Гитче санлы, сыфатсыз адам
Кир ниетден жюрегинг толуп,
Тоймагъан губу къанын ичесе
Малкъар халкъны сыртына къонуп.

Халкъынга палахны аламат жумуш деп
Кууанч тыпырлы келтиресе,
Артынг шинтикде, къарнынг токъ
Алай етсенг, турлукъларын билесе.

Халкъ ичинден эр чыкъса,
Эрляй аны ызындан тюшесе,
Кесингча илишанлыла бла къуршалап,
Абындыргъынчы талмайын сюресе.

Жууукъну жууукъ бла жау этип
Тенге тенгин сатдыраса,
Санга баш иймеген чыкъса
Къырал кючге къабдыраса.

Тау эллени адамсыз этип,
Тыш адамлагъа жерлерин къойдунг,
Ёз миллетинг жарлы болсада,
Жалангач ёсген, сен тойдунг.

Къалай кючлюме, деменгилиме деп,
Алауганланы жыкъгъанынга,
Ёхтемленесе кесинг бла,
Ёнюнг тыгъылып тамагъынга.

Алай ёхтемленирча жокъду сылтауунг.
Жокъду акъылынг не да къарыуунг,
Жангыз барды сатылгъанынг гыржынга,
Не елтириксе халкъдан артыкъ къабырынга?

БЮГЮННЮ СУРАТЛАРЫ


Дамсыз джашау! Джюрекледе басым джокъ…
Радио да аны айтыб кюрешед.
Бек кёблени билгенлери – бычакъ, окъ,..
Бош зат ючюн биреу бир бла ёчешед.

Сыйсыз сёзле джесирлейле орамны,
Ариулукъгъа табынмайды бюгюн кёз.
«Хахай-туай» джутад ариу макъамны,
Кимге керек ариу сурат, акъыл сёз?!

Эшитмейле бир-бирлерин адамла,
Иннетлерин айталмайла эсеблеб.
Бедиш эте болурламы аламла
Бизге къараб: «Бютюн кийиклесиз!» – деб.

АЛЛАХ АЙТСА


Бек кёблени ийнамлары тас болуб,
Аугъандыла, къобалмайла чырт ёрге.
Намыслыла бюгюн тамам аз болуб,
Бетсиз къауум чыгъыдыла чинг тёрге.

Белгисизлик къалайлагъа элтеди?
Къайда, къачан тауусулур къыйын джол?
Джаш джюрегим тесукъа да этеди,
Кёл этеме мен кесиме: «Джигит бол!..

Джюрегибиз таукелликге ачылыб,
Кюреш этсек кийикликни джыгъарбыз.
Тёгерекни басхан тубан чачылыб,
Аллах айтса, джарыкъ кюннге чыгъарбыз!»

ХХХ

адамны Адам, халкъны да Халкъ этген
Динди, Джуртду, Тилди.
Ала ючюн къазауат этмеген —
эркиши тюлдю.

Алай а, къайсы халкъ да,
Сакълар ючюн динин, тилин,
Джуртунда керекди къураргъа
кесини энчи Юйюн-Элин.

Аны ючюн кюрешмесек биз,
джарытырмы бизни джулдуз бла Ай?
Кёб палахладан ёте келген,
бюгюннгю сынауладан да ётер Малкъар-Къарачай.

Динин, тилин, джуртун да сакълаб,
джашау этер Малкъар-Къарачай.

934
Халкъны бирер хашкени,
Болады да сельсовет.
Эл да, сора, итлени,
Суугъа сюрге юренед.
Халкъны бирер хаммеши,
Болады да оноучу.
Хар алтыны хар беши,
Кёб турмайын – тоноучу.
Халкъны бирер къахмеси.
Устаз болуб орналса.
Шо, не затды игиси,
Сохта къызчыкъ къозласа.
Халкъны бирер телиси,
Къалам тутуб башласа.
Сора, сау кёр тилинги,
Назму тизгин къатласа.
Джелбаш заман, не заман.
Ахыр, дерлей атына.
Былай болад, сен ийнан,
Ёлет джете халкъынга.
31.03.10.
Турна Аууш.

(www.Afyonkarachay.com)-дан назму:

РАСТРЕВОЖЕНА ДУША...

Растревожена душа моя смутою,
В Карачае правит бал воронье,
И потомки наши не распутают
Те силки, что расставило ворьё.

