Bilal LAYPAN: DUNIYADA DJASHAGAN TAULULANI BARINA DA




БЮТЕУ ДУНЬЯДА ДЖАШАГЪАН ТАУЛУЛА!

БАГЪАЛЫ КЪАРНАШЛАРЫМ, ЭГЕЧЛЕРИМ!
Джангы джылыгъыз да огъур бла келсин!

Келигиз, бу Джангы джылдан башлаб, мындан ары хар заманда, бу къарачай-малкъар сайтда да, къайда да, ана тилибизде сёлешейик, джазайыкъ. Башха халкъланы адамларына айтылыр затны - орус, ингилиз, тюрк тилледе да айтайыкъ, къалгъан затны уа кеси тилибизде бардырайыкъ.

«Не уллу билимим джокъ, не уллу фахмум джокъ, не уллу усталыгъым джокъ, не уллу ачхам джокъ; миллетибизге джарарча уллу къуллукъда, оноуда да тюлме. Халкъыбыз сакъланыр ючюн мен не этейим?» дегенле да бардыла. Этеринг а — бирди: Ана тилингде сёлеш - халкъыбызны сакълауда андан уллу, андан иги иш эталлыкъ тюлсе.

Башха затха къарыуубуз джетмесе да, Ана тилибизде сёлеширгедамы джетмейди къарыуубуз? Халкълыгъыбызны сакъларыкъ эм уллу амалладан бири - Ана тилибизде сёлешиудю, джазыуду. Хар бирибизни да къолундан келлик затды ол. Миллет ангыбыз, эсибиз бар эсе, аны ангыларгъа керекбиз.

Тилни билмеген неда къарыусуз билген айыб тюлдю - айыб да, гюнах да тилибизни билирге излемегенликдеди. Бизнича, орус тилге кёчюб баргъан бир халкъ джокъду. Хоншулагъа огъуна къарагъыз - чечен чеченча, ингуш ингушча, адыг адыгча, ногъай ногъайча, абаза абазача - айтыргъа, уллу, гитче да - хар ким кеси тилинде сёлеширге кюрешеди. Биз а, тилибизни да биле тургъанлай, орусча джазаргъа кюрешебиз.

Таулу таулугъа орусча сёлешген - айыбды. Керек болмагъанлай, башха тилде сёлеширге, Сау Тилибизге ырыслайыкъ. Къалгъан халкъладан бизни башха этген, халкълыгъыбызны кёргюзтген - неден да алгъа - Ана тилибизди. Андан айырылсакъ - биз халкълыкъдан айырыллыкъбыз.

Бизни халкъ болмаса, Миллет Байрагъы (Национальный флаг), Миллет Тамгъасы (Герб), Миллет Орайдасы (Гимн) болмагъан халкъ джокъду. Созуб бармай, келген джылны ичинде, аны оноуун да этейик.

Кесини тилин къоюб, башха тилге кёчгенни чёб чакълы бир сыйы боллукъ тюлдю. Дуния мал ючюн, дининден-тилинден-джуртундан айырылгъан, аланы ауушдургъан - насыблы боллукъ тюлдю, эки дуньядан да юлюшсюз къаллыкъды. Аллахха таяна, кесибизни кесибиз сакъламасакъ, бизни бир киши сакъларыкъ тюлдю.

Багъалы къарнашларым, эгечлерим!

Аллах берген Хакъ ислам динибизге, бай тюрк тилибизге, мийик Кавказ джуртубузгъа тыйыншлы болайыкъ. Тыйыншлы болайыкъ динибиз-тилибиз-джуртубуз ючюн кюрешген, сермешген, ёлген ата-бабаларыбызгъа. Аланы кючлери бла, биз хазыргъа келгенбиз. Сакълайыкъ Аллах берген, нарт ата-бабаладан бизге кёчген, ала аманат этген байлыкъны - Динни, Тилни, Джуртну.

Аллах берген Къаламны, Китабны кючю бла, Хакъ джолда барайыкъ, джазыуубузгъа ие болайыкъ, джазыуубузну кесибиз джазайыкъ. Къара таныгъан, къара джайгъан Халкъладан болайыкъ. Халкъыбызны тюненеси, бюгюню, тамбласы да кесибизни къолубуздады. Аны унутмайыкъ. Барыбызгъа да Аллах болушсун.

