Войти на сайт
28 Марта  2024 года

 

  • Къонакъ болсанг, ийнакъ бол.
  • Тил – миллетни джаны.
  • Къонакъ аз олтурур, кёб сынар.
  • Атлыны ашхысы, ат тизгининден билинир
  • Халкъгъа джарагъан, джарлы къалмаз.
  • Кёзден кетген, кёлден да кетеди.
  • Эшекге миннген – биринчи айыб, андан джыгъылгъан – экинчи айыб.
  • Бичгенде ашыкъма, тикгенде ашыкъ.
  • Ёзденликни джайгъан – джокълукъ.
  • Намысы джокъну – дуниясы джокъ.
  • Ариу сёзде ауруу джокъ.
  • Миллетни бойну – базыкъ, аны бла кюрешген – джазыкъ.
  • Хар сёзню орну барды.
  • Джюрек кёзден алгъа кёрюр.
  • Къарнынг къанлынга кийирир.
  • Юйюнг бла джау болгъандан эсе, элинг бла джау бол.
  • Билмейме деген – бир сёз
  • Ёнгкюч къууана барыр, джылай келир.
  • Юре билмеген ит, къонакъ келтирир.
  • Кюн – узун, ёмюр – къысха.
  • Сыфатында болмагъаны, суратында болмаз.
  • Ханнга да келеди хариблик.
  • Къартха ушагъан джаш – акъыллы, джашха ушагъан къарт – тели.
  • От кюйдюрген, сау болса да, тот кюйдюрген, сау болмаз.
  • Мухардан ач ычхынмаз.
  • Ачыу алгъа келсе, акъыл артха къалады.
  • Бек анасы джыламаз.
  • Джуртун къоругъан озар.
  • Джырчы джырчыгъа – къарнаш.
  • Чакъырылмагъан джерге барма, чакъырылгъан джерден къалма.
  • Таш бла ургъанны, аш бла ур.
  • «Ма», - дегенни билмесенг, «бер», - дегенни билмезсе.
  • Къыз тиширыу кеси юйюнде да къонакъды.
  • Чомартха хар кюн да байрамды.
  • Ишленмеген джаш – джюгенсиз ат, ишленмеген къыз – тузсуз хант.
  • Уллу сёлешме да, уллу къаб.
  • Тойгъа алгъа да барма, тойда артха да къалма.
  • Акъыл къартда, джашда тюйюлдю – башдады.
  • Айырылмаз джууугъунга, унутмаз сёзню айтма.
  • Эри аманны, къатыны – аман.
  • Чомарт къонакъ юй иесин сыйлар.
  • Шайтан алдады, тюзлюк къаргъады.
  • Берекет берсин деген джерде, берекет болур.
  • Гыдай эчки суугъа къараб, мюйюзле кёрмесе, джашма алкъын, дегенди.
  • Келгинчи, къонакъ уялыр, келгенден сора, къонакъбай уялыр.
  • Игини сыйлагъан адетди.
  • Акъдан къара болмаз.
  • Эрни эр этерик да, къара джер этерик да, тиширыуду.
  • Адеб базарда сатылмаз.
  • Ётген ёмюр – акъгъан суу.

 

Страницы: 1 2 След.
RSS
Сабий назмула-Илячинге!
 
Барыбызда билебиз, КъЧР-да сабийлеге аталыб "Илячин" атлы журнал чыкъгъанын. Аны бетлеринде гитчечиклеге аталыб тилбургъучла, халкъ джомакъла, оюнла, чам хапарчыкъла, сёзлемеле, дагъыда сабийле джазгъан назмула, хапарла да чыгъыучандыла.



Аны айтханым, сиз таныгъанлада назмула джазгъан сабийчикле, неда сабийлеге джазгъан уллула бар эселе, аланы джазмаларын былайда сала туругъуз. Аланы журналда чыгъарыргъа болушлукъ этерикбиз!
 
Лайпанланы Билал

АЛАН БЛА ОЮНЧАКЪЛАРЫ

Алан деген уланны
Игид джашауу, халы.
Кёбдю рысхысы, малы,
Къайгьысы да аз тюлдю.

Майна, аты кишнейди,
Хазыр болуб чабаргъа.
Чарсха угулгъанланы
Барын джетиб озаргъа.

Узункъулакъ эшеги
Созуб-созуб окъуйду,
Тауда, тарда джюрюрге
Къадыр кибик гыртчыды.

Къадыр таджал болса да,
Къылыгъы бет джояды.
Аджирча кишней келиб,
Эшекча окъуб къояды.

Ёзге Аланны къадыры
Тау джолланы къыдырыр,
Ауур джюкню элтсе да,
Къабхан, чочугьан этмез.

Эшеги да къала ишлеб,
Къуйругъу бла оймаз.
Джангыз, тоюб турса да,
Окъугъанын а къоймаз.

"Эшек билген арба джол",-
Деб бош кюлелле анга.
Кеси харам болса да,
Къыйыны уа халалды.

Отун, бичен келтирир,
Джашны, къартны кёлтюрюр.
Тауда эшекге эскертме
Салынса да боллукъ эд.

