- Босагъагъа джууукъ орун болса, ашыгъыб тёрге озма.
- Аллахха ийнаннган кишини, Аллах онгдурур ишин.
- Атадан ёксюз – бир ёксюз, анадан ёксюз – эки ёксюз.
- Атлыны кёрсе, джаяуну буту талыр.
- Байлыкъ тауусулур, билим тауусулмаз.
- Адебсиз адам – джюгенсиз ат.
- Къартны бурнун сюрт да, оноугъа тут.
- Ёзденликни джайгъан – джокълукъ.
- Къарт айтханны этмеген, къартаймаз.
- Бермеген къол, алмайды.
- Эл тойса, тоймагъан, эл къойса, къоймагъан.
- Келинин тута билмеген, къул этер, къызын тута билмеген, тул этер.
- Нарт сёз – тилни бети.
- Ёмюрлюк шохлукъну джел элтмез.
- Итли къонакъ джарашмаз.
- Тил джюрекге джол ишлейди.
- Халкъны джырын джырласанг, халкъ санга эжиу этер.
- Ата – баланы уясы.
- Экиндини кеч къылсанг, чабыб джетер ашхам.
- Къарнынг тойгъунчу аша да, белинг талгъынчы ишле.
- Элде адам къалмаса, ит тахтагъа минер.
- Ёксюзню тилеги къабыл болур.
- Уллу суу бла уллу ауруудан башынгы сакъла.
- Ауругъан – джашаудан умутчу.
- Намысы болмагъанны, сыйы болмаз.
- Ана къойну – балагъа джандет.
- Башы ишлегенни, ауузу да ишлер.
- Берекет берсин деген джерде, берекет болур.
- Адам сёзюнден белгили.
- Насыб бютеу халкъны юлюшюдю.
- Эри аманны, къатыны – аман.
- Нёгерсизни джолу узун.
- Билим – акъылны чырагъы.
- Зарда марда джокъ.
- Ауузу аманнга «иги», деме.
- Джыйырма къойну юч джыйырма эбзе кюте эди.
- Джыланны къуйругъундан басарынг келсе, аны башы болгъанын унутма.
- Эм уллу байлыкъ – джан саулукъ.
- Этни да ашады, бетни да ашады.
- Таукел тауну аудурур.
- Аякъларынгы джууургъанынга кёре узат.
- Эки къатын алгъан – эки ташны ортасына башын салгъан.
- Ата Джуртча джер болмаз, туугъан элча эл болмаз.
- Мухар, кеси тойса да, кёзю тоймаз.
- Ана – юйню кюн джарыгъы.
- Ойнай билмеген, оюн бузар.
- Адеби болмагъан къыз – тузсуз хант.
- Таш бла ургъанны, аш бла ур.
- Хар ишни да аллы къыйынды.
- Гыдай эчки суугъа къараб, мюйюзле кёрмесе, джашма алкъын, дегенди.
СЮЙМЕКЛИК КИТАБЫ+, Малкъар поэзияны сюймеклик антологиясы
30.01.2013 21:01:06
СЮЙМЕКЛИК КИТАБЫ+
Хурметли къарындашларым, багъалы эгечлерим! Бугюнлюк дунияда барыбызны да ауара этип тургъан бир уллу къыйынлыкъ барды. Ол да ана тилибизни унутулуп баргъаныды. Мен да, къайсы биригизча, аны юсюнден кёп сагъыш этеме.Телевидение, радио, газетле, интернет тилибизни ахыры да ырбыннга тыйып къойгъандыла, хау. Алай терслик кесибизде да барды: ана тилибизге алай уллу кёллю болургъа керек тюйюл эдик. Бизни осал дерслик китапларыбыз, болмачы устазларыбыз, фахмусуз жазыучуларыбыз, журналистлерибиз, уллу кёллю ата-анала да алагъа къошулуп, кеси сабийлерибизни ана тилибизден айырыр ючюн не этмедик? Аланы алларында бизни бырыбызны да гюнахыбыз кемсиз уллуду. Сабийин сюйген ана баласына ёз тилинде бешик жырла, жомакъла, элберле айтады, тауча сёлешеди. Ол алай къыйын иш тюйюлдю да!Тилин билмеген сабий артда тау адетден айырылады, аны себепли, ата-анасына, халкъына да суууйду. Къысхасы, ана тилин билмеген адам учуз болады, Бюгюнлюкде биз анга кесибиз шагъатбыз. Орусча къайгъы сёз бергенлени аз кёрмейбиз, тойда орусча тепсегенни къой да.