ЛАЙПАНЛАНЫ Билал,
Къарачай-Черкес Республиканы Халкъ Поэти,
КЪарачай-Черкес Кърал Университетни сыйлы доктору,
Миллетлеарасы Тюрк Академияны сыйлы академиги

https://www.youtube.com/watch?v=UW-f3SasVJY Бу кюннге къалай джетдик биз. Биринчи кесеги.

https://www.youtube.com/watch?v=lXXM6IWa43g Бу кюннге къалай джетдик биз. Экинчи кесеги.

https://www.youtube.com/watch?v=Z1q5T6s8MX0 Бу кюннге къалай джетдик биз. Ючюнчю кесеги.

https://www.youtube.com/watch?v=tAZ2B2vdbUw Бу кюннге къалай джетдик биз. Тёртюнчю кесеги.

https://www.youtube.com/watch?v=ldjKB6mjsx4 Билал ЛАЙПАН. Джазкёл назмула.

Сергей Нарышкин обсудил актуальные вопросы с законодателями Карачаево-Черкесии

Одним из запланированных мероприятий в рамках визита Председателя Государственной Дума РФ Сергея Нарышкина в Карачаево-Черкесию стала его встреча с депутатским корпусом Народного Собрания. Встреча прошла с участием Главы КЧР Рашида Темрезова, Министра по делам Северного Кавказа Льва Кузнецова, спикера Парламента КЧР Александра Иванова, депутатов Госдумы РФ Михаила Старшинова и Николая Булаева.

... В рамках диалога Сергей Нарышкин поделился опытом работы с непарламентскими партиями, ответил, что готов рассмотреть личное сотрудничество или сотрудничество Комитетов Госдумы в плане проведения совместных мероприятий, связанных с провозглашенным в России 2015 года - Годом литературы, рассмотреть приглашение провести заседание профильного Комитета по туризму в Архызе, а также поспособствовать созданию правовой базы для официального сотрудничества Парламентов Карачаево-Черкесии и Республики Абхазии. Спикер Госдумы Сергей Нарышкин поддержал решение Главы Карачаево-Черкесии Рашида Темрезова о проведении в 2015 году в республике Года родного языка одновременно с Годом литературы, который в следующем году будет проводиться на федеральном уровне. "Рашид Бориспиевич делился своими планами, он рассказал о такой задумке, она очень правильная, и давайте друг другу в этом помогать", — сказал С. Нарышкин. С.Е. Нарышкин является председателем оргкомитета по проведению Года литературы в 2015 году. Он также откликнулся на приглашение региональных парламентариев, которые попросили его лично присутствовать на одном из мероприятий в Карачаево-Черкесии в следующем году во время Года родного языка в регионе. Спикер Госдумы РФ напомнил, что уже началась работа по формированию плана мероприятий Года литературы. Он отметил, что решение президента РФ о проведении в следующем году Года литературы является очень точным, "это особенно важно сейчас — литература и история часто идут рука об руку и являются одними из самых сильных инструментов в воспитании патриотизма, это сейчас очень и очень нужно"...

http://www.kchr.ru/news/detailed/18890/

Bilal LAYPAN

ДЖАНГЫ ДЖЫЛДА ДА ЭСКИ САГЪЫШЛА

Эки дунияны да джаратхан - Аллахды.
Бири ючюн башхасын атмам,
бу дуниягъа да табсыз сёз айтмам:
эки дунияны да джаратхан - Аллахды.

Къадар бизден болса да кючлю,
джашаргъа керекбиз алай -
эки дуниядан да юлюшлю
болурча. Джулдуз бла Ай

сын ташыбыздан да къарарча,
къарагъан кибик джети къат Кёкден.
Ёзге,
баш болургъа керекбиз — чыгъарча,
Ёлюм деген къуршоудан-чекден.

Ёлюм бла - неда - джаханюм бла
тауусулмазгъа керекди джол.
Тауусулмазгъа да болур ол,
джашасакъ - Китаб бла, Билим бла.

Джаны саулай джандетге кирирге
адам улугъа болмазмы насыб?
Джандет Юйню уа кеси ишлерге
ангысы-эси джетмезми аны?