Къадырны, атны, эшекни
Сыртына атыб кетерча,
Аланны пили да бард
Дуния сейир этерча.

Ол бурну бла кёлтюрюб
Базыкъ томурауланы,
Чегетден алыб келед,
Алан мекям ишлерча.

Пили, аты, къадыры,
Эшеги да Аланны
Бир масхабда джюрюйле,
Айтханын этиб аны.

Ненча кийик, джаныуар
Турадыла Аланда.
Ала кютю болгьанла
Илешгенле адамгьа.

Къаблан, аслан, аю да,
Джылан, тау къуш, тюлкю да,
Ит, сюлеусюн, бёрю да
Къайырылмай бири да,

Шохайлача джашайла,
Халал ишлеб, ашайла.
Бир бирикген къралгьа,
Джамагьатха ушайла.

Дженгиллик этген болса,
Хар ким аны уялтад.
Эртден бла барын да
Гугурукгу уятад.

Алан аскерчи кибик,
Эрлей къаблаб кийимин,
Джугьутурун, кийигин,
Ийнеклерин, къойларын
Барын тышына иед.
Ингирге дери отлаб,
Ала тойсала сюед.

Къалгъанланы да бошлайд ?
Ала да джюрюсюнле.
Туугъан сыйлы джерлерин
Сыйласынла, кёрсюнле.

Кёз байлана, барысы
Келликдиле къайытыб.
Тебрерикдиле сора
Сейир хапарла айтыб.

Алан барын тансыкълар,
Барына аурур джаны.
Бёрюге къойну сорур,
Кишдикге уа ? чычханны,

Тюлкюге ? гугурукну,
Бал четенни ? аюге.
Игид, бары сау-эсен
Джыйылгьандыла юйге.

Ма ол халда бир-бирин
Хар ингирде джокъларла.
"Ингирги таурухха" тынглаб,
Сора татлы джукъларла.
1990 джыл
 
ДЖАЙ АЛА ЭЛДЕ

1
Кюндюз.
Макъачыкъ къур-къур эте,
Кишиучюк хур-хур эте,
Кёгюрчюн мур-мур эте,
Джюджекчик джюу-джюу эте,
Къаргъачыкъ къар-къур эте,
Кючюк да хап-хуп эте,
Суу ичсе ? чап-чуп эте,
Къалай игиди элде.

2
Ингир.
Кырдыкдан тоюб малла,
Келедиле ёкюре.
Улакъчыкъла, къозула
Ёрге-ёрге секире.

Ийнек сауады къызчыкъ.
Къатына чёгюб кишдик,
Сют юлюшюн сакълайды.
Бир-бирде ? тёгерекге,
Кёбюсюне ? челекге
Джити-джити къарайды.
 
ДЖУРТ

1
Тюрлю-тюрлю терекле
Ёседиле чегетде:
Аю тырнакъ, джабышмакъ,
Эмен терек эм бусакъ.

Къара къайын, акъ къайын ?
Ышаралла ? къарасакъ.
Сизни кёргеним сайын
Кёлюм болад чыммакъ акъ.

Терек терекден сейир ?
Тенглешдириб сынасакъ.
Ариу кёбдю дунияда ?
Санау джетмез санасакъ.

Нарат сюеди тауну.
Суу бойнун сюеди тал.
Къайсы чегетге да бар ?
Бизледе кибикди хал.

Миллетчады чегет да ?
Алаша, мийик да бар.
Алай а, тереклени
Джюреклери тюлдю зар.

Джашайдыла терекле,
Этмей къычырыкъ, дауур.
Джазыулары аланы
Болса да ачы, ауур.

Ала да, адамлача,
Сайлайдыла джашауну:
Кими сюеди тюзню,
Кими ? къаяны, тауну.

Солургъа хауа берген
Джер джюзюнде джанлагъа ?
Къарайма тереклеге,
Алгъыш эте алагъа.

Мийик къаяда нарат,
Джашил талада эмен ?
Кёбдю берекет, къууат...
Нечик насыблыма мен.

2
Тауубуз эсе ? Минги,
Сууларыбыз да ? андан.
Ой мийик джуртум мени,
Багъалыса джанымдан.

Туумасам, джашамасам
Адам болуб дунияда,
Къалыр эдим бурулуб
Кёк наратха къаяда.

Не да къуш болур эдим
Къарарча Джуртха Кёкден.
Нарт-алан джуртум, сеннге
Ёлеме сюймекликден.

Къайры бурсам да кёзню ?
Таула, суула, чегетле.
Джандет джуртубуз бизни
Тартаса ёрге, Кёкге.

Халкъым табады сенде
Хар не тюрлю керегин.
Тюл эсем да мен сени
Къадау Ташынг, Терегинг,

Сени ючюн хазырма
Кирирге суугъа, отха.
Джаным къурман, къор болсун
Нартладан къалгъан Джуртха.

Меннге къараб ышаралла
Нарат, бусакъ эм эмен.
Тили, Джурту да болгъан
Нечик насыблыма мен.
 
Девушка Гор
Иги башлам! Огъур бла!

