Поэзия кёчюрюлемиди / переводима ли Поэзия?

Поэзия кёчюрюлемиди / переводима ли Поэзия?

Sabr 25.08.2012 18:18:41
Сообщений: 7254
Александр МЕЖИРОВ:

И вновь из голубого дыма
Встает поэзия, - Она
Вовеки непереводима -
Родному языку верна
.
Азат 27.08.2012 17:52:06
Сообщений: 999
"ЖЫРШЫ СЫМАЙЫЛ"
(Халық атаған атым)


Шықтым көкке самғап ұшып,
Биіктен қарап дүниені көрдім.
Мен естімеген дауыс қалмады,
Бұл өмірге "ғажап,тамаша",- дедім.

Келген еді сонда бір кез:
Бүкіл әлемге айтып жеткіздім сөзімді,
Қарачай тілді сыйлы еттірдім,
Қарачай жырын кеңінен естірттім.

Амал не - жазу бұйырды,
Ұшқанда қанатым айырылып сынды,
Еремін деп сезімнің жетегіне,
Құлап түстім терең сайдың түбіне.

Мен - зығыры қайнаған құйындағы қиыршық,
Жазу диірменінде езілген бүртік...
Еңбегім - халал, ал өзім - харам,
Жат етеді мені көрінген түртіп.

Көңілімді басқан жалғыз зат:
"Жыршы Сымайыл" деп, халқым қойған ат,
Өліп кетсем де ол атым қалар,
Халықтың аузында жырым сақталар.
Изменено: Азат - 27.08.2012 22:19:38
Telma 27.08.2012 18:10:32

0 1

интересная тема...
Sabr 28.08.2012 03:41:13
Сообщений: 7254
СЕМЕНЛАНЫ СЫМАЙЫЛ

"ДЖЫРЧЫ СЫМАЙЫЛ"
(Халкъ атагъан атым)


Чыкъдым кёклеге учунуб, учуб,
Мийикден къараб дунияны кёрдюм.
Мен эшитмеген таууш къалмады,
Джашаугъа "сейир, тамаша", - дедим.

Манга келгенед аллай бир кёзюу:
Джумлай аламгъа айтдым сёзюмю,
Къарачай тилни сыйлы этдирдим,
Къарачай джырны кенгнге эшитдирдим.

Алай не келсин - джазыу буюрду,
Учхан къанатым сыныб къуюлду,
Бош ышаннганем джазыу джибине,
Тёнгереб тюшдюм аякъ тюбюне.

Мен - шайтан джелде бурулгъан зыгъыр,
Джазыу тирменде эзилген бюртюк...
Къыйыным - халал, кесим а - харам,
Бырнак этдиле кючлюле тюртюб.

Бир кёл басханым джаб-джангыз бир зат:
"Джырчы Сымайыл" халкъ атагъан ат,
Ёлюб кетсем да ол атым къалыр,
Халкъ ауузунда джырым сакъланыр.

ПЕВЕЦ СЫМАЙЫЛ
(присвоил имя мне народ)


Взлетев отважно, я поднялся в небеса,
И с высоты увидел мира краски.
И все вселенские я слышал голоса,
И эту жизнь назвал прекрасной сказкой.

Беседовал со всем подлунным миром я,
Была пора, как искрометный танец:
Язык наш карачаевский прославил я,
Весь мир запел мой гимн: «Эльбрус-красавец»...

Но, что поделать? отвернулась вдруг судьба,
В зените славы мне подбили крылья,
Нить тонкая судьбы, я разорвал тебя,
Под ноги пал безбожного насилья.

Бесовский ветер, как песок, крутил меня,
Измолот, как зерно, под жерновами.
Творенья приняты, а сам отвергнут я
И оклеветан подлыми словами.

«Певец Сымайыл» - присвоил имя мне народ,
Одно лишь это радует без лести,
Уйду - оно в веках меня переживет,
В устах народа сохранятся песни.

перевел Н-М. Лайпанов

"ЖЫРШЫ СЫМАЙЫЛ"
(Халық атаған атым)


Шықтым көкке самғап ұшып,
Биіктен қарап дүниені көрдім.
Мен естімеген дауыс қалмады,
Бұл өмірге "ғажап,тамаша",- дедім.

Келген еді сонда бір кез:
Бүкіл әлемге айтып жеткіздім сөзімді,
Қарачай тілді сыйлы еттірдім,
Қарачай жырын кеңінен естірттім.

Амал не - жазу бұйырды,
Ұшқанда қанатым айырылып сынды,
Еремін деп сезімнің жетегіне,
Құлап түстім терең сайдың түбіне.

Мен - зығыры қайнаған құйындағы қиыршық,
Жазу диірменінде езілген бүртік...
Еңбегім - халал, ал өзім - харам,
Жат етеді мені көрінген түртіп.

Көңілімді басқан жалғыз зат:
"Жыршы Сымайыл" деп, халқым қойған ат,
Өліп кетсем де ол атым қалар,
Халықтың аузында жырым сақталар.

перевел на казахский АЗАТ
Sabr 28.08.2012 03:43:58
Сообщений: 7254
Азат, къарнаш,

керти атынгы, тукъумунгу джазсанг иги болур.
Джырчы Сымайылны казахчагъа кёчюрген биринчи адам сен болурса.
Джаса.
Майтри 01.09.2012 18:41:28
Сообщений: 1578
Кёбюсюне, къыйын болур кёчюрюргке, бютюн да Джырчы Сымайылча джаза билген поэтлени. Алай а, бир-бирлени уа кёчюрюлген назмулары орус тилде ариууракъ болуб да къалады. Нек десегиз, аллындан да магъанасы, хауасы мы дейим.., орусчагъа бек келише болур эди назмуну. Эски назмулада халкъны кесича бир тюрлю, тарихде къалгъан халиси барды, аны къыйын болады кёчюрюрге. Бюгюнгю поэтлерибиз а, сюйселе, сюймеселе да, ол "тилде" джазалмайдыла, нек десегиз, биринчиси - кёбюсюне, ол хал аз болгъанды миллетде да - джуукъ кёллю бола тургъанлай, адамны сыйын да кёре билген, зат... экинчичи - биз орус китабланы окъуб ёсгенбиз, анга кёре джаза болурла поэтле да.
Сёз ючюн, орус китабла ингилисге кёчюрюлселе - тыш къраллада бек сюйюб окъугъандыла (Толстойну, Тургеневни, ...) - ала кеслери тыш къралланы литературасын окъуб, аны сюйюб, тилине да сингиб, адамла къайда да бирча болгъанларын сезиб, анга кёре джазгъандыла. Сора орус фолклорну уа къыйын боллукъду "ариу" кёчюрюрге, керти, кёллери бла ангыларча башха тилде окъугъан адамла да.

