http://www.zamankbr.ru/node/689
«Закон жаш тёлюню ичгичиликден сакълаугъа алланыпды»
«Энергетик» ичгиле бизни тюкенледе сатылып башлагъанлы алай кёп заман озмагъанды. Алай къысха кезиуню ичинде рекламаны болушлугъу бла ала жамауатда, ол угъай, жаш адамланы арасында кенг жайылып къалгъандыла. Бу ичги адамны саулугъуна салгъан хатаны, аны юсю бла адам бу осал къылыкъгъа юйренип къалгъаны уа айтылгъанлай турады.
Ёсюп келген тёлюню саулугъуна къайгъырып, Къабарты-Малкъарны Парламентини депутатлары алкоголю аз болгъан тонизирующий затланы сатыугъа чек салыуну юсюнден законну къабыл кёргендиле. Быйыл 13-чю майда КъМР-ни Башчысы анга къол салгъанды. Бу документ не мурат бла жарашдырылгъаныны эмда аны энчиликлерини юслеринден Парламентни Социальный политика, урунуу эм саулукъ сакълау комитетини башчысы Зурият Бгажнокова айтады.
- Зурият Мухамедовна, законда нени юсюнден айтылады?
- Документде бу заранлы затланы розницагъа не заманда эмда къалайда сатаргъа эркин этилгени белгиленеди. Алкоголю аз болгъан тонизирующий ичгилени акъылбалыкъ болмагъанлагъа берирге уа ахырда жарамайды. Дагъыда аланы билим берген, саулукъ сакълагъан организациялагъа жууукъ жерледе, спорт объектледе, адамла аслам жыйылгъан культура тюбешиуледе сатаргъа эркин этилмейди. Былайда сёз лимонад, чай, кофе дегенча суусапланы юслеринден бармагъанын айтырыкъ эдим.
- Сиз кесигиз да медиксиз, профильли комитетге башчылыкъ этесиз. Бу законну уа къаллай ниет бла хазырлагъансыз?
- Аны жарашдыргъан кезиуде биз, тюрлю-тюрлю специалистлени чакъырып, ала бла кенгешип тургъанбыз, ол санда медикле бла да. Экспертле барысы да алкоголю аз болгъан тонизирующий ичгиле адамны саулугъуна, бютюнда жаш адамны, уллу заран салгъанын бирча айта эдиле.
Ол а не бла байламлыды? Бу сууланы чыгъаргъанла, ала суусапны къандырады деп, татыуларына ушатып, адамланы алдагъан этедиле. Аланы бир кёрген а, тохтаялмай, энтта ичериги келип турады. Алай тонизирующий затла химиялы затладан къураладыла, ала адамны жюрек-къан тамыр системасына, аш орунуна, жан тамырларына хата келтиредиле.
Кофеинни бла бал тузну къатышдырып этилген ичгиле адамны санларында сууну къурутадыла. РФ-ни Миллет стандартларына кёре уа, энергетиклени тышларында ала адамны санларына этген хатаны, аланы 18 жыллары толмагъанлагъа хайырландырыргъа жарамагъаны да аны ючюн белгиленеди.
Бу ичгиледе углекислота уа, алкогольну къаннга терк сингдирип, адамны эсиртип къоядыла. Этил спирт бла тонизирующий сууну бирге хайырланнган адам а къысха заманны ичинде ичгичи болуп къаллыгъына къоркъуулуду.
- Россейни башха субъектлеринде уа быллай законла бармыдыла? Ол республикада жашагъанлагъа къалай хайыр келтирликди деп ышанасыз?
- РФ-ни Федерал Жыйылыууну Къырал Думасыны къараууна тонизирующий ичгилени сатыугъа чек салыу жаны бла бир ненча документ берилгенин айтырыкъ эдим. Жарсыугъа, ала бюгюннге дери да сюзюлмегендиле. Алай бу затланы халкъны саулугъуна, бек алгъа уа ёсюп келген тёлюге, салгъан хатаны эсге алып, къыралны регионларында аланы сатаргъа эркин этмеген праволу актла жарашдырылгъандыла.
Сёз ючюн, бюгюнлюкде аллай документле Москвада, Москва областьда, Чечен Республикада, Ставрополь, Краснодар, Алтай крайлада, Чукот автоном округда, Тула, Калуга, Ростов, Нижегород, Астрахань областьлада эм башха субъектледе къабыл кёрюлгендиле. Биз да законну хазырлагъанда, аланы сынауларына таяннганбыз. Жууукъ заманда уа КъМР-ни Административ бузукълукъланы кодексине «энергетиклени» сатыугъа салыннган чеклени бузгъанланы жууапха тартыу жаны бла жорукъла кийирилликдиле.
Алай закон бла бирге уа жамауатда психотроп затланы хайырланыугъа къажау ниетлени жайыу артыкъда магъаналыды. Жаш адамларыбыз, аланы ата-аналары да «энергетикле» тютюнден, ичги затладан да къоркъуулу болгъанларын ангыларгъа керекдиле.
Хар адам да ёсюп келген тёлю ючюн жууаплылыкъны сезип, саулукълу жашауну ниетлерин жайыуда къолундан келгенни этерге тийишлиди. Республикада жашагъанла уа, бизни башламчылыгъыбызны ангылап, аны жашауда бардырыргъа болушурла деп бек ышанабыз.
КъМР-ни Парламентини пресс-службасы.