланы Леман
7.18.2014 - usa




Hide n' Seek

1, 2, 3..........35, 36............50!
« ... in my front, back, left, right, the burned ..! »

oh, my poor Palestinian child
you are not alone, don't cry!
Uigur babies will join you soon
from Turkestan, ....your siblings.
there are many more children just like you
you can play hide and seek
with Kerkuk, Turkoman children, also!

don't worry, your mom did not die
she will bring candy, from Syria
your father brings food, From Ukraine
if you are skeptical; ask Bosnian children
they played hide and seek
a few years ago in Europe.

be patient!
you still have living days ahead of you
tanks will roll over your heart
mines will explode in your head
if humans are bystanders
do not dare open your eyes, close.
!!!..........if you open them
you will see a world of cruelty
they hid
silence has come over the world
your screams
your tears
your cut off limbs and organs
no one cares

don't open your eyes
if you do,
the ruthless world will tag you!


Leman JK -usa/2014

Прикрепленные файлы

Изменено: Culduz - 20.07.2014 01:05:46

Ana tilim meni cürek tilim ...
"АКЪТАМАКЪ", ЛИТЕРАТУРНО - ПОЭТИЧЕСКОЕ КАФЕ · автор: Кергелен
Culduz 18.07.2015 04:37:35
Сообщений: 160

1 0

Хар сёзю таза, хар сёзю акыл болган Кафказны багалы шаири; Билал карнашым ашхы тилеклеринге АМИН дейме.
Аллах сени де АНА ТИЛИБИЗНИ джазгандан кенгде коймасын. Саулук бла кёп джашха.

Узак салам Кафказдаы егечлериме, карнашларыма ... Ораза байрам бла джюрегимден алгышлайма

Прикрепленные файлы

Изменено: Culduz - 18.07.2015 04:43:01

Ana tilim meni cürek tilim ...
ОМАР ХАЙЯМ НА КАРАЧАЕВО-БАЛКАРСКОМ, в переводе М. Ольмезова
Culduz 08.09.2014 07:44:11
Сообщений: 160
Изменено: Culduz - 09.09.2014 11:01:07

Ana tilim meni cürek tilim ...
ЛАЙПАНЛАНЫ БИЛАЛ (12. 04. 1955). САЙЛАМА НАЗМУЛАРЫ. БИЛАЛ ЛАЙПАНОВ (12. 04.1955). ИЗБРАННЫЕ СТИХИ.
Culduz 06.09.2014 06:26:14
Сообщений: 160


http://www.elbrusoid.org/upload/iblock/556/5562e541061407047c1827daf3092e15.pdf

etc:
Терекле джангыз тюйюлдюле Билал, ...Аланы нёгерлери джелледи, кёлекгесине джыйылган джыпджыклады ... кеслери куруса да, аланы тамырлары джердеди. ...Джер а, сау дюнияны кёкюрегинде ташыйды.

Прикрепленные файлы


Ana tilim meni cürek tilim ...
СЮЙМЕКЛИК КИТАБЫ+, Малкъар поэзияны сюймеклик антологиясы
Culduz 31.07.2014 00:05:13
Сообщений: 160
Бирбиринден багалы шаирлерибизни ем еруу назмулары болган бу бу антоложи сайтны ендиге дери еслемегениме кыйналдым.

300 огай, 3.000 джолда да окунсунла бу назмула ....Аланы джазган поетлерибизни колларына-джюреклерине кыйынлык бермесин уллу Аллах, керти дюнияга кетгенлени де джатган джерлери джумушак/джарык болсун.


Ичлеринден сайлап назмула алдым, бек сау бол Мурадин.

Ana tilim meni cürek tilim ...
* KARACHAY-MALKAR NAZMU ANTOLOGİYASI *, * КЪАРАЧАЙ-МАЛКЪАР НАЗМУ АНТОЛОГИЯСЫ *
Culduz 23.02.2016 08:00:10
Сообщений: 160
ЗАМАН

Зурнукла - учуп барган заман…
Бизни алып барасыз кайры?..
...барасыз кайры?..
…кайры?
Кёкню жырган жыя зурнукланы
тауушлары тюше-тюше
барганча тумандан,
тюше-тюше барабыз
замандан…

Учуп барган заман…
Елтип бараса кайры?
…бараса кайры?
…кайры?
Зурнук ашыкдырган жазгамы?
Жылыугамы?..
Палахдан кенгнгеми?..
Узакгамы?..
Жиляугамы?..
Тузакгамы?..
Кайгым, сорууларым да - бош бары:
Билдирмейди тамам…
Зурнукланы да юзюлген тауушлары…
туман…
Тамган
заман…

Абдуллах Бегиев- 1979







ZAMAN

Turnalar - uçup giden zaman ...
Bizi alıp gidiyorsunuz, nereye?
... gidiyorsunuz, nereye?
... nereye?
*
Göğü yaran çığlığı Turnaların
sesleri düşe - düşe
gider gibi sislerden
düşe - düşe gidiyoruz
zamandan...
Uçup giden zaman ...
götürüyorsun, nereye?
... gidiyorsun, nereye?
...nereye?
*
Turnanın telaşı yaza mı?
Sıcağa mı? ...
Belalardan uzağa mı?
Uzağa mı? ...
Sıcağa mı?...
Tuzağa m ı? ...
Kaygım, sorularım - hepsi boş:
Açıklamıyor tamamı ...
Turnaların da göç sesleri ...
sisli ...
Damlıyor
zaman ...
*
*