Всё здоровое похерено, растоптано,
Совесть, честь и знания - ничто.
Процветает только серость допотопная,
Кто не верит больше ни во что.

Из щелей повылезавшей всякой нечистью
Заполонены и власти, и добро.
Только им сегодня воздаются почести,
Деньги, званья и регалии заодно.

Неуч беспросветный стал профессором,
Да еще добро народное прибрал.
Трус гнилой вчерашний стал «агрессором»,
Кто от армии косил - тот генерал.

Плебисцитом не спасешься от плебеев ты,
Если большинство у них в строю,
Все смотрящие их унтер-пришибеевы,
Выборы почти что, как в раю.

Где же все заступники народные,
Что вчера ещё горланили за жизнь ?
Представляют мой народ везде безродные,
Кто от мамы только родились.

Пишут нам историю из небыли,
Кто, на что горазд, он то издаст.
­Правыми сегодня стали левые,
Кто никем был, он сегодня - власть.

Если все продолжится не нами,
Завтра мы утратим горный этот край,
Как забыли мы сегодня, что аланы мы,
Так забудем завтра имя Карачай.

Пусть встревожатся со мной потомки
Прадедов, кто вместе с гордым был Карчой -
Смог собрать народ наш, как обломки,
И вернуть живыми в край родной.

Кем, аланы гордые, сегодня стали мы,
Почему народ стал сам не свой?
Не сумели что сломать Тимуры-Сталины,
Сами мы порушили с лихвой.

Растревожена душа моя смутою,
В Карачае правит бал воронье,
И потомки наши не распутают,
Те силки, что расставило ворьё.

***
Эр болалмай къул болсанг
Табыллыкъды ие санга,
Бойунунга баучукъ атып
Кютдюрюр ушатып малгъа.
Барыр жолунгу билмесенг,
Жол кёргюзтюючю табылыр,
Олтуруп сагъыш этмесенг,
Мюлксюз, журтсуз къалдырыр.
Жокъту таулу, Къанокъ улу
Игилик сюйеди деген бизге,
Сора нек этесиз айтханын?
Будай жауарыкъ юйюгюзге!
Кёпмю акъыл керекти
Аны ызындан бармазгъа?
Къулларына къул болуп
Жерсиз, журтсуз къалмазгъа.

Айнар, сау бол. Аламат назму.

Ол башында белгисиз авторну Къарачайны юсюнден назмусу бла сени бу назмунг сагъыш этдиредиле.
Тынгыларыкъла да, ангыларыкъла да чыгъарла.

Аллах кюч берсин барыгъызгъа да.

Цитата
Sabr пишет: Айнар, сау бол. Аламат назму.

Амин Аллах. Сау бол тамата. Мен къурамагъанма бу назмуну, къалгъанын а бек тюз айтаса. Тура хайуан болмаса, бу сёзлени окъугъан адам сагъыш этер.

***
Жерсиз...журтсуз...не жашау?
Къанокъгъа болурла ау...
Тиши болгъан къабылыр...
Киши болгъан ант къылыр...

Кече келеди- къарангы...
Жарлы халкъым - атар тангы...
Ие болурса Журтунга...
Адамынга - Тауларынга...

Адамы бард Тау халкъымы...
Адети бард...бард акъылы...
Не жетмейди Жер жыяргъа?
Эс...бет...нюр ––-къаягъа?

Эсим-тели-нёгер...
Жюгенге аз жибер...
Къазанда къайнайды шау эт...
Жашайбыз биз...къайдады бет?

Таулу тамбласын сатады...
Кесине къабыр къазады...
Жашы юсюне сюелсе...
Ким эфенди - кимге кюер?

Сауду Бызынгы

Сауду Бызынгы, деу жашлары бола,
Сатылмагъанла мюлкге, ахчагъа,
Ёхтемленгенден кёлюм тола,
Излейме жыйаргъа сизни къучакъгъа.

Бу учуз дунияда, учуз жашауда
Адамлыкъ, кишилик сакъларгъа къыйынды,
Учузлукъ тенгшиде бийикде къалгъан,
Ийнаныгъыз жашла, бютюнда сыйлыды.

Айта болурла «къарнынга къайгъыр» деп,
Къуртланы келтире сизге юлгюге,
Сыпдырылып кирирге жепи излеп,
Кир къондурмадыгъыз бетигизге.

