ЛАЙПАНЛАНЫ БИЛАЛ (12. 04. 1955). САЙЛАМА НАЗМУЛАРЫ. БИЛАЛ ЛАЙПАНОВ (12. 04.1955). ИЗБРАННЫЕ СТИХИ.

Sabr 03.05.2014 16:26:58
Сообщений: 7254

2 0

"БИЛАЛ ЛАЙПАН. САЙЛАМАЛАРЫНЫ ЭКИТОМЛУГЪУ" китабны Юбилейиме хазыр этиб къояргъа таукел болгъанма: бир том - къарачай тилде, экинчи том — орус тилде.
Хазыр этген бла къалмай, окъуучу, джазыучу шохларым ала бла эм алгъа былайда шагъырей болсала, иги болур деб, оюм этеме.

___________________________

Мен, Лайпанланы Билал, 1955 джыл апрель айны онекисинде Къыргъызстанны Кок-Сай элинде туугъанма. Алай а, кесими туугъан элиме Къызыл-Къаланы санайма. 1957 джыл сюргюнден былайгъа къайытханбыз. Мен былайда ёсгенме, орта окъулну-школну да былайда битдиргенме. Тёбен элде, дуппур башында, атам-анам ишлеген къанджалбаш юйюбюз бюгюн да турлукъ болур эди, «ветхое жилье» атха чыгъарыб, ачха алыр ючюн, чачыб къоймасала.

Уллу эгечим Айшатны кючюнден, окъургъа-джазаргъа беш джылымда, школгъа баргъынчы, юреннгенме. Сёзлени бир-бирине тагъыб да, ол заманлада башлагъанма. Ол дефтерле эгечимде бюгюн да сакъланалла. Сабийлигими, элими тансыкълагъандан, ол къол джазмаладан бир къауум «назмуну» китабыма салыргъа тыйыншлы кёргенме – аланы тыш къарамлары не ич магъаналары сизни сейирсиндирмезликлерин билсем да…

Экинчи джанындан а - бюгюн назму джазаргъа тырмашханла, аланы джылларында мен да аладан иги джазалмагъанымы кёрюрле да, джазыучулукъ ишге бютюн да таукел болурла... Эртде айтылгъанды да, фахму бир процентди, къалгъан - къаджыкъмай кюрешиу бла келеди. Джазыучулукъ иш бла да - сабан иш блача, бичен иш блача, къаты кюреширге керекди. Сёзден башланнганды хар зат. Сёзге бек сакъ болургъа, уллу сый берирге юретгендиле, юретедиле бизни Кязим хаджи да, Джырчы Сымайыл да, назмучу Къайсын да. Акъсакъалларыбызгъа тыйыншлы болургъа кюрешейик.

Ответы

Sabr 05.12.2014 05:52:13
Сообщений: 7254

Bilal LAYPAN

АЙТАМА КЕЛГЕНДЕ ПАЛАХ

Гюнахларым да тюше эсиме,
айтама келгенде палах:
«Гитче от бла кюйдюрюб,
тюшюндюрюб,
Уллу Отдан сакълайды Аллах».

Кюрешеме басаргъа кёлюмю,
джетгенде къыйынлыкъ, палах:
гитче от бла кюйдюрюб, сагъайтыб,
Уллу Отдан къутхарады Аллах.

Кёл этеме кеси кесиме,
баргъан джолумда джетсе палах:
«Гитче от бла кюйдюрюб, тюшюндюрюб,
мени Хакъ джолгъа къайтарады Аллах».

Sabr 07.12.2014 05:49:26
Сообщений: 7254

Bilal LAYPAN

КЁЛЮМЕ КЪАРАЙ

Иги болалырмы кёлюм,
акъ болалырмы кёлюм:
«кёлюм» сёзню ичинде,
барды къара сёз — ёлюм.

УШАЙДЫЛА

Межгитни минарасына ушайды Акъ сёз,
Хакъ сёз а — аны минбарына.
Огъай, алай тюл.
Межгитни минарасына ушайды Акъ сёз,
Хакъ сёз а —
аны башында Ай бла джулдузгъа.

КЪАЧХЫ ЧЕГЕТГЕ КЪАРАЙ

Чапыракълары турсала да тюше,
къанатлылары кетселе да учуб,
къыяма къыш келирден алгъа,
къачхы чегетде барды бир ариулукъ.

Бар эди аллай бир ариулукъ
джуртубузда, халкъыбызда да
ноябрны экиси келирден алгъа,
ноябрны джетиси келирден алгъа,
зулму, сюргюн келирден алгъа...

Sabr 08.12.2014 04:08:18
Сообщений: 7254

Bilal LAYPAN

ТЮРЛЕНМЕЗ

Амантиш тишин тюзетирге да болур,
алтын суу ичириб,
кёзбау этерге да болур...

Кесин миллетчи, умметчи кибик да
кёргюзтюрге кюрешир,
бийин-иесин сёгюб да сёлешир,
кърал джорукъну къагъыб да сёлешир.

Алай а,
ийнанмагъыз сатлыкъны, тилчини сёзюне,
алданмагъыз аны алтын бояулу тишине,
эс ийиб къарагъыз къылыгъына, ишине.

Амантишни тюрленнгенликге тиши,
ёмюрде да тюрленмез къылыгъы, иши.

НЕ ИННЕТ БЛА?

Ким кютеди малланы,
ким — адамланы,
мен а — сёзлени.

Не иннет бла -
ма андады иш.

Sabr 09.12.2014 07:16:04
Сообщений: 7254

Bilal LAYPAN

БАЛ СЁЗЛЕ

Бал чибинлеча, учуб айланалла сёзле.
Назму четеннге джыйылгъынчы ала
табарыкъ тюлдюле тынгы-тынчлыкъ,
балларын да тюлдюле ашатырыкъ.

Аланы балларын ашаргъа излеген а,
бал сёзлени ёлтюрмей, илгиздик да этмей,
къауузларын бал джыккыргъа салыб,
бал чайкъай билирге керекди.

Сора ол акъ балдан бир джалагъанны да,
къашыкъ бла бир ашагъанны да -
иннети акъ болмай къалмаз,
тили да татлы болмай къалмаз.

НЕНГЕ БАЗЫБ?

Джазыуунгу — кесинг! — терсине джазыб,
дагъыда — бир айт! — ненге базыб
дау саласа башхалагъа?

Терслейсе Аллахны, адамны -
ангылагъан бек къыйынды аны.

Sabr 11.12.2014 04:56:14
Сообщений: 7254

Bilal LAYPAN

АРИТМИЯ

Джюрюшю бузулгъан джюрегим
кёбден бери къыйнайды мени.
Мени кесими къыйнайды джюрек.
Ритми — джюрюшю — бузулгъан назмуларым а
къыйнайдыла башхаланы — окъуучуланы:
анга къыйналама бек.

Алай а,
джюрегимчады назмум да мени -
не джюрегими, не назмуму
тюрлендирирге джокъду мадарым -
алай болур къадарым.

Дохтурла джюрегими, критикле назмуму
кюрешедиле тюрлендирирге.
Тюрлендиралмайдыла.
Алай джаратылгъанды джюрегим,
алай джаратылгъандыла назмуларым.
Не этгин:
къан бла кирген а — джан бла чыгъады джангыз.