Жизнь прекрасна, когда творишь её сам (с)
Sabr 04.09.2012 05:12:14
Сообщений: 7254
Bilal LAYPAN


СЮРГЮНДЕ КЪАРАЧАЙ ДЖАШЧЫКЪ БЛА АНАСЫНЫ УШАКЪЛАРЫНДАН
(Сойкъырымны-сюргюнню къуру ал эки джылында (1943-1945) огъуна, акъыл-балыкъ болмагъан 22 минг къарачай сабий къырылгъанды).

Къаура отда терк къайнаялмайды шай,
Сабий къараса да кёз алмай.
- Къайдады ол сен айтыучу Къарачай?-
Сорады джашчыкъ чырт тёзалмай.

Къуру чоюнну да ала къолуна,
Анасы олтурады джууукъ.
- Кёб турмай бирге чыгъарыкъбыз джолгъа,-
Джууады бетин джыламукъ.

Айтады, бетин джашыра джашындан:
- Ёсе кир дженгил, кетерикбиз.
Джандет деген олду джерни башында -
Анда биз джашау этерикбиз.

Къууанч да, насыб да сакълайла алда,
Боллукъса анда, пелиуанча.
Кавказ тауланы Мингиси бла анда
Кёрлюксе, ала - кериуанча.

Андады Ата джуртубуз бизлени,
Анда табарыкъбыз нени да.
Къоярбыз бу Кюн кюйдюрген тюзлени,
Къурарбыз Джуртда эллени да.

Джангы кюн тууар, джаныбыз - сау-эсен:
Туугъан джер бизге болушур.
Тулпарча ёсерсе Ата джуртда сен,
Къайгъы да тохтар, сорушур.

Зем-зем сууларын биз турсакъ да ичиб,
Турсакъ да джалаб ташларын,
Джуртда кетерикбиз айныб, тирилиб,
Кёре тауланы башларын.

Анда бал - бёчкеле бла, хай да аша,
Бал къашыкъларыбыз туралла алкъын.
- Бал бёчке - анда, къашыкъла уа - мында...
Бир айт, алай нек болгъанды, анам?

Кел кетейик Кавказгъа, анда
Гырджын орнуна джарай эсе таш да.
Ач болгъанма, джокъмуду бир джукъ...
- Джукъла, балам, тамбла болур аш да.

Сен эркишисе. Эркиши уа,
Тёзеди неге да - ач болса да къарны.
Джашчыкъ башын силкди да, кёзлерин къысды...
Къарачайгъа кетди танг ала сабийни джаны.


РАЗГОВОР МАЛЬЧИКА С МАТЕРЬЮ
Только за первые два года геноцида (1943-1945)погибли 22 тысячи малолетних детей-карачаевцев

Горящий очаг, закипающий чай,
И ветер молитву доносит...
"Когда мы поедем с тобой в Карачай?" -
Ребенок у матери спросит.

Она почерневший возьмет таганок,
Задумчиво сядет поближе:
"Поедем с тобою, поедем сынок..."
А голову клонит все ниже.

Украдкой лицо отвернет от огня,
Слезой затуманятся очи.
"Вот вырастешь скоро большой у меня,
Тогда и поедем, сыночек.

Тогда я в дорогу с тобой соберусь
Туда, где хорошие люди.
Ты горы увидишь, увидишь Эльбрус,
Они - как большие верблюды!

Там родина наша, сыночек, и там
Покой обретем и надежду.
Оставим мы здесь эту рухлядь и хлам,
Ходить будем в новой одежде!

Мы справимся - лишь бы cкopee ты poc -
И с бедами там, и с нуждою.
И станешь ты сильным, как горный утес,
А мама твоя - молодою.

Там горные реки - как чистый хрусталь,
Там звезды - как спелые сливы!
Ты станешь там смелым и твердым как сталь,
И стану я самой счастливой.

Там мед - загляденье, ешь-не-хочу!
Хлебать будешь прямо из бочек..."
"Я голоден, мама, я хлеба хочу!"
"Не плачь, дорогой, спи, сыночек".

перевел Аркадий ТЮРИН
Изменено: Sabr - 04.09.2012 05:29:52
Sabr 04.09.2012 05:38:23
Сообщений: 7254
Bilal LAYPAN

ШАШДЫРАДЫ МЕНИ АКЪЫЛДАН

Кечени къара бармакълары
Акъ имбашларынгда сени —
Олду шашдыргьан мени.

Тангны акъ бармакълары
Къара чачынгда сени —
Къартаймаз ачыуум мени.

Мени уа къол аязымда —
Сюймеклик аязында —
Джулдузла джилтинлей, джюрегим
Ким ючюн джанады да?!

СВОДИТ МЕНЯ С УМА

Черные пальцы ночи
По белым твоим плечам...
Страсть застилает мне очи,
Спать не дает по ночам!

И утром — ревности муки,
Вновь мне покоя нет —
Кладет свои белые руки
На плеча твои рассвет!

То солнце тебя ласкает,
То обнимает тьма...
Просто любовь такая
Сводит меня с ума!

перевел Аркадий ТЮРИН
Изменено: Sabr - 04.09.2012 05:39:41
Sabr 04.09.2012 05:44:16
Сообщений: 7254
Bilal LAYPAN

КЕЛИР МУЗЫКА, КЕЛИР

Джашил музыка, тёгюл, —
Джарасын унутсун терек.
Джюрекни джулдузгьа кёлтюр, —
Шош ышарсын тёгерек.

Сыйла, музыка, сыйла, —
Кёзге кёргюзт кёзлени.
Кийик да уртлайд сайлаб
Ай джуууннган кёзлеуню.

Къайна, музыка, къайна, —
Тынчлыкъ джокъ джерде, кёкде:
Ит да улуйду, майна,
Буу ёкюрген джюрекде.

Керил, музыка, керил —
Артда не, алда да не,
Не кёрдюк, не кёрмедик...
Келир музыка, келир.

