АХМАТОВА ЛЮБА
*****
Ауур сагъышдан жюрегим арыды,
Ахшам жулдузчукъ бийикде жарыды.
Кёремисе сен да, менича, аны,
Насып барына ийнанып, ышанып?
Санаймыса сен да узун айланы,
Жангыз ашыра къышланы, жайланы?
Ах, къайтсанг эди сен таулагъа узакъдан,
Къутулур эди жан булбулум тузакъдан!..
*****
Къышны биринчи «гюллери»
Тюшедиле сакъ чачыма…
Сени чакъырама бери,-
Къадар кюрешеди чырмап.
Айтаса артха къайтыргъа,
Мен кёрмейме аллай мадар.
Мен тапмайма сёз айтыргъа,-
Сени чакъырады къадар…
Кетесе къарай ызынга.
Алда – азаплыкъ кюнлери.
Къояса сюйген къызынга
Къышны биринчи «гюллерин»…
*****
Кюн кетеди таула артына,
Шахарны къучакълайды кече.
Баралмам ышара къатынга
Кесими да, сени да кече.
Кюн кетеди таула артына,
Сюймеклиг а кетемиди, айт?
Шыбырдайма, артха тартына.
Кечени жарыталмайды ай…
*****
Ариу сёзлени башха айтады,
Башха излейди жол жюрегиме…
Манга кертилигинг къайдады?..
Жарыкъ насыбымы сатдынг…Кимге?!
Биреу хайран болуп турады,
Сюймеклиги терен жаргъа тюрте…
Кёзлерингден сууукъ урады,
Сюймекликни тураса ёчюлте…
Кёзлериме башха къарайды,
Башха тилейди жаныма жылыу.
Менден кенгде жашау къалайды?
Менден кери кетгенди ышаныу…
*****
Кёз къарамынг къучакълай, ийнакълай,
Энтда къарайса, мени сынагъанча.
Буз ётюрюк мияла сыныкълай,
Шош жауунла бетими сылагъанча.
Сау дуниямы алышханма неге?
Хар кюнюмю элия жарытады…
Кюз жауунну сайладым нёгерге,
Ол жанымы жашаудан арытады.
Кёз къарамынг къучакълай, ийнакълай,
Энтда къарайса, мени алдарыкъча.
Жаш сюймеклиг а, мак юн таякълай!
Кюн таякъны аллынга атарыкъча…
*****
Кюз тюеди терезени, тюеди,
Жюрегим а жаннган отда кюеди,
Барысын да унутургъа сюеди.
Къадар аны умутуна кюледи…
*****
Эшитген, ангылагъан да этерме
Юйреннгенме алай жашаргъа.
Мен сыйрат кёпюрден да ётерме
Насыпны эшигин ачаргъа.
Жашырын жолланы да табарма
Жюрекни киритли юйюне,
Эшиги ачылырча къагъарма,-
Кёзлеринг къараса сюйюне.
Жюрегинг чакъырса, мен сезерме,
Сёз керекмейди – бары ачыкъ.
Насыбым алдаса уа, тёзерме,
Ачыуну татыуу да – ачы…
*****
Терсмеми? Тюзмеми? Билмейме энтда.
Бир умутум къайтмаздан кетгентда,
Ол алай алдагъанды мени,
Тау артына кетгенди энип.
Мен кесими ангыламай тургъанма,
Акъ насыпны узакъгъа учургъанма.
Акъ насыпны жюрегим тансыкълай,
Къар жауарын тилегенме, жиляй.
Нек жашадым дунияда ажашханча?
Нек жашадым акъылдан да шашханча?
Билмейме – энтда биз нек тюбедик,
Билмейме – энтда биз не зат этдик?
Тюнене, бюгюн да, тамбла да къалмай,
Жюрегимден жаханим отну алмай,
Къыш боранла алдыла жанымы,
Энтда жашайма, ачы жангылып…
*****
Сюймеклик оту жанды,
Жылыта жюреклени.
Ол не затха ышанды,
Кёз къамата жинклери?
Сени кесим ашырдым,
Къайры элтир жолларынг?
Кёз жашланы жашырдым,
Тийгенинде къолларынг…
Сенсиз болгъан дунияда
Энтда не зат излейим?
Жылыу кетген уяда
От къалай тиргизейим?
*****
Барама кетип,
Сенден узая – узая.
Барама кетип,
Насып азая – азая.
Барама кетип,
Къояма сени жангызлай.
Барама кетип,
Жюрегим да барады бузлай.
Барама кетип,
Кюнюм кечеден къарангы.
Барама кетип,
Ызымдан а – сени къарамынг.
Барама кетип,
Алайды мени амалым.
Барама кетип,
Къалгъанды бир аз заманым.
Барама кетип,
Кечермисе ол гюнахны?
Барама кетип,
Кире къоюнуна палахны.
Барама кетип,
Алай сюялмам башханы.
Барама кетип,
Жашыралмайын кёз жашымы…
***
Къалай тынчды сындыргъан,
Къыйнадыла жанымы!