Бир джорукъгъа бойсунмагъан джюрегиме да,
бир джорукъгъа бойсунмагъан назмуларыма да,
разы болгъан, болмагъан окъуучуларыма да,
критиклериме, дохтурларыма да -
барына да
«сау болугъуз» дей,
башха дуниягъа барама кетиб.

Бу дуния менден къутуллукъду,
назмуларымдан а — огъай.
Бир джорукъгъа сыйынмагъан назмуларым
окъуучуланы абындыра, тургъуза, къыйнай,
Хакъгъа, халкъгъа бёле эслерин,
ахырзаманнга дери турлукъдула алай.

Sabr 12.12.2014 06:33:25
Сообщений: 7254

Bilal LAYPAN

БАЙРАКЪ ЭМДА КЪАЛКЪАН

Эм кючлю окъ — къара сёздю джерде,
кеси да тиеди — эм алгъа — джюрекге.
Джюрекди адам рухуну къалкъаны.
Аны ючюн марайды Ибилис да аны.

Къара кючле къуршалаб джюрекни,
айыралсала аны джети къат Кёкден,
джюрек-байракъ, джюрек-къалкъан
джыгъыла тебрейди: не этсин адам?

Ма ол кёзюуде Акъ сёз джетеди,
джаралы джюрекге ол кёл этеди,
Буракъча, Кёкге чыгъарады аны,
къара кючледен къутхарады аны -
Хакъгъа тюбетеди аны.
Сора, тириледи адамны джаны.

Не къайытады уруш этер ючюн джерге,
не къайытмаздан къалады Кёкде.
Тейри адамынлай къалады адам:
джюреги — байракъ эмда къалкъан.

Sabr 13.12.2014 07:01:10
Сообщений: 7254

Bilal LAYPAN

ТЮБЕШИУ

Бир ариу къызны кёрдюм тюшюмде,
аны табалмай къыйналдым тюнюмде.
Анга атаб,
бир иги назму да джазгъанем тюшюмде -
аны да
эсге тюшюралмай, къыйналдым тюнюмде.

Ётдюле, кетдиле
джазым, джайым, кюзюм да..
Алгъынча джанмайды кёзюм да.
Къачхы кёкде турна тауушха
ушайды сёзюм да.

Бир кюн а...ийнанмагъанча бола кесиме,
ол къызгъа къалдым тюбеб.
Шын турду джюрек.
Ол назмум да тюшдю эсиме.

Къыркъ джылдан тюртюлдюм анга.
Манга — алтмыш, анга — джыйырма.
Туура тюшюмде кёргеним кибик.
Болдум акъылдан тюрленир кибик.
Энди мадар джокъ юйленир кибик.
Энди манга — ёлгеним иги.

Къач
мыдахлыкъдан толу бир къууанч
берди меннге.
Къалдым абызыраб.
Болдум — джашауум ётгенча зыраф.

Джукъ айтыб а, къалмам бедишге.
Ол кетди ёрге, мен — энгишге.

Sabr 14.12.2014 08:33:31
Сообщений: 7254

Bilal LAYPAN

ТЮЗ БОЛ

Джуртда Джангыз Терекча, тюз бол
Тейриге, тийреге да.
Межгит минарача, тюз бол
Кёкге да, джерге да.
Алифча-Элибча, тюз бол
Аллахха, адамгъа да.

Терекни джаныды элиб.
Элибге уа — джокъду ёлюм.
Джуртда Джангыз Терекни кесгенлеринде,
ол Китаб болуб къобханды ёрге,
Акъ сёз болуб джайылгъанды джерде.

Терекледе кёреме элиблени.
Элибледе — тереклени.
Сюелирге, тюз турургъа,
Кёкге, джерге да тюз болургъа
юренеме терекден, элибден да.
Юренеме терекден-элибден.

ДЖОЛДА

Терек бутакълада
алкъын джашил чапыракъла
джерге тюшген чапыракълагъа къараб,
аланы теблеб баргъанлагъа къараб,
нек титирегенлерин,
шыбырдаб да нек сёлешгенлерин,
не сагъыш этгенлерин
билеме да,
болалмайма,
болалмайма
джарыкъ.

Sabr 15.12.2014 08:44:54
Сообщений: 7254

Bilal LAYPAN

КЪАЙЫКЪ

Эрнин-бурнун джалайды къайыкъ,
джангур джаууб, джибитсе:
суугъа кирирге термиледи ол,
джюзерге да тенгизде алгъынча.

Тенгиз уруб атхан эсе да,
адам къоюб кетген эсе да,
къум джагъада джатады джазыкъ
не тюрлю хылымылыдан толуб ичи.

Аракъы, чагъыр шышала да бар,
ёлген чабакъла да бар,
бир тюрлю быстырла да бар -
къалай къутулсун ол аладан.

Джылтыргъан джелпек да къабыргъасында -
сыннган къанатыча къанатлыны.
Бир джазыу да барды къабыргъасында -
окъургъа къыйынды аны.

Къумдан чыгъалмай, къарайды джазыкъ
чайкъала тургъан тенгизге.
Къачан эсе да ол да анда
чайкъала эди тенгиз бла бирге.

Ол аллай къайыкъ эди,
сыналгъан кёб тюрлю къайгъыда:
кемелени да къутхарыучан эди,
анга махтау да айтылыучан эди -
анга — джан сакълаучу къайыкъгъа.

Энди уа джатады джагъада,
эсиргенле, итле чынгата юсюне...
Бир ёлген джигит тюшдю эсиме,
аны кеси бла, эскертмеси бла да
кюрешген итле да кёрюне кёзюме.

Бир айны кюрешдим тазалаб къайыкъны.
Эм ахырында чыгъарыб къумдан,
тенгизге ийдим...
Аны къууаннганы, чайкъала толкъунлада.
Къайытма дедим энди джагъагъа.
Кетди ташайыб кёзден.

Энди не джашырыу сизден:
ол къайыкъны — ШАЙЫР эди аты.
Къара кючле сындырыб къанатын,
быргъагъан эдиле джагъагъа.
Къара халкъ да, ангыламайын джукъ,
къара джагъыб кюреше эди анга.

Кёз туурадан тас болду къайыкъ.
Къара таныргъа излемеген къара халкъгъа,
Акъ сёзню бырнак этген къара халкъгъа,
Энди ол келмез бир да къайытыб.

Sabr 17.12.2014 07:02:37
Сообщений: 7254

Bilal LAYPAN

ИТЛЕ БЛА АДАМЛА

Итле чабалла, къабалла деб,
сейир боласа неге?
Итле чабмасала, къабмасала,
ма ол заманда болуренг хайран.

Ит итлигин этеди -
чабады, къабады.
Адам да
адамлыгъын этеди -
кюрешеди болмазгъа алача.

Адамны къабаргъа юреннген
итге уа неди мадар?
Къабаргъа юренннген итни уа
ургъандан башха джокъду мадар.

Бир кюн бир
ычхыныр ол чалдышдан, сынджырдан да,
дагъыда бир гюнахсызны къабар, ачытыр...
Къабаргъа юренннген итни
ургъандан башха джокъду мадар.