Акъсакъал къошулду, къалгъанла да къарыуларын кёрсюнле энди. Ойнамай айтханда уа - сабий назмуладан башланады Ана тилге, адабиятха да сюймеклик. Былайда иги сабий назмула кёбюрек болсала, аладан эм маджалларын сайлаб, школлагъа (ал башланнган сыныфлагъа-класслагъа) сабий антология этерге да боллукъ эди.
 
Sabr
Сау болугъуз!
Джокъмуду андан сора сабий назмула джазгъан?
 
Ол журнал бармыды? бар эсе къайда джаздырыргъа боллукъду?
 
БОШ АЛАЙ

Бош, бош, бош алай
Кюбюрчекден Тошалай
Ахча алды,
Сормай алды,
Урлап алды бош алай.

Бош, бош, бош алай
Кючюкчюкню Тошалай
Ары созду,
Бери созду,
Уруп озду бош алай.

Бош, бош, бош алай
Дерсден къачды Тошалай,
Чыпчыкъчыкъны
Уячыгъын
Уруп чачды бош алай.

Бош, бош, бош алай
Таш атдымы Тошалай?
Таш а аны
Башын тешип,
Жилятдымы бош алай?

КИРКИТАЙ КЪАРГЪАЧЫКЪЛА

Къакъ, къакъ, къаргъала,
Къурум кибик къарала!
Къакъ, къакъ, къаргъала,
Дугъум кибик къарала!

Исси суугъа сугъайыкъ
Тыкыр къаргъачыкъланы,
Сапын бла жууайыкъ
Къаппа-къарачыкъланы.

Къакъ, къакъ, къаргъала,
Къурум кибик къарала!
Къакъ, къакъ, къаргъала,
Дугъум кибик къарала!

Чыммакъчыкъла этейик
Къаппа-къарачыкъланы,
Юйлерине элтейик
Сиркиу къаргъачыкъланы.

Аналары къууаныр
Киркитайчыкъларына.
Бал къалашчыкъла алыр
Багъыр шайчыкъларына.


ЗАДА ХОРАЗЧЫКЪ

Зада хоразчыкъ
Жырчыгъын тартды,
Зада хоразчыкъ
Кюнню уятды.

Бахча сугъарды
Зада хоразчыкъ,
Отун да жарды
Зада хоразчыкъ.

Чалы да эшди,
Чалман да эшди,
Чалы да,
Чалман да
Эшди хоразчыкъ.

Зада хоразчыкъ
Чалгъы да чалды,
Зада хоразчыкъ
Гебен да салды.

Тюккюч къобарды
Зада хоразчыкъ,
Къошха да барды
Зада хоразчыкъ.

Эшик да этди,
Бешик да этди,
Эшик да,
Бешик да
Этди хоразчыкъ.


АЛТЫН ТАУУКЪЧУКЪ

Алтын тауукъчукъ
Татлы уянды,
Алтын тауукъчукъ
Кюннге къууанды.

Алтын тауукъчукъ
Къазан да асды,
Алтын тауукъчукъ
Тылы да басды.

Адыр да жууду,
Быстыр да жууду,
Адыр да,
Быстыр да
Жууду тауукъчукъ.

Алтын тауукъчукъ
Нартюх сууурду,
Алтын тауукъчукъ
Къурмач къууурду.

Алтын тауукъчукъ
Базар да этди.
Алтын тауукъчукъ
Бешик тебретди.

Кийиз да къакъды,
Кюйюз да къакъды,
Кийиз да,
Кюйюз да
Къакъды тауукъчукъ.


КИШТИКЧИКНИ АЙЫБЫ

Хораз отун жарады,
Тауукъ суугъа барады,
Чычханчыкъгъа киштикчик
Айып эте турады:

? Башы ачыкъ къапчыкъны
Нек тешгенсе биягъы?
Мияу-мияу, нек тешгенсе,
Мияу-мияу, биягъы?

Теке сагъат къурады,
Эчки урчукъ бурады.
Киштикчикге кючюкчюк
Айып эте турады:

?Гыгачыкъны сюттясын
Нек ичгенсе биягъы?
Гау-гау-гау-гау, нек ичгенсе,
Гау-гау-гау-гау, биягъы?


ОМАКЪ ГЁБЕЛЕКЧИГИМ

Омакъ гёбелекчигим,
Къатапакёлекчигим,
Узакъ тюйюлдю базар,
Уч да, уч да, уч да бар.

Чёмюшчюк бла бир бал
Сат да, сат да, сат да ал
Манга да омакъ кёлек,
Ой, гёбелек, гёбелек.


УШТЕТТИ

Къанатчыкълары ?
Желим мияла,
Ариу уштетти
Ариу уштетти.
Минг да кёзчюгю
Билмез уяла
Жохар,
Хамашхар,
Мухар уштетти.

Учуп баргъанлай,
Къатды да къалды
Женгил уштети,
Женгил уштетти.
Гёбелекчикни
Къакъды да алды
Жохар,
Хамашхар,
Мухар уштетти.

Гитче ургъуйну
Къууду да жетди
Аман уштети,
Аман уштетти.
Балаларына
Алды да кетди
Жохар.
Хамашхар,
Мухар уштетти.


