Расширенный поиск
19 Мая  2024 года
Логин: Регистрация
Пароль: Забыли пароль?
  • Ётюрюкню къуйругъу – бир тутум.
  • Эл тойса, тоймагъан, эл къойса, къоймагъан.
  • Ашына кёре табагъы, балына кёре къалагъы.
  • Иги джашны ышаны – аз сёлешиб, кёб тынгылар.
  • Къарт бла баш аша, джаш бла аякъ аша.
  • Юй ишлеген балта эшикде къалыр.
  • Адам боллукъ, атламындан белгили болур.
  • Къарнынг бла ёч алма.
  • Ашда – бёрю, ишде – ёлю.
  • Джауумдан сора, кюн кюйдюрюр, ётюрюкден сора, айыб кюйдюрюр.
  • Байлыкъ болгъан джерде, тынчлыкъ джокъду.
  • Тюз сёз баргъан сууну тыяр.
  • Джашлыкъ этмеген, башлыкъ этмез.
  • Адам бла мюлк юлешмеген эсенг, ол адамны билиб бошагъанма, деб кесинги алдама.
  • Адамны аманы адамны бети бла ойнар.
  • Келинин тута билмеген, къул этер, къызын тута билмеген, тул этер.
  • Уллу къазанда бишген эт, чий къалмаз.
  • Арбаз сайлама да, хоншу сайла.
  • Ариу джол аджал келтирмез.
  • Айтханы чапыракъдан ётмеген.
  • Ач къалгъандан, кеч къалгъан къолай.
  • Эртде тургъан бла эртде юйленнген сокъуранмаз.
  • Иги болса, тамадама – махтау, аман болса, меннге – айыб.
  • Насыблы элин сюер, насыбсыз кесин сюер.
  • Орну джокъну – сыйы джокъ.
  • Дуния мал дунияда къалады.
  • Къар – келтирди, суу – элтди.
  • Къонагъынгы артмагъын алма да, алгъышын ал.
  • Ариуну – ауруу кёб.
  • Бетинги сатма, малынгы сат.
  • Аууздан келген, къолдан келсе, ким да патчах болур эди.
  • Экеу тутушса, биреу джыгъылыр.
  • Сабийни джумушха джибер да, ызындан бар.
  • Игини сыйлагъан адетди.
  • Айран тёгюлсе, джугъусу къалыр.
  • Насыблыны баласы кюн кюнден да баш болур, насыбсызны баласы, кюн кюнден да джаш болур.
  • Айтхан – тынч, этген – къыйын.
  • Аджал соруб келмез, келсе, къайтыб кетмез.
  • Ата – баланы уясы.
  • Къарыусузгъа кюлме, онгсузгъа тийме.
  • Эрни эр этерик да, къара джер этерик да, тиширыуду.
  • Джарлы тюеге минсе да, ит къабар.
  • Сютню башын джалагъан къутулур, тюбюн ичген тутулур.
  • Бир онгсуз адам адет чыгъарды, деб эштирик тюлсе.
  • Аман адам этегингден тутса, кес да къач.
  • Дженгил джетерикме деб, узун джолну къоюб, къысхасын барма.
  • Игиге айтсанг – билир, аманнга айтсанг – кюлюр.
  • Билмегенинги, билгеннге сор.
  • Айтылгъан сёз ызына къайтмаз.
  • Босагъа таш юйге кирмей эди, тыбыр таш эшикге чыкъмай эди.
Страницы: 1 2 След.
ГЕНРИХ ГЕЙНЕ. Ёлмезланы Мурадин кёчюргенди., "Кийик шималда бир нарат сюеледи..."
 
* * *

Мен умут эте чыгъама,
Жаным, кюн сайын тангнга.
Къыйналама ингирде уа,
Тюбеялмайын cанга.

Тансыкълыкъ къысып, кече да
Жокъ жукъум, оюм нюрсюз.
Умутларымда, армауча,
Айланама мен кюндюз.

 
* * *

Майны аламат кезиуюдю,
Чиммакъ чагъып эриклик.
Мени жюрегим кирпилдейди,
Туууп биринчи сюймеклик.

Майны аламат кезиуюдю,
Булбул чюйюлдей жырымы,
Мен бюгюн анга айталгъанма,
Ачханма жюрек сырымы.
 
* * *

Кёкде, азчыкъ да тепмей,
Туралла жулдузла.
Бир биринден кёз алмай
Къарайдыла ала.