ИГРАЙ ЖЕ, МУЗЫКА, ИГРАЙ

Играй же, музыка, играй!
Открой для нас иные дали...
Играй для тех,
Что проиграли.
Играй же, музыка, играй!

Играй же, музыка, играй!
Пусть музыкант не знает лени.
Играй для новых поколений
И будущее разгадай!

Играй, ведь главное — начать!
Играй, покуда хватит силы!
Ведь мы успеем помолчать
В уединении могилы...

Играй же, музыка, играй!
Играй всю жизнь, не умолкая.
Лишь ты способна нам, играя,
И землю подарить, и рай!

Играй же, музыка, играй...

Перевел Аркадий ТЮРИН
Изменено: Sabr - 04.09.2012 05:46:10
Sabr 05.09.2012 15:19:15
Сообщений: 7254
Башха халкъланы адамлары къаллай назмуланы джаратадыла? Назму къаллай болургъа керекди тау ёзенден кенг дуниягъа джайылыр ючюн? Къайсы назмуланы сайлагъанды тылмач башха тилге кёчюрюр ючюн? Мерайлини бу фикирлеринден да оюм этерчады. Аны ючюн салама былайгъа къаламдашымы джазгъанын.

ПРОСТРАНСТВО МОЕГО ГОЛОСА

Билал ЛАЙПАНОВ

Вступительное слово
Поэзия — вид искусства, пожалуй, более остальных зависящий от своего материала, от звуковой оболочки языка. Это живое звучание, атмосфера языка, не может быть передана даже в самом лучшем стихотворном переводе. Потому и не люблю я это слово — "перевод", и предпочитаю говорить об интерпретации поэзии одного человека другим человеком — возможно, на другом языке. Разве, читая стихи на родном языке, мы не переводим их на свой собственный, сокровенный язык неповторимо индивидуальных смысловых оттенков и переживаний? Так ли сильно отличается это от переноса в особый мир иного языка, или от интерпретации поэтического текста средствами других искусств?
На этих страницах представлено мое прочтение нескольких стихотворений карачаевского поэта Билала Лайпанова. Я выбрал из многих сотен строк те, что ближе моему собственному мироощущению, — то, что, возможно, я мог бы сказать и сам. Легко заметить, что в этих стихах нет сколько-нибудь заметной этнической окраски — это поэзия, которая могла быть написана на любом языке Земли, или даже обитателями иных миров. Я представляю здесь Билала Лайпанова не как карачаевца — но как поэта, несущего людям великую всеобщность искусства.
Для сравнения, приводятся также переводы стихов Билала Лайпанова на русский язык, выполненные замечательным профессиональным переводчиком Аркадием Тюриным. Конечно, ни русский, ни английский перевод не дают представления о звуковом строе оригинала — однако я надеюсь, что эти интерпретации все же отражают его образный строй, и тем самым — свойственное Билалу Лайпанову движение мысли и своеобразное видение мира. Так поэзия Лайпанова становится доступной не только родственным по языку народам, но и миллионам читателей на русском и английском языках. Я же пытался прежде всего быть поэтом, и дать самостоятельную жизнь стихам на английском языке — как если бы написаны они были изначально по-английски и стали явлением англоязычной поэзии раньше, нежели нашли свое выражение на карачаевском языке. Пусть читатель судит, насколько мне это удалось.
Мерайли


THE UNIVERSE OF MY VOICE

by Bilal LAYPANOV

Comments
Poetry is a kind of art which is maybe the most dependent on its material, the phonemic organization of the language. This live sound, this atmosphere of the language cannot be reproduced in the best translation ever possible. That is why I don't like the word "translation" and prefer to speak of the interpretation of a person's poetry by another person, sometime in another language. Well, even reading verse in one's native language, doesn't one have to translate it into one's own internal language of unique individual variations of sense and feelings? Is it very different from transferring poetry to the world of a different language, or from an artistic interpretation of poetry by the means of the other arts?
These pages present my interpretation of just a few poems by a Karachai poet Bilal Laypanov. Of his many hundreds of lines, I have chosen those that are nearer to my own attitude to the world—this is what I could maybe have said myself sometime. The reader can notice that the verse collected here is never ethnically colored—it might as well be written in any other language of the Earth, or even in the language of an extraterrestrial dweller. I do not present Bilal Laypanov as a Karachai, but rather as a poet who brings the great universality of the art to all the people.
For comparison, the translations into Russian by an excellent professional interpreter Arcady Tyurin (late) are presented as well. Of course, neither Russian, nor English translation do not convey the phonemic organization of the original—but I hope that these interpretations do reflect its peculiar imagery, and thereby the distinctive features of Bilal Laypanov's way of thought and his personal vision of the world. Thus the universe of Bilal Laypanov's voice becomes open for the millions of readers in Russian and English, beside those reading in the languages cognate to Karachai. As for me, I just tried to be a poet first of all, and to give birth to the self-contained English-sounding poems, which might be thought of as originally written in English and made a part of the English native poetry before they found their expression in Karachai. Now, let the reader judge whether I have succeeded in that.


* * *

Поэзия — озеро,
Открывшее глаза.
Сердцем пью из него
Отражения,
Ладонью черпаю
Свое лицо
Из глубины.
Велико ли озеро,
Не знаю,
Но, когда пою,
На другом берегу
Огни загораются.
Может, я не пророк,
Чтобы перейти его
Посуху,
Но за всю жизнь
Обойду без посоха
Пространство моего
Голоса.
А там — стану
Озером, открывшим глаза...



* * *

Poetry
is a lake
with the open eyes.
With my heart,
I drink
its reflections,
with my palm,
I draw
my face
out of its depth.
Nobody knows
how large the lake is,
but, when I sing,
the fires go up
on the opposite side.
I am no god,
to walk over waters
to get there.
But my life is enough
to measure
the universe of my voice.
And then
I will be
a lake
with the open eyes...

----------------------------------------------------

ПУТИ К СПАСЕНИЮ

Можно спастись,
Зарывшись в землю,
А можно научиться летать...

Ways of salvation

One could escape
digging into the earth.
But one could just learn to fly.

----------------------------------------------------

* * *

Поэт растет
Из земли, словно дерево;
И после смерти
Стану тополем
Встречать корабли
Облаков,
Удивляться молниям,
Радоваться крыльям,
Рассекающим
Хрустальную высь,
Качать на ветвях
Звезды…
Осыпаться слезами росы,
Плыть сквозь ветер
В то небо,
Куда веками летел
Человеческий взгляд, —
В бесконечное небо,
В бессмертное небо...