Бетигизни ачып, ачыкъ турдугъуз,
Аман акъыл этмей, хыйлалыкъ,
Элигизге жутну артха бурдугъуз,
Сизсиз жашла журт сакъларыкъ.

Алик, Тахир, Бекир, Рашид,
Алагъа къошулуп Мурат тенглери.
Бу аламат жашланы, Аллахдан тилейме,
Ёмюрлери ётсюн сюйгенча кеслери.

***
Алан элим, Ас элим,
Адам санынг аз элим,
Эркинлигинг тас элим,
Ким да санга баз элим.

Аманларынг баш болуп,
Жолгъа тюшген таш болуп,
Халкъынгы къанын ичген
Жауунга жолдаш болуп...

"Къоркъакъ таулу жигитге зарланып ёлюр"
Къоркъакъ жигитге эришеди,
Кесин кётюрюп кюрешеди,
Кётен ауруудан къутуруп,
Миллет къайгъысын унутуп.

Чарх оюн

Минг-минг жыл озду, кетди,
Минг тюрлю болду жашау.
Минг затха ажал жетди,
Чарх оюн а - энтта сау.

Хау, къанлы оюн а - сау,
Ол - отданды, жалындан.
Энтта жокъ анга тохтау,
Башланады жангыдан.

Сагъайып сакълайды халкъ,
Бугъунуп, букъдурулуп.
Алайсыз - туурады, хакъ:
Кеталмазса къутулуп.

Къартла бары да тюйюл
Бир кибик акъылманла:
"Беш да Тау Элим - юйюм" -
Деп, ёхтем айталгъанла.

Хаух, жалгъан намыс бере,
Ибилис улулары
Ётдюредиле тёрге
Сатхычын таулуланы.

Айырадыла бирин:
"Оюнну бардыр, - деп, - сен.
Бал жаларса ёмюрюнг,
Биз айтханга "хо" десенг!"

Кёмдюртедиле кёрге
Тау халкъыны ахшысын.
Сатхычны тыймаз тёре, -
Жарылгъынчы ашасын!

Ма, чыкъгъанды бир мугур,
Бир эсин ташлагъан къарт,
(Туудугъу артдан улур!).
Ибилис жыйыны - харх:

"Тынч болгъанды тюплеген
Бёлюнгюч таулуланы!" -
Деп, кюледиле бирден
Ибилис улулары.

"Башларыкъ эсенг - башла!" -
Деп, къызадыла къартха.
Кеслерин сакълап, жашла
Туракълайдыла артха.

Жашла барыда тюйюл
Бир кибик сейирликле:
"Беш да Тау Элим - юйюм!" -
Деп, отха секирликле.

"Биз да саубуз!" - деп, чыгъып,
Сюелалмайды бири,
"Сен" дей, "мен" дей, ашыгъып,
Ташаядыла кери.

Биягъы жангызса сен,
Биргенге Журтунг, Жеринг,
Чарх оюндан сау-эсен
Къайтарсын сени Тейринг!

Тёнгереп келеди чарх,
Болгъанны бузуп-оюп...
Сагъайып сакълайды халкъ,
Ахындан бошап, уюп.

* * *
Адам тууады, жашайды, ёледи,
Ким ыз къояды, ким кетеди ызсыз,
Ким сынауда абынады, ким абынмай ётеди,
Ким жашайды сыйлы, ким кетеди сыйсыз.

Айтылады жырда, тагъылады назму
Халкъым деп хар кюн жашагъан инсанга,
Неда бир начасха хорлатса къарнына,
Быдыр ючюн къыйынлыкъ сынатса халкъына.

Жашларыбыз тийишли болсунла назмугъа,
Атлары ёмюрде айтылсын жырлада,
Аматишча, Махтича деп айтылмай халкъда,
Къалмасын таулу сатылып жырлыкъгъа.

Цитата
Сёз пишет: Жашларыбыз тийишли болсунла назмугъа, Атлары ёмюрде айтылсын жырлада, Аматишча, Махтича деп айтылмай халкъда, Къалмасын таулу сатылып жырлыкъгъа.

Амин.

Сёз, джазгъан иш бла кюрешиб турурча мадарыгъыз болса, аламат фахмугъуз барды.