Шыбырдашалла сора
Бир аламат тилде.
Аны бир тил алим да
Айырмайды жерде.

Жулдуз тилин билгенме,
Ариуду ол керти.
Грамматикады энди
Сюйгеними бети.
 
* * *

Хар кёз жашымдан тууарыкъды
Тюрлю, тюрсюнлю да чечек.
Хар кючсюннген солууум а
Булбул жыр боллукъду кече.

Сюе эсенг, балачыкъ, айт да,
Берирме, гюл къоймай, санга,
Тюбер булбулну жырчыгъы да
Сени бла, жаным, тангнга.
 
* * *

Жиляй эдим мен тюшюмде –
Тура эдинг, жаным, ёлюп.
Алай сескенип уяндымда да,
Мен кёп сарнадым, тёгюлюп.

Жиляй эдим мен тюшюмде –
Алдай эдинг, жаным, мени.
Алай сескенип уяндымда да,
Жиляп ашырдым кечени.

Жиляй эдим мен тюшюмде:
Мени эдинг сен биягъы.
Алай уяндым да – жиляйма,
Тохтайма, жиляйма дагъы.
 
* * *

Жюрегим бир бек мудахды,
Жаз а жашиллеп чагъа.
Жерк аумасындан къарайма, –
Бир бийикди суу жагъа.

Тёбентин черек барады,
Жылтырай-жана кюнде.
Бир жашчыкъ чабакъ тутады,
Мёз кёлек юсчюгюнде.

Черекни ары жаны уа –
Тюрсюнлю оюу сурат.
Бахчала, юйле, малла да,
Сабанла да – аламат.

Къыз жыйын быстыр жууады,
Узая жарыкъ хархы.
Суу тирмен да мурулдайды,
Инжиле чача чархы.

Къалауур жаш айланады,
Къаланы аллын сакълап.
Кийими къызыл-алады,
Ол аякъ алады тап.

Ол шкогу бла ойнайды.
Сагъышлы къарайма мен.
Бир марайды, бир къояды, –
Ур, боша жюрегимден!
 
* * *

Тюпсюздю кече, къарангыды,
Улуйду, тохтамайды жел.
Агъач ичинде айланама,
Жюрек къайгъым болмайды сел.

Ма ол къалауур гытычыкъды,
Чыракъ жарыгъы да ауур.
Мен бу жол ары киралмазма, –
Анда бир уллуду дауур.

Сокъур ыннака олтурады
Гитче терезе аллында.
Адам эленирча бир зат а
Барды аны халында.

Жер тапмай хыны айланнган а
Жашыды къалауурну.
Кимге эсе да къыжырайды,
Кёрюкча солуйду бурну.

Урчукъ ийиреди мёлекча
Бир къыз а, жиляй кёзлери.
Сынсып бутуна къысылады
Агъач сакъчыны эгери.
 
* * *

О эт, къаргъанма да, уппа!
Тишириуну сёзю къуппа-
Къуруду, бош. Экеуленни
Бирге къошхан уппа – мени!
Андады жаз, андады кюн,
Сёзле уа бош, аяз, тютюн.


Къаргъан, къаргъан, кюн тиягъы,
Мен ийнанырма биягъы.
Изменено: elbars - 02.01.2022 18:42:09
 
* * *

Хау, насыпсызса сен. Мени отум да – кюл.
Инжиудю, жан тенгим, халсыз къадарыбыз.
Тамам тюзелмей жюреклерибиз, о бил, –
Инжиудю, жан тенгим, халсыз къадарыбыз.

Эки кёзюнг кюле, ала эринлеринг
Ышармишле сыза, ол токъ ёшюнлеринг
Кёгюрчюлеча къалтырайдыла ёхтем.
Алай кюнсюзсе, насыпдан, менича, кем.

Ышарыуунга къагъып бушуу чарсы,
Ачы жилямукъла бууадыла бирде.
Ол хор жюрегингде таша, жарыкъ жарсыу,
Ёллюк тюйюлдю, не этсенг да, ёмюрде.
 
* * *

Мен энди ачыуланмайма: кечдим санга,
Мени тюйюлсе энди, бой салдым анга.
Башхалагъа бу кюн жарыкъ – таза налмас,
Сени жюрегингде андан тамчы болмаз.

Угъай деп бош кюрешме. Тюшюнге кирип,
Сейир болдум жюрек тарлыгъынгы кёрюп.
Мухар жилян къаба эди жюрегингден…
Ачыйса, хау… билеме мен… кёргенме мен…
 
 
* * *

Кийик шималда бир нарат сюеледи
Кеси жангызлай къаяда.
Окъа гебенекча, къырпакъды юсю да,
Къалкъый, чайкъала аязда.