Ана тилибиз къарыусузду, эршиди, бюгюннгю жашауну сурамына келишмейди деп жалан да ана тиллерин билмегенле айтадыла. Алай, Аллахны ашхылыгъындан, тилибизни шатык билгенле, ариу сёлешгенле алыкъа кёпдюле.Бу эки къауумгъа да атап, малкъар поэтлени ийнар назмуларындан «Сюймеклик китабын» жарашдыргъанма да, аз-аздан сизни аны бла шагъырей эте турлукъма. Мен, иш этип, поэтлерибизни жалан да тынч, ариу окъулгъан назмуларын къошханма бери. Китап сейир-аламат ийнарларыбыз бла ачылады. Аланы окъуп чыкъгъан таулу адам тилибизни ариулугъун, шатыклыгъын да сезмей амалы жокъду. Ким биледи, муну окъугъандан сора сагъыш этерикле да болурла. Нек эсе да, мен алай сунама. Хурметли окъуучула, назмула юзюлмей барыр ючюн, ёз акъылыгъызны бери жазмазыгъызны тилейме, модераторла да анга эс бурурла деп ышанама. Алайсыз бу иш, татыуу чыкъмай, базарлыкъ болуп къаллыкъды. ЁЛМЕЗЛАНЫ МУРАДИН, Къабарты-Малкъар Республиканы Къырал саугъасыны лауреаты
Изменено: |
|
|
|
30.01.2013 21:13:18
***
Сорсам, хапар айтады Кёкде баргъан кёгюрчюн. Петербургга барырем Мен сени кёрюр ючюн. Минги тауда туманла, Ала жерге къонсунла. Дунья керек тюйюлдю - Сюйгеним бла къойсунла. Алып-алып къарайма, Акъ къагъытда хатынга. Жангылмайын, келсенг а Maнга этген антынга. * * * Мындан къарап, таныйма Мен кюнлюмде келгенни. Бермей эсенг, къой, анам, Жер кётюрюр ёлгенни. Гёзенекге къарайма: Бирден сора къазыкъ жокъ. Мени къыз тенглеримде Менден башха жазыкъ жокъ. Терек башында алма - Жетип ашаялмайма. Сенсиз дунья къурусун - Наным, жашаялмайма. Кюндюз къайда болсам да, Сен эсимден кетмейсе. Кече жатсам, тюшюмде Манга жукъу бермейсе. Бу халланы айтама, Жюрегимде тыялмай. Таурухунгу этеме Къартладан да уялмай. - Эшиклени ары бир ач, Ары бир кирейим, Кёзлеринги ариулугъун Кесим бир кёрейим! - Кёзлерими ариулугъун Билмегенмисе? Чегетледе къара дугъум Кёрмегенмисе? - Эшиклени ары бир ач, Ары бир кирейим, Къашларынгы ариулугъун Кесим бир кёрейим! - Къашларынгы ариулугъун Билмегенмисе? Акъ къаяда къара къундуз Кёрмегенмисе? - Эшиклени ары бир ач, Ары бир кирейим, Санларынгы ариулугъун Кесим бир кёрейим! - Санларымы ариулугъун Билмегенмисе? Чегетледе субай нарат Кёрмегенмисе? *** Меннге бир джууаб джазмайса, ариу, Джюрекге джара салмайын. Джазыуунг меннге тюйюл эсе да, Къоймазма сени алмайын. Тау бийикледе мен къагъыт тапмай, Ийнар джазама ташлагъа. Ой, кёзден кетген кёлден кетед деб, Сюйдюрюб къойма башхагъа. Сенден башханы алмазма, ариу; Сен да, билеме, сюесе. Бу джюрек ауруу бирге тийгенд да, Сен да менича кюесе. *** Ары джанындан ол къанат таууш Бери джанына джетерми? Сен абирекли, мен да къыйынлы - Дуньябыз былай кетерми? Устол юсюнде сени картчыгъынг Къымылдамайды, тебмейди. Аллахны кёбдю сейир ишлери - Сюйдюрюб, джазыу этмейди. *** Ол джарыкъ тийген мени кюнлерим Къарангы болмай батсынла. Да сеннге бла меннге, ариучукъ, Сюйюмлю тангла атсынла. Мен, сени сюйюб, бир кёб къыйналдым Джарыкъ дуньяны юсюнде. Сен ариучукъну сайлаб сюйгенме