* * *

The poet grows
from under the earth,
like a tree.
After the death,
I will be a maple
hailing the ships
of the clouds,
wondering at the lightning,
enjoying the wings
cutting
the crystalline heights,
with my boughs cradling
the stars—
I will fall like the tears of dew,
sail through the wind
into the sky
with the centuries-old flight of
the human gaze,
into the infinite sky,
the everlasting sky.

------------------------------------------------------

* * *


Ты любишь
Смотреть в звезды...
Пью небо
Из твоих глаз.


* * *

You love
to look in the stars—
I drink the sky
from your eyes.

----------------------------------------------


* * *

Надпись на надгробии поэта:
"Звезды
Выпили его душу".



* * *

The poet’s epitaph:
The stars
have drunk all of his soul.

-----------------------------------------------------


* * *

Не считай уходящие дни —
Все свершится в положенный срок.
Ты и смерть, как сестру, полюби,
Ведь она — твоей жизни итог.

Не спросясь, ты родился на свет.
Не спросясь, тебя смерть унесет.
В этом мире бессмертия нет,
За приходом быть должен уход.

И, устав от мирской суеты,
Тихо день догорит за спиной...
На пороге оставив цветы,
Молча дверь затвори за собой.



* * *

Never mind the years passing by.
Let them follow their destined way.
In the end, recollecting your life,
Love it all, with its ultimate day.
No one asked if you wanted to come.
No one cares when you are ready to part.
No eternity has ever become,
No eternally pulsating heart.
The day will burn down into the night,
Tired of the vanities of the world.
Come with it, close the door behind,
Leaving the flowers on the threshold.

---------------------------------------------------------------------

ПАДШАЯ КРАСОТА

Обломки неба в грязных лужах...

The fallen beauty

The heavens gleaming in the pools of dirt...

------------------------------------------------------------------------


* * *

Черные пальцы ночи
По белым твоим плечам...
Страсть застилает мне очи,
Спать не дает по ночам!

И утром — ревности муки,
Вновь мне покоя нет —
Кладет свои белые руки
На плечи твои рассвет!

То солнце тебя ласкает,
То обнимает тьма...
Просто любовь такая
Сводит меня с ума!


* * *

Night—and his fingers black,
touching your skin so white...
Sleepless I’m lying on my back,
Passion obscures the sight.
Clenching my feelings tight—
but, after everything,
Day—and his hands of light
over your marble skin!
Flower caressed by the sun,
melt in the dark embrace—
I am your only one
Mad of that jealous chase.
Азат 05.09.2012 19:20:50
Сообщений: 999
Bilal LAYPAN

КЕЛЕР МУЗЫКА, КЕЛЕР

Жасылдан музыка, төгіл,-
Жарасын ұмытсын терек.
Жүректі жұлдызға көтер,-
Ақырын ғана кулсін төңірек.

Сыйла, музыка, сыйла,-
Көзге көрсет қайнарды.
Киік те ұрттайды сайлап,
Ай жуынған бұлақты.

Қайна,музыка, қайна,-
Тыныштық жоқ жерде, көкте:
Ит те ұлыйды,анда,
Бұғы өкірген жүректе.

Керіл, музыка, керіл -
Артта не, алда да не.
Не көрдік, не көрмедік...
Келер музыка, келер.
Изменено: Азат - 05.09.2012 19:30:23
Sabr 05.09.2012 20:46:10
Сообщений: 7254
Азат, салам алейкум!
Бек сау бол, назмуму казахчагъа бургъанынг ючюн.

Алгъаракъда бир джазгъан эдим, Джырчы Сымайылны шийирин кёчюргенингде.
Тюз атынг, тукъумунг керекдиле.

Мне нужны твое имя, фамилия. Хочу в одном журнале поместить статью о переводах, приведя в пример и твои переводы.
Если здесь не хочешь, напиши в личку или на мой е-майл: bilallaypan@hotmail.com
Сау бол.
Азат 06.09.2012 23:49:54
Сообщений: 999
Алгъаракъда бир джазгъан эдим, Джырчы Сымайылны шийирин кёчюргенингде.
Тюз атынг, тукъумунг керекдиле.


Sabr, әлейкум ассалам.
Аға, "мен - къазакъ, сен - къарачайлы" деп жазған, сөзіңіз бар еді ғой. Мен, Къарачайлы Азат деп өзімді атасам, оған сіз қалай қарайсыз?
Sabr 07.09.2012 23:10:11
Сообщений: 7254
Азат, ас-салам!

Я хочу твои переводы опубликовать в журнале (если получится).
Если ты не желаешь под своим именем, тогда остается псевдоним.

Тогда так: Азат КЪАРАЧАЙЛЫ.
ОК?
Элли 08.09.2012 02:24:04
Сообщений: 1697
Цитата
Sabr пишет:
ШАШДЫРАДЫ МЕНИ АКЪЫЛДАН

Кечени къара бармакълары
Акъ имбашларынгда сени —
Олду шашдыргьан мени.

Тангны акъ бармакълары
Къара чачынгда сени —
Къартаймаз ачыуум мени.

Мени уа къол аязымда —
Сюймеклик аязында —
Джулдузла джилтинлей, джюрегим
Ким ючюн джанады да?!

СВОДИТ МЕНЯ С УМА

Черные пальцы ночи
По белым твоим плечам...
Страсть застилает мне очи,
Спать не дает по ночам!

И утром — ревности муки,
Вновь мне покоя нет —
Кладет свои белые руки
На плечи твои рассвет!

То солнце тебя ласкает,
То обнимает тьма...
Просто любовь такая
Сводит меня с ума!

перевел Аркадий ТЮРИН
шашаргъа болукъду акъылдан бу ариу назмуладан! (с)

может свести с ума этих стихов красота! (с)

Машалла, джаратдым!:гоккачыкъ:

WE WERE BORN TO SHINE
*Чистые помыслы - добрые дела*

Азат 08.09.2012 13:36:36
Сообщений: 999
Я хочу твои переводы опубликовать в журнале (если получится).
Если ты не желаешь под своим именем, тогда остается псевдоним.

Тогда так: Азат КЪАРАЧАЙЛЫ.
ОК?



Тамаша болды!
Sabr 12.09.2012 05:38:33
Сообщений: 7254
Вознесенскийни бу назмусун бизни тилге менден иги кёчюраллыкъ бар эсегиз, бир кёрюгюз.