Эшитгенме дау, тырман,-
Сёз айтмадым, жалынып.
Башым сагъышдан толу,
(Кюз кече уа – жулдузлу.)
Жилягъан биле болур,-
Некди жилямукъ тузлу.
Жилягъан биле болур
Жилямукъну татыуун.
Тангнга жукъусуз чыкъгъан -
Тангны къыйын атыуун.
Сынагъан биле болур,
Эки жолсузну кюйюн.
Акъ насыбым кетгенди,
Къоюп жашагъан юйюн.
*****
Кече къара кёлге ушайды,
Анда батханды жулдузум.
Жюрегими къайгъы ашайды,
Азабымы жолу узун…
*****
Жан аурутма манга
Атымы да сагъынма,-
Мен, жеталмай тангнга,
Ёчюлген чырагъынгма.
Кечени жарыта -
Жангыдан жаналмазма,
Кечени жылыта -
Жаннгандан къаналмазма…
Манга кюлмейди ай,-
Жаралыма, биледи…
Тюшюннген эсенг, айт:
Сюймеклик деген - неди?
*****
Этмеген гюнахымы ауурлугъу…
Жашауума кюн жарыгъы тиймейди.
Ай жарыгъын къара булут иймейди.
Минг сагъышым – минг шинжини урлугъу…
****
Сени унутур къарыу
Манга Аллах бермеди.
Сюймеклик – жюрек ауруу,
Тутду да,- жибермеди.
***
Озгъан кюнле, жулдузлача, кёзюмде.
Бир кетдим да, артха уа жол тапмадым.
Терси кёпдю бу жашауну тюзюнден,
Жашауунга мен танг болуп атмадым.
Озгъан кюнле, жулдузлача, кёзюмде.
Сенсиз къалып ташдан къаты болгъанма,
Жаным, саным ишленнгенча тёзюмден…
Алай, кёрсем,- къарамынгдан бугъама…
*****
Насыбым – мияла,
Къууанчым – къанатлы.
Сагъышым а – ачы,
Сагъышым а – татлы.
Жюрекге мудахлыкъ
Келиучюдю кюзде,-
Кёзюнгде окъулса,
Урунады кёзге.
Жылыуум жайыла
Кеченге, кюнюнге,
Буюгъа, уяла,
Мен кирдим юйюнге.
Ышанады терек,
Жаз келсе, чагъаргъа.
Ашыгъады черек
Тенгизге агъаргъа.
Ийнанады жаным
Сюймеклик барына,
Ол тазады, таза!-
Тауланы къарындан.
Жюрекден жюрекге
Жол тапхан – насыплы.
Жолсузлукъ сынасанг
Къыйынлы, азаплы.
Сюймеклик чырагъын
Жандырып – экибиз,-
Жюрекден жюрекге
Жол тапмабызмы биз?
Къууанчым – мияла,
Насыбым – къанатлы.
Сагъышым а – ачы,
Сагъышым а – татлы…
****
Кюн кёрмеген кюн кёрсе,
Кюнюнг къарангы болур.
Ит юрмей, тюлкю юрсе,
Жашау хыйладан толур.
Баш болмаса, аякъгъа
Тюз жол сайлар онг къайда?
« Хуржунлу жюзаякъдан»
Чыгъармы халкъгъа файда?
« Кесим» деген болмаса,
« Халкъым» деген чыкъмайды.
Андан болур: тюз жашау
Келирге ашыкъмайды.
***
Адамлыкъ таркъайды,
таркъайгъанча суула таулада,
Анасы баласын,
баласы анасын унутуп…
О сейир дуния,
ычхынырмы темир ауладан
Бу жюрек тазалыкъ -
Аллахны адамдан умуту?!
Харамлыкъ, туудура жилямукъ,
ёчюлте жашауну,
Сёзлени ачысы
жюрекни ачытып,
улутуп…
О сейир дуния,
ычхынырмы темир ауладан
Ол жюрек тазалыкъ -
Аллахны адамдан умуту?!
Дунияда бир киши да къалмаз
ёмюрлюк тереклей,
Ёлюмню чалгъысы
аманны,
игини да чалыр.
Ахшыны мураты уа къалады
таза череклей,
Таулада,тюзледе да,
билеме,
жолун ачалыр!
ДЖАЗ КЕЛИР
Жаз келир. Быллымда баллиле чагъарла.
Жел урса,гюллери бурула агъарла.
Жаз келир. Жылыуу жанынгы эритир.
Эсгериу юйюнгю ачылыр кирити.
Жаз келир. Кырдыкла ёсерле шууулдай,
Сен алдарса мени, кесинги да алдай.
Жаз келир. Узунчач жауунла жауарла,
Ёчюлген сезимле жангыдан тууарла.
Жаз келир. Келгенича кетер ызына,
Ол барыр заманны чархында къызына.
Жаз кетсе, къалырла сюймеклик тузакъла,
О алдама мени, кесинги да сакъла!