Тенг къызларынгы ичинде. Сен да сюесе, мен да сюеме, Сюйгенчигинги билеме. Эсиме тюшсенг, ах деб ахсыныб, Отда отунлай кюеме, Ой, юсюнгдеги ол пай чепкенинг Ариу джарашад юсюнге. Хар кече сайын тюшюб турайым, Ариу балачыкъ, эсинге, Ой, белингдеги сени кямарынг Бютеу белинги къуршайды. Джанымдан сюйген ол ариу жаным Алтын тауукъгъа ушайды. *** Да бу джашаугъа тюшгенме, тенгле,- Бугъоуну тамам тарына. Ой, мени джауум юлгюлю болсун Бютеу къызланы барына. Ол кеси джангыз келе болурму? Аллына чыгъыб къарайым. Урушха кетиб, сен келмей къалма; Джанынга къурман болайым! Сенден тюнгюлген кюнюмде, наным, Къабырымы кесим къазарма. Термилиб этген ийнарларымы Мен сын ташыма джазарма. *** Къаяла бузу ариу жанады, Ол кюзгюмюдю, кюнмюдю? Мен сюейим да бир термилейим - Алмай къоярынг тюлмюдю? Эшик аллында балий терекни Кесиб алгъанма тамырын. Эки сюйгеннге заран болгъанны Шибиля урсун къабырын. Сюймеклигими мен да айтайым, Сен да кёлюнгю джашырма. Сен сюе эсенг, ой, ариу наным, Кюнлени зыраф ашырма. Юйюбюз арты ол джангыз терек, Юйге киреди тамыры. Эки сюйгенни,ой, бир этгенни Нюр джанарыкъды къабыры. Ой, юсюнгдеги сени палтонунг Джерге джетеди узундан. Джарыкъ сёлеше, накъырда эте Джылатыб къойдунг ызынгдан. *** Сеннге тарала, ёлюб барама, Джарыкъ дуньяда джашамай. Былай гоккакёз къалай болгъаса, Адам балагъа ушамай? Кечем къарангы, кюнюм да къара, Кёккёз ариуну кёрмесем. Эки дуньягъа къарамаз эдим, Ууахтым джетиб, ёлмесем. Кёзюнге къараб, джылаб тебресем, Бир адам мени тыялмаз. Сени унутса бу гяур джюрек, Ёмюрде джукъдан уялмаз. Сеннге тарала, ёлюб барама Аллах къыйынлы джаратхан. Джаууму болсун сюйгени узакъ, Кёзлени кенгнге къаратхан. Акъ кийимлеге кир къоннган кибик, Дженгил джетеди джанынга. Келесе дейле, келесе дейле - Бир кёб къарадым аллынга. Ох Аллах, анам, къалай этейим, Бу сюймеклекден джан чыгъад? Джаш джюрекчигим эки джарылыб, Тюз ортасындан къан чыгъад. *** Сюймеклик ауруу да тийге эди Мени джети да къанлыма. Сени кёрюрге кюсеб тура эм - Къалай тюбединг аллыма? Айлана келиб, табыб къойгъанма Алтын тауукъну уясын. Дуньяда разы этмесенг мени, Аллах ахратха къоймасын. Мени джюрегим бир бек ауруйду, Ой, теренинден ашланыб. Да джазыуубуз бир болсун, наным, Накъырда сёзден башланыб. *** Эшик аллында балий терекчик Бир ариу чыммакъ чакъгъанды. Сеннге тарала, сеннге термиле Джюрегим ауруу табханды. Сен лячин болуп, мен а кёгюрчюн - Узакъ кетейик учханлай. Сюймеклик ауруу сеннге да тийсин, Хатымы алыб ачханлай. Сюеме дейсе, ёлеме дейсе - Билгенинг бары - ётюрюк. Сыйрат кёпюрден къалай ётерсе, Бу гюнахланы кёлтюрюб? *** Кёкледе баргъан кёксюл кёгюрчюн Бурулуб тюшдю тенгизге. Айт деб айтдырыб, кюлмегиз артдан; Ийнар айтайым мен сизге. Тарыгъыууму джаза да турама, Устол джанына олтуруб. Эсиме тюшсенг, алай джылайма: Эки кёзюмю толтуруб. Тылпыуум кёкде тубан болады Ах, ичим къара кюйгенден. Эки кёзюмю къакъмай къарайма Джюрегим кемсиз сюйгенден. Ах, деб ахсыныб, кёкге къарасам, Тохтаб къарайла булутла. Атынгы айтыб, джерге къарасам; Мууал