ОКЪА БЁРК
Жомакъ
Узакъдамы, жууукъдамы,
Жашаудамы, жомакъдамы,
Эртте-эртте, бек эртте,
Чыпчыкъчыкъ жашап болгъанды,
Анасыча, танг эрттен
Чорбатдан жырлап болгъанды.
Ол жайны бир кюнюнде,
Жубана тургъанынлай,
Оймакъчыкъ тапды кюлде,
Жуууна тургъанынлай.
Башына кийди аны,
Къууанды, кёлге къарап.
Бёркчюгю кюнде жана,
Башлады былай жырлап:
«Ханны кийиз бёркю,
Мени окъа бёркюм!
Ханны кийиз бёркю,
Мени окъа бёркюм!»
Хан анымы эшитир,
Хан алаймы элгенир,
Къалтырай эринлери:
– Ой, бери, бери, бери!..
Тийре хахайдан толду:
– Атабыз, о не болду?! –
Деп, жетди кичи жашы,
Ийнагъы, кёзю-къашы.
Ызындан таматасы,
Жапсарады атасын:
– Ким эсе да, мен аны
Ичинде къоймам жанын!
Кергичибизге керирме,
Бир уруп, минг ёлтюрюрме.
...Терекге ау атдыла да,
Чыпчыкъчыкъны тутдула да,
Келтире келип, аны
Зинданнга къамадыла.
– Асмакъгъа ас! – деп ханны
Жашлары къадалдыла.
– Чыпчыкъгъа тауукъ ёлюм,
Ичейим шорпасындан!
Алайсыз кенгмез кёлюм!–
Деди Хан шапасына.
Шапаны жокъ амалы,
Жазыкъны бойнун тартды,
Билмей эдиле ала
Не кюн келлигин артдан.
Чыпчыкъчыкъ, къаны бара,
Жырлады бютюн жарыкъ:
«Аман къанымы кетердинг!
Аман къанымы кетердинг!»
Хан къычырыкъдан къырады,
Шапасын ашыкъдырады.
Чыпчыгъ а, тюгю бара:
«Аман тюгюмю кетердинг!
Аман тюгюмю кетердинг!» –
Дейди, ачыудан жара.
Чыпчыкъчыкъны къазаннга
Атдыла да, ол Ханнга,
Сау тийрени сагъайтып,
Жырлады, былай айтып:
«Сууугъем да,
Жылы этдинг!
Сууугъем да,
Жылы этдинг!»
Къан чабып кёзлерине,
Шапасын тюеди Хан.
Чыпчыкъны сёзлерине
Ачыудан кюеди Хан...
Жарлы Чыпчыкъчыкъ бишди
Алтын табакъгъа тюшдю.
Хан аны, жангыз къабып,
Эндирди тамагъындан.
Жанына тынчлыкъ табып,
Къарады табагъына.
Шорпадан да уртлады.
Къызарып уууртлары:
– Арыгъанма, бир кесек
Солуюм,– деди,– жатып.
Чыпчыкъчыкъ бютюнда бек,
Жырлады былай айтып:
«Ханны ичинде
Уя этдим!
Ханны ичинде
Уя этдим!»
Амалсыз болуп, базыкъ
Хан хыны-хуну турду:
– Жашларым, бирер къазыкъ
Алыгъыз! – деп буюрду.–
Кекирсем, чартлап чыгъар,
Темирден эди жаны.
Хайырсыз къанат къагъар,
Сиз къутултмагъыз аны!
Хан кекирди, чачыкъды,
Чыпчыкъчыкъ чартлап чыкъды.
Ой да, бош турама деп,
Чыпчыкъны урама деп,
Керилип, кичи жашы
Сермеген эди атасын?
Абзырап, Ханны башын
Тешгенди таматасы?
«Ханны кюлкюлюк этдим,
Жашларын бедишлик этдим!
Ханны кюлкюлюк этдим,
Жашларын бедишлик этдим!» –
Деп, учуп кетди Чыпчыкъ,
Ол батыр къанатлычыкъ.
1980, Элбрус эл