Бир адам да тыймаз заманны чабыуун,
Къыш жабар таулагъа гуржаба жабыуун…
ЭСИМЕ ТЮШЕСЕ
Шош атлай ингир келсе,
Ай булутха бёленсе,
Бийикден къарай кюлсе,-
Эсиме тюшесе…
Къар жауса, айта жомакъ,
Дунияны эте омакъ,
Тюшюме киресе сакъ,-
Эсиме тюшесе...
Басхан суу шууулдаса,
Жюрегими алдаса,
Кёрюне кёзге таза,-
Эсиме тюшесе…
*****
Терсни – тюзню излер заман озду – кетди.
Жашау череги сезимлени алды – элтди.
Энди манга къалгъаны уа – эсгериу,
Жау чыракълай, кечеден тангнга эриу.
Кёкге, жерге да табына, этдим тилек,
Тансыкълыгъынг хорлап, къайтып келирсе деп.
Тогъуз жайны, тогъуз къышны да сакъладым,
Сууукъ къарда гюлле ишлеп, къучакъладым.
О дуниям, суудан таза сюймеклигим,
О биринчи сезимимде кюймеклигим!
Мен тас этдим сени, къалдым къуппа – къуру.
Кесим къазгъанма кесиме терен уру.
Онгнган кюйюзча дуниям нюрсюз – кюнсюз.
Жашайды бюгюн жюрегим насып жюксюз.
Жашау, къадар да сыйырды сени менден,
Къарайбыз энди бир бирге, кюе, кенгден.
***
Сюймеклик – насыпды, къыйынлыкъды,
Жюрекге къууанч берген жарыкъды.
Сюймеклик – кюнден келген жылыуду,
Сюймеклик – къызыу отда жаныуду.
Сюймеклик – жайда жаугъан жауунду,
Сюймеклик – артха турмаз жауумду.
Сюймеклик – жанын берир нёгерди,
Сюймеклик – киши билмез элберди.
Сюймеклик – хорланмагъан аурууду,
Сюймеклик – жашау берген къарыуду.
Сюймеклик – сюймекликге дарманды,
(Сюймеклик – Къара ташны
жаргъанды.*)
Сюймеклик – душман оймаз къалады,
Алай бирде сынады – миялады…
Сюймеклик – жюреклеге асыуду,
Сюймеклик – къадар берген жазыуду!
--------------
* Къара таш – Гошаях – бийче Къаншаубийге
жиляй жаргъан таш.
*****
Жукъусуз кечеле, къайгъылы кечеле,
Сиз болгъансыз нёгер къызларым.
Жулдузлу кенглени суусабын ичире,
Тас этгенсиз кюнню ызларын.
Кюн тюшгенди, букъгъанды къая артына,
Уялгъанча жанып турургъа.
Барайым деп кёргенме аны къатына,
Ол а сюймейди эс бурургъа.
Жукъусуз кечеле,къайгъылы кечеле.
(Жулдузчукъ юзюлдю бийикден…)
Жюрекни кюйдюрген гюнахла кечиле,
Сюймеклиг а къала жюрекде.
СЕН КЕТСЕНГ
Ышаныуум къарыусуз,
Кюнюм, кечем жарыусуз,
Сюймеклик гюлюм суусуз,-
Сен кетсенг…
Тойла къобуз тартыусуз,
Ашагъан ашым – тузсуз,
Ичген сууум – татыусуз,-
Сен кетсенг…
Жюрегим да умутсуз,
Къарамым – мудах, мутхуз,
От жагъам – жарыкъ отсуз,-
Сен кетсенг…
Жылым – жанкъозсуз, жайсыз,
Кечеле – жарыкъ айсыз.
Менича сакълар къайсы,-
Сен кетсенг?..
Сен а кетесе узакъ,
Кетесе да къайтмайса.
Жюрегими жапсарыр
Бир хапар да айтмайса.
***
Акъ алмалача къуюладыла
Кёкден жулдуз сыныкълары.
Кёк къаяла да оюладыла,
Тауусулуп дуния жарыкълары.
Чууакъ кёкню жабып келедиле
Жангызлыкъны ауур булутлары.
Сени кёзлерингде ёледиле
Жалан жюрегими умутлары…
*****
Дарман эсе сюймекликни нюрю,-
Аурууума табылмады дарман.
Насыбымы къысхады ёмюрю,
Жан аурута билялмады заман.
Жюрегиме сыйынмагъан ауруу
Манга «саугъа» болгъанды ёмюрге,
Дунияда сынамайын жарыу
Жокъ къарыуум, кючюм да ёлюрге.
*****
Эшит, санга айтайым
Бу мудах сёзюмю:
Тас болгъанды жаным,
Таркъайды тёзюмюм.
Жол ызлайды жаным
Бу къарлы тюзледе.
Бошалгъанды, жанып,
Ийнаныу кёзледе.
Къычырады шошлукъ
Къар жаугъан элимде.
Жокъ манга болушлукъ…
Не болур кёлюнгде?
Жууапсыз соруугъа
Излейме жууап,-
Табарыкъча андан
Не гюнах, не сууап.
Мен санга айтайым,
Айтмай жокъ амалым,
Алдагъанды жайым,
Жюрегим жаралы.