Узакъ къумладан а, юзюлмей, келеди
Анга кёрюмдю тюшюнде:
Жангыз да, мудах да, айбат да ёседи
Бир пальма мукал[1] юсюнде.





[1] Мукал - утес
 
* * *

Киршиди кече, жулдузсузду.
Ауур терекле къымылдай,
Узакъ атланнганма, барама
Терен агъачда жангызлай.

Умутларым а алдАлла,
Къуусам да жеталмай атда.
Сюйгениме учуралла
Эки да ёхтем къанатда.

Юрелле итле да. Къулла уа
Тюбейле чыракъ жандырып.
Ёргю отоугъа ашыгъама,
Насып чагъым къууандырып.

Гокка ийисли отоуда уа,
Салып бойнуна боюнчакъ,
Жаным бир ариу ышарады,
Кюледи, кереди къучакъ.

Жел аяучуз сызгъырады,
Былай сёлешеди эмен:
«Къайрыса, телибаш, къайры,
Сер умутунг бла сен?!»
 
* * *

Кёлюмде эдинг бу къырс да,
Чарс да жашауда. Сени
Жарыгъынг мууал болду да,
Къарангы жутду мени.

Сабийле къоркъалла дайым,
Ингирде ажашсала,
Къоркъууну кери къыстайла,
Къычырып жырлай, ала.

Кеч къалып, бир зат да кёрмей
Барыучума мен да жол.
Жырчыгъым бошчукъ эсе да,
Къоркъууну къыстайды ол.
 
* * *

Агъач ичинде айланама,
Кёлюм къозгъала да, жиляй.
Чыпчыкъ терекден чюйюлдейди:
«Неге къыйналаса былай?»

Сорсанг, къарылгъач айтырыкъды
Кёлюм былай нек толгъанын.
Ол дайым кёреди, биледи
Ол къыз жанчыгъым болгъанын.
 
* * *

Чабакъчы къыз, бир ариуса,
Кетме жагъадан узакъ.
Къатыма олтурчу, кел да,
Къолунгу да бир узат.

Ол бурма башчыгъынгы да
Сал жюрегиме, уна:
Ышанаса да, сан этмей,
Сен тенгиз толкъунуна.

Жюрегим тенгиз кибикди –
Шошая да, булгъана.
Тюбюнде – теренинде уа –
Бир талай инжи жана.
 
* * *

Жылла жылланы алышалла,
Халкъла, тайпала да кёрде.
Къурумагъан бир сюймекликди,
Кетмез жюрекден ёмюрде.

Сени кёралсам эди энтда,
Къалгъынчы жаным жукъланып:
– О, жаным, сюеме сени, – деп
Айтыр эдим тобукъланып.
 
* * *

Жангыз жилямукъ къалтырайды,
Алас этип, кёрмейме жукъ.
Узакъ узайгъан замаданды,
Огъан жарсыудан – жилямукъ.

Аны ол къадар эгечи уа
Эртте къуругъанды кёзде.
Ах, кёп жарсыуум, къууанчым да
Алай чачылгъанды желде.

Ариу къууанчым, бушуум да
Болгъан жулдузла да жиляй,
Эрип, жокъ болгъандыла энди,
Кетгендиле, танг чарсынлай.

Гъашик окъуна ажашханды,
Кетгенди жашлыкъ, умутлай.
Санга да, о кёз жаш, санга да
Заманды, – къуручу алай.
 
* * *

Жюрегим, сен нек жиляйса?
Кёлюнгю бош этме аз!
Къыш сыйыргъанны, инжилме,
Жаз къайтармайын къоймаз.

Къоркъма, кёл табарса энтда.
Къууанырса жашаугъа.
Жюрегим, сайла къайсын да,
Сюй айырмай, ол – саугъа.
 
* * *

Сен, бала, гюлчюкча ариуса,
Жарыкъса, тазаса, ингил.
Санга сюйюне олтурама,

Жаным биягъыча женгил.

Бурма чачынгы къууанып да
Сылар эдим, ариучукъ, мен,
Жашлай, тазалай да сакъла деп
Тилей, тийиншлисе да сен.
Изменено: elbars - 16.01.2022 18:29:51
 
* * *

Эки кёзю – эки накъут,
Эки сыйлы накъутду.
Ол кём-кёк кёк дуньяланы
Алгъан насыпды, къутду.