Джандет джуртунда джандет Юйюн
ишлеялмагъан инсаннга -
ёлсе-къалса да джандет эшиги
ачылырмы? Ишеклиме анга.

Аллах берген динин, тилин,
джерин, ёзюн сакъламагъаннга,
джандет Джуртун джандет Юй этиб,
Миллет болуб джашамагъаннга -

Аллах къайтара да джандет джуртланы
бере турмазлыгъы — хакъды.
Берилгенни сыйлай, сакълай билмеген -
болалырмы адам да, халкъ да?!

Джурт, тил берилгенди бизге,
Ангы-эс берилгенди бизге,
Къалам, Китаб берилгенди бизге...
не керекди андан сора?

Дагъыда,
Джазыуубузну джазалмай эсек,
оноуубузну эталмай эсек,
Хакъ джолда баралмай эсек -
Сора,

барындан да къаллыкъбыз къуру.
Боллукъ тюлдю Джуртубуз, Элибиз да,
Къаллыкъ тюлдю динибиз, тилибиз да -
Башхалагъа боллукъбуз къул.

Къара таныгъанлыкъгъа, окъуб,
Китаб айтханны ангылаялмайбыз,
Анда буюрулгъанча, атлаялмайбыз -
тамблабызгъа къарайма къоркъуб.

Юлгю тюлдюле бюгюн не Шаркъ, не Баты -
харамгъа, гюнахха туралла батыб.
Барыр ючюн алгъа —
къайытыргъа керекди артха:
Ал Сёзге, Къаламгъа, Китабха.

Алайсыз,
къалыб джулдузсуз, Айсыз,
кириб чарсха-тубаннга -
кетерикбиз джардан-къаядан.

Болурму къайгъы андан уллу?
Анаяса этмей кесине Сёзню,
Къайры барады адам улу?
Барады къайры халкъыбыз да бизни?

Акъбайланы Окъубну джашы Исмайыл (Чокуна апенди) туугъанлы 140 джыл болады. Назму анга аталады.


Bilal LAYPAN

ЧОКУНА АПЕНДИ

1
Чокуна апендиден башланады
биринчи китабы Къарачайны:
«Ана тилинден» джайылады бизге
джарыгъы джулдузну, Айны.

Тамблабызгъа сала джол,
басма ишни да къурадЫ ол.
Динни, тилни, халкъны, джуртну да
сакълар джанындан болду ол.

«Хакъ сёз бла Акъ сёздюле
къутхарлыкъ адамны, халкъны...».
Билгени себебли аны,
кюрешди джайыб окъуу-билим.

Гаспыралыны сохтасы -
изледи кимге да игилик:
арада айрылыкъ тохтасын -
"Тилде, фикирде, ишде да — бирлик!"

Супий апенди Чокуна,
сен этдинг Аллахха къуллукъ,
аны ючюн джетди сеннге
ёлюм бла бошалгъан зорлукъ.

Элиблени ичинде
биринчи элиб болдунг бизге:
тюз болургъа юретдинг
диннге, тилге, адамгъа, джерге.

Къара таныгъан эмда джайгъан
Чокуна супийибиз бизни.
Шакай улу Хаджи да
бек багъалатханды сени.

Абдуллах шыйыхны нюрю да
этгенди санга нёгерлик.
Гаспыралыны да этгенсе разы:
Тилде, фикирде, ишде да — бирлик.

Джюрек разылыгъыбызны
биз да айта турабыз сеннге.
Кечгинлик бер, супий апенди,
кечиксек да, къайытабыз сеннге.

2
Кечгинлик бер, супий апенди!
Сен Кёкге джууукъ эте халкъны,
ангылатыргъа кюрешдинг хакъны.

Таяна китабха, къаламгъа,
джараргъа кюрешдинг адамгъа.

Къозгъай ангысын, эсин да,
миллетинги джуртун, кесин да
кюрешдинг къорургъа, сакъларгъа...

Алай а, ибилисге
кеслерин алдатхан джахилле,
имансызла берген балта бла, мычхы бла,
сен «сакъла, кесме» деген джашил терекни,
солургъа хауа берген терекни,
минг-минг джылны ёсген терекни
тамырындан кесиб атдыла.

Не этгин... Исса файгъамбарны да
ёз халкъындан чыкъгъан адамла
кердиргенлерин билебиз джоргъа...