ТЕНГИЗ ТАЗАЛАЙДЫ КЕСИН

Тенгиз тазалайды кесин,
адамны кирин къайтара кесине.
Ийнанмагъан былайгъа келсин -
хар не ачыкъ кёрюнюр кёзюне.

Хылымылы затладан толуду джагъа,
ариулаб да келмезча къолдан.
Былай барса — бир талай джылдан
багуш тёбеча кёрюннюкдю джер.

Багуш тёбёде адамгъа уа
мёлекле да келмезле джууукъ.
Джангыз, От энер да Кёкден,
кюйдюрюр аны — къалмазча бир джукъ.

Тенгиз тазалайды кесин,
адамны кирин къайтара кесине.
Ийнанмагъан былайгъа келсин -
хар не ачыкъ кёрюнюр кёзюне

Sabr 18.12.2014 05:41:12
Сообщений: 7254

Bilal LAYPAN

СЁЗДЕН УЛЛУ...

Сукъланама композиторлагъа, суратчылагъа -
тылмач керек тюлдю алагъа:
ким да — кёзю-къулагъы болгъан,
джюреги сокъур, сангырау болмагъан -
сёзсюз ангылайды аланы.

Шайырны иши уа башхады:
ол джазады Ана тилинде.
Аны шийирин
адам улу ангылар ючюн, билир ючюн
ненча тилге кёчюрюрге керекди.

Алай а,
Сёзден баш боллукъ,
неда анга тенг боллукъ
макъам, сурат джокъду.

Сёзден (Хакъ сёзден, Акъ сёзден)
башланнганды адамны Адам болууу,
сюрюуню Халкъ болууу.

Сёзден уллу
сурат, макъам да джокъ:
«В начале было Слово,
и Слово было у Бога,
и Слово было Бог».

СЁЗде барды ЁЗ,
барды Ай бла джулдуз.
Сёзден уллу -
аны Иесиди джангыз.

АНЫ ЮЧЮНМЮ?

Къартлыкъ, ёлюм
келедиле кимге да, неге да:
джерге да, джердегилеге да,
таб джулдузлагъа да Кёкде.

Алай а, Кёкню кесине
джокъду къартлыкъ, ёлюм.
Аны ючюнмю тартады Кёк
бизни кесине былай?

Sabr 20.12.2014 05:57:30
Сообщений: 7254

Bilal LAYPAN

УША

Къууаныр орнуна
хар бир къайгъысыз кечеге, кюннге,
ачыуланаса сен неге, кимге?
Ёмюрлюк тюлдюле джаз бла джай,
джылытыб турмаз Кюн да былай.

Озгъан джангурну джамчы бла къуума,
тёгюлген къанны да къан бла джуума.
Эски джараланы ашландырыб турма -
алгъа къара, башны артха бурма.

Бир зат да кетмейди, билеме, эсден.
Тюз багъа бер тюзге эм терсге.
Алай а,
бюрсюкюнюнг бла, тюнененг бла тюл,
бюгюнюнг бла, тамбланг бла джаша.

Дертли болуб, джер тырнаб да турмай,
джанынг саудан ёлюб да къалмай,
ташдан чыкъгъан терекге уша,
къаягъа ёрлеген терекге уша,
Кёкге баргъан терекге уша.

КЪЫСХА ЁЗДАНЫ-БИОГРАФИЯСЫ ТАШНЫ

Къая кибик бир таш эдим къабыргъада.
Къарауулча къарай эдим къабырлагъа,
къарауулча къарай эдим саулагъа.
«Къарауул таш» эди атым да мени.
Багъалата эди халкъым да мени.

Не эсе да, джюрек тартды тёбеннге -
энгишгеде кёрюннген тюзге, кенгнге.
Сора, тая-тая, тюшдюм ёзеннге...
Сейирсиннген джокъду энди меннге.

Башым аз-буз кёрюне джатама сууда.
«Башын суугъа атхан Таш» - атым мени.
Алгъын орнума киши да къайтаралмаз,
алай а, халкъым сууда къоймаз мени.

...Айланадыла чыгъара джагъагъа.
Туз себгенле да бардыла джарагъа:
«Тауундан юзюлген бла кюрешиб,
не этесиз, керекди ол неге -
къоюгъуз суугъа батыб, ёлмеге».

Энди мен сирелеме джагъада.
«Джагъа таш» дейдиле элде манга.
«Тёнгереген таш» дегенле да бар.

Сюелеме суугъа, таугъа, кюнбетге да къарай.
Ким биледи, тамблам да болур къалай.

Sabr 22.12.2014 06:17:47
Сообщений: 7254

Bilal LAYPAN

АДАМ БЛА НАЗМУ

Адам
«А»-дан
джетгинчи
«Я»-гъа,
тюзелиб да
бошагъынчы
дуньягъа,
кетеди джашаудан.

Кетеди,
кетгенча къаядан.

Муратына джетгинчи -
айтырын айтхынчы,
этерин этгинчи -
тохтайды джюреги.

Бу назму да тохтасын алай.

Келишдириб
магъанасын, кебин,
къыйналмам джазыучуча:
зауаллы адамны джазыууча,
аныча,
бу назму да къалсын джарты.

САПАР БЛА СЁЛЕШЕМЕ

Ёзден улу,
Сёзден уллу,
Сёзден къарыулу
не барды дуньяда?

«Хакъ сёзден уллу
Хакъ сёзден къарыулу -
аны Иесиди джангыз.

Акъ сёз а -
къачан да -
иесинден уллуду,
къарыулуду:

Шайырдан
шийири кючлюдю.
Джырчыдан
ючлюдю джыры.

Къара къайгъы
басыб турса да шайырны,
Акъды сёзю аны.

Къара къайгъыла да
къаралталмайма Акъ сёзню.
Къара кюн да
Акъ сёзлей къалады ол.
Къара кийген иесинден
кючлюдю ол.
Джашауну акъ кийимиди
Акъ сёз.
Ёлюмсюз Хакъ сёзню
келечисиди Акъ сёз».

Sabr 23.12.2014 05:00:48
Сообщений: 7254

Bilal LAYPAN

АКЪСАКЪАЛЛА БЕРГЕН ДЕРС

«Би-сми-Лля́хи-р-рахма́ни-р-рахи́м.
Тюз сёзню джокъду арысы-бериси:
Къарачай адабиятны бёрюсю -
Лайпанланы Билал,
бу «дуаны» джюрегинге сал,
«Ара боранны» да саугъагъа ал»,-
деген эди Бабаланы Ибрахим,
Къайсын джазгъан къагъытны узата,
кесини китабын да къол салыб бере.

Барыбызгъа да Аллахды тёре.
Дараджасына кёре сёлешеди ким да.
Кетдиле Къайсын, Ибрахим да -
джандетли болсунла закийле.

Мени - адабият институтну бир студентин -
«къыяма кишичикге» ушатды Къайсын,
«къарачай адабиятны бёрюсю» деди Баба улу да.
Ала кесген багъадан уллу
сый, махтау да керек тюлдю манга.

Артхаракъда меннге
«Ёмюрлюк поэт» деди Халимат,
Нобель ёчге теджеди Чингиз.
Джюреклери — халал, чомарт,
тансыкъ болгъанма барына кемсиз.