болалла кырдыкла. Сени юсюнгде къызыл кёлегинг, Таймаздан аны кие тур. Сюйгеним дерге уяла эсенг, Эгечим де да келе тур. Бууунунгдагъы сагъат джангыды, Алай ол бир кюн чачылыр. Сюймеклик ауруу башынга тюшсе, Джюрегинг меннге ачылыр. *** Юйюгюз арты балий терекле, Тюблери салкъын, кёлекке. Биз экибизге тилек этсинле Кёкдеги сыйлы мёлекле. Бир сюе эсенг, эки сюеме, Джаратхан Аллах сюерик. Ой, мен сюйгенча сюялырмыса, Джаханим отда кюерик! Арат джандетге ушайды,- дейле,- Жаз тереклени чакъгъаны. Мени кёзюмден чырт да кетмейди Ариуну кирпик къакъгъаны. Таралмай тангынг атмасын, ариу, Джыламай кюнюнг батмасын. Мени кёрмейин къалгъан кюнюнгде Джюрегинг тынгы табмасын. *** Акътамакъ эте, Акътамакъ эте, Акътамакъ дедим атына. Тарыгъыуларымы мен айтыр эдим, Джууукъ олтурса къатыма. Къая тюбюнде къара сюлесин Къаягъа къалай ёрлесин! Биз экибизге заран болгъанны Аллах муратын бермесин. Гокка хансчыкъла джылтырайдыла, Тауладан аяз ургъанлай. Мени аллыма къайдан тюбединг, Эсимде болмай тургъанлай? Сен, джангы чакъгъан гокка хансчыкъча, Къайдан джолукъдунг аллыма? Ой, къыстасанг да кетерге сюймей, Сюймеклик тийсин къанлыма! Ой, мен сюйгенча, сен сюе эсенг, Тутдурчу бери къолунгу. Ой, бир эселе кёлюм, кёлюнг да - Излерме сени джолунгу! Мени сюйгеним кетиб барады, Устолда къалды сураты. Биз экибизден сора да барды Джартылай къалгъан мураты. Мен суу бойнуна баргъанма, алан, Суудан бир ташчыкъ алгъанма. Энди кимни да мен башха этдим; Бек сюйгенимден къалгъанма. Мени сюйгеним кетгенли, къызла, Мен ышармайма, кюлмейме. Ызындан джылай бир барлыкъ эдим, Къайры барыргъа билмейме. *** Ой, мындан къараб кёреме, тенгле, Мен Минги тауну айрысын. Асыры джашлай алгъанма, къызла, Бу сюймекликни къайгъысын. Ой, юсюнгдеги дарий чепкенинг, Сен тойдан тойгъа кийесе. Сюесе деб а, къалай ийнаннгын? - Хар кюннге бирни сюесе. Ой, мындан къараб кёреме, тенгле, Мен Минги тауну айрысын. Эки сюйгеннге заран болгъанны Аллах джанындан айырсын! |
|
|
|
31.01.2013 20:18:36
***
Сени сюйгенме - сеннге барлыкъма, Сюймеген кесин ёлтюрсюн. Мени сюймеген атангды, дейле; Ол да сюйгенин келтирсин. Юйюнгю мындан къараб кёреме, Дагъы башында бёлмесин. Кесим сюйгенме — кесим барлыкъма - Джангыз къарнашым ёлмесин! Къап-къарадыла сени къашларынг, Къара чиллени бургъанлай. Тансыкъ болурум келе турады, Картынга къараб тургъанлай. Башыбыздагъы мийик къар таула, Башлары бир къат мияла. Кёб игиликден къуру къалгъанма, Кёзюнге къараб уяла. Башыбыздагъы мийик къар таула, Чегет джанлары - кёлекке. Башха къызлагъа сени ушатмам - Ушайса кёкде мёлекке. Ой, джолгъа джууукъ юйюгюз, ариу; Озгъаным сайын кёреме. Беш- алты джылны арадан ийиб, Анга джарылыб ёлеме. Бир кёк кёгюрчюн джырлайды, тейри, Тёгерегине кенг къарай. Гокка хансчыкъла джашнай чагъалла, Чапракъчыкъларын джел тарай. Мен мындан къараб таныйма, маржа, Ой, элигизни къыйырын. Сен ол дуньяда къалай берликсе Сюймеклигими къыйынын? Сени белингде белибаучугъунг Эки къат джетед белинге. Сюйгенни сюй деб, китаб да айтад - Жаным, не