Можно и не быть поэтом

Но нельзя терпеть, пойми,
Как кричит полоска света,
Прищемленная дверьми!

Поэт болмазгъа боллукъса,
оноу этмейик къадаргъа.
Эшик къысдыргъан джарыкъны
къычырыгъына уа чыдаргъа,
тёзерге боллукъду къалай?
Изменено: Sabr - 12.09.2012 05:39:01
Азат 14.09.2012 13:40:05
Сообщений: 999
Можно и не быть поэтом
Но нельзя терпеть, пойми,
Как кричит полоска света,
Прищемленная дверьми!

Поэт болсаң да, болмасаң да, түсін:
Адам деген төзе алмайды,
Есік арасында қыстырылып қалған
Шәйтанның, шыңғырығын.
Изменено: Азат - 14.09.2012 23:23:58
Sabr 16.09.2012 00:40:44
Сообщений: 7254
Азат, шайтанны къысдырсала эшик бла, хата джокъ эди.
Sabr 16.09.2012 00:45:53
Сообщений: 7254
Кергелен:

Поэт болмазгъа да боллукъду,
Алай а, тёзерге болмайды, ангыла:
Къалай къычырады джарыкъ ызчыкъ
Эшик бла къыстырылса!
Азат 05.10.2012 21:49:08
Сообщений: 999
Bilal LAYPAN

Поэзия — озеро,
Открывшее глаза.
Сердцем пью из него
Отражения,
Ладонью черпаю
Свое лицо
Из глубины.
Велико ли озеро,
Не знаю,
Но, когда пою,

На другом берегу
Огни загораются.
Может, я не пророк,
Чтобы перейти его
Посуху,
Но за всю жизнь
Обойду без посоха
Пространство моего
Голоса.

А там — стану
Озером, открывшим глаза...

Халыкъ жыры - Япурай. www.youtube.com/watch?v=iD-6QI4znWk
Изменено: Азат - 05.10.2012 21:50:44
Sabr 06.10.2012 01:04:12
Сообщений: 7254
Азат, салам!

Ариу джырды Япурай, сёзлерин иги ангылаялмайма - текстин былайгъа салалмазмыса, орусчагъа магъанасын да кёчюре?
Азат 06.10.2012 21:51:38
Сообщений: 999
Япурай www.youtube.com/watch?v=iD-6QI4znWk


Жаз болса жарқыраған көлдің беті,
Көгеріп көрінеді, япурай, алыс шеті.
Дірілдеп толқын басқан мөлдір суын,
Шайқайды жас баладай, япурай, желдің лебі.

Алтын бу ақ көбіктен бетін жабар,
Судан бу көкке төніп, япурай, маржан тағар.
Есіме ақ еркемді алған кезде,
Ақ маржан жылт-жылт етіп, япурай, жерге тамар.

Джаз болса жарқыраған кёлнюнг бети, (жарқыраған - светящийся, сияющий)
Кёгериб кёрюнеди, япурай, узакъ чети.
Къалтыраб толкъун басхан мөлдір cууун, (мөлдір - прозрачный; кристально чистый)
Чайкъайды джаш баладай, япур-ай, джелнинг лебі. (лебі - дуновение)

Алтын бу акъ кёмюкден бетин джабар, (бу - пар; испарение)
Суудан бу кёкге төніп, япурай, марджан тагъар. (төніп - приблизившись)
Эсиме акъ эркемді алгъан кезиуде,
Акъ марджан жылт-жылт этиб, япурай, джерге тамар. (жылт-жылт етіп - поблёскивая; мерцая)
Изменено: Азат - 30.12.2013 15:25:22
Азат 13.10.2012 14:26:01
Сообщений: 999
АБАЙ

СЕГИЗАЯКЪ (Восьмистишия)


1
Узакътан сермеб,
Джюрекден тербеб,
Шымырлап бойгъа джайылгъан; (шымырлап - мелкой дрожью; мурашками)
Хиуадан чабыб, (Хиуа - Хива)
Қисынын табыб, (қисын - удобный момент)
Тағыны джетиб къайырыргъан, (тағы - дикий; одичавший)
Толғауы токъсан кызыл тил, (толғау - волнение)
Сөйлеймін десенг, ёзің бил. (сөйлеймін - буду говорить)

2
Өткірдің жүзі, (өткір - острый; жүзі - остриё)
Накъышнынг бизи
Оюуун сендей сала алмаз.
Билгенге марджан,
Билмезге учуз,
Джахилдар пайда ала алмаз.
Къыйналма зыраф, тил бла джаякъ,
Кёлсюз къулакъ - ойгъа олақ. (олақ - неумелый)

25
Атадан алтау,
Анадан тёртеу,
Джангызлыкъ кёрир джерим джокъ.
Джууукъла бек кёб,
Айтамын ептеп, (ептеп - понемногу; потихоньку)
Сёзюмню ангылар элим джокъ.
Обасындай хыйнчынынг
Джангыз къалдым - таб шыным! (шыным - моя правда)

www.youtube.com/watch?v=gMzQ4VbYyT4
Изменено: Азат - 30.12.2013 15:41:11
Азат 30.11.2012 14:33:13
Сообщений: 999
Кайсын Кулиев

АНА ТІЛІМ

Сенде жылуы ана омырауының,
Жерімнің жұпар иісі сенде,
Тазалығы ана сүтінің,
Жемістердің балғындығы сөздеріңде,
Анам пісірген шелпектің татуы,
Тәуекелдері батыр ерлердің,
Туған ошағымыздың жылуы,
Жарықтығы жазғы таңдардың,
Кар таулардан үзіліп түскеннің шуылдауы,
Текелер сермеп секіргені тауларда,
Батырлар айбарлы қылыш ұруы,
Кұстар шыңғырғаны бұлттарда,
Бұлақтардың сыбырлауы, көк күркіреуі,
Жайлауда тыныштығы іңірлердің,
Тарлықта еркін қанат керуі,
Ыңылдағаны көгершіндердің -
Барысы да, ана тілім, сенде,
Сыйлы жеріміздің жүрегі - сен,
Жемістердің иісі сөздеріңде,
Халық болып тұрармыз, сен тұрсаң есен!
Сен болмасаң, біз да сөзсіз-тілсіз,
Сен барда, сейіледі қайғы-мұңымыз.
Саған тілек ете жасаймыз біз,
Қуанышымыз, алаңдауымыз да - сен.
Халық ана тілінде қайғы сөзін,
Алғысын айтты, қыз айттырды,
Ұрыстарда жаулардан сақтап жерін,
Ана тілінде жырлай қайтты.
Қыйын күндерде сүйенген таяғымыз,
Қуаныш күндерде жұбатқан сырнайымыз,
О, ана тілім - сәбилік тілі,
О, ана тілім - шындық тілі!
Изменено: Азат - 30.11.2012 14:34:25
Sabr 14.12.2012 06:08:55
Сообщений: 7254
Къарачай адабиятда эм уста кёчюрюучюге, адабият тылмачха Биджиланы Асхатны санайма. Алайлыгъына сиз да мюкюл болур ючюн, аны Горькийден кёчюргенлерин эки тилде да салайым. Алгъа орус тилде.