Олжас а?
Унутургъа боллукъмуду билдиргенин
мени юсюм бла да тюрк дуниягъа,
Хакъ сёзге, Акъ сёзге да сюймеклигин:
«Ренессанс (Джангырыу) сезим сени назмуларынга, керти санатда болуучу юч ёлчели бир дараджаны-кераматны бергенди: тарих теренликни, чагъдаш кенгликни эмда келеджекни мийиклигин....
Тюрк халкъла бютеу дунияда тыйыншлы орунларын алыр ючюн, тюрк эсни-ангыны уятыргъа-джангыртыргъа кёб къыйын салгъанса.
Сени бютеу чыгъармаларынг, «Ас-Алан» журналынг да анга шагъатдыла.
Эм тыйыншлылагъа мен «джаса» дейме. Къазах тилде бу сёзню эки магъанасы барды: джаша эмда джарат (живи и твори).
Джаса, мени шохум Билал».

Кёкден келгенча, мийик сёзлеге
тыйыншлы да болмазма мен.
Закийлени джюреклери кенг
болгъаны ючюн айтхандыла алай.

Орусбийланы Фатима уа
«Тюрк поэзияны къартлыкъ джашы»
деб кюлдюрген эди мени.
Артда
«Старая юность тюркской поэзии» деб,
алим сёзюн айтхан эди.

Светлана Червонная уа мени
инсан, миллет хакъларыны ёкюлю этиб,
Къарачайны, Кавказны, бютеу Эресейни да
ёзденлигин, эркинлигин къоругъан деу этиб,
кёргюзтген эди...

Аллай сёзледен сора.
Хомухха да келмей таукеллик,
фахмусузгъа да битмей къанат
къалай къалыр?

«Телини эщигин махтагъан джабар»
деген сёз да келе эсиме,
«закийле умут этген шайыр болалмасам,
кёлюм чыгъар кеси кесимден»
деген къоркъуу да абызырата,
джашай келдим, джаза келдим.

Бир кертини билдим:
Адам — сёзюнден, халкъ — тилинден
билинедиле. Алагъа болмагъан сакъ -
болалмайды не адам, не халкъ.

Къара халкъны
къара таныгъан халкъ этген -
Хакъ сёз бла Акъ сёздюле.
Аланы харам этгеннни уа -
Аллах да этеди харам.

Динин, тилин
сакълаялса халкъ -
джашарыкъды болмайын талкъ -
джуртун да сакълаяллыкъды,
Элин да къураяллыкъды.

Дининден, тилинден чыкъса уа халкъ,
элинде, джуртунда турса да джашаб -
тас боллукъду,
башхалагъа аш боллукъду.

Муну ангылаб хар бир айдын,
сакъларгъа кюрешмесе халкъын -
къайдады аны айдынлыгъы,
къайдады аны адамлыгъы,
къара таныгъанлыгъы да къайдады?

Хакъ сёзден, Акъ сёзден айырсанг адамны,
Китабдан, Къаламдан айырсанг адамны -
ол боллукъду дуния малны къулу,
къарны бла, къарын тюбюню
къайгъыларында джюрюрюкдю къуру.

Айырылгъан Къаламдан, Китабдан -
боллукъду сюрюу, боллукъду хайуан.
Залимлеге боллукъду къул-къарауаш,
душманлагъа-джаулагъа боллукъду азыкъ-аш.
Хоу, залимлеге, душманлагъа урлукъду баш.
Бир-бирин а къырлыкъды, бёлюнюб къауумлагъа,
орча кибик эте сюрюучю да алагъа...

Хакъ сёзден, Акъ сёзден хапарлы адамла,
иманлары, билимлери да толу адамла,
къаламгъа, Китабха таяннган адамла -
борчлудула къутхарыргъа адамны, халкъны.

Менден тамадаланы, акъсакъалланы
бу эди манга билдирген дерслери.
Кёзден кетселе да кеслери,
кёлден кетмейди сёзлери аланы.

Ала къарагъанча манга,
ала кёл бергенча меннге,
мен да алай болургъа излейме
ызымдан келген тёлюлеге.

Мен да ол акъсакъаллача,
айтыргъа кюрешеме хакъны:
Къалам бла Китаб, Хакъ сёз бла Акъ сёз -
алАдыла къутхарлыкъ халкъны.
Алагъа къайтаралсакъ адамны, халкъны
борчубуздан чыгъарыкъбыз биз.

Sabr 24.12.2014 06:40:05
Сообщений: 7254

Bilal LAYPAN

ТЕЙРИ АДАМЫ - ТЮЛДЮ ХОРЛАННЫКЪ

Джыйын джанлыны чачхандыла,
къалгъандыла къуру къазакъ бёрюле.
Амантиш итле уа джыйын болуб,
бойсуна, база къонгур аюге,
чабадыла энди алагъа.

Табигъатда да,
джамагъатда да,
адабиятда да
ит джорукъгъа этеме сейир.

Итле эдиле кюрешгенле
Алийланы Умар бла,
Байрамукъланы Джаттай бла,
Орусланы Махамет бла,
Семенланы Сымайыл бла,
Байрамукъланы Халимат бла,
Батчаланы Мусса бла,
Къагъыйланы Назифа бла,
Орусбийланы Фатима бла...

Кетдиле ала — замансыз, ажымлы.

Къазакъ бёрюлени да кёрмейме энди,
улугъанларын эшитген болмаса -
элде джашаргъа мадар болмай,
чегетде, тауда айлана болурла.

Къайры къарасам да — итле:
иелерини чурукъларын джалай,
къалгъанлагъа аман тишлерин кёргюзте,
джыйын-джыйын айланадыла ала.

Итлеге къошулгъан бёрюлени да кёреме -
ёлгенлери ашхы эди андан эсе...
Шайтанлагъа къошуласа къалай,
Тейри джаратхан адам эсенг.

«Адамла бла джашаб, шайтанлагъа къалдыкъ»,-
деучю эдиле элде къартла.
Башха тилден сёз къошмай,
къалай таза сёлеше эдиле ала.

Къолларында — мынчакълары,
джанларында — бычакълары:
тарих къайнакъла, тил къобанла -
тауусулдула, кетдиле ала да...

Артха къалса да — аман къалыр:
кёб болгъандыла маскеле, итле.
Алай а, бёрю улууну эшитеме да
къайдан эсе да -
таудан, чегетден, джюрекден эсе да -
кёлюмю басама.

Джазама:
итни барды иеси,
бёрюню уа — Тейриси.
Тейри адамы тюлдю хорланныкъ.

Sabr 25.12.2014 05:21:40
Сообщений: 7254

Bilal LAYPAN

ДЖАША

Тенгиз юсю - акъ джелпекледен толу,
акъкъанат мёлекле тюшген кибик Кёкден.
Акъ дууадакълагъа да ушайдыла ала...
Къарайма, тута-тута къолум бла джюрекден.

Кёк - чууакъ, кюн да - джылы, рахат.
Тенгиз джагъа - меничаладан толу.
Этиб турма да дуниянгы ахырат,
джаралы джюрек, сен да бир солу.