ЭЛДАРЧЫКЪ САНАЙДЫ

?Бир? деген ? башды.
?Эки? деген ? къашды.
?Юч? деген а, ?юч? деген, ?
Атам, анам, мен!

Улакъчыкъны
Тёрт аягъы.
Къонакъчыкъны
Беш бармагъы!


СУУУМ, СУУУМ, СУУ, СУУ

Сууум, сууум, суу, суу
Сен бурнуму жуу, жуу.
Кирпиклерими да,
Эринчиклерими да,
Кёзчюклерими да жуу,
Сёзчюклерими да жуу,
Сууум, сууум, суу, суу!

Сууум, сууум, суу, суу,
Тилчигими жуу, жуу.
Уурчукъларымы да,
Къонакъларымы да,
Къашчыкъларымы да жуу,
Чашчыкъларымы да жуу,
Сууум, сууум, суу, суу!

Сууум, сууум, суу, суу,
Бетчигими жуу, жуу.
Жуу да, ариу къызчыкъ эт,
Анам бал ичли кампет
Бермей къоймаз манга да.
Сууум, сууум, суу, суу,
Бетчигими жуу, жуу,?
Жалатырма санга да!

Сууум, сууум, суу, суу!.

.
 
къарачайлы
Журнал барды, ол джылда эки-юч кере чыгъады. Ачха болгъанына кёре. Аллах айтса, ачха джаны бла да болушурукъ адамла табылгъандыла, энди ичин толтура турургъа назмула, хапарчыкъла керекдиле.
Бейбарс
Сау болугъуз. Назмуланы авторун джаза барсагъыз иги боллукъ эди.
 
Сау болугъуз. Назмуланы авторун джаза барсагъыз иги боллукъ эди.

Ёлмезланы Мурадинди назмуланы автору.
 
Биджиланы Асхатны назмулары сабий назмула къаллай болургъа кереклисине юлгюдюле. Аны ючюн салама былайгъа аланы.

БИДЖИЛАНЫ АСХАТ

КЮН

Тау артындан джылтыраб,
Кюн башлагъа тийгенди.
Къарлы тау да башына
Алтын джабыу ийгенди.

Кюн кюнбетни энгишге
Кириш тутуб келеди,
Кёлекке да аллында
Ууакъ-ууакъ энеди.

Эртден чыкъны кырдыкда
Кюн таякъ къурутады,
Гокга ханс да башчыгъын
Силкиб, ёрге тутады.

Ууакъ-ууакъ тие, Кюн
Ёзенлеге эннгенди,
Элибизни джарытыб,
Ариу къууат бергенди.

НЫЗЫ БЛА НАРАТ

Къышыбыз джокъ, джайыбыз джокъ,
Биз кёгергенлей турабыз,
Къач да биз тюрленмейин,
Джаб-джашиллей къалабыз.

КЪАЙЫН

Джаз келгенлей, мен чакъгъанма,
Сыргъаларымы такъгъанма ?
Булчукъларым шууулдайла,
Сыргъаларым къымылдайла.

ЭМЕН

Мени да айры чапракъларым
Сан-санымы джабхандыла,
Къартлыгъымда балаларым
Тёрт джанымдан чыкъгъандыла.

БЕЛЛЯУ

Боран къобуб, боранлаб,
Юй оджакъда сарнайды.
Ана да джашын бёлеб,
Былай айтыб джырлайды:

Тынчы, боран, улума
Сен тюз оджакъ тешикде,
Балам къалкъыб турады
Отджагъада бешикде.

Тынмай эсенг, боран, сен,
Баламы уятаса,
Кючден тынчайгъанем мен,
Тынчлыгъымы бузаса.

КАМСЫК

- ?Уууртунгда, аначыгъым,
Нек бард сени чунгурчугъунг?

Кишиуну нек джокъду къоллары.
Не ючюн барды аякълары?

Нек битмейле конфетчикле
Юй аллында терекчикде?

Къанатлычыкъ нек учады?
Гогуш джюнню нек чачады?

Макъачыкъ нек къурулдайды?
Джасдыкъсыз къалай джукълайды??.

- "Мени джашым къылыкъсызд да,
Аны тили киритсизд да,
Не кесек да этилмейди ?
Бары былай аны ючюндю?.

ИЙНЕЧИК

Ийнечик ёхтемленед:
?Мен кючлюлей туугъанма? деб,
Джетген джеринден ётед,
?Мени бир зат да тыймаз? деб.

?Мен бир затдан да къоркъмайма,
Башмакъ болсун, чурукъ болсун,
Кюушеннгеними бузмайма,
Къат-къат чарыкъ сырыу болсун?.

Ийне алай айта келиб,
Къатхан териге чанчылды.
Джигитме деб ёхтемлениб,
Тюз белинден эки сынды.

КЪЫШ

Ханс къатдырыб, джер бузлатыб,
Артха туракълай, къач кетди.
Аны ызындан боранлатыб,
Акъмыйыкъ мычымай джетди.