Цитата
Sabr пишет: Сёз, джазгъан иш бла кюрешиб турурча мадарыгъыз болса, аламат фахмугъуз барды.

Фахмулу назмусун миллетсиз жазалмаз,
Миллетим деп айтса, парийлей атылмаз.

* * *
Ата журтум,не айтайым мен санга?
Айып этме бу хайырсыз жаныма...
Сатхан сунма, артха турмадым сенден,
Керек заман файда болмады менден.

Жаным, Журтум, къалай къыйынд бу сезим...
Я Аллахым! Бер бизге чыдам, тёзюм
Бюгюлмезге бу палахны желинде,
Атылмазча биз биреуню жеринде...

Я Аллахым! Биз къоркъгъаннга Сен тюбетме!
Сыйлы Раббий, Сен миллетими тюп этме!
Сал тюз жолгъа, айырмай къартын-жашын,
Нюр бла жарыт хар атлагъан атламын!

"Журтум!"- десем, алгъа тёппем кёкге жете эди,
Энди кёзюм къара жерге къарайды,
Халкъ сёзю:"Тёзген тёш ашар", - дейди,
Жюрек болуп къаллыкъ мухджизатны сакълайды...

Ачар эдим толусунлай сагъышымы,
Алай сизге керекмид айтыргъа
Не этгенин не сезгенин джюрек
АТА ЖУРТУНГДА ЖУРТСУЗ БОЛА ТУРГЪАНДА?...(с)

Чырaнлaдaн кeлгeн Чeрeкни къaпхaнгa тутaлмaзлa,

Тaулaдaн ургъaн aязгъa aркъaн aтaлмaзлa.

Эркин тaулу хaлкъымa бугъоу кийдирaлмaзлa,

Тeйри aчылгъaн эшикгe къaдaу орнaтaлмaзлa.


Кёкдeн кeлгeн кюн тaякъны жaрыгъын жaбaлмaзлa,

Кёлдe жюзгeн бaлыкъны тeнгизгe кёмaлмaзлa.

Кёпню кёргeн хaлкъымы тaрихин оялмaзлa,

Жылтырaгъaн жюйрeк aтны кишeндe тутaлмaзлa.


От жaгъaмы тылпыуун aлa суутaлмaзлa,

Атa жeрими сaлкъынын мeничa къубултaлмaзлa.

Алдaтмaйыкъ кeсибизни aлтын хaзнaлaгъa,

Тургъaнлaрычa турсунлa aппaм къaлaгъaн хунaлa.

Слёзы народа
Когда мы вернёмся домой всем народом,
Придётся вам вспомнить откуда мы родом,
Придётся вам вспомнить откуда вы сами
Незваными здесь объявились гостями.

Как станет невмочь быть послушными псами,
Мы милости вашей просить перестанем.
Мы гордость свою вековую припомним,
От скифов и тавров ведущую корни.

Когда мы вернемся, а мы все вернемся!
Однажды в степи иль горах соберёмся
И весело, с музыкой справим поминки
По вашим указам, по вашим дубинкам,

По сказочкам вашим о дружбе народов
В то время, когда нас лишали свободы!
Лишали Отчизны, Надежды и Бога,
Мостя из развалин мечетей дороги!

По вашей удобной сговорчивой правде,
Пайками оплаченной верности ради.
По вашей оплёванной внуками вере,
Что можно народы казнить для примера.

Когда мы вернёмся, поклонимся в пояс
Тому, кто хранит ещё память и совесть,
Кто нашим тиранам не пел алелую,
Как старшему руку тому поцелуем.

С того, кто нас подленько травит поныне,
Мы маску народных ревнителей снимем
И пусть они глянут в лицо нам открыто,
Не прячась за власти худое корыто!

Когда мы вернёмся, всё будет иначе,
И тот, кто нас топчет, пусть с горя заплачет,
Как плакали наши отцы на чужбине,
Когда матерей своих там хоронили.

Когда мы вернёмся, земля наша вскрикнет
И духов своих по ущельям окликнет,
Вернёт родники к долгожданным истокам
И пепел отцов возвратит их потомкам.

Мы слёзы утрём им, прощенья попросим
И слово дадим, что вовеки не бросим,
По воле своей ли, чужой ли, как прежде,
Ведь в ней наша память и наша надежда.

Мы в сердце любовь к ней сквозь всё проносили!
Не всем этот путь оказался по силе,
Но даже кто падал, тот знал, мы вернёмся,
Все вместе под небом родным соберёмся!
Лиля Буджурова

Муратыбыз нюр болса,
Миллетибиз бир болса,
Иннетибиз бир болса,
Кимди бизни хорларыкъ?

Артыкълыкъгъа дау айта,
Азатлыкъгъа джол ача,
Ант этейик Тау бла -
Кюреширге джау бла.

Бизден кери дженгиллик,
Башха халкъ бла ёрелик.
Биз. бяригип. излейик
Кесибизге эркинлик.

Заман бизге бургьаяды
Джарыкъ джанын, тёр этиб,
Тейри эшигин ачханды,
Кел, кирейик, джол этиб.

Сен да алан, мен да алан,
Сен тау улан, мен да алай,
Таймаз, танмаз бир джолдан
Малкъар бла Къарачай!

Туз дам бла ант этейик -
Душман табмаз бизге дау,
Къама тюбюнден ётеник,
Шагьат болсун Минги Тау!

Къаясы ючюн илячин
Къанатларын кереди.
Керек кюнде халкъ ючюн-
Джигит жданын береди.

Ерлеу къыйын болса да
Тюзлюк Тауну башына.
Биз атлайыкъ таяна,
Туугъан джерин ташына.

Бир аркъанны бек тутсакъ,
Чырмау болмаз буз, чыран,
Аууш бизге - алаша,
Тенгиз бизге - тобукъдан.

Отда къызгъан чий темир
Сууда къатса, къурч болур,
Биз къуралсакъ хур кёпюр,
Туудукълагъа тынч болур.

Табылырла аманла,
Тахтагъа харс ургьанла,
Бу биз сюрген сабаннга
Таш-агъач да бургъанла.

Ол - бурундан келеди:
Ат чабханнга ит чабар,
Заман кеси тёреди -
Керти адам сый табар.

Заман келир - кетерле
Бёрю тонла кийгенле,
Сыртны буруб миллетге,
Мийик тахтаны сюйгенле.

Багъалы тенгим Зейтун!
Къалачыбыз тас болмаз:
Къычырса да къаргъа - къузгъун,
Сослан къаяны оялмаз.

Энтда кёбдю иш алда,
Алкъын бузду бизге джол.
Балдраджюзде, боранда
Джамагъат бла бир бол!

Анабызны сют халкъын
Борчду бизге тёлерге:
Ант этейик къамада
Миллет ючюн ишлерге!

Аллахым, сенден, жал барып, тилейме -
Къызгъанма кюнюнгю жарыгъын,
Къызгъанма, кёзюмю жарыгъы.
Бир бек арыгъанды мени миллетим,
Юзме, энди юзме къанатын,
Неден да сыйлыды аны аты.

Таулу миллетиме дарман эт мени,
Къурман эт халкъыма жанымы.
Чыракъ жарыкъ эт миллетиме
Мени жюрюген жолларымы,
Мени юзюлген жылларымы.

Не азчыкъгъа да эсимден кетмейди
Таулу аналаны кёз жашы,
Анга инжий къара кёмюр болгъанды
Чегем сууубузну акъ ташы,
Чегем тауубузну акъ башы.

Узакъда ичиме жутхан тылпыуум -
Тышына от болуп чыгъады.
Насыбым къайда ажашып къалгъан болур?
Къайсы туманлада бугъады?
Къайда кёз жашларын сыгъады?

Аллахыма жалынама жал барып -
Къызгъанма кюнюнгю жарыгъын,
Къызгъанма, кёзюмю жарыгъы,
Бир бек арыгъанды мени миллетим,
Юзме, энди юзме къанатын,
Жандан багъалыды аны аты

Таулу халкъым, чекдин азап,
Къыйынлыкъгъа тездюнг таза,
Жюрегиме жазама сакъ:
Биз бюгюн бир болалмасакъ,
Не келлигин ойламасакъ, -
Жашауубуз затха тиймез.
Ёсюп келген тёлю кечмез.

Шо бюгюн бир болалмасакъ,
Шо бюгюн бир алалмасакь, -
Ахырыбыз даугьа къалыр,
Аталадан къаугъа къалыр,
Ёсе тургъан сабийлеге
Ма аллай бир «саугъа» къалыр.