Къайыкъла бла шош тенгизде джюзгенледе,
джокъдуму дейсе джюз тюрлю сагъыш, джарсыу?
Алай а, аланы къайгъыларын ала болур суу...
Айыб — джанлары саудан ёлгенлеге.

Джюрек, къайгъылагъа хорлатма кесинги,
къара тенгизде акъ джелпеклеге уша.
Джарсый, къыйнала билгенинг кибик,
къууана, ышара да билесе. Джаша.

Sabr 25.12.2014 05:26:20
Сообщений: 7254

Bilal LAYPAN

НАЗМУЛАРЫМА КЪАРАЙ

1
Бир-бир назмум
толусу бла ачыкъды
джангыз кесиме
эмда
Аллахха.

Джанымдан юзюб салгъанма анга джан.
Манга джан салгъан а — Аллахды.
Аны себебли, айтыргъа боллукъма:
Аллахны манга юлюшюнден
мен да юлюш чыгъаргъанма Сёзге.

Анга -
Аллах да разы болур деб,
этеме умут: алайсыз
ол — Акъ сёз болургъа
унамаз эди...

Хоу,
Аллах берген джанымдан
юзюб,
сёзге салгъанма джан:
Хакъ сёзча, Акъ сёз да
Аллахданды деб,
аны ючюн айтама.

Аллах берген джанымдан юзюб,
джан салгъан Сёзюм,
Аллахдан башха кишиге
къуллукъ этмез.
Аллах буюргъанча -
инсан, миллет хакъларын джакълай -
джашар эмда ёлюр.

2
Акъ сёзюм — Акъ бийчем
толусу бла ачыкъды
джангыз кесиме.
Сиз кёрген,
сизге кёрюннген -
тыш кийимиди джангыз.

3
назмуну атыды башы.

4
«Ишни аллы бла ахыры»
дейдиле. Эм алгъа -
назму джаза тургъан адам
айтхан болур эди аны.

5
кърал не бек ачыуландырды мени
«къысмагъыз джаулукъ,
киймегиз бёрк,
иймегиз сакъал» деб.

Бир-бир назмуму башына атарыкъма джаулукъ,
бир-бир назмума кийдирликме бёрк,
бир-бир сёзюме ийдирликме сакъал.
Эталлыгъын аямасын кърал.

Sabr 26.12.2014 05:29:56
Сообщений: 7254

Bilal LAYPAN

КЪЫЯМАТ КЮННГЕ КЪАЛМАГЪАНДЫ КЁБ

Узун тюлдю ёмюрю адамны.
Адам кеси да -
Аллах буюргъанча джашамай -
къысхартады, къыйын да этеди аны.

Кёзбау затлагъа ийиб эсин,
дуния малгъа, нафсына... хорлатыб кесин,
батыб харамгъа, гюнахха,
дагъыда дау салады Аллахха.

Джандетге тыйыншлы болалмай адам,
къысталгъан эди андан.
Джер джандетге да болалмайды тыйыншлы -
джокъду джюрегинде толу иман, тынчлыкъ.
Тонай, къыра, джаралы эте бир-бирин,
адам улу къайгъыда ашырады ёмюрюн.

Хайуанлыгъын, джаныуарлыгъын кёрсем аны,
«Аллах джаратхан болмазмы адамны»,-
дерим да келеди.

Аллах джаратхан джан
шайтаннга, ибилисге къул
къалай болады?!

Диним, тилим, джуртум, халкъым деб,
кюреше эсе ким,
Ала ючюн сермеше эсе ким -
инсан, миллет хакъларын джакълай эсе ким -
ёзден да, бий да, шыйых да — олду.

Уллуду тёзюмю Аллахны.
Джаратхан джанларыны кёрюб терсейгенлерин,
тюшюнюрге, тюзелирге береди мадар,
береди заман.
Джолну — джаханимге не да джандетге
кеси сайлайды адам.

Узун тюлдю ёмюрю адамны.
Дагъыда аны
кюрешеди джашаялмай рахат.
Болгъанча дуния, барды ахырат.
Анга да ийнанмайды адам.
Сора,
Не этсин келмей ахырзаман.

Джандетге, джерге да тыйыншлы
болмады эсе адам,
сора,
не этсин келмей ахырзаман.

Тохтамайды хайуанлыкъ, джаныуарлыкъ,
барады кёбейе мурдарлыкъ, тоноу.
Къыямат кюннге къалмагъанды кёб -
барыбызгъа да этилир оноу.

Sabr 27.12.2014 04:08:14
Сообщений: 7254

Bilal LAYPAN

КАВКАЗ

1.НАРТ КЪАБЫРЛАГЪА КЕЛТИРМЕЗМИ ДЖОЛУМ

Джабаль ан-Нурда къылсам да намаз,
турады эсде Ата джурт Кавказ.
Асыллагъа - шейитлеге, шыйыхлагъа -
сынла кибик, сюеледиле таула.

Этегинде Кавказ тауланы
кёреме мен нарт къабырланы.
Ёлеме неда сакъат болама деб къарамай,
къанларын, джанларын аямай,

сый-намыс ючюн, эркинлик ючюн,
хакъ ючюн, дин-тил-джурт ючюн
кюрешген, сермешген минги таулула
джатадыла ол нарт къабырлада.

Джети башлы эмегенле бла,
эки башлы къушла бла да,
темирле бла, къурчла бла да
сермешгенлЕ джатадыла алайда.

Таула алагъа дуа, джыр-назму эте,
сюеледиле, башлары Кёкге джете -
таулулары бла ёхтемленедиле ала,
таулары бла ёхтемленнген кибик таулула.
Бир-бирине тыйыншлыдыла ала.

Меккада, Мединада къылсам да намаз,
кёз аллымдан кетмейди Кавказ.
Тыйыншлы болуб джашауум-джолум,
нарт къабырлада табылса орун -

башха насыб тюлдю керек:
Кавказ дей кюкюрейди джюрек,
Кавказ дей, ары узалады къолум:
Нарт къабырлагъа келтирмезми джолум?!

2.КАВКАЗ

Джазсам да назму, къылсам да намаз,
Аллахдан сора, эсимде - Кавказ.
Ата-баба къабырла да — анда,
нарт-алан къалала да — анда.

Келе эсек да Адамдан-Хауадан,
халкъ болгъанбыз анда — таулада.
Аладанды бизде — мийиклик, беклик да,
тазалыкъ, ётгюрлюк, адамлыкъ, ёзденлик да.

Халкъ джуртуна къалады ушаб,
алайда туууса, ёссе, турса джашаб.
Бир халкъны бёл да экиге,
джарымын кёчюр да тюзге,
сора,
талай ёмюрден къара:
эки халкъ болуб турурла ала.

Динлери, тиллери турса да тюрленмей,
тюздегилени кёрюб, къалмазса илгенмей:
бет къанлары да башха тюрлю,
халилери да башха тюрлю.

Башха болгъанча тау бла тюз,
алада джашагъанла да башхалла алай.
Мийик джуртум, джан джуртум Кавказ,
сенсиз къалсакъ, болурек къалай?

Ата-бабаларыбызны
терлери, къанлары, джанлары да — сенде.
Ала атагъан джер-суу атла бары,
уллу къууанчдыла бюгюн да бизге.