келди кёлюнге? Кече тюшюмде бир тюш кёргенме: Билегинг мени бойнумда. Ой, мени былай термилтдинг эсе, Джылан джукъласын къойнунгда, *** Ой, юсюмдеги мени чепкеним Джерге джетеди узундан. Ой, тенглеримден уялдым, ансы Джыларыкъ эдим ызынгдан. Ах, наным кетиб тебрегенинде Этген болурму таукеллик? Да армиягъа кетгенди наным, Ол эсен келлик, сау келлик. Тауладан джауад, ой, хыны джангур, Ма бизни юйге бурчакълаб. Мен кече тангнга чыгъыб кетеме, Тюшюмде аны къучакълаб. Мен сюймекликден ёлюб барама, Ах, джюрегимден къаралыб. Къачаннга дери турлукъма былай, Сюйгенчигиме таралыб? *** Ой, джюрегимде бир кюйген барды, Ол кёмюрмюдю, кюлмюдю? Мен сюейим да бир къыйналайым - Алмай къоярынг тюлмюдю! Тауланы башы бир ариу болгъанд, Ол алгъаракъда къар эди. Сюйдюрюб, мени сюймей къояргъа Меннге не дертинг бар эди? Сени сюеме, сеннге барлыкъма; Кёлюнге тюрлю келмесин. Ий, мени къоюб, башханы алсанг, Аллах игилик бермесин. Наным миниучю ол алашаны Мангылайында къашхасы. Ой, сюйгенинден къалгъан къызны уа Бармыд ёлгенден башхасы? *** Кечеле сайын къайда жюрюйсе, Менден сюйгенинг джокъ эсе? Башха сюйгенинг болгъаны кибик, Сюйгенинг ёлсюн огъесе! Къара къашларынг, ала кёзлеринг Чырт да кёзюмден кетмейди. Аллахны барды бир сейир иши: Сюйдюрюб, джазыу этмейди. Къачаннга дери турлукъма, наным, Сагъатчыкъ кибик къалтырай? Джюрек джаууму ашаб бошалла Алтын тишлеринг, джылтырай. Сюеме деб а, сюйдюрюб, наным, Сюймейме деб бир джылатма. Тамчы акъылынг бар эсе, меннге Эки сюйгенни сынатма. Джолда джюрюсенг, алай джюрюйсе, Ой, джер джарылыб джутарыкъ!... Сюйгенлеринги артларын этиб, Мени къолумдан тутарыкъ! Ой, кюн тиякъчыкъ джылтыраб чыгъад Башыбыз къарлы киришге. Бир талай болуб, сени сюебиз; Кимни аласа юлюшге? Былай олтуруб бир сагъыш этсем, Тюрлене турур акъылым. Былай олтур да, джыла да тур,- дер Ах, джюрегимде салкъыным. Мени джюрегим аман этеди, Мен джюрегимден сыласам. Кёк кюкюрейди, джер титирейди, Атынгы айтыб джыласам. Берген акъылын алгъанды Аллах, Ол салгъан джанын алмайды. Ой, санларыма асыу болалмай, Джюрек джауум да къалмайды. Бир талай барбыз, сени сюйгенле, Сен бирибизни сайлачы! Агъачынг ариу, кесинг аламат - Джюрек джарамы байлачы! *** Сени къара чачынг табанынга джете, Кёзлеринг кюле тургъанлай, Узун кирпиклеринг кёзлеринги джаба - Нюрюнг барындан да ургъанлай. Сенден ариу болмаз ой джерни юсюнде - Ариулугъунг айгъа эрише. Сюймеклик къапханнга тюшгенме, ариуум - Къыйналмам чыгъаргъа кюреше! Теркирек келалсам, сеннге тансыкъ бола, Джюрегим да отда кюеди. Башым къалай эсе да, мени джюрегим Кесимден да сени сюеди. Сюймеклик отда мен джанама, ариу, Гитчерек отда кюйгенча. Мен сен ариучукъну алай да сюеме, Дахир Зухураны сюйгенча! *** Сени башынгда бурма чашчыгъынг - Мангылайынга кёлекке. Ма биз экибиз бир болуб, наным, Амин десинле мёлекле. Ах, бюгюн кюнюм бир джарыкъ кюндю, Ол мутхуз болуб батмасын. Джанымдан эсе сюйгенчигим да Ауруб тёшекде джатмасын. Башымы суугъа мен атарыкъма Суу уллу болгъан заманда. Бу сюймекликден былай термиле, Къалай