БУРЕВЕСТНИК

Над седой равниной моря ветер тучи собирает. Между тучами и морем гордо реет Буревестник, черной молнии подобный.

То крылом волны касаясь, то стрелой взмывая к тучам, он кричит, и - тучи слышат радость в смелом крике птицы.

В этом крике - жажда бури! Силу гнева, пламя страсти и уверенность в победе слышат тучи в этом крике.

Чайки стонут перед бурей, - стонут, мечутся над морем и на дно его готовы спрятать ужас свой пред бурей.

И гагары тоже стонут, - им, гагарам, недоступно наслажденье битвой жизни: гром ударов их пугает.

Глупый пингвин робко прячет тело жирное в утесах... Только гордый Буревестник реет смело и свободно над седым от пены морем!

Все мрачней и ниже тучи опускаются над морем, и поют, и рвутся волны к высоте навстречу грому.

Гром грохочет. В пене гнева стонут волны, с ветром споря. Вот охватывает ветер стаи волн объятьем крепким и бросает их с размаху в дикой злобе на утесы, разбивая в пыль и брызги изумрудные громады.

Буревестник с криком реет, черной молнии подобный, как стрела пронзает тучи, пену волн крылом срывает.

Вот он носится, как демон, - гордый, черный демон бури, - и смеется, и рыдает... Он над тучами смеется, он от радости рыдает!

В гневе грома, - чуткий демон, - он давно усталость слышит, он уверен, что не скроют тучи солнца, - нет, не скроют!

Ветер воет... Гром грохочет... Синим пламенем пылают стаи туч над бездной моря.

Море ловит стрелы молний и в своей пучине гасит. Точно огненные змеи, вьются в море, исчезая, отраженья этих молний.

- Буря! Скоро грянет буря!
Это смелый Буревестник гордо реет между молний над ревущим гневно морем; то кричит пророк победы:
- Пусть сильнее грянет буря!..
Sabr 14.12.2012 06:23:03
Сообщений: 7254
Биджиланы Асхат былай кёчюргенди Горькийни "Буревестнигин".

БОРАНБИЛГИЧ

Чал тенгизни
Кенг тюзюню
Тюз башында
Булутланы
Джел бир джерге
Джоббу джыяд.
Тенгиз бла
Булутланы
Арасында
Боранбилгич,
Элияча
Къаралгъанлай,
Кьатыб турад.

Бир кереге
Тум къанаты
Толкъунлагьа
Аз-буз джетед,
Бир кереге,
Садакъ кибик
Атылгьанлай,
Таууш эте,
Булутлагьа
Кириб кетед.

Кёк булутла
Эшителле
Ол тауушда
Болгъан уллу
Батырлыкъны,
Эм къууанчны.

Боранбилгич
Боран джелни
Къобарыгъын
Ачыусабды.
Ол къарыуун
Кеси таныб,
Джюреги да,
Отча, джаныб,
Хорларгъа къычыргъанын
Къош булутла
Эшителле.

Чайкала да,
Джелден къоркъуб,
Кенг тенгизни
Башы кёкде
Джунчуйдула:
Ары-бери
Булгъаналла -
Чулгьаналла.
Ургъан джелден
Къоркъууларын –
Къоркъгъандан,
Ыйлыкъгьандан –
Кёк тенгизге
Терен джары
Басдырырча
Болгъандыла.

Гагарла да,
Бары бютеу,
Къызбайлыкъдан
Тёншюйдюле:
Насыбсызла,
Дуния кюреш
Зауукълугъун
Билмейдиле.
Кёк чартласа,
Ала къоркъуб
Илгенелле,
Буюгъалла,
Дыгаласдан
Джыйылалла,
Чачылалла,
Къошулалла.

Тели Пингвин
Къызбайлыкъдан
Къаяланы
Арасында
Суу ашагъан
Къырыкълада
Терен джары
Таша бугъад...

Боранбилгич
Кеси джангыз
Кенг тенгизни
Башы кёкде,
Тулпар кибик,
Къоркъмагъанлай,
Эркин учуб
Айланады.

Булутла да
Къаб-къаралыб,
Энишгеден -
Энишгеге,
Кёк тенгизни
Юсю таба
Джоббу-джоббу
Басыналла.

Толкъунла да
Шууулдайла,
Гюрюлдейле,
Ёкюрелле.
Ёрге-ёрге
Элияны
Аллы бла
Чартлайдыла,
Секирелле.

Кёк джашнайды,
Кюкюрейди,
Толкъунла да
Шыбылагъа
Эришгенден
Кёмюклениб,
Ёрелейле,
Чёгелейле.

Джел къозгъалыб,
Толкъунланы
Къучагьына
Сермеб алыб,
Суу джагъагъа
Силдеб уруб,
Чачыратады.

Боранбилгич,
Таууш эте,
Учуб барад,
Элияча,
Кёкде таймай
Къаралгъанлай.

Бир кереге,
Садакъ кибик
Булутланы
Тешиб ётед,
Неда, къара
Къанатыны
Учу бла
Толкъунланы
Кёмюклерин
Сыйпай-сыйпай,
Чыгъа-бугъа,
Терен джары
Кириб кетед.

Деу къанатлы
Айланады
Къундуз кибик
Къаралгъанлай.
Бир къарасанг –
Булутланы
Тюз башында,
Бир къарасанг –
Суугъа джете,
Тубан бла
Тюз тенгизни
Арасында.

Джел сууурад,
Булутланы
Къыбба бурад.
Кёк кюкюрейд.
Мамукъ кибик,
Акъ тубанла,
Юзюк-юзюк,
Бурма-бурма,
Кёк тенгизге
Чардакъ болуб
Айланалла.