Аны бир ангыламасакъ,
Аны бир айыралмасакъ, -
Ийнан, ана къачы кечмез,
Ол чиммакъ акъ сютю кечме,
Ол чиммакъ акъ чачы кечмез,
Аны къызы бютюн кечмез.

Таулу халкъым, бир болайыкъ,
Жерибизге къор болайыкъ,
Аны бери, ёрге алайыкъ,
Къойнубузгьа къысалайыкъ
Ол жер тюйюл - ол къаныбыз,
Алдамасын жалгъаныбыз,
Тамамды зинк болгъаныбыз,
Къайдады да алгъаныбыз?..

Сыйыбызны ёрге - бийик
Кетюрейик, Таулу халкъым,
Кёпюрледен ётдюрейик!
Башларына бёркле кийип,
Таулу къызла чыгъар кюннге
Жетдирмейик, - бу хар кимге
Эс, дерс болсун, - къартха, жашха,
Хар атагъа къарындашха ,
Жерибизге къор болайыкъ,
Малтамайыкъ - ёрге алайыкъ.

КЕЧ БОЛУР Айлана эдим мен бу Кюннге ышанып, -
Этдилеми аны булутлу!..
Мен къалай къалайым Журтумда ташланы -
Оюла тургъанда умутум!..

Бу башсыз ёмюрде мен къайдан табайим
Жюрекге бир асыу, бир ёкюл?..
Мен Дых-Таууму, бу ехтем къаламы
Этерикдиле кюл...

Кюрешедиле 6ай этерге ашыгъа
Ичине оюлгъан къыралны, -
Багъынып. базынып Бызынгы ташына,
Къаздырып Холамда къабырны.

Жашагъанма Кекге ийнанып, арада -
Сен болуш деп этгенме тилек, -
Да аны да теше, кюйдюре, къаралта,
Да аны да этгенсиз элек!

Энди Ай да, ашалып, тешилипми къалыр,
Анамы ол багъыр тазынлай!..
Жай исси кюнледе жайылгъан суууладан
Аурурукъду, ичерге базыннган…

Бу башсыз ёмюрде мен къалай табайым
Жериме бир асыу, бир ёкюл?..
а чыкъса да ёкюл, - кеч болур, кеч болур -
Къалала къалсала болуп кюл...

Кёп эштдик терслени дауларын,
Азап кёп чекдирдиле бизге.
Алай, жандан сюйген тауларым,
Ахырда биз саналдыкъ тюзге.

Терслик терслигине жолукъду,
Законсузлукъгъа болду ол Дерс.
Жолубузну тюзлюк жарытды,
Биз кишиге да тутмайбыз дерт.

Дерт - къарыусузланы къылыгъы,
Биз а къарыулубуз, хурметли.
Энди табыныуну къуллугьун,
Къулларын да заман жокъ этди.

Кеслерине тапда уа, бирле,
Сизни атыгъыздан къаргъана,
Терсликге саладыла берне,
Мыллыкга къоннганча къаргьала.

Ала не жумушларыгъызгъа
Чапмайдыла, унутула антла.
Не сизни сагъышларыгъызгъа
Эс бурмайдыла ала артал.

Алай бош унутадыла ала:
Сизсиз къалгьанда, багъалары
Къотур шайгъа да тиймей къала,
Кёп жыртдырдыла жагъаларын.

Сизни унутхан - гыржынны сыйын
Унутханнга тенг болгъанын серле
Билмейдиле... Гыржын а къыйын
Табылады алыкъын жерде.

Мени жандан сюйген тауларым!
Айтханда къадарны юсюнден,
Халкъ уллу насыбын табарын
Кёребиз тюзлюкню кючюнден.


Мени сёзюм буду, жетсе иш манга:
Мен биринчиден санайма душманнга
Къыйын кюнде Ата журтун сатханны...
Сёзюмю терс кёрген-чыкъ да уруш манга!

Бюрократла, ханчыкълача,
Къыладыла къуллукъну.
Ишни жолун ачыкъларча -
Билмейдиле боллукъну.

Халкьдан къуллукъ тилей туруп,
Кютю токълула бола,
Артда, къуллукъ башха уруп,
Эсиредиле ала.

Ала, кеслерин гурт жатхан
Тауукълача кёпдюрюп,
Терс къарайдыла кёп затха,
Ишни чюйре келтирип.

Халкъ алагъа жесир тёлеу
Тёлерикча, анга терс
Къарайдыла, къуллукъ тилей
Барыулары болмай дерс.

Къуллукъ тилей, жалбарыучу
"Токълула" артда бетсиз
Боладыла, жан алыучу
Мёлеклеча хурметсиз.

Хурмет жокъда уа, халкъ иши
Ахсарыгъы ачыкъдан,
Къуллукъларындан терк тюшюп
Кетедиле «ханчыкъла».

Къуллукъсуз а, жерде жашап,
Халкъгъа тенг болуп къала,
Гыржынларын къыйын ашап,
Туралмайдыла ала.

Цитата

МАЛКЪАР бла КЪАРЧА пишет: Бюрократла, ханчыкълача, Къыладыла къуллукъну. Ишни жолун ачыкъларча - Билмейдиле боллукъну. Халкьдан къуллукъ тилей туруп, Кютю токълула бола, Артда, къуллукъ башха уруп, Эсиредиле ала. Ала, кеслерин гурт жатхан Тауукълача кёпдюрюп, Терс къарайдыла кёп затха, Ишни чюйре келтирип. Халкъ алагъа жесир тёлеу Тёлерикча, анга терс Къарайдыла, къуллукъ тилей Барыулары болмай дерс. Къуллукъ тилей, жалбарыучу "Токълула" артда бетсиз Боладыла, жан алыучу Мёлеклеча хурметсиз. Хурмет жокъда уа, халкъ иши Ахсарыгъы ачыкъдан, Къуллукъларындан терк тюшюп Кетедиле «ханчыкъла». Къуллукъсуз а, жерде жашап, Халкъгъа тенг болуп къала, Гыржынларын къыйын ашап, Туралмайдыла ала.

Айхай, элли жылында да башына
Акъ чыкъмайын, жаш кёрюне жашындан,
Бардыла тынч жашаяла билгенле,
Ёмюрлеринде терлемей келгенле.

Башхаланы терлеулери алагъа
Болушханды жамауатны алдаргъа,
Махтаулу жигитлеча керилирге,
Халкъны ёкюллерича кёрюнюрге.

Ала жашырын тюйюлдюле бизге,
Шинжилеча урунадыла кёзге.
Биз жашай эсег а, алагъа тёзюп,
Алайды деуден болмаз ишни тюзю.

Аланы оноуун этгенле бизге
Сормагъанларын ким санайды тюзге?
Ала уа кеслерин дуньяда жаннга
Тенг этмейдиле... Къалай тёзгюн анга?



* * * (4)

Алагъа халкъ неди, жигитни къаны?!
Дуния жарсыуларындан кенгде къала,
Кимни сабаны иги битсе, аны
Чыпчыкълары болуп келдиле ала.

Ала эртте унутхандыла Малкъарны.
Ата юйлери къалгъанларын отсуз,
Чыпчыкъгъа аз керекди! Тойса къарны,
Анда жырлайды да башлайды антсыз.

Да чыпчыкъла кечсинле масхарамы,
Алагъа тюйюлдюле айтханларым.
Назмуда масхарайма башхаланы -
Къарын этип, Малкъарны унутханланы.



* * * (5)

Тилчиле кёп къыйнагъандыла халкъны.
Етюрюк бла бузгьандыла халны,
Аямагъандыла тенг не къарындаш,
Кюйсюз терсликге бола къул, къарауаш…

Кёзбаучула къуллукъчуну ызындан
Маскелеча барадыла, азындан
Айтсакъ, этеклерин жухлары бла
Балчыкъда кётюрюрге хазыр бола.

Ий, ала алай нек этедиле? Ой, аны
Ким да ангылайды, кёзбаучуланы
Ёмюрден да алайды къылыкълары,
Ала къулларыдыла къуллукъланы.



* * * (6)

Ишлерибизни этдирмей сагъышла,
Оноусуз кёп чачылдыла ныгъышла,
Къадарыбызны заманнга ышана,
Шуёхла - жарсый, душманла - ишара,

Ала къайсыла эдиле, къайсыла,
Ауанагъа шайтанлача къысыла,
Ата журт ючюн жан аямаз жерде
Ол кеслерин окъдан аягъан «эрле»?