Сени да аллайла тутдурдула,
джойдурдула, къурутдула.
Алагъа — налат берирча халкъынг -
хар бирини тукъумун, атын
къара багъанагъа такъсакъ...
Огъесе, аны хайырындан
заранымы озар? Къайдам...
Чокуна афенди,
сени кесинги, терегинги да
кесгенлеге не айтаса сен?

Иги кесегине аланы
Ибилис берген эди саугъа.
Артда уа, атыб чалдышха,
термилтиб алгъан эди джанларын.

Аллайланы итликлеринден
бютеу халкъгъа да джетген эди палах.
Алай а, бизни атыб къоймады Аллах -
ызыбызгъа къайтарды сюргюнден.

Алай а, ибилис джорукъдан, зулмудан
къутулгъандан сора да биз,
тирилталмай эсек Терегинги -
сора, алкъын, ангыбыз, эсибиз
китабда, къаламда тюлдю бизни.

3
Чокуна эфенди, сен юретдинг:

«Дин да, тил да, джурт да бериб,
бизни къауум этиб, джаратханды Аллах.
Аллах бергенни сакълАмау, айнЫтмау -
олду эм уллу гюнах».

Сен кесинг джашадынг алай -
Хакъны аллында бетинг къызармазча.
Халкъынг ючюн кюрешгенлей турдунг,
ол динсиз, тилсиз, джуртсуз да къалмазча.

Бюгюннгю имамла, афендиле
нек алмайдыла сенден юлгю?
Орус тилде берселе ауаз,
не айта болур ёсюб келген тёлю?

Эбзеланы Абюсюб болмаса,
сени джолунгда баргъан кёрмейме.
Динине, тилине къайытмаса халкъ,
аны сакъларыкъ неди — билмейме.

Каппушланы Ахия афенди,
джандетли болсун, тюшдю эсиме:
ол ушай эди сени кесинге,
энди Абюсюб хаджи къалгъанды джангыз.

Алай а, болмайым ассы:
заман тюлдю джассы -
алкъын халкъдан чыгъарла имамла,
чыкъгъан кибик алимле, шайырла.

Чокуна-эфендим, огъурлу тюрсюнюнг
Рашид чыгъаргъан китабдан да къарайды,
халкъынг джашайды, сен да джашайса,
келе тебрегенди сени кёзюуюнг -
бу джыйылыу да шагъатды анга,
Харун тукъумдашынг да шагъатды анга.
Дуния, ахырат да санга
энди кенгден кенг бола барлыкъла...

Барыбыз да разыбыз санга,
шейит болгъан Исмайыл Акъбай.
Ёмюрде да унутмаз сени,
сау-эсен болса халкъынг Къарачай.

БИЛЕМИСИЗ,

келе тургъан 2015-чи джыл - Къарачай-Черкес республикада Ана тилни джылы болгъанын?

2015 год - Год Родного Языка в КЧР

Ана тилибизге атала эсе келе тургъан 2015 джыл, биз да анга кёре атлайыкъ. Ана тилибизде биз сёлешмесек, биз джазмасакъ, Ана тилибизни биз сакъламасакъ, айнытмасакъ - ким сагъыш, къайгъы этерикдим анга?

Bilal LAYPAN

БЕЛГИЛЕРИБИЗ

«Кимди Чечен?».
Джууаб этеме мен:
Байсангурду чечен.

«Кимди Къарачай?».
Джууаб этеме мен:
Къарчады Къарачай.

«Дагъыстан а кимди?».
Шамилди Дагъыстан.

Хар халкъны белгили этген
джурт, халкъ белгилери болады.
Аллай белгилерибиз бизни:
Минги Тау, Къарча.

Bilal LAYPAN

ТИЛЕК

Тил билгеним, хали билгеним джокъ.
Тыш къралда манга болушур адам джокъ.
Умут эте эдим, джангыз, Аллахдан,
бу джол да бир къутхар деб, палахдан.

Палах а джете эди не ючюн?
Аллах буюргъан джолдан тайгъаным ючюн.
Дагъыда, уялмай, тилей эдим Аллахдан,
бу джол да бир къутхар деб палахдан.