Ие этерге кюрешгенликге
къайсы калак да былайгъа кесин,
Ана тилибизде джер-суу атлалла
Ата джуртубузну ёлчеси, чеги.

Аны ючюн кюрешедиле
джер-суу атларыбызны тюрлендирирге,
алай бла душманла излейле
ие болургъа джерибизге.

Ёмюрледен келген тарихибиз
сакъланады джерибизде эмда тилибизде.
Бизни джерсиз, тилсиз, тарихсиз да къояргъа
аны ючюн кюрешедиле итле.

Динибиз бла уа кюрешедиле нек?

Динибиз бла уа кюрешедиле нек:
Аллахдан башха илях джокъду дегени ючюн,
Аллахдан башхагъа къуллукъ этмегиз дегени ючюн,
тилигизни, джуртугъузну — къауумугъузну сакълагъыз дегени ючюн,
сыйыгъызны-намысыгъызны сакълагъыз, адам болугъуз дегени ючюн...

Бизни хайуан, джаныуар, манкъурт этерге кюрешгенле,
бизни динсиз, тилсиз, джуртсуз къояргъа кюрешгенле,
ангыбызны, эсибизни къурутургъа кюрешгенле,
тарихибизни - къум, кесибизни къул этерге кюрешгенле
ангыламагъан барды бир зат:
ала дуния мал ючюн этелле къазауат,
биз а — инсан-миллет хакъыбыз ючюн,
динибиз-тилибиз-джуртубуз ючюн.

Ала къалай хорларгъа излейле бизни,
бизни - ёрге тутханланы Китабны-Сёзню?
Тейри адамларын шайтан адамла
къалай хорларгъа этелле умут?

Джазсам да назму, къылсам да намаз,
Аллахдан сора, эсимде — Кавказ.
Кёз аллымда - ёлгенле, саула.
Кёкге джете адамла, таула...

Къарайма ары, къарагъанча Кёкге:
къарайла андан шыйыхла, шейитле.
Джазама назму, къылама намаз:
Аллахдан сора, эсимде — Кавказ.

Sabr 28.12.2014 06:13:57
Сообщений: 7254

Bilal LAYPAN

ТИЛНИ МИЙИКЛИГИ

Хапар
сюркеле келеди да,
турады ёрге,
бурула Акъ сёзге —
джыргъа-назмугъа.

Сюркелген сёз —
ол тюздю, хапарды,
сюелген сёз а —
тауду, назмуду.

Сюелген сёз,
шын тургъан сёз -
олду назму.

Акъ сёз — акъ тауду.

Тилни баш къусханыды
Акъ сёз.

Акъ сёз. бла ёлчеленеди
шайыр джюрекни ургъаны да.

Хапарны барды кенглиги, узунлугъу, теренлиги.
Мийиклик а Акъ сёзде барды джангыз.
Аны ючюн кёбдюле шайырла таулада,
мийиклик джаратады аланы.
Ала да джаратадыла мийикликни —
Акъ сёзню.

Сабий сюркеле келиб, турады ёрге.
Кёзю дуниягъа кенг ачылыб,
джангы джюрюб башлагъан сабийди назму.
Сабий ушайды назмугъа.
Сабийге ушайды назму.

Тилни ёрге тургъаны,
аякъ юсюне тургъаны,
баш къусханы,
Кёкге джууукълашханы -
олду Акъ сёз .

2
Хапар, джыланча, сюркелиб джюрюйдю,
Акъ сёз а, къанатлыча, учуб.
Къара сёз ушайды джерге,
Акъ сёз а — Кёкге.
Дуния сёз — джинденди,

Акъ сёз а — Тейриден.

Sabr 03.01.2015 07:52:25
Сообщений: 7254

Bilal LAYPAN

ТЫШ ДЖУРТДА

Тенгиз джагъада юйюм.
Тюб къаты — таш, баш къаты — агъач.
Алай а, азды къууанч.
Чайкъалады кёлюм.

Таш бла агъачдан болса да юйюм,
«Таш бла Терек» болса да сёзюм -
ол бир джагъадады кёзюм:
андадыла халкъым, элим.

Биргемедиле диним бла тилим,
аладан къалгъан — джалгъан, ётюрюк.
Джуртуму, халкъымы да кёлтюрюб,
келтиралсам эди бери -
ёмюрде да къарамаз эдим
ол бир джагъагъа, Тейри...

Басхан кючюк да турады къансыб.
Ол да джуртха болгъанды тансыкъ.
Мени къайытмазымы билгенле таулагъа,
келтирген эдиле аны саугъагъа.

Бир къадау таш барды бачхамда,
къатында да бир джашил терек.
Алагъа къарай джарлы джюрек,
тюшгенча болады джуртха.

Тенгиз джагъада юйюм.
Тюб къаты — таш, баш къаты — агъач.
Алай а, азды къууанч.
Тохтаусуз чайкъалады кёлюм.

Sabr 04.01.2015 05:32:35
Сообщений: 7254

Bilal LAYPAN

ЮЧЕУЛЕН ДЖАЗАБЫЗ...

Сезеди, эшитеди, кёреди джюрек:
эки имбашымда эки мёлек,
бир-бири бла да сёлеше, кенгеше,
сууабларымы, гюнахларымы
джазадыла тохтаусуз.

Кесим да джазама тохтаусуз
бютеу гюнахларымы, сууабларымы:
адамлагъа деб тюл,
Аллахха деб джазама аланы.

Адамлагъа деб джазгъанларымда,
тюзюн толусу бла айталмай,
бир тизгин, бир сёз болса да,
терс джазгъаным болады.

Аллахдан а бир джугъуму,
излесем да - джашыраллыкъ тюлме:
хар бир ургъанын джюрекни,
толусу бла этеме ачыкъ.

Мёлекле тюшюрелле къагъытха
хар бир гюнахымы, сууабымы.
Мен а ангылатыргъа да кюрешеме
нек этгеними аланы.

Аллахдан болса буйрукъ,
Анга деб джазгъанларымы,
не бек къыйын болса да,
адамлагъа да этерме ачыкъ.

Аланы окъуй, кесигизни да
этгенлеригиз тюшерле эсге:
менден да, кесигизден да
кёлюгюз чыгъаргъа да болур.

Сууаб-гюнах дефтерлерими
джазабыз ючеулен:
эки мёлек эмда кесим.
Эсим а, эсим
Къыямат кюнде айланады...

Sabr 05.01.2015 05:16:02
Сообщений: 7254

Bilal LAYPAN

КЮРЕШИУ

Суууталмайла кюйюб баргъан санымы -
чурумун табалмайла аны.
Иш тёнгекде тюлдю — джюрекдеди,
ауругъанын ангыламайла джанымы.

Дохтурла кюрешелле багъыб адамны санын.
Джанын а, джанын -
излеселе да багъалмазла ала:
джан бойсунады джангыз
Аллахха.

Алай а, адамда болмаса иман,
кетерге излейди Аллахына джан.
Ол бермейди адамгъа тынчлыкъ-тынгы,
тюшюндюрюрге кюреше аны.

Тюшюнмесе адам,
джан
къачады андан,
бурула да къарай тёнгегине,
кетеди Аллахына, Кёкге.

Адам болса харам,
анга
Аллах берген джан,
къалай болур халал?