Кёк да чартлайд.
Элияны
Мыдах отун,
Джанар-джанмаз,
Тенгиз тартыб,
Сууу бла
Джукълатады.

Кёк чартласа,
Шыбыланы
От таягъы
Суугъа тийиб,
Толкъунлада,
Кюзгюдеча,
Сызгъа-сызгъа
Кёрюнеди.

Джел къобханды,
Боран джетед!
Дунияны
Боран элтед!
Боран элтед!
Боранбилгич
Аны ючюн
Исдемейин,
Кёкде эркин,
Элияны
Ичи бла
Ары-бери
Джырыб ётед.

Кюн аманны
Андан да бек
Бокъланырын
Талпыб-кюсеб,
Боранбилгич
Чыдамайын
Ётгюр-ётгюр,
Ачы-ачы
Таууш этед.
Sabr 09.02.2013 23:52:00
Сообщений: 7254
кёчюрген БЕГИЙЛАНЫ Абдуллах

Александр ПУШКИН
АЛТЫН ХОРАЗЧЫКЪНЫ ДЖОМАГЪЫ

Ханлыкъла заманында,
Заманла узагъында,
Ауузгъа тюшюп аты,
Къылычын тишеп къаты,
Жашагъанды хан Дадон.
Огъурсуз эди да ол,
Къоншуларына тынчлыкъ
Бермей, кюрешди ачыкъ.

Энди уа къартлыгъында,
Хан, диннге къайтханда,
Урушну - нени къоюп,
«Солургъа» деген оюм
Бийлеген эди аны,
Тынчлыкъны кюсеп жаны.

Бу чакъда къоншулары
Башлагъандыла, барып,
Тынгысыз эте ханны,
Халеклик сала анга.

Осалгъа кетеди хал.
Сау аскер тутады хан
Ханлыгъын сакълар ючюн,
Ол аямайды кючюн.

Аскери, уо, неди, не?
Жетишалмай эди де!
Бу сакълап туруп мындан –
Жау аскер уруп андан,
Бу тюзню барса къоруй –
Тенгизден келе къоркъуу.

Амалсыз болду бу къарт:
Болмай шо къачып бугъар
Жер, жиляп къала эди,
Жукъусуз бола эди.

Не жашау болсун да ол!
Болушлукъ излеп Дадон,
Билгичле сурай эди,
Атлыла къурай эди.

Билгични келтирдиле,
Дадоннга ётдюрдюле.
Чал билгич къарт да мында
Чыгъарды артмагъындан
Бир алтын хоразчыкъны,
Сагъайып бир азчыкъны:

«Ханым, тынгыла манга,
Айтайым амал санга:
Сен муну, - деди, - тангнга
Юй туругъуна къондур –
Сакъ къалауурунг болур.

Ырахат эсе чегинг,
Бу да тынч турур, чёгюп.
Аз да бир къайгъы чыкъса,
Неда жау аскер чапса,
Неда бир башха палах, -
Тоба, сакъласын Аллах, -
Олсагъат бу хоразчыкъ,
Башчыгъын созуп, ачы
Къычырып, къанат къагъар,
Жау келген жары къарар».

Хан айтханды: «Билгич, шо
Мен санга этмез зат жокъ,
Бу игилигинг ючюн, -
Дейди, нюр ала ичин, -
Сёз береме, сен терге, -
Не айтсанг да – этерге».

Хоразчыкъ да бийикде
Къалауурду бийликге.
Аз да бир къайгъы чыкъса,
Неда жау аскер чапса,
Бугъалыр онг жокъ мындан:

Элгеннгенча жукъудан,
Кирпилдеп, къанат къагъып,
Къайгъылы жерге къарап,
Олсагъат: «Куку-рий-ку-у...
Сакъма, хан, тёгерекге,
Бийлик эт сен, тынчайып!» -
Билдиреди къычырып.
Sabr 10.02.2013 00:29:37
Сообщений: 7254
Къоншула да тындыла
Урушну да тыйдыла.
Хан керти да хан эди –
Тап амал тапхан эди!

Жыл, эки да жыл кетди;
Жокъ ёшюн ургъан чекге.
Хоразчыкъ да олтуруп
Шош турады, ол турукъ
Ишленнген кибик анга.
Бир къайгъы да жокъ ханнга.

Бир кюн а хан, сагъая,
Уяннганды хахайгъа:
«Атабыз, ой, ханыбыз!..
Туругъуз!.. Уяныгъыз!..» -

Деп жетген эди къулу.
Хан да, сагъайып къобуп:
- Не болгъанды, не сизге? –
Деп чыкъгъан эди. -Ёзге
Не палахды?.. Ким?.. Къайда?..
«Хоразчыкъ, - деди, - къайгъы
Этдиргенди къаланы,
Ёлтюреди къадалып!»
Хан чапды терезеге.

«Ханым, не кёресе?» де –
Кюнчыгъыш таба къарап,
Аяусуз къанат къагъа,
Къычырады хоразчыкъ:

«Ку-курий, уо, хайда, чыкъ!..»
«- Жамауат, - дегенди хан, -
Осалгъа кетгинчи хал,
Теркирек, уо, теркирек!
Атлагъа миниу керек!»

Шо эшитген бла аны,
Тамата жашы ханны,
Олсагъат чабып жетди,
Аскерни жолгъа этди.

Хоразчыкъ да сорушду,
Халкъ да, хан да солушду.
Бир ыйыкъ озду андан,
Жокъду билдирген ханнга, -

Урушдуму аскери,
Не угъаймы, - жокъ, бери
Аз да келмейди хапар.
Не зат буюрур къадар?

Хоразчыкъ а биягъы
Сагъайтханды дунияны.
Хан жангы аскер жыйды,
Экинчи жашын ийди.

Хоразчыкъ сабырланды,
Энтта жокъ хапар ханнга!
Сау ыйыкъ кетди толу;
Халкъ да къайгъылы болуп...

Хоразчыкъ а энтта да,
Ол аскер кетген таба
Бурулуп, къанат къакъды,
Къычырды, маржа, къаты.

Хан да, ханлыгъын билип,
Хан да, атына минип,
Ызындан тизип элни,
Атланды кеси, сени
Жауунга палах келсин,
Не болур - Аллах билсин!