турлукъма хаман да? Чанчыб ауруй да тынгы бермейле Джюрекге джууукъ тамырла. Ахратда хоншу болуб барырла Сюймеклик салгъан къабырла. *** Ой, къолунгдагъы алтын джюзюгюнг, Ол бармагъынга бек болсун. Кесими къоюб, сеннге тилейме: Джашар ёмюрюнг кёб болсун! Бармагъынгдагъы алтын джюзюгюнг, Ол къоргъашинден ауурду. Сени берирге сюймеген ананг Муслиман тюлдю - гяурду! Сюйген-сюймеген, демегиз, тенгле; Сюйгенден адам ёледи. Кёзюне къараб тургъанлайыма Тансыкъ болурум келеди. Бир насыблысы болмаса, тенгле, Киши сюйгенин алмайды. Кёзюне къараб тургъанлайыма Тансыкъ болурум къалмайды. *** Мен юйге келсем, тансыкъ болама - Юйюгюз таба къарайма; Сени кёрмеген бир кюнюм кетсе, Аны сау джылгъа санайма. Ой, сюйгенчигим бир ариучукъду - Кавказ тауланы наныгъы. Ариулугъунда къызны ким сюйсе, Олду адамны джазыгъы. Ой, мен сюйгенлей, сен сюе эсенг, Къурман болайым джанынга. Ах, сюймегенлей, сюйдюре эсенг, Сууукъ окъ тийсин санынга. Ох, салам болсун сени элинге, Элингден сора - кесинге. Менича болуб, сен да термилгин - Сюймеклик тюшюб эсинге. Базарда базар кёзбауум, сора Хурджунда базар кёгетим. Ахратдан джокъду мени хапарым; Дуньяда сенсе джандетим. Ой, юсюнгдеги сени чепкенинг Ариу джарашад санынга. Рамазан айны джарыкъ джулдузу, Къурман болайым джанынга. Белингдеги ол кюмюш кямарынг, Ой, безгилери ууакъды. Кёзюме къараб, олтур, ариучукъ! - Ёлгенлеринге сууабды. Тенглерим меннге уятсыз дейле; Ах, уят менден кенгдеди. Ызынга къарай барсанг а, ариу: Бир джаным бард да - сендеди. *** Эшик аллында сары чыгъана, Тёбеннги аяз аудурсун. Биз экибизге заран болгъаннга Аллах а къанла джаудурсун. Мени сюйгеним келеди,- дейле,- Ол ат чабдыргъан морчепкен. Ах, менден сора киши болурму Дуньялыкъ ючюн зор чекген? Ой, ауругъанны сау билмез, - дейле; Мен джюрегимден тутубма. Джанынгы бер деб - ал десем - алмай, Термилтген отну джутубма. Ой, суугъа кетген таш къармар,- дейле; Отха кетгеннге не мадар? Бычакъ джарагъа балхам салыныр; Сюймекликге уа не джарар? Анга джарарыкъ, сени ышарыб, Сюеме,- деген сёзлеринг. Меннге бу халны джетдирген, наным, Ол сени къара кёзлеринг. *** Тауланы башы къаралыб турад, Джангур басыныб къуяргъа. Ой сен, ариучукъ, къайдан кёрюндюнг Тёрт санымы да къыяргъа? Джазгъа чыкъгъанлай юйчюк саллыкъма. Ариуум бла турурча. Къатыма джууукъ олтурчу, ариу, Бетингден тылпыу урурча. *** Талас областда Киров районда Гокка хансчыгъым джашайды. Чапракъчыкълары джел ургъаны сайын Джюрек джаууму ашайды. Ёпкелерими кюйдюредиле Сюймегенлени сёзлери. Ариучугъумдан кери этерге Къалай къыялла кёзлери? Таймай кёзюме кёрюнюп турад Ариуну кирпик къакъгъаны. Сеннге ушагъан бир затчыкъ барды, Ол да - гюлчюкню чакъгъаны. Ёмюрюмде да кетерик тюлдю Бу джюрегими кюйгени. Сеннге ушагъан энтда бир зат бар: Кюнню джылтыраб тийгени. Тау суугъа джууукъ терекни хаман Суу тамырларын ашайды. Сиз билемисиз, сюйген тенглерим? - Былайда мёлек джашайды. Сени сюйгенли болгъанма, жаным, Мен суу башында кёмюкча. Быллай бир аман неге этеме, Сенден къалгъанлай ёллюкча?