Бу джол да къутхарды кючю уллу.
«Хакъ джолгъа къайыт, адам улу.
Чексиз тюлдю мени да тёзюмюм.
Унутма манга берген сёзюнгю...».

«Я Аллах, мен бир къарыусуз джан — кёресе,
Сенден не тилегеними билесе:
излемейме байлыкъ, къуллукъ не тёр.
Тилегеним джангыз бирди — иман бер,
мен таймай барырча джолунгда сени,
ибилис-шайтан хорламазча мени».

Bilal LAYPAN


САЛАМ АЛЕЙКУМ, ДЖАШ ТЁЛЮ
150 джыл болгъан Кърымшамхал Ислам-Бийни сёзю

«Юйге да игилик» деб келгенлЕ,
салам да, сый да бергенлЕ,
тирилир кибик ёлгенлЕ,
къууандырасыз сиз мени.

Болса да джылым джюз элли,
къартлыкъ, ёлюм да джокъ манга -
Къарча къургъан Элибизни
тургъаныгъыз ючюн джакълаб.

Нюрюн джулдузну, Айны
кёреме бетигизде.
Олийи Къарачайны
ышаннганды - ол да - сизге.

Мен да — туудугъу аны,
кёрсем юйюмде сизни,
Кёкге джетеди кёлюм:
сауду халкъы Къарчаны.

Ёсюб джетиб таулучукъла,
окъуу-билим алгъандыла:
халкъыбызны сакъларыкъ -
Китаб бла Къаламдыла.

Бек разыма сизге, бек.
Арабызда джокъду чек.
Мени къоркъууум кетгенди -
нарт тёлю ёсюб джетгенди.

Халкъны ашхысы, игиси
фахмулусу, билимлиси
келгенсиз бюгюн былайгъа,
айтылсын сизге Орайда.

Барыгъызгъа бере салам,
къайтарама мен джангыдан:
тюз болугъуз сёзюгюзге,
бек болугъуз джеригизге.

Айырылмагъыз Китабдан,
айырылмагъыз Къаламдан -
мадарыгъызны къадар эте,
болушлукъ келир Аллахдан.

Къараб турады Хасаука,
хар бир ёлгеннге, саугъа:
ёлген не ючюн ёледи,
сау а — не ючюн джашайды?

Къадау таш къараб турады,
эсни Къарчагъа бурады:
бармыды бизни Элибиз,
саумуду бизни тилибиз?

Сиз — ёсюб джетген тёлюбюз -
джууабсыз ол соруулагъа.
Барды Ангыгъыз, Эсигиз
Джуртну, Халкъны да къорургъа.

Салам алейкум, джаш тёлю,
эсге тюшюрген джаш тёлю
ташланы, агъачланы...
Биз барыбыз да чыкъгъанбыз
от келилеринден Къарчаны.

Сиз сауланы да къууандырасыз -
ёлгенлени да эте сау.
Ма аны ючюн хорлаялмазлыкъды
бизни миллетни душман-джау.

Унутмайсыз, унутмагъыз
мийикден келген хакъны:
Къалам бла Китабдыла
ёлюмсюз этерик халкъны.

Сизни кёре, джумшагъанды
къатыб тургъан таш кёлюм.
Хорлам кюнюбюз алдады,
салам алейкум, джаш тёлю.

Bilal LAYPAN

ДЖЫРЛАЙМА

Джарыкълыкъгъа келмесе да кёзюу,
джырлайма.
Къобан суу этеди эжиу.

Джырымы,
ийнакълаб, къатлаб,
таула туталла ёрге.

Хамзат шохум айтхан эди эртде
«таулу тюзде абыныр» деб.
Ол кертиге барама тюшюне.

Билеме,
таулуну абындыргъан тюз
не да
къобанны джутхан тенгиз -
ёмюрде да -
мени джырыма этмезле эжиу,
эжиу этген къой,
эркин сёзюме къоймазла тёзюб.

Шын тургъан сёздю назму,
шын тургъан джерди тау да.
Джерни тышына чыкъгъан ёзюдю тау.
Шайырны аллай ёзюдю сёзю.

Минги Таудан да эскиди, джангыды,
мийикди, акъды Акъ сёз.
Минги Таудан да мингиди Акъ сёз.