Тонла кийиб, акъмыйыкъны
Хар ким аллына бардыла,
"Ой, хош келдинг, келдинг эсе",-
Деб, маллагъа аш салдыла.

"Келдинг эсе, не этейим", - деб,
Джер да акъ кебинин кийди.
Къобан суу да къабчыкъ ишлеб,
Къышха мекямына кирди.

Таула да, шекер башлача,
Чыммакъ агьарыб туралла.
Кийикле да тау башындан
Ёзен ичлеге агъалла.

Ашыкъмагъыз, ууакъ-ууакъ
Боранлай, сууукъ къыш кетер.
Джаб-джашил атына миниб,
Ууакъ тёртгюллей, джаз джетер.

БОРАН

Боран буруб, боранлаб,
Ёрге-энишге чабады,
Джанлы къойну сюргенча,
Къарны сюрюб барады.

Къар да борандан къоркъуб,
Ышыкълагъа къысылад,
Ууакъ-ууакъ джыйыла,
Аны арты кюрт болад.

Юйге къонакъ болургъа
Сууукъ боран сюеди,
Адам эшик ачмаса,
Эшиклени тюеди.

Ол къонакъбайсыз къалса,
Оджакъ, эшик сынайды,
Тыгъырыкъда, орамда
Былай айтыб джырлайды:

"Мен боранма, къыш бийме,
Баш бошлукъну бек сюеме.
Сюйген джерим сыртды мени.
Мен джырлайма ? тауду кёлюм.

Джаз тыймаса мени аллымы,
Сау къоймазем бир къанлымы".

ЧАНАЛА БЛА УЧУУ

Къыш терен къар джаугъанды,
Тик да кюртден толгъанды,
Къаты сокъмакъ болгьанды ?
Иги болгьанды учаргъа.

Сабийлени бири къалмай,
Не арымай, не талмай,
Чаналарына олтуруб,
Кюрешелле учаргъа.

Хар ким чанасын ишлеб,
Бир-бири ызындан сюйреб,
Тикни башына ёрлеб,
Барадыла учаргъа.

Учар джерлери тикди,
Секиртмеди, мийикди
Учхан джаш тигилликди ?
Къоркъадыла башларгьа.

Къоркъсала да, сабийле
Бирге тизгинлешдиле,
Чаналагъа миндиле да
Тикден бютеу учдула.

Тикден учуб келгенлей,
Бир къауум джаш эслемей,
Джаргамдан секиргенлей,
Чаналарын къыркъдыла.

КЪАЧ

Кюнле къысхаргъандыла,
Сыртланы къырау къакъгъанды,
Чегетле саргъалгъандыла,
Къышлыкълада ханс къатханды.

Кюн къыбылагъа къачханды ?
Джерни джылыталмайды,
Кёк чартлагъан тохдагъанды,
Джайдача джангур джаумайды.

Чапыракъла агъадыла ?
Джаланлайдыла чегетле.
Тереклени къагъадыла ?
Бишиб бошайла кёгетле.

Къая эрнинде джел ургъанлай,
Къатхан къаудан шууулдайды,
Чалкъычы да, кёб узаймай,
Гебен къалаб бошайды.

Къачда ийнек таркъайгъанлай,
Къошда айран аз болгъанды.
Къой да джюнсюз, къымыжалай,
Къыркъма-къыркъма айланады.

Хар бир къошчу союмларын
Юзгереге атадыла,
Арба толу аргъышларын
Юйге алыб барадыла.

ДЖОМАКЪ

Бир сенекни юсюнде
Эки басха турады,
Эки басханы юсюнде
Тёгерек харбыз барды.

Ол харбызны аллында
Гырылдаучусу барды,
Аны тюз башчыгъында
Эки терезе барды.

Тюз аланы башында
Эки тенг чегетчик барды.
Аладан ёргерекде
Бир сыйдам тала турады.

Талачыкъны баш джаны
Къара чегет уллуду,
Дженгил-дженгил къырмасанг,
Ёсюб къынгыр боллукъду.

ДЖАЗ

Джашил атына миниб,
Къышны сюрюб бизге келди,
Къуу-шуу болуб тургъан джерге,
Ариу тукъум сыфат берди.

Джерни юсюне чирчик-чирчик
Кём-кёк кёк гяхиник чыкъды,
Къымыжа терек да бютеу
Тюз тюбюне дери чакъды.

Чалман ичине къозула,
Тюй бюртюкча, тёгюлдюле.
Улакъчыкъла джаргамладан
Шын-шын туруб секирдиле.

Къобан суу да къабчыгъыны
Къабыргъасын тешиб чыкъды.
Къыш да джаздан къоркъуб, къачыб,
Терен джары барыб букъду.

БИЛЧИ, КЪАЙСЫ ЗАМАНДЫ?

Къар къуруду, джер ачылды,
Кёк кюкюреб, суу чачылды,
Кюн къыздырыб, джер юсюне
Джашил кырдык джайылды.

Чалманлада къозу, улакъ
"Май-май" этиб макъыралла ?
Аналары аланы
?Келигиз? деб, чакъыралла.

