Войти на сайт
29 Марта  2024 года

 

  • Джуртун къоругъан озар.
  • Хазыр ашха – терен къашыкъ.
  • Иги бла джюрюсенг, джетерсе муратынга, аман бла джюрюсенг, къалырса уятха.
  • Аманны эки битли тону болур, бирин сеннге кийдирир, бирин кеси киер.
  • Ашыкъгъанны этеги бутуна чырмалыр.
  • Окъугъан – асыу, окъумагъан – джарсыу.
  • Онгсузну – джакъла, тенгликни – сакъла.
  • Олтуруб кёрюнмей эди да, ёрге туруб кёрюне эди.
  • Джигер – джаннга къыйынлыкъ.
  • Окъуусуз билим – джокъ, билимсиз кюнюнг – джокъ.
  • Этни бети бла шорпасы.
  • Орну джокъну – сыйы джокъ.
  • Юй ишлеген балта эшикде къалыр.
  • Тёзгеннге, джабылгъан эшик ачылыр.
  • Харам къарнашдан, халал тенг ашхы.
  • Сескекли кесин билдирир.
  • Окъдан джара эртде-кеч болса да бителир, сёз джара, ёмюрге къалыр.
  • Эринчекни эр алмаз, эр алса да, кёл салмаз, кёл салса да, кёб бармаз!
  • Байны къызы баймакъ болса да, юйде къалмаз!
  • Къонакъ кёб келюучю юйню, къазаны отдан тюшмез.
  • Телини эшигин, махтау джабар.
  • Бек ашыкъгъан меннге джетсин, дегенди аракъы.
  • Ойнаб айтсанг да, эслеб айт.
  • Алгъанда – джууукъ, бергенде – джау.
  • Алтыннга тот къонмаз.
  • Биреу ашаб къутулур, биреу джалаб тутулур.
  • Хар зат кесини орнуна иги.
  • Къолунгдан къуймакъ ашатсанг да, атаны борчундан къутулмазса.
  • Эл элде бирер малынг болгъандан эсе, бирер тенгинг болсун.
  • Джарлыны эшигин махтагъан джабар.
  • Джаным-тиним – окъуу, билим.
  • Орундукъ тюбюнде атылсам да, орта джиликме, де да айлан.
  • Ариу сёз аурууунгу алыр.
  • Кесине гебен этелмеген, биреуге черен эте эди.
  • Тюзлюк шохлукъну бегитир.
  • Адам сёзюнден белгили.
  • Бойнуму джети джерден кессенг да, мен ол ишни этеллик тюлме.
  • Айтхан сёзюне табылгъан.
  • Къарт бла баш аша, джаш бла аякъ аша.
  • Артына баргъанны, къатына барма.
  • Сакъ юйюне сау барыр.
  • Арба аугъандан сора, джол кёргюзтюучю кёб болур.
  • Халкъгъа джарагъан, джарлы къалмаз.
  • Тёрде – темир таякълы, къаяда – чыпчыкъ аякълы.
  • Джырчы ёлсе, джыры къалыр.
  • Къазанда болса, чолпугъа чыгъар.
  • Джан саулукъ бермей, сан саулукъ бермезсе.
  • Аджал соруб келмез, келсе, къайтыб кетмез.
  • Хоншуну тауугъу къаз кёрюнюр, келини къыз кёрюнюр.
  • Ёгюзню мюйюзюнден тутадыла, адамны сёзюнден тутадыла.

 

Страницы: 1
RSS
Karachai-malkar nazmula
 
Ассаламу алейкум!!! Аллах разы болсун Елиягъа Заманын бергени ючюн назмулагъа Мен да сюйеме бек назмуланы Артыкъсыз да тилимде болгъанланы Окъуй, окъуй джюрегими тарата, Насыб джолгъа кёзюмю да къарата, Аллахыма хаман махтау салама! Къыза кетиб, мен да джазыб башлайма. [size=18:ffd15127ba][b:ffd15127ba]Тансыкълыкъ[/b:ffd15127ba][/size:ffd15127ba] [color=darkblue:ffd15127ba][size=12:ffd15127ba]Талай кюнню сагъыш тузкъкъа тюшюб Не тюнюмде не тюшюмде онгмайма Кюн тийсе да турад джюрегим юшюб Ашаялмай турама мен - тоймайма Барыгъыз да бек игисиз сиз манга Эгечлик да къарнашлыкъ да этесиз. Аман айтыб меннге къаршчы адамгъа Терс болсам да ариу айтыб, кечесиз. Сау болугъз тенглерим - джашла, къызла Разыма мен сизни берген Аллахгъа Ёхтемлигим хомухлукъгъа бойсуна Бюгюллюкде къалгъанма мен азабха. Солусамда, сулууумдан къанмайма Джырлагъандан джылагъаным такъылды. Олтуруб не туруб тынчлыкъ табмайма Кече кюн да кёлюм азды, такъырды. Гюнахларым кёбдю аны билеме Джашаум да аннга кёре барады Тилегимде кёб затланы тилейме Джууаб излей джаш джюрегим талады Анам болса бюгюн мени кътымда Мен башымы тбугъуна салырем Эки къолун салыб джаякъларыма Ол турушда сабийчикча къалкъырем Эгечлерим къараб эки кёзюме Англар элле джашаууму болумун Джюреклери мени ючюн белюне Тылыма къушулур эдