- Кесинг сынамагъан затны, адамгъа буюрма.
- Окъумагъан сокъурду, сокъур ташха абыныр!
- Ёзденликни джайгъан – джокълукъ.
- Нарт сёз къарт болмаз.
- Билеги кючлю, бирни джыгъар, билими кючлю, мингни джыгъар.
- Ушамагъан – джукъмаз.
- Таукел къуру къалмаз.
- Аджашхан тёгерек айланыр.
- Чоюнну башы ачыкъ болса, итге уят керекди.
- Нафысынгы айтханын этме, намысынгы айтханын эт.
- Асхат ашлыкъ сата, юйдегиси ачдан къата.
- Адам туугъан джеринде, ит тойгъан джеринде.
- Окъугъан – асыу, окъумагъан – джарсыу.
- Тёзгеннге, джабылгъан эшик ачылыр.
- Ачны эсинде – аш.
- Чомартха Тейри да борчлуду.
- Таугъа чыгъаллыкъ эсенг, тюзде къалма.
- Эр сокъур болсун, къатын тилсиз болсун.
- Ётюрюкден тюбю джокъ, кёлтюрюрге джиби джокъ.
- Биреуге аманлыкъ этиб, кесинге игилик табмазса.
- Къая джолда джортма, ачыкъ сёзден къоркъма.
- Чыкълы кюнде чыкъмагъан, чыкъса къуру кирмеген.
- Кеси юйюмде мен да ханма.
- Эринчекни эр алмаз, эр алса да, кёл салмаз, кёл салса да, кёб бармаз!
- Къызбайны юйюне дери сюрсенг, батыр болур.
- Дуния малгъа сатылма, кесингден телиге къатылма.
- Кёзю сокъурдан – къоркъма, кёлю сокъурдан – къоркъ.
- Эр абынмай, эл танымаз.
- Хар адамгъа кеси миннген тау кибик.
- Айырылгъанланы айю ашар, бёлюннгенлени бёрю ашар.
- Итли къонакъ джарашмаз.
- Ата джурт – алтын бешик.
- Ауругъан – джашаудан умутчу.
- Къалгъан ишге къар джауар.
- Ашарыкъда сайлагъаннга – чий гырджын.
- Джолунга кёре – джюрюшюнг, джагъанга кёре – юлюшюнг.
- Тешик этген тынчды, аны джамагъан къыйынды.
- Аз сёлешген, къайгъысыз турур.
- Билим къая тешер.
- Эркишини аманы тиширыуну джылатыр.
- Иги адамны бир сёзю эки болмаз.
- Къолу уллу – асыу, аягъы уллу – джарсыу.
- Хантына кёре тузу, юйюне кёре къызы.
- Тойгъандан сора, ашны сёкме.
- Аш иеси бла татлыды.
- Эл бла кёргенинг эрелей.
- Чакъырылмагъан джерге барма, чакъырылгъан джерден къалма.
- Игиге айтсанг – билир, аманнга айтсанг – кюлюр.
- Тил – кесген бычакъ, сёз – атылгъан окъ.
- Зар адамны насыбы болмаз.
СЮЙМЕКЛИК КИТАБЫ+, Малкъар поэзияны сюймеклик антологиясы
30.01.2013 21:01:06
СЮЙМЕКЛИК КИТАБЫ+
Хурметли къарындашларым, багъалы эгечлерим! Бугюнлюк дунияда барыбызны да ауара этип тургъан бир уллу къыйынлыкъ барды. Ол да ана тилибизни унутулуп баргъаныды. Мен да, къайсы биригизча, аны юсюнден кёп сагъыш этеме.Телевидение, радио, газетле, интернет тилибизни ахыры да ырбыннга тыйып къойгъандыла, хау. Алай терслик кесибизде да барды: ана тилибизге алай уллу кёллю болургъа керек тюйюл эдик. Бизни осал дерслик китапларыбыз, болмачы устазларыбыз, фахмусуз жазыучуларыбыз, журналистлерибиз, уллу кёллю ата-анала да алагъа къошулуп, кеси сабийлерибизни ана тилибизден айырыр ючюн не этмедик? Аланы алларында бизни бырыбызны да гюнахыбыз кемсиз уллуду. Сабийин сюйген ана баласына ёз тилинде бешик жырла, жомакъла, элберле айтады, тауча сёлешеди. Ол алай къыйын иш тюйюлдю да!Тилин билмеген сабий артда тау адетден айырылады, аны себепли, ата-анасына, халкъына да суууйду. Къысхасы, ана тилин билмеген адам учуз болады, Бюгюнлюкде биз анга кесибиз шагъатбыз. Орусча къайгъы сёз бергенлени аз кёрмейбиз, тойда орусча тепсегенни къой да.Ана тилибиз къарыусузду, эршиди, бюгюннгю жашауну сурамына келишмейди деп жалан да ана тиллерин билмегенле айтадыла. Алай, Аллахны ашхылыгъындан, тилибизни шатык билгенле, ариу сёлешгенле алыкъа кёпдюле.Бу эки къауумгъа да атап, малкъар поэтлени ийнар назмуларындан «Сюймеклик китабын» жарашдыргъанма да, аз-аздан сизни аны бла шагъырей эте турлукъма. Мен, иш этип, поэтлерибизни жалан да тынч, ариу окъулгъан назмуларын къошханма бери. Китап сейир-аламат ийнарларыбыз бла ачылады. Аланы окъуп чыкъгъан таулу адам тилибизни ариулугъун, шатыклыгъын да сезмей амалы жокъду. Ким биледи, муну окъугъандан сора сагъыш этерикле да болурла. Нек эсе да, мен алай сунама. Хурметли окъуучула, назмула юзюлмей барыр ючюн, ёз акъылыгъызны бери жазмазыгъызны тилейме, модераторла да анга эс бурурла деп ышанама. Алайсыз бу иш, татыуу чыкъмай, базарлыкъ болуп къаллыкъды. ЁЛМЕЗЛАНЫ МУРАДИН, Къабарты-Малкъар Республиканы Къырал саугъасыны лауреаты
Изменено: |
|
|
|
Ответы
26.01.2019 16:17:17
***
Жангыз жилямукъ къалтырайды, Алас этип, кёрмейме жукъ. Узакъ узайгъан замаданды, Огъан жарсыудан – жилямукъ. Аны ол къадар эгечи уа Эртте къуругъанды кёзде. Ах, кёп жарсыуум, къууанчым да Алай чачылгъанды желде. Ариу къууанчым, бушуум да Болгъан жулдузла да жиляй, Эрип, жокъ болгъандыла энди, Кетгендиле танг чарсынлай. Гъашик Кетгенди жашлыкъ умутлай. Санга да, о кёз жаш, санга да - Заманды, - къуручу алай. |
|
|
|
07.02.2019 17:58:49
***
Сен, бала, гюлчюкча ариуса, Жарыкъса, тазаса, ингил. Санга сюйюне олтурама, Жаным биягъыча женгил. Бурма чачынгы къууанып да Сылар эдим, ариучукъ, мен, Жашлай, тазалай да сакъла деп Тилей, тийиншлисе да сен.
Изменено: |
|
|
|
17.02.2019 14:34:25
***
Эки кёзю – эки накъут, Эки сыйлы накъутду. Ол кём-кёк кёк дуньяланы Алгъан насыпды, къутду. Жюрекчиги уа – далгюзюр Оту алай жарыкъды. Анга ие болгъан къууанч, Насып да табарыкъды. Эки эрни – эки да лал Шашар кибик ингилди. Очукъладан уппа юзген Минг насыпдан игиди. Ол байлыкъны иечиги Онжетижыллыкъды. Мен агъачда тюбеп къалсам, Къызчыкъ къуру къаллыкъды. |
|
|
|
24.02.2019 15:22:57
***
Сени барды инжинг, налмасынг да, Бош умутду ол кёбюбюзге. Аладан сора - кёк кёзлеринг да… Не керекди, о жаным, ёзге? Ол эки иллезин Акъылдан шашдырлыкъ да кёзге Мен ийнар аскерле жибергенме… Жан тенгим! Не керекди ёзге? Ол эки кёзюнгю жилтиними, Къыркъаууз от салгъанча кюзге, Кюйдюргенди мени, ёлтюргенди? - Не керекди, о жаным, ёзге? |
|
|
|
17.03.2019 17:08:20
***
Жюрекни терен сыры Зынгырдайды къылча. Бир тёгюлчю жаз жыры, Дуньягъа жайылчы! Жаучу гюллеге кёкден. Сен къууанчса, жырса. Байрымгюлчюкге менден Сен салам айтырса. |
|
|
|
24.03.2019 15:16:40
|
|
|
|
13.04.2019 20:30:31
|
|
|
|
20.04.2019 18:58:40
***
Мудах къагъыт келгенди, Алай жаным а хош. Къояса энди. Сора Бош къаргъанаса, бош. Къагъыт узунуракъды, Окъуп арырча кёз. Угъай деген, о бала, Къоратмайд анча сёз. |
|
|
|
04.05.2019 23:14:06
***
Умут терегим чагъады, Къуруйду заманында. Чагъады, къуруйду сора. Алайды жашау мында. Аны эртте да билеме. Алда жалан да – жара. Бу акъылман жюрегим а Кюледи, къаны бара. |
|
|
|
15.06.2019 18:30:05
***
Жаным, ариуну артал да Ийнандырмайды сёзю. Жокъду намысны сенича Дум къара эки кёзю Мен сюеме да! О къойчу, Жаным, ётюрюклени. Тынгыла да, ангыларса Жюрегинг бла мени. |
|
|
|
Читают тему (гостей: 1)