Сабанчы да джерни сюре:
"О-обах, о-онъ къайт" деб, барады.
Гардош салыб, урлукъ чачыб,
Битерине къууанады.

КЪУМУРСХАЛА

Къыш узуну джер тюбюнде
Къарангы тешик ичинде
Тура-тура безгенбиз.
Энди уа, биз джаз келгенин,
Джылтыраб кюн тийгенин
Джер джылыннгандан билгенбиз.

"Эй, тышына
Джер башына,
Кюн джарыкъгъа,
Чыгъарыкъгьа
Эртде заман болгъанды.
Биз ишлейик,
Кюрешейик.
Джазыбызны,
Джайыбызны
Бобба-бош ашырмайыкъ.
Ишлемеген,
Кюрешмеген,
Джукъ тишлемез,
"Тойдум" демез,
Бош олтуруб турмайыкъ?.

ДЖАЗ

Къыш кетди,
Джаз джетди,
Биченликле кёгердиле.
Суу къобду,
Терк джортду,
Чегетле да кийиндиле.

Кёк ариуд,
Булутсузд,
Кюн да джерни джылытады,
Къыш ханны ?
Акъ къарны
Джер юсюнден къурутады.

БАЛ ЧИБИН

Джазгъы кюнле
Джылы болуб,
Тюзле гокга
Хансдан толуб,
Дуния къууат алгъанды:
Бал чибин да
Аны билиб,
Джерде гокга
Хансла кёрюб,
Четенинден чыкъгъанды.

"Заман болду,
Мен учайым,
Гокга хансха
Терк къонайым.
Джан аямай,
Бал джыяйым,
Четениме
Къотарайым.

Къачха дери
Алай эте,
Балны ууакъ-
Ууакъ элте,
Четеними
Толтурурма,
Этерими
Этиб бошаб,
Джыйгъанымы
Мен къыш ашаб,
Бек тыншлыкълы олтурурма?.

ЗАМАН ХАР КЪАЙДА ДА БИРЧА КЕЛМЕЙДИ

Бизде танг атыб, кюн тийиб,
Сабийчикле ойнасала,
Индиялы джашчыкъла уа
Юйге джукъларгъа барырла.

Бизде джукъларгъа тешинселе,
Америкада танг атар.
Анда джашчыкъ къобуб, бетин
Джуууб, эртден азыкъ ашар.

Тёрт джолоучу хар заманда
Бир-бири ызындан баралла,
Бир-бирлерин джетелмейин
Алай джюрюб туралла.

КЪУЗГЪУН

Учуб келди да бир къузгьун
Терек бутакъгъа къонду,
Къатында башха къузгъуннга
Ол былай айтыб сорду:

?Къузгъун, сен билмеймисе,
Къайда бир джукъ табарек,
Тамам ашдан ёлебиз,
Бир джукъ къайда къабарек??

Къузгьун къузгъуннга айтды:

"Бир къайгъылы болма сен,
Ашар джер билеме мен.
Джан болмагъан бир тюзде,
Бир терекни тюбюнде,
Къылыч джарадан ёлюб,
Бир джигит джаш турады,
Биз бара кирмей эсек,
Чириб зее болады".

БУ КЪАЙСЫ ЗАМАНДЫ?

Терекледе
Кёгет бишер,
Джел ургъанлай,
Джерге тюшер.

Мюрзеу битген
Кенг сабанла,
Тенгиз кибик
Чайкъалырла.

Сютге мая
Кёб къуюлур,
Джау гыбыт да
Кёб урулур.

Тууар малла
Чибинлерле,
Къой сюрюуле
Иссилерле.

САГЪАТ

Мен заманнга джол нёгерме,
Кече-кюн тынчаймайма,
Заман тенгли айланама,
Андан артха къалмайма.


ОРУС ТИЛДЕН КЁЧЮРЮЛГЕНЛЕ

ОННГА ДЕРИ БИРЕМ-БИРЕМ КЪОШУУ

Бир джолда тюзде ачыкъ
Къачды джангыз къоянчыкъ.

Анга да бир къошулду ?
Санлары эки болду

Энтда бир къошулду ? къара!
Юч къоян къачыб бара.

Энтда бир джетди, джанла!
Тёрт болдула къоянла.

Майна энтда бир барад
Аны бла уа беш болад.

Джетди энтда бир къоян
Мукъут болду алтаулан.

Чабыб энтда бир джетди
Энди болдула джети.

Алагъа бирни къошсакъ,
Тамам сегиз боладжакъ.

Сегиз къоян джыйылыб,
Таш джанына сыйыныб,
Кюнде джатыб тургъанлай,
Бир къоян ызлай-ызлай,

Бир джанындан джетди да,
Накъырдасыз керти да,
Айтды: "Сиз билемисиз,
Былайда тогъузбуз биз".

?Айхай-айхай, кертиди,
Тогъузбуз?, делле ала.
Башчылары джетди да
Он болдула къоянла.

"Алай эсе, аланла,
Бизни сакълаб туралла,
Къачда къобусдала,
Биз бармасакъ, джауларла".

Къобусдала къурулла,
Къалмад аладан бир джукъ,
Ненчадыла къоянла ?
Он бирлик, не бир онлукъ.

