Nasib&Namis, мадар бар эсе, гюрге кюнден бир башха кюн - не барас, не орта, не байрым кюн башланса бу огъурлу иш.
1943 джыл Халкъыбызны джуртундан сюрюлген кюню - гюрге кюн болгъаны ючюн айтама.
Алай а, башха тюрлю сагъыш этерге да боллукъду: ол кюн ангылагъанбыз барыбыз да бир халкъ болгъаныбызны: тукъум айырмай, сыныф кёзден къарамай, бай.джарлы деб юлешмей, атеист, иманлы деб да къарамай, коммунист, коммунист тюлсе деб да къарамай, барыбызны да башдан аякъ джуртубуздан сюргендиле -
къарачай болгъаныбыз ючюн..
Тилибизден, джерибизден, тарихибизден да айыргъан эдиле. Тюрк халкъланы - къазахны, къыргъызны, юзбекни ичинде - тилибизни унутуб, тас болуб кетерикле деб тура эдиле. 600 кесек этиб, Сибирияны бузларына, Азияны къумларына чачханларында да, тас болмай, 14 джылдан Джуртубузгъа къайыта билдик.
Сюргюнде, ол палахда да, тас этмей, келтиргенибиз не эди? ТИЛИБИЗ ЭДИ.
Ма ол тилибизге къоркъуу тюшгенди бюгюн. Терслик балтада, сабда да - оноучулада да, халкъны кесинде да.
Тилни сакълар ючюн кёб зат керек тюлдю - ол тилде сёлеширге керекди. Джюрюмеген зат ёледи - тил да алайды. Ана тилибизде сёлешгенлей турсакъ, тил джашарыкъды, биз да джашарыкъбыз. Ана тил ёлгенлей а - биз да халкъча сакъланныкъ тюлбюз - ёллюкбюз.
Хоншула - чечен, къабарты, юнгюш - кеслерини тиллеринде чыкъырдатыб сёлешедиле, биз а - бир сёзню кесибизча, он сёзню орусча бардырабыз.
Аладанмы хомухбуз, къарыусузбуз, тилибизни сакъламай, орус тилли болуб кетерге? Не къыйынлыгъыбыз барды биреуню тилин, адетин, къылыгъын алыргъа?
Тилибиз - Аллах берген аламатланы бириди. Аны сакъламасакъ, башха затларыбызны да сакълаяллыкъ тюлбюз. Америкадагъы къарачайлыла - ингилиз тилли,, Тюркдегиле - тюрк тилли, Арабдагъыла - араб тилли, Орта Азиядагъыла - къазах, къыргъыз тилли болуб кетиб барадыла, Алагъа айыб этер мадарыбыз джокъду.
Айыб кесибизге этейик. Джуртубузда джашаб, орус тилли болуб барабыз. Дунияда халкъла бары да кеслерин сакъларгъа кюрешедиле. Кесин сакълау - Ана тилин сакълаудан башланады. Биз къарачай-малкъар форумда да - интернет джуртубузда да - орус тилде сёлеширге кюрешебиз. Былайда да къарачай тилде сёлешмесек, къайда сёлеширикбиз?
Nasib&Namis, бек сау бол. Бек иги тема ачханса. Къарачайлылыгъыбызны сынарча, бир тема.