Кёпмю-азмы бардыла –
Аздыла, арыдыла.
Кёрмей бир да урушхан,
Хан болады гурушха:

Не жашы жокъ, не ызы,
Не бир кешене, бир зат.
Тынгысыз болду Дадон.
«Не сейирди бу!» - дей, ол,
Жашырын къаугъа эте,
Сагъышха къалгъан эди.
Ма, сегизинчи кюню,
Хан бир тау таргъа кирип,
Бир ачыкъ жерге чыкъды,
Ол жерде уа - бир чатыр,
Шош уюп тёгереги;
Хан ары тебиреди...

Къараса дегин - да бу?!.
Къырылгъан аскер табын.
Къан чапды кёзлерине:
Аскери - кеслерини;

Кюбесиз, бир жаланла –
Жашлары да алайда.
Экиси да бир бирге
Къамала уруп, жерге
Къапланып турадыла,
Жапланып турадыла.

Иесиз къалгъан атла
Айланадыла отлай,
Шош-шош танг аласында,
Чарс тартхан алысында.

«Жашларым!» - деп, хан улуп
Сарнады тарда, уллу
Тау аузун титирете,
Сагъайта тёгерекни.

«Жашларым!» - къая, тала
Кючсюне терен, алай
Жилягъан эди Дадон,
Ауазы къайта таудан:

«Не къара кюнню кёрдюм!
Не жууукъ болду кёрюм!
Ай, жазыкъ тулпарларым,
Кетдигиз тумаланып!»

Тау да, таш да титиретип,
Сарнагъанды тёгерек
Дадонну биргесине.
Алайлай, бир кесекден,
Чачылды, дей, чарс сатыр,
Ачылды, дей, ол чатыр,
Къыз чыкъды, дей, ичинден,
Кюн чыкъгъанча кечеден, -
Шамахан бийни къызы,
Дунияны бир жулдузу, -
Хан жанлар да акъырын –
Танг атхан бла жырын
Тохтатхан къанатлылай,
Кёзюне къатып, алай.

Шо къызны кёзлеринде
Жарыкъны кёргенинде,
Унутуп эки жашын,
Хан къалгъан эди шашып.

Къыз да ышарып анга,
Къыз а, баш уруп ханнга,
Къолундан тутуп, элтип
Чатыргъа кирип кетди.

Бойсуннганды хан анга.
Чатырда уа - хант къанга,
Сыйлагъанды къыз керти,
Солутханды жер этип.

Сора сау ыйыкъ толу,
Хан да насыплы болуп,
Алданып ариулукъгъа,
Жашады зауукълукъда.
Sabr 10.02.2013 00:34:54
Сообщений: 7254
Бир ауукъ заман кетип,
Аскерин жолгъа этип,
Хур къызгъа да сюйюне,
Атланнганды юйюне.

Кесинден эсе алгъа
Хапары жетди халкъгъа.
Алагъа намыс бере,
Къалагъа кирген жерге
Ашыгъып чыкъгъанды халкъ,
Алгъышха чапханды халкъ.

Дадонну бла къызны
Алгъышлайдыла къызыу.
Халкъ ичинде хан кёрдю:
Башында бир акъ бёркю,
Сакъалы да чыммакъ-акъ –
Ол билгич киши, ол къарт.

«А, къалайса, акъсакъал, -
Дейди хан, - айт, не айтаса?
Кел былай жууугъуракъ,
Не дерсе жууугъунга?»

- Хан, - деген эди билгич, -
Бу сёзюм ючюн сен кеч,
Эсингдемид, сен терге:
Не айтсам да этерге
Сёз берген эдинг манга?
Да заман жетди анга.
Саугъагъа берсенг а чын
Шамахан бийни къызын.-

«- Ол а не сёзд?! - дейди хан, -
Сен, харип, аны айтхан,
Акъылдан шашхан кёреме.
«Хан къызны манга берир деп...» -

Жарлы, жыйчы эсинги!
Сёлешесе эсирик.
Хоу, - дегенди хан анга, -
Сёз бергенме, хоу, алай
Хар неге да барды чек,
Сен къызны тилейсе нек?

Сёзюнгю да ал артха,
Къой, ушамайды къартха,
Жаш адамча серленнген.
Тилесенг а сен менден
Жартысын бийлигими,
Не - алтын беририми,
Неда - жылкъымдан бир ат,
Неда - бий сыйын, бир зат».

- Хан, керекмейди затынг! –
Деп айтды билгич къаты, -
Бер къызны, кёзюнг къыйсын
Шамахан бийни къызын! –

Хан айтды, башын булгъай:
- Кёрмейсиз жашны! Угъай.
Сен не аламатса да!
Мен а адамгъа санап!..
Жоюлгъунчу сёзюнгден,
Думп бол,- дейди,- кёзюмден!
Сёлешесе, къарт, терс-мерс!
«Бий бергинчи къул тёзмез»
Дегенлей деп, бу къайдан?!..
Кет, къуру - деп, - былайдан!»

Къарт да сёз къатлар умут
Этгенлей, бу хан муну,
Мужара бла сермеп –
Жокъ даулашхандан себеп –
Мангылайына берди!

Баштёбен тийип жерге,
Жан алды билгич. Къала
Титиреп къалды, къарап.
Къыз а, эшта гюняхдан
Къоркъмайды, не - Аллахдан –
Хи-хи-хи, ой, ха-ха-ха! –
Къалдырады палахха!
Хан, абызырап, къысха
Ышармыш этди къызгъа.
Хан да, къыз да къалагъа
Кирдиле... Да алайда,
Халкъ шо басыннган чакъда,
Бир къанат таууш чыкъды.
Хоразчыкъ, учуп келип, -
Халкъ да сагъайды, кёрюп, -
Башына къонуп ханны,
Тулусун марап аны,
Сермеди бурну бла,
Хан да, бир тюрлю бола,
Чонгкъайгъанды файтондан.
«Ох» деп, «ах» деп, айтыудан,
Сойланнган эди, ёлюп.
Къыз да, шо муну кёрюп,
Жокъ болуп къалды ариу,
Басмагъан кибик ары.

Хоразчыкъ учуп кетди,
Хар айтылгъаны керти.
Ышарырсыз: бек омакъ
Айтылгъанды деп, жомакъ
Ётюрюкдю дерсиз - хо,
Эслиге уа дерсди бу!
Читают тему (гостей: 1)

Форум  Мобильный | Стационарный