ОНДАН БИРЕМ-БИРЕМ КЪОРАТЫУ

Он сабийчик сабанда
Мийик илкич бурууда
Тизилиб олтурдула,
Уллу къуанч болдула.

Ала бурууда алай
Ойнай-кюле тургьанлай,
Бири къымылдайма деб,
Тюз артына джыгъылды ?
Оноулан эди санлары,
Энди уа тогъуз къалды.

Илкич буруу сенкилдеб,
Энтда бири къорады,
Ол бурууда олтуруб
Сегиз сабий турады.

Аны ызындан бир сабий
Къоркъуб кеси секирди.
Сабийлени санлары
Энди къуру джетиди.

Сабийчик секиргенлей,
Илкич кючлю сенкилдеб,
Бири аллына сюрюндю,
Баш энишге тигилди ?
Алай бла джашчыкъла
Алты болуб къалдыла.

Ол да туруб илкичден
Бирчигин тартыб алды.
Сора буруу юсюнде
Къуру бешеулен къалды.

Бири ёбгелеб кетди,
Къалды къуру тёртеулен,
Анасы чакъырды бирин,
Къалды илкичде ючеулен.

Бири артына томпайды,
Олтуралла экеулен.
Аланы бири тюшюб,
Къалды джангыз биреулен.

ТЮЛКЮ БЛА КЪАРГЪА

Излей кетиб бир къаргъа
Эт кесекчик табханды,
Аны къабыб ауузуна
Бир терекге къоннганды.

Озуб баргъан бир тюлкю
Эт ийисни англаб,
Излеб аны табаргъа
Тохтагъанды тынглаб.

Джыйлай кетиб тюлкючюк
Къайдагъысын эскерди.
Къаргъачыкъны ауузунда
Эт кесекни эследи.

Джаны кетиб этчикге,
Тамам эсин ташлады,
Мурат этиб алдаргъа
Былай айтыб башлады:

?Кёб джерледе айландым -
Чегетледе, таулада,
Сенден ариу кёрмедим
Не къузгь
 
ТЮЛКЮ БЛА КЪАРГЪА

Излей кетиб бир къаргъа
Эт кесекчик табханды,
Аны къабыб ауузуна
Бир терекге къоннганды.

Озуб баргъан бир тюлкю
Эт ийисни англаб,
Излеб аны табаргъа
Тохтагъанды тынглаб.

Джыйлай кетиб тюлкючюк
Къайдагъысын эскерди.
Къаргъачыкъны ауузунда
Эт кесекни эследи.

Джаны кетиб этчикге,
Тамам эсин ташлады,
Мурат этиб алдаргъа
Былай айтыб башлады:

?Кёб джерледе айландым -
Чегетледе, таулада,
Сенден ариу кёрмедим
Не къузгьунда, къаргъада.

Аякъларынъ, ёшюнюнг,
Къанатларынг къаралыб.
Эки кёзюм къалды да
Сен ариугъа аралыб.

Къайдан чыкъдынг, сейирлик,
Бу джуртлагъа, эллеге?
Сенден ариу кирмеди
Биз джашагъан джерлеге.

Сюйюмюнгден тоймайма,
Нюр чачылад кёзюнгден,
Бир тауушчукь эшитге эм
Булбул кибик сёзюнгден...

Къулакъ салыб тынгылаб,
Тауушунга таралыб,
Джатар эдим былайда
Кёзюм санга аралыб?.

Санча къаргъа тынгылаб,
Бу махдауну эшитгенлей,
"Къакъ-къакъ" ? эте, джырларгъа,
Ауузун ёрге ачханды.

Ауузундагъы эт кесек
Чартлаб джерге тюшгенлей,
Эт кесекни тюлкючюк
Сермеб къабыб, къачханды.

БАСХЫЧ

Къабыргъада тураед
Басхыч ёрге таяныб.
Баш аягъы махданнганд
Тюб аякъгъа айланыб:

"Кенглигибиз бир болса да,
Сенден ёрге минибме.
Керемисе, мен сенден
Нечик башма, мийикме".

Ол махдана тургъанлай,
Бир джолоучу баргъанды,
Анга ачыугъа, баш джанын
Тюб джанына салгъанды.

Махданыргъа керек тюлдю
Не аламат болсанг да,
Уллу кёллю сёлешме
Не мийикде турсанг да.

АЙРЫ ЧАБАКЪ, БАЛЫКЪ, ДУУАДАКЪ

Бурун бир айры чабакъ,
Бир балыкъ, бир дууадакъ
Мурат этиб тартаргъа,
Джегилдиле арбагъа.

Харам этиб джанларын,
Бек тер басыб санларын,
Аямайын кюрешдиле ?
Боюнларын, сыртларын,
Ёшюнлерин, бутларын,
Хамытха уруб тешдиле.

Кюрешгенден не келсин,
Ишни джигин табмалла,
Айрылыкъ а не берсин,
Бир джанына тартмалла.

Айры чабакъ къарамай,
Тюз артына джатаед,
Дууадагъ а аямай,
Хаман кёкге тартаед,
Балыкъ тёзюб болалмай,
Башын суугъа атаед.