Ала сатлыкъла эдиле - алтакъла.
Ата журтларын кимге да ортакъгьа
Берлик эдиле, терлемез ючюн кюн.
Аланы ким унутхан сунасыз, ким?



* * * (7)

Къайсы махтанчакъгъа сорсанг да, солдат
Эдим урушда демез, кетер алдап,
Бек аздан - командир эдим дер, майор,
Генерал дерге уа базынмай къояр.

«Саугъалау къагъытларымы жойдула,
Алтын жулдузуму бермей къойдула». -
Деп махтаннганланы да эштгенбиз биз.
Ачыкъ масхараргъа бет этгенбиз биз.

Ала уа, бизни алдап кетген сунуп,
Кеслерин жигитле санына сугъуп,
Сюймеселе да урушда терлерге.
Ёшюн уруш этедиле тёрлеге.

Миллет сыртында тойгъанла.

Сатхыч десенг сатхычла,
Танымайдыла кеслерин,
Къап кийип букъдуруп,
Уялмагъан бетлерин.

Да айтайым атларын
Аныда къауумларын
Ассыры кепден къыйынды
Санаргъа быланы барын.

Махти башында барады,
Аслан ызындан чабады,
Исмаил юлгю алады,
Дагъыда къайсы къалады?

Бирин айтда, бирин къой,
Хусей кетди – этдик той,
Аны озду къарнашы,
Ануар, Ахматны жашы.

Менида бир эслегиз деп,
Чыкъды энтда бир Чечен,
Айтханын юлгю этип,
Интернет такъды экен.

Эскермесек Суфиянны,
Тийербиз кёлюне аны,
Тазада кичуу бидиянны,
Аякъ тюп инералны.

Мухтар, Азрет не медет?
Жарамайдыла халкъгъа,
Уллу адамла болуп,
Ушап къалдыла малгъа.

Илияс начас сенаторду,
Келечиди миллетден,
Халкъына къайгъысы, сунмагъыз,
Кетмей тургъан эсинден.

Парламентде олтургъанла,
Кёнчеклерин толтургъанла,
Пенсия ючюн къартлыкъгъа,
Журтсуз къала тургъанла.

Къара кишиге кюн сайын
Баргъанла уа баш уруп
Жашайдыла ичибизде,
Кеслерин адам сунуп.

Къайсы миллетни башчыларын
Сюредиле къойла кибик,
Бичедиле багъаларын,
Жылкъыча Манежге тизип.

Къайсы биринги жазайым?
Жарсыуугъа бир кёпсюз сиз,
Болсада къыйын кюнде
Къалырсыз итле, кесигиз.

Миллет атындан иш алып,
Миллетни сатханыгъыз
Кёп жылланы айтылыр,
Къаргъыш къошула, атыгъыз.

Браво! Ни одного неверного слова! "Пенсия ючюн къартлыкъгъа, Журтсуз къала тургъанла". Ала журтсуз къаладыла деп жарсыгъан жерим а жокъ эди, журтларындан къорарыкъла, жаханим аладан толсун. Энтта да таулу халкъ сынамай къалгъан къыйынлыкъ бар эсе, аны да сынатайыкъ депми кюреше болурла, артыкъ бир 33 сом узатырламы бийигирек креслода олтургъанла деп? "Кёп жылланы айтылыр,
Къаргъыш къошула, атыгъыз" - кто бы сомневался.

Ариу атлы, таулу халкъым,

Инжлипсе биягъы.

Кесинг англамай тураса,

Келип тургъан хатаны.

Нек ачмайса жарыкъ кезню?

Таза, ариу жюрегинги...

Кез байлап, сокъур болупса,

Сангырау этип къулакъланы.

Ариу атлы, Таулу халкъым,

Жетмеимид сынагъанынг?

Энди ит Къанокъну ишине,

Нек тынглайса? Бир айт аны?

Аякъ тюп этер мураты,

Бар эди дейдиле аны.

Жангынг сауда боюн салма,

Этген ишине аны.

Думп этерге кюрешеди,

Миллетни кезюн жаба.

Аны къара ишине,

Бизни жашлада болуша....

Сатхыч таулу, атынг эриши,

Аман бла айтыласа.

Жан алгъан кюн ыразылыкъ

излесенг,

Не хазнамы табарса...(с)