Таудан учуб тюшген тау суу,
тюзде барады бауурланыб-сюркелиб.
Акъ сёз а — Алифчады(Элибчады):
сюелгенлей джюрюрюкдю тюзде да,
джутдурлукъ тюлдю кесин тенгизге да.

Ол къуллукъ этеди джангыз Хакъгъа,
алай бла джарайды адамгъа, халкъгъа.
Джыгъылгъанны тургъузады ёрге,
юретеди кесича сюелирге, джюрюрге.

Джуртда Джангыз Терек - Тейри Терек -
Акъ сёзню(Алифни) джюз атындан, сыфатындан
бир тюрлюсю эди,
бир тюрлю кёрюнюую эди дуниягъа.

Аны кесерге боллукъ эдиле — кесдиле,
ёлтюраллыкъ а тюл эдиле:
Акъ сёзде эди джаны.
Аны себебли, Акъ сёз тирилтди аны.

Элибча сюеледи Джуртда Джангыз Терек,
андан башланады чегет.
Элибден — Акъ сёзден — башланады Эл.
Эркин сёзден башланады миллет.

Манга джетгенди кёзюу -
джырлайма.
Къобан суу этеди эжиу.

Кесим джууукъ болсам да
кёрге,
Джырымы,
ийнакълаб, къатлаб,
таула туталла ёрге.

Билеме,
джангыз терекнича кесселе да мени,
джаным Акъ сёздеди -
Ол къоярыкъ тюлдю ёлюрге мени.

Bilal LAYPAN

***
Кём-кёк чууакъды, тазады Кёк.
Тенгиз да рахатды, чайкъалмай.
Узакъда, уфукда агъаралла таула.
Джарлы джюрек, сен да къыйналма.

Кюн тюрленнигин сезесе, билесе,
аны ючюн ураса былай.
Билгич болуб джашаргъа юреннгенсе...
Кюн а ариуду къалай.

Джангы джылгъа тогъуз кюн къалгъанды

Цитата
Sabr пишет: Джангы джылгъа тогъуз кюн къалгъанды

Огъур бла келсин Джангы джыл барыбызгъа да!

Цитата
Сэстренка пишет: Цитата Sabr пишет: Джангы джылгъа тогъуз кюн къалгъанды Огъур бла келсин Джангы джыл барыбызгъа да!

Амин.

Предновогодние пожелания Светланы Алексиевич, нобелевского лауреата 2015 года:

"Я в последнее время часто повторяю: «Чтобы жить, нужен идеализм». И я бы пожелала всем мужества идеализма. Не забывать, какая все-таки прекрасная жизнь. Сама по себе жизнь. Научиться радоваться, что ты есть. Просто есть на свете. К людям нашей цивилизации, нашего века, нашего места эта радость все не приходит. Мы трудно ей учимся. Убивать — это у нас все еще нормально. И ненавидеть нормально. Ненависть нас не спасет. Только любовь спасет".

Bilal LAYPAN

НЕ ЭТЕРИКДИ КЕЛМЕЙ АХЫРЗАМАН?

Бир сагъыш келеди эсиме хар кюнде:
биз джашайбыз джерде сюргюнде,
джандетге талпый термиле,
къайытыргъа излей ызыбызгъа,
«джандет» атлы джуртубузгъа.
Алай а, ёлгенден сора тюл, -
болгъунчу топракъ, болгъунчу кюл,
джаныбыз чыкъгъынчы тёнгекден,
къайытыргъа излейбиз джандетге.

Биз -
Аллахны сюргюнюн да сынагъанла,
адамны сюргюнюн да сынагъанла,
темирлеге, къурчлагъа да чыдагъанла,
сау къалгъанла эминаладан, ёлетден
умут этгенлей джашайбыз джандетден.

Алай а келмейди эсибизге,
Джерни джандет этерге кесибизге.
Бир-бирибизни тонай, къыра,
джарыкъ кюнюбюзню этебиз къара.

Аллахны джаннетинде да билмедик джашай,
Джерде да адамлача билмейбиз джашай,
адамла болалмай эселе Адам,
не этерикди келмей Ахырзаман?