Ким тюз, ким терс эсе да,
Айырылмай къалады.
Арба уа, таб, бюгюн да
Джукъгъа тебмей турады.
 
билал ЛАЙПАН

ОКЪУУ ДЖЫЛНЫ ТЁРТ ЧАГЪЫ
(джетишмеген ушаш сёзлени кесигиз салыгъыз)


Школдабыз-окъулдабыз,
Окъуу келтиред къууанч.
Окъуу джылны тёрт чагъы:
Биринчиси неди? - ...

Къач да къачад сууукъдан,
Уясына киред къуш.
Акъ къары бла, бораны бла
Къачны ызындан келед ...

Биз кёб затха юрендик ?
Хаман окъу, хаман джаз.
Заман а тохтамайды ?
Къышны ызындан келед ...

Кёз къакъгъынчы джаз да кетед,
Ахыр айыд джазны май.
Солургъа заман джетед ?
Джазны ызындан келед ...
 
Sabr
 

А принимается только стихи или прозу тоже можно?
 
nos
Можно и прозу, главное, чтобы написано было для детей
 
Спасибо. Понял. Если найдем старые записи,напишу.
 
билал ЛАЙПАН

* * *

Джерни Кёк бла чегинде
Акъ Минги Тау джашнайды.
Нарт тауну этегинде
Къарачай халкъ джашайды.

Къарачай тукъумлула ?
Джайылгъанла ат, къой да.
Миллетни уа кесине
Сейирсиннгенд Толстой да.

Чырайы, джигитлиги,
Кертилиги сёзюне ?
Илиннгенле бу шартла
Джазыучуну кёзюне.

Тейри адамларындан
Къуралгъан миллетибиз ?
Тарихинги джазгъанса,
Къызармазча бетибиз.

Патчахлагъа, ханлагъа,
Темирлеге, къурчлагъа
Къаршчы уруш этгенсе,
Бойсунмайын алагъа.

Джаугъа джаулукъ этгенсе,
Шохха тюздю иннетинг.
Адамлыкъны, тюзлюкню
Белгисиди миллетим.

Хакъ ислам дин ? дининг да,
Таза тюрк тил ? тилинг да,
Минги Таулу Кавказ джурт ?
Туугъан джеринг, Элинг да.

Дунья сеннге болмаз тар ?
Дининг, тилинг, джуртунг бар.
Сакълай билир аланы
Тейри халкъы, адамы.

Эски байракъларынгда
Барды акъ барс, бёрю да.
Къаблан кёллюд, таукелди
Ёсе келген тёлю да.

Джерни Кёк бла чегинде
Акъ Минги Тау джашнайды.
Нарт тауну этегинде
Къарачай халкъ джашайды.
 
Cапар ЁЗДЕН

КЪАЧ

Къач келди джалан аякъ,
Юсю да джалан.
Къолунда сары таякъ
Уллуду таудан.

Келгенди, джауум къууа,
Себелей бурчакъ:
Къууланды джашил дуния,
Джай тайды узакъ.

Къачхы да - таджал чакъды,
Биледи ишин:
Келгенлей, сууукъ къакъды,
Саргъалды битим.

Башланды чапракъ агъыу,
Джыйыу кёгетни,
Быкъыгъа согъум тагъыу,
Къалау гёзенни.
 
Сапар ЁЗДЕН

БИЛИМГЕ МАХТАУ

Харифлеге къарачын ? бири къынгыр, бири тюз,
Киргендиле къагъытха, ма, балтасыз, чёгючсюз.

Бирге къошсанг аланы, эджиклесенг акъырын,
Къуралады олсагъат бирер сёз, бирер айтым.

Айтымланы бирлесенг, суратласанг аланы,
Ачыкълайса, кёресе, сейирлигин дунияны.

Билим билген сууабды, окъугъаннга тырмы тарт!
Билим деген ? джандет ич, къарангылыкъ ? ахырат.
 
Сапар ЁЗДЕН

КЮН

Болду да акъсыл кёклю,
Башланды ма танг.
Кесекден Къызыл Бёрклю
Чыкъды кеси хан.

Кесекден Къызыл Бёрклю
Тёкдю да джарыкъ,
Къызартды мийик тёшню,
Болду джер ачыкъ.

Къызартды мийик тёшню,
Башланды ма тюн.
Джарытды уллу кёкню,
Кёргюзтдю кючюн.

Джарытды уллу кёкню
Джукълатды джулдуз.
Джылытды адам кёлню,
Отунсуз-отсуз.

Джылытды адам кёлню
Джыйдырды эсни.
Джашасын Къызыл Берклю ?
Къуугъан кечени.
 
Sabr
 
ОЛ журналны къайда алыргъа, джаздырыргъа боллукъду?
 
Джаздырыб алыргъа боллукъду деб билмейме. Республикада китабла сатхан тюкенледе болурла, алай болмаса, баш редакторундан табаргъа боллукъду.
 
да табсызды да чот(((
Страницы: 1 2 След.
Читают тему (гостей: 1)

 

Написать нам