Изменено: |
|
|
|
10.02.2013 18:23:01
МЕЧИЛАНЫ КЯЗИМ
(1859-1945) *** Тау башында тау болмаз, Жангыз терек бау болмаз. Къылыч жара сау болса да, Гъашик жара сау болмаз. 1890 *** Тели болуп, жулдузлагъа къарайма, Отуз жылда акъылымы къурутуп. Жангыз сени зикир этип айтама, Оразамы, намазымы унутуп. Кюйсюз болуп айланнгандан не файда – Атанг сени манга берир халы жокъ. Къалын берип, бизге жолну ачаргъа Мени жарлы атамы да малы жокъ. 1890 *** Аллах бизге сюймеклик жазды, - Сыйыралла адамла аны. Кёкдеги Аллахдан кючлюмюд Жердеги адамны айтханы? Аллах бизге насып буюрду, - Адамла унамайла аны. Биз алай тилейбиз, табынып, - Нек болмайд Аллахны айтханы? 1890 *** Къара къашынг, къара кёзюнг, Бал шекерден татлы – сёзюнг. Сакълап турсам сени, тёзюп, Келирмисе манга ёзюнг? Суугъа бара кёрдюм – азып, Бетинг да саз, нюрюнг – къачып… Болмазмы экен къысха насып, Аллах бизге жазыу жазып? 1890
Изменено: |
|
|
|
13.02.2013 18:09:50
КЪУЛИ КЪАЙСЫН
(1917-1985) *** Сен барда, жарыкъ да бар, Манга жылылыкъ да бар, О, ариуум мени! Сен барда, жазым да бар, Булбул ауазы да бар, О, ариуум мени! Сен барда, къытлыкъ да жокъ, Кёлсюзлюк, къартлыкъ да жокъ, О, ариуум мени! Сен барда, умут да бар, Жылтырауукъ от да бар, О, ариуум мени! СЕН ЮЙГЕ КЕЛЕСЕ 1 Сен жаз ингирликде юйге келсенг, жер жашиллиги биргенге, сен, ышара, юйге женгил кирсенг, жангылыкъ келе хар неге. Биченликлени жашилликлерин биргенге келтиресе сен, акъ тйппелени бийикликлерин кёреме мен, юйге кирсенг. Жаз да, сен да жюрекге бир кибик къууанч бересиз жаз сайын, жашауум болгъанча жангы, бийик, жангыдан келгенча жайым. Чакъгъан терекле, кырдыкла, гюлле, бийикледе - къар. Кюн - жылы. Ариуса десем, сен манга кюле, алай ётедиле жылла. 2 Жай ингирликде сен юйге келсенг, ырахатлыкъ, жаным, сенде. кёгетле ашыкъмай бише - ёсе, ырахатлыкъ жер юсюнде. Бу сени ариулугъунг ырахат, жайны сыфатына ушап. Жюрек тарлыгъындан бола азат, шатлыкъ сенден кетмей жаша! Кёк къарай баш къусхан будайлагъа, жашил тереклени кёре. Кёгетле бише тургъан жайлагъа махтау берилсин жюз кере! Ырахат къарайса биченликге, кырдыгына, гюллерине, къарайса жулдузла чыкъгъан кёкге. Алгъыш жылы кюнлеринге!
Изменено: |
|
|
|
Читают тему (гостей: 2)