________________________________________

Джангы джыл а огъур бла келсин,
тюшюнмегенлени да тюшюндюрсюн

Bilal LAYPAN

ШАЙЫРНЫ (ПОЭТНИ) БОРЧУ

Кетгенлеге джууУкъ эте бизни,
ма Энтда бир джыл кетди,
ма Энтда...
Поэт а,
келликлеге къалЫр сёзню излей,
кечелерин да кюндюз этди.

Шайыр — шыйыхланы бир тюрлюсю,
джаралы халкъына себеб излей,
Меккягъа, Мединагъа барды, хадж да къылды,
файгъамбарны дорбунуна чыгъыб,
тангнга дери намаз да къылды.
Алай а,
эски сагъышладан, къоркъууладан
къутулалмай къалды.

Къууанырча джюрек,
анга ачылмады Кёк -
гюнахлары болур эди кёб.

Ёзге, андан - башындан
Хакъ сёз эннгенден сора,
Аны
Акъ сёз бла да айтхандан башха
не иши, не борчу барды Поэтни?

Bilal LAYPAN

ДЖАНГЫ ДЖЫЛ

Тенгиз да къалтырайды сууукъдан,
джылыналмай, чайкъалады тохтаусуз.
Сыйыт этелле чайкала да тохтаусуз,
джер да бузлагъанды сууукъдан.

Алай а кёреме: Акъ тауну этегинде,
Ата джуртха къайытхан кибик джырым,
къууанч сезим туудура джюрегимде.
акъ барс барады акъ къарны джырыб.

Джаным разыды Кёк берген ашына:
азан къычыргъанча, айтама сёзюмю да алай.
Кёлеккелери да тюше ташыма
къарайдыла Кёкден джулдуз бла Ай.

Джангы джыл манга башланады алай,
Кёк да, кёлюм да, назмум да — чууакъ.
Келген кетгенден боллукъча къолай.
кёзюм джетген джер бары да - акъ.

Джерде болгъан къайгъыланы барын
басханча кёрюнеди къар.
Джер къараб турады Кёкге,
бир иги хапар сакълаб андан.

Эртде-кеч болса да келликди ол:
Кёкден джерге къысха тюлдю джол.
Адам улу барады аллына аны,
тартыб ёрге Кёк берген джаны.

Джауады къар — чыммакъ акъ.
Тууады сёз — чыммакъ акъ.
Кёрюнеди сыннганча сууукъ,
ол къууанч хапар келгенча джууукъ.

Умут бла къарата ёрге,
Джангы джыл келгенди джерге.
Башха тюрлю боллукъду хар зат:
тохтарыкъды джерде уруш-къазауат.

Иги джора эте, кёллене,
Кёкге джууукъ болургъа кюреше,
Джангы джыл бла бир-бирин алгъышлай,
адам улу барады джашай.

ВЕРХНЕКУБАНСКИЙ
КАЛЕНДАРЬ КУЛЬТУРЫ
НА 2015 ГОД
(сост. Р.Т. Хатуев)
АС-САЛАМ АЛЕЙКУМ, БАГЪАЛЫ КЪАРНАШЛАРЫМ, ЭГЕЧЛЕРИМ!

Джууукълаша келген Джангы Джыл бла байламлы, талай сёз айтыргъа излейме бек сюйген халкъыма.
Иман-дин кючлю болсун, окъуу-билим уллу болсун, Китаб, Къалам дуния малдан баш болгъанлай турсун.
Аллах берген сыйлы хакъ динибизге, Минги Таулу мийик Ата джуртубузгъа, бай, субай Ана тилибизге, ата-бабаладан келген мингджыллыкъ тарихибизге — тыйыншлы болайыкъ.
Къазауатла, сюргюнле, эминала адам саныбызны аз этген эселе да — ангыбыз, эсибиз, къаныбыз, фахмубуз — бурунча, кючлюлей турады. Анга шагъатлыкъла керек эселе, келтирейик:
1.Бютеу дунияны эм уллу, эм онглу халкъларыны аууз чыгъармаларындан кем болмагъан — Нарт эпосубуз; тарих джырларыбыз, сюймеклик ийнарларыбыз, кюулерибиз.
2.Дин джаны бла айтханда: кераматлары бла дунияда эм онглу диндарланы тизиминде болгъан Абдуллах шыйых, Шакай улу Хаджи.
3.Миллет къралыбызны, Элибизни къурагъанла: Къарча, Алий улу Умар.
4.Миллет джигитлерибиз: Ачемез, Татаркъан, Къара-Мусса, Умар, Джаттай.
5.Илму джаны бла: хукукчу Эбзеланы Борис — Эресейни Анаяса Махкемесини юеси-юйлюсю.
6.Аскер джаны бла. Аскер башчыла: генерал Магометланы Солтан, аскер генерал Семен улу Владимир — СССР-ни, Эресейни да джаяу аскерлерини Башчысы-комутаны болуб тургъан.
7.Илму джаны бла: космосха-узайгъа кемелени учургъан Эней улу Тимур.
8.Адабият джаны бла: Кязим хаджи, Джырчы Сымайыл, назмучу Къайсын.