Жюрекчиги уа – далгюзюр[1].
Оту алай жарыкъды.
Анга ие болгъан къууанч,
Насып да табарыкъды.

Эки эрни – эки да лал[2],
Шашар кибик ингилди.
Очукъладан уппа юзген
Минг насыпдан игиди.

Ол байлыкъны иечиги
Онжетижыллыкъды.
Мен агъачда тюбеп къалсам,
Къызчыкъ къуру къаллыкъды.







[1] Далгюзюр - бриллиант


[2] Лал - рубин
 
* * *

Сени барды инжинг, налмасынг да,
Бош умутду ол кёбюбюзге.
Аладан сора – кёк кёзлеринг да…
Не керекди, о жаным, ёзге?

Ол эки иллезин[1] да, нюрлю да,
Акъылдан шашдырлыкъ да кёзге
Мен ийнар аскерле жибергенме…
Жан тенгим! Не керекди ёзге?

Ол эки кёзюнгю жилтиними,
Къыркъаууз от салгъанча кюзге,
Кюйдюргенди мени, ёлтюргенди? -
Не керекди, о жаным, ёзге?


















[1] Иллезин – кёк кёзлю
 
* * *

Насыпха тансыкъ болгъанды
Дюн-дунья, чагъады энди.
Кюн кёкде жарыкъ кюледи,
Насыплы май хош келгенди.

Булбулчукъ жарыкъ жырлайды,
Жырчыгъы татлы азапды.
Хар бургъан тауушчугъу уа
Жюрекге жашил суусапды.



















 
* * *

Жарыкъ кёзлери кечени
Къарайла жазгъы дуньягъа.
Гъашик ачытханды сени,
Гъашик кётюрюр биягъы.

Булбул жёгеде кирпилдей,
Татлы азабын башлады.
Жыры кёлюме жетгенлей,
Жаным биягъы жашнады.



















 
* * *

Жюрекни терен сыры
Зынгырдайды къылча.
Бир тёгюлчю жаз жыры,
Дуньягъа жайылчы!

Жаучу гюллеге кёкден.
Сен къууанчса, жырса.
Байрымгюлчюкге менден
Сен салам айтырса.
 
* * *

Жазны жарыкъ къарайла
Жашил кёзчюклери.
Мелеушеле[1] жыяма
Мен эрттенли бери.

Умут эте юземе,
Булбул а жашырын
Сырларымы жаяды,
Ариу тарта жырын.

Кёлюмдегин къалдырмай
Жайып къойду очукъ.
Санга ингил[2] сырым да
Баям болду, ачыкъ.





[1] Мелеуше - фиалка


[2] Ингил - нежный
 
 
* * *

Этегинг азчыкъ жетсе да,
Жайылып къанатларым,
Ызынгдан къысха тюшелле
Кёлленнген умутларым.

Сен бурсанг а, къадасанг а
Кёзюнгю кёклюклерин,
Амалсыз болады, бала,
Тапмай жюрегим жерин.
 
* * *

Бир хан жашап болгъанды,
Бир къарт эди, бир тар.
Адам къарап тоймазча
Ханбийчеси да бар.

Болгъанды бир улан да,
Жыры тахдан багъа.
Жумуш этип тургъанды
Улан ханышагъа.

Бу жыр былай айтады:
Уллу эди гъашик.
Хан аланы тутханды,
Ачыкъ къалып эшик.
 
* * *

Мелеуше гюлтен[1] иеме,
Агъачха саркъа эрттен.
Туманлы ингирликде уа –
Дайым байрымгюл гюлтен.

Не айтырыгъым келеди
Бу гюлле бла санга?
Сен кюндюз мени алдама,
Ингирде уа кел манга.























[1] Гюлтен - букет
 
* * *

Мудах къагъыт келгенди,
Алай жаным а хош.
Къояса энди. Сора
Бош къаргъанаса, бош.

Къагъыт узунуракъды,
Окъуп арырча кёз.
Угъай деген, о бала,

Къоратмайд анча сёз.
Изменено: elbars - 26.01.2022 21:49:47
 
* * *

Умут терегим чагъады,
Къуруйду заманында.
Чагъады, къуруйду сора.
Алайды жашау мында.

Аны эртте да билеме.
Алда жалан да – жара.
Бу акъылман жюрегим а
Кюледи, къаны бара.
Страницы: 1 2 След.
Читают тему (гостей: 1)

Форум  Мобильный | Стационарный