Trnsl: Leman J. Koc

Прикрепленные файлы


Ana tilim meni cürek tilim ...
Ораза-Байрам бла алгъышлайма форумчуланы, Поздравляю всех форумчан с праздником Ораза-Байрам (Ид аль-Фитр)
Culduz 18.07.2015 03:52:43
Сообщений: 160

3 0

Бу аламат алгышланы барына да АМИН дейме. АЛЛАХ келигеде куанч бла джеттирсин.
Оджеан'дан уллу салам КАФКАЗ'га ...
*
Енди Тюрк'де бир сёз барды '' ТЕЛИГЕ ХАРКЮН БАЙРАМ'' деп ... ол сёзню юсюне джазылган бир назмуну юлешейим менда :)
----------------------------------

БАЙРАМ



Солув алган байрамды сёз ючюн; кюн келип солувсуз калганында англар адам ...
Кёребилгенни каллай бир байрам болганыны карангы юретир; сюймекликни, джангызлык!
Джызылдамаган хар бир санынг, артыксыз да бурнугу беджени БАЙРАМды ...

Байрамды колдан аякдан тюшмейин, акылынгдан алга салларынгдан болмаган,
Бёрюге кушга аш болмай '' Шюкюр Аллах букюннюде кёрдюк '' деб айталган.
Сюйгенлеринг бла бирге болган хар кюнюнг, БАЙРАМды.
Тамам ач болуп бир джылы гырджынны кыйырындан юзген,
Корксанг ышанган бирине чырмалабилген,
Мадарсыз кюнюнгде халал теннгинги ешигин кагабилген БАЙРАМды.
''Анга ышаннган едим, джаннгылмадым'' сёзю БАЙРАМды.
Джангы юйюнге джасаган дарий терезе джабувла,
Манглайынгы суву бла етген дюния ырысхынг,

Юйде джангызлыгыннгы артын келтирген адам солуву,
Ингир ешикде сени саклаган бийченги ышарыву
Кёп тилеклени арты бла келген сабий тавушла, БАЙРАМды.

Манглайынг джарык карт болган БАЙРАМды;
Уллу чынар тереклеча аякда ёлелген БАЙРАМ ...

Бу айтылганланы барыныда багасыны билсегиз,
Кыймат билгенни юренсегиз хар кюнюгюз БАЙРАМ болур...

Хата джок!, ... алайды деп сизге тели деп айтмазла.
Деп айтсала да быллай телилик, байрамдан артык калган кюнледен есе кёп халалды.
Хар кюнюгюз БАЙРАМ болсун ..!

Коджхарланы Леман

Прикрепленные файлы

Изменено: Culduz - 18.07.2015 04:20:54

Ana tilim meni cürek tilim ...
Фильм "Америка по карачаевски", Фильм о диаспоре в США
Culduz 09.10.2014 02:43:57
Сообщений: 160
Биз Карачайлыла Америка'да бек кёпбюз. Былайда бирбирибизге кысылгаллай джашайбыз.
Хар бирибизни иши тюрлю тюрлю ... игиси да бар, осалы да бар. Алай болгаллыкга харким бир джерге джыйылсак бирча болуп калабыз.Ем уллу байлыкны намыс бла адамлык болганын мында Карачайлыла биледи... билмегенге да юреттирге кюрешебиз.Каида болсакда муну унутмазга керекбиз.

Мариям егечибиз ендиге дери кишини есгермегенин есгерип, былайлага дери келип ''кеси тюшюню'' керти етген бла калмайын, халкы ючюн мундагы Карачай диаспораны таушуну Кафказга ешиттирди. Бек сау болсун разыбыз, олда бизге разы болсун...Кафказга да,Архыз'га да узак-исси салам ...
* * * *
Biz Karaçaylıla Amerika'da bek köpbüz. Bılayda birbiribizge kısılgallay caşaybız.
Har biribizni işi türlü türlü ... igisi da bar, osalı da bar. Alay bolgallıkga harkim bir cerge cıyılsak birça bolup kalabız.Em ullu baylıknı namıs bla adamlık bolganın mında Karaçaylıla biledi... bilmegenge da ürettirge küreşebiz. Kaida bolsakda munu unutmazga kerekbiz.

Mariyam egeçibiz endige deri kişini esgermegenin esgerip, bılaylaga deri kelip ''kesi tüşünü'' kerti etgen bla kalmayın, halkı üçün mundagı Karaçay diasporanı tauşunu Kafkazga eşittirdi. Bek sau bolsun razıbız, olda bizge razı bolsun...Kafkazga da, Arhız'ga da uzak-issi salam.
Изменено: Culduz - 11.10.2014 02:06:23

Ana tilim meni cürek tilim ...
МУРАДИН ОЛЬМЕЗОВ В ЧИСЛЕ ПОБЕДИТЕЛЕЙ EURODRAM 2014, Eurodram - европейская сеть театрального перевода
Culduz 28.06.2014 11:24:48
Сообщений: 160
Мен бу арув хапарны бир ай алга окуп алгышлаган етген едим.
Былайдан да ентда алгышлайма. Ызы калын болсун.

Сизнича халкына джан аврутган, ана тилини саклаганла калмай,
аны ёстюрген багалы адамларыбыз кёп болсунла.

Узак салам...


Прикрепленные файлы


Ana tilim meni cürek tilim ...

Форум  Мобильный | Стационарный