Бютеу халкъыбызны юсюнден айтханда уа:
1.джигитликге ким озгъанды бизни? Саныбызгъа кёре эм кёб - «Къралны джигити» атха тыйыншлы болгъанла бизбиз.
2.Урунууда уа ким чыкъгъанды бизден онглу болуб? Къазауатла, сюргюнле, эминала адам саныбызын аз этгенден сора да, таш башында да джашау эталгъан, къарачай тукъумлу атла, къойла, эчкиле, парийле къураялгъан, Минги Тауну башына да атла бла чыгъалгъан халкъбыз. Тизиб барыргъа боллукъду.

«Халкъ» деб бизни бир къауум этген, ёхтемлендирген — неден, неледен къуралады? Динден, Тилден, Джуртдан. Аланы джакълар, сакълар ючюн а, Миллет Эл — кърал, къраллыкъ — керек болады.
Бюгюннгюлюкде Миллет Элибиз болмагъаны себебли, Динибизге, Джуртубузгъа да къоркъуу тюшгенлей турады. Ана тилибизни уа тас эте башлагъанбыз. Дуния малны Китабха, Къаламгъа къуллукъ этдирмей, Китабха, Къаламгъа къайытмай — къара кючлени хорлаяллыкъ тюлбюз., кесибизни да сакълаяллыкъ тюлбюз.

Аллах айтса, келе тургъан джыл бу затлагъа халкъыбыз эс бурур, Миллет Элин да къурур, миллет ангысын, адам санын да ёсдюрюр джанындан болур. Бизни саныбыз талай миллион болса — сталинле-берияла-сусловла бизни кёчюраллыкъ тюл эдиле. Кёбню насыбы да кёб.

Огъур бла келсин Джангы Джыл. Аллах сакъласын, къорусун халкъыбызны. Ол - къадар этер ючюн, биз да - мадар этерге кюрешейик. Аллахдан башха илях джокъду. Аллахха къуллукъ эте, Ол берген динни, тилни, джуртну да сакълай, Тамблагъа таукел къарагъан къауумдан болайыкъ. Кёб къыйынлыкъдан ётюб, халкълыгъын тас этмей бюгюнлеге джетген халкъым, Аллах айтса, мындан ары да джашай барыр. Иман, билим, кюч, саулукъ барыгъызгъа да багъалы къарнашларым, эгечлерим.
03-12-2019
______________________

Бир-эки джылны мындан алгъа айтылгъаннга къошарым. Келе тургъан 2022 джыл иги джыл боллукъду. Коронавирусдан къутуллукъбуз. Къутуллукъбуз динибизге, тилибизге, джуртубузгъа, культурабызгъа, тарихибизге илиннген душманладан да. Халкъыбыз дуния малны сюргенни къоюб, илмугъа мыллыкъ атарыкъды, Китабха, Къаламгъа къайытырыкъды. Хар небиз да тюзелликди. Аллах айтса. Инша Аллах.

Цитата
Sabr пишет: Бир-эки джылны мындан алгъа айтылгъаннга къошарым. Келе тургъан 2022 джыл иги джыл боллукъду. Коронавирусдан къутуллукъбуз. Къутуллукъбуз динибизге, тилибизге, джуртубузгъа, культурабызгъа, тарихибизге илиннген душманладан да. Халкъыбыз дуния малны сюргенни къоюб, илмугъа мыллыкъ атарыкъды, Китабха, Къаламгъа къайытырыкъды. Хар небиз да тюзелликди. Аллах айтса. Инша Аллах.

Амин Аллах!