Дохтурла кюрешелле къутхарыб санымы,
мен а кюрешеме къутхарыб джанымы.
Билеме иги:
джанымы къутхаралсам,
джаным да къутхарлыкъды мени.

Sabr 06.01.2015 03:52:58
Сообщений: 7254

Bilal LAYPAN

ДЖЮРЕК, ТАУУСУЛ АЛАЙ

Джашау адамны абызыратады къалай:
сынташлыкълагъа башлагъанма къарай.
Къоркъмазча болурча, таб, ёлюмден,
быллай бир арыгъанма неден?

Ёмюрлюк, ёлюмсюзлюк тюлдюле керек:
арыгъанды, джарылгъанды джюрек.
Излемесе да тюшерге къабыргъа,
излейди тохтаргъа, солургъа.

Джюрекге уа — аллай мадар джокъ.
Къалюбаладан ахырзаманнга дери
болгъан, боллукъ ишле да — бары,
джер, кёк, аладагъыла да — бары,
джашау, ёлюм да, дуния, ахырат да -
джашайдыла бары анда.

Сора, боллукъмуду тохтаргъа джюрекге?
Огъай — анга буюрулмагъанды ёлюрге:
тауусуллукъду ол бурула-кёче
Акъ иннетге-сёзге-ишге.

(Къара иннетге-сёзге-ишге
бурула тауусулгъан джюрекле уа -
не дерге боллукъду сизге уа?

Акъ джюрекде Аллах джашайды,
къара джюрекде уа — шайтанла, джинле.
Кимни, нени ийсенг джюрегинге,
ала оноу этелле сеннге,
алагъа этесе къуллукъ).

Къара кючле бла кюреше, сермеше,
кесинги Акъ иннетге-сёзге-ишге юлеше,
къуллукъ эте Тюзлюкге, Хакъгъа,
къара таныта адамгъа, халкъгъа,
джюрек, тауусул алай.

Sabr 06.01.2015 06:10:31
Сообщений: 7254

Bilal LAYPAN

КЪЫШ

«Я — кара Господня. Если вы не совершали смертельных грехов, Господь не пошлёт вам кару в лице меня!». Чингисхан

Джашыртын къабхан ит тюлдю
Тейрини къышы:
келеди,
узакъдан огъуна билдире хапарын.
Чыммакъ акъ болса да къары,
джанланы бАрына
излетеди ышыкъ.

Бир мазаллы акъ къуш къоннганча келиб,
джууукъ тауну да агъартханды къар.
Джаны саудан къалмазча ёлюб,
хар ким башына этеди мадар.

Джылы кийимин киеди халкъ,
чегет а — джайгъы кийимин да тешиб,
къоркъмагъанын билдиргенча къышха,
сюеледи, юсю-башы — джалан.

Чапыракъларын, къанатлыларын да
тюшюре эсге, сюеледи чегет.
«Аласыз - манга къууанч, джашау джокъ,
джыр, ауаз да джокъ манга аласыз.

Джап-джашил терек эдим.
Керек эдим
кийикге, джаныуаргъа, къанатлыгъа да.
Энди уа,
сын ташха ушайма...».

Былай айта эсе да, ким биледи, чегет.
Сын ташлача сюеледиле терекле,
къабырлагъа ушайды чегет.

Алай а,
джашыртын къабхан ит тюлдю къыш -
энеди ачыкъ
Кёкден джерге,
таудан ёзеннге.
Бёлмейди ол джамагъатны
къулгъа, бийге, ёзденнге.
Бай, джарлы деб да къарамайды.
Барыбыз да бирчабыз анга.

Хар ким хазырланнганына кёре
тюбейди анга.
Къыяма къышда Къыямат кюнню
эсге тюшюрген
бардыла халла.

Къымыжа болуб, сюеледи чегет,
ахырзаман келгенча джерге.
Сын къатхандыла терекле,
Къыяма кюн,
адамла тирилиб,
къабырларындан тургъанча ёрге.

Келеди гитче къыш, аман къыш
Уллу Аман Къышдан айта хапар.
Болгъандан, боллукъдан да айта хапар,
джауады къар.

Тауну, тюзню да джабады къар.

(Мени сагъышым а — тар:
гитче аман къышха да,
Уллу Аман Къышха да
хазырмыды Къарачай-Малкъар?!).

Sabr 07.01.2015 05:50:57
Сообщений: 7254

Bilal LAYPAN

КЪАЧХЫ ЧЕГЕТ

Келгенди къач.
Чапыракъсыз, къанатлысыз,
сын болуб, сюеледи агъач.

Чегетде терекле къач ала,
чапыракъсыз къалгъандан сора,
ушайдыла къыямат кюн адамлагъа.

Кёзбау джашиллик кетгенден сора,
болады ачыкъ агъачны агъачлыгъы.

Къарайма чегетде агъачлагъа -
не бек ушайдыла ала адамлагъа:

кими къысха, кими узун,
кими базыкъ, кими субай,
кими къынгыр, кими тюз,
кими бутакълы, кими бутакъсыз,
кими къуу, кими джашил,
кими кёгетли, кими къаратон,
кими къарт, кими джаш;

кими суу бойнунда,
кими таш башында,
кими башхала бла бирге,
кими къазакъ болуб, айры,
кими тикде, кими тюзде,
кими мийикде, кими алашада...

Тереклени джазыулары да
ушайдыла адамланыкъылана:
маджалларына алгъа джетеди ёлюм.

Джуртда Джангыз Терек а
тюшюреди эсге джазыуларын
Шыйыхны, Хаджини,
Джырчыны, Шайырны...
Таб, Исса файгъамбарны да тюшюреди эсге.

Келгенди къач.
Берекет, къууанч
кетгенди табигъатдан.
Къыяма къышдан, ахыратданча,
урады джел.
Къыямат кюн адам улуча,
тозураб юсю-башы,
бети саргъала, къарала,
сюеледи чегет.

Келгенди къач.

Sabr 09.01.2015 07:27:44
Сообщений: 7254

Bilal LAYPAN

АЛЛАХ КЕСИ АТАР МАНГА АТ

Тёнгегиме — талай он джыл.
Джаныма уа — минг-минг джыл.
Къалюбаладан бюгюннге дери
болгъан бары - эсимдеди мени.

Сюргюнде
Минг тогъузджюз элли бешинчи джыл,
онекисинде нисан (апрель) айны,
джагъасында Кок-Сайны (Кёк сууну),
Кок-Сай совхозну бачхасында
тёнгегим келгенди дуниягъа.

Джанымы уа къачан джаратылгъанын -
аны джаратхан Кючден башха -
билмейди бир киши да,
билмейме кесим да.

Кёкде джаратылгъан джанымы
джерде джюрюген тергеуле бла
ёлчелеген къыйынды:
тёнгекни ёлчеси — башха,
джанны ёлчеси — башха.

Алай а,
мен шайыр болгъаным себебли,
бир башха туугъан джылым да
болургъа боллукъду мени.

Мен билмейме къайсы тилде
сёлешгенлерин Адам бла Хауа.
Алай а, мен — шайыр —
туугъанма къарачай тил бла бирге,
эшта, ёллюк да болурма
аны бла бирге.

