ЖАРАУЧУКЪЛА
*
Бала бахчалада неда школгъа энди жюрюп башлагъан сабийчиклени саулукъларына къайгъыра, дерсле да хайырлы ётер ючюн, арт жыллада дерслеге физминутка къошхандыла. Аллай физминуткагъа деп мен бир къауум жарау-физзярядка назмучукъ жазгъанма.
У с т а з. Жашчыкъла, арыгъанмысыз?
С а б и й л е. Хау!
У с т а з. Къызчыкъла, арыгъанмысыз?
С а б и й л е. Хау!
У с т аз. Сора ёрге турайыкъ,
Жарау оюн къурайыкъ.
*
Кокаларым булутланы чачсынла,
(Сабийле къолларын кётюрюп, онгнга-солгъа чайкъайладыла).
Жарыкъ кюнню ариу бетин ачсынла.
(Булутланы чачханча этедиле).
Какаларым, тайчыкълача, чапсынла,
(Жерлеринде чабадыла).
Жылтырауукъ кёлчюклени чачсынла.
(Ёрге-ёрге секиредиле).
Кокаларым, хайда, хайда,
Кюнню бетин ачыгъыз!
(Къолларын кётюрюп, онгнга-солгъа чайкъала, къол булгъайдыла).
Какаларым, хайда, хайда,
Кёл суучукъла чачыгъыз!
(Жерлеринде чабадыла, ёрге-ёрге секиредиле).
*
Къаламчыгъым арыгъанды,
Кокачыгъым арыгъанды.
(Сабийле къаламларын салып, къолларын алгъа созуп, бармакъларын жумадыла, ачадыла).
Солусун къаламчыгъым да,
Солусун кокачыгъым да.
(Сабийле ёрге созуладыла. Сора алгъа ийиледиле да, къолларын «къыйты» ойнатадыла, къалтыратадыла).
*
Туруп, жарау этейик,
(Сабийле туруп, жерлеринде атлайдыла).
«Бир» дейик, «эки» дейик.
(Къолларын къанат жаядыла, ёрге кётюредиле).
«Юч» да дейик, «тёрт» дейик,
(Къолларын къанат жаядыла, бошлайдыла).
Чёгейик, сюелейик.
(Къолларын алгъа этип чёгедиле, туруп, къолларын бошлайдыла).
*
(Устаз жарау оюнну башлардан алгъа сабийлеге бу назмучукъладан бирин айтыргъа боллукъду).
1
Жашчыкъла – къушчукъла,
Къызчыкъла – жулдузчукъла,
Арыгъанбыз биз дейик,
Жарау оюн этейик.
2
Биз жазгъанбыз, окъугъанбыз,
Дауур этмей олтургъанбыз.
Энди ёрге турайыкъ,
Жарау оюн къурайыкъ.
*
Биз, туруп, жарау этебиз,
(Сабийле туруп, жерлеринде атлайдыла).
Созулуп, кёкге жетебиз,
(Къолларын кётюрюп, созуладыла).
Ийилип, тиебиз жерге,
(Ийилип, къоллары бла полгъа жетедиле).
Сора, сюелебиз ёрге.
(Ёрге сюеледиле).
Жел ургъанча, чайкъалабыз,
(Ары-бери чайкъаладыла).
Бир кибик аякъ алабыз.
(Жерлеринде атлайдыла).
*
Къызчыкъла – урчукъчукъла,
(Бир жанына тёгерек айланадыла).
Жашчыкъла – хайнухчукъла,
(Бирси жанына тёгерек айланадыла).
Бурулалла, чык туралла,
(Къолларын кётюрюп, ёрге созуладыла).
Къарс къагъалла, къарс уралла.
(Къолларын къанат керип, чабы-чабы этедиле).
Жашчыкъла – илячинле,
Къызчыкъла – кёгюрчюнле,
(Сабийле учханилячинни, кёгюрчюнню эниклейдиле).
Тепсейдиле, тепсейдиле:
«Тойчулабыз биз!» – дейдиле.
(Тойчуланы эниклейдиле).
*
Жерибизде атлайыкъ.
(Сабийле жерлеринде атлайдыла).
«Бир», «эки» деп къатлайыкъ,
(Къолларын къанат кере, ёрге созадыла. Къол аязларын бир бирге уруп, къолларын энишге иедиле).
«Бир», «эки», «юч», «тёрт» дейик,
(Онгнга ийиледиле да, сюеледиле, солгъа ийиледиле да сюеледиле).
Къол, аякъ да ийлейик.
(Къолларын алгъа этип, чёгедиле, турадыла).
Биз жарау этдик сюйюп,
Дауурсуз олтурайыкъ,
Эсибизни биягъы
Дерсибизге бурайыкъ.
*
Жаза-жаза, арыгъанбыз,
(Сабийле къаламларын салып, ёрге турадыла).
Окъургъа да жарагъанбыз.
(Къолларын къанат кередиле).
Кюн да чегетге жетгенди,
(Кезиулеп, онгнга, солгъа бурадыла).
Агъачха барабыз энди.
(Жерлеринде атлайдыла).
Биз барабыз, биз барабыз,
(Жерлеринде тири атлайдыла).
Жыр айтабыз, харс урабыз.
(Къолларын къанат керип, чабы-чабы этедиле)
Жел булутланы чачады,
(Къолларын ёрге кётюрюп, ары-бери чайкъаладыла).
Кёкде илячин учады.
(Къолларын жайып, учхан къушну эниклейдиле).
Агъачха киребиз энди.
(Жерлеринде атлай келип, тохтайдыла).
Ол бурма терек – элменди.
(Къолларын акъырын кётюредиле).
Тюбюндегичик, баям да,
(Къолларын акъырын бошлайдыла).
Акъжегей къоркъакъ къоянды.
(Къоянчыкъны эниклейдиле).
Очукъ бизден элгеннгенди,
(Сабийчикле элгеннген къоянчыкъны эниклейдиле).
Ой, къачып барады энди!
(Классда ары-бери чабадыла).
*
(Бу назмучукъну айта, устаз кеси тийиншли кёрген жараучукъну этдиреди)
«Бир-эки» деп, «бир-эки» деп
Биз жерибизде атлайбыз,
«Бир-эки» деп, «бир-эки» деп
Жарауубузну къатлайбыз.
«Бир-эки» деп, «юч» деп, «тёрт» деп
Физзарядкачыкъ этебиз.
«Онг» деп, «сол» деп, «жер» деп, «кёк» деп
Чыпчыкъчыкълагъа жетебиз.
*
Бир кибик ёрге тургъанбыз,
(Сабийле жерлеринден турадыла).
Сора агъачха баргъанбыз.
(Жерлеринде атлайдыла).
Терекде эрлен кёргенбиз,
(Башчыкъларын ёрге этип, боюнчукъларын созадыла).
Биз анга кишиу бергенбиз.
(Бармакъларына дери созулуп, къолларын ёрге узатадыла).
Наныкъ, жилек да жыйгъанбыз,
(Ийилип, ишхилди жыйгъанча этедиле).
Ишхилдиден да тойгъанбыз.
(Ишхилди ашагъанча этедиле).
Сора жол жырчыкъ айтханбыз,
(Ёрге сюеледиле).
Агъачдан, солуп, къайтханбыз.
(Жерлеринде атлайдыла).
*
«Бир-эки» деп, сора «юч» деп
(Къолларын къанат кередиле, алагъа созуп, къысадыла, ачадыла).
Мен жарау эте турама.
(Ийилип, полгъа жетедиле, ёрге сюеледиле).
Физзарядкадады кюч деп,
Мен къышха отун жарама.
(Балта бла отун жаргъанча этедиле).
*
Физзарядкачыкъ – зауукъду,
(Сабийле жерлеринде атлайдыла).
Санларыбызгъа саулукъду.
(Чёгедиле, турадыла).
Бюгюлебиз, ийилебиз,
(Онгнга, солгъа бюгюледиле).
Биз жарау эте билебиз.
(Къолларын къанат къагъадыла).
*
Бал чибин зууу-зууу этеди,
(Сабийле зууулдап, «учадыла»)
Гюл талачыкъгъа жетеди.
(Тохтайдыла).
Ол гюлханийге къонады,
(Чёгедиле).
Бал татлы суудан къанады.
(Къош уушчукълары бла шаудандан суу ичгенча этедиле).
2007