Юч туугъан кюнюм барды мени:
тёнгегими туугъан кюню,
джанымы джаратылгъан кюню,
тилими къуралгъан кюню.

Ючюсюню бирлигиди адам,
ючюсюню бирлигид шайыр.

Тёнгегиме кёреди джырым.
Джаныма кёреди джырым.
Тилиме кёреди джырым.

Тёнгек-Джан-Сёз.
Быладан къуралады Ёз.
Джер бла Кёкденди адам.
Насыблы, насыбсыз да болурму андан?

Джан тартады Кёкге,
тёнгек а — джерге.
Аланы байлаб тургъан а -
Сёздю.

Джер да, Кёк да,
джан да, тёнгек да,
джашау, ёлюм да,
дуния, ахырат да,
къалюбала, ахырзаман да
кёрюнедиле Сёзде.

Тёнгек бла джанны
къайгъыларын, къоркъууларын,
къууанчларын, джарсыуларын -
джашауларын
суратлайды Сёз.

Джан бла тёнгекча,
Сёз да бёлюнеди экиге:
Кёкден келген Хакъ сёзге
эмда
джюрекден чыкъгъан Акъ сёзге.
Алай а,
Хакъ сёз болмагъан джерде,
Акъ сёз да болмайды.

Хакъ сёздеди, Хакъ сёзденди
Акъ сёз да.
СЁЗдеди ЁЗ да.

Бу фикирге
мен кёб кере къайытама.
Айтама,
джашырмай джукъ:
Дин, Тил, Джурт -
ючюсюню бирлигиди Халкъ
Джан, Сёз, Тёнгек -
ючюсюн бирлигиди Адам.

Тёнгегиме — талай он джыл.
Джаныма уа — минг-минг джыл.
Джуртума да — талай минг джыл,
халкъыма да талай минг джыл...

Аланы сыйындыралсам Сёзюме -
шайыр дерге боллукъду меннге.
Къуллукъ этдиралсам а аланы Хакъгъа,
Аллах кеси ат атар манга.

Sabr 10.01.2015 05:00:21
Сообщений: 7254

Bilal LAYPAN

ДЖЮРЕГИМДЕГИЛЕ

1
Темиркъазакъ джулдузну джарыгъында,
Къарчаны Къадау Ташыны къатында,
Кёкге къараб, ант этеди къазакъ бёрю
Джуртда Джангыз Терекни дертин,
кесилген Тейри Терекни дертин
амантишледен, душманладан да алыргъа...

Аны бла бирге джалбарады Тейриге,
онг бер деб, Джангыз Терекни тирилтирге.

2
Бёрю улуу титиретеди кечени...
Мен тынгылайма, ангылайма аны -
мен да адамыма Тейрини.

Итни иеси барды, бёрюню уа - Тейриси.
Тейриге къуллукъ этгенле, Тейриси болгъанла
бир-бирибизни ангылайбыз биз.
Тейрини келечисиди Хакъ поэт джерде.

3
Кесилген Джангыз Терек да,
улуй тургъан къазакъ бёрю да,
тынгылаб тургъан Къадау таш да,
джана тургъан Темиркъазакъ да -
джюрегимдедиле, джюрегимдиле мени.

Sabr 11.01.2015 07:11:50
Сообщений: 7254

Bilal LAYPAN

НЮРКЪАНАТ ТАУУШ

Бу Тау бизни сакълагъанды келген джаудан.
Джаугъа бермем мен да аны джаным саудан.

Халкъны азатлай шайтанындан-итинден,
Европаны эм мийик межгитинден -
эки минаралы чыммакъ акъ Минги Таудан
къычырама азан.

Не ючюн къуралгъандыла таула джерде?
Бизни къаратыр ючюнмю ёрге?
Бизни джууукъ этер ючюнмю Кёкге?
Биз азан къычырыр ючюнмю аладан?
Бары да, бары да.

Хакъ сёзню айтханла тюбешген джерди Акъ тау,
Акъ сёзню айтханла тюбешген джерди Акъ тау.

Хакъгъа къуллукъ этген джигитле, шыйыхла, шайырла
тюбешелле былайда — ёлгени, сауу да.
Джуртубузну
ташы, тереги, ёзени, тауу да.
бирча багъалыдыла бизге.

Европаны къараб башындан,
Акъ таудан къычырама азан.
Минги Таудан Джабаль ан-Нургъа дери
Таула къатлайла аны.
Азан таууш кючлейди дунияны.

Нюркъанат таууш кючлейди дунияны -
джюреклерин, джуртларын да адамланы.
Джайылады Кёкню, джерни да джарыта.
Энеди Кёкден джерге,
чыгъады джерден Кёкге:
Аллаху акбар.

Sabr 12.01.2015 05:30:10
Сообщений: 7254

Bilal LAYPAN

СЫНАЛГЪАН ЗАТ

Ала кёре эдиле чегетни,
мен а — терекни.

Сакъларгъа чакъыра чегетни,
кесе эдиле терекни.

Терегин къойгъан кесерге,
чегетин да тюлдю къутхараллыкъ.

Терекде кёрмегенле чегетни,
чегетде кёрмегенле терекни -
сизден джетеди къыйынлыкъ,
сИзсиз келтирген къыйынлыкъ
терекге, чегетге да.

Сёзюгюз да -
ётюрюк, кёзбау, керексиз...
Чегетни къалгъанын терексиз
кёре тургъанлай,
сиз кимге, неге тартасыз Орайда?

Аюню кёре тургъанлай кесин,
нек этесиз ызлагъанча ызын?
Не бет, не ёт, не фахму джокъду сизде...

Ассы бола Кёкге,
сынджыргъа, тегенеге, сюекге
ауушдуруб Эркинлигин,
итге бурулгъан бёрю,
Къара багъанагъа
такъмазмы сени Тейри?

Чокуна афендини
«Сакъла, кесме!»,-
дегенине да къарамай,
Джуртда Джангыз Терекни кесиуден
башланнган эди
чегетни къырыу, къурутуу да.
Тирилиуюнден терекни
башланныкъды тирилиую чегетни да.
Мен ма аны ючюн этгенме ант
Джуртда Джангыз Терекни тирилтирге.

Бош кюрешесиз мени терилтирге
кюмюш сынджырыгъыз, алтын тегенегиз бла,
кёкюрегигизде да ибилис такъгъан
къалайларыгъыз бла.

Мен «къара» дейме къарагъа,
«акъ» дейме акъгъа.
Къуллукъ ючюн къул болмайма мен,
дуния малгъа сатылмайма мен,
къуллукъ этеме джангыз Хакъгъа.

Мени джуртдан айырыргъа боллукъду,
джашаудан айырыргъа да боллукъду,
Хакъ сёзден, Акъ сёзден а — огъай.
Иймандан, Тилден
ёлюм да айыраллыкъ тюлдю мени.
Алагъа тюз тургъанымды, бек болгъанымды
эки дунияда да юлюшлю этерик мени,
ёлгенимден сора да тирилтирик мени.

Ол затха
тюшюндюредиле мени,
кёллендиредиле мени,
ийнандырадыла мени,
юретедиле мени
Кязим хаджи бла Джырчы Сымайыл.

Читают тему (гостей: 1)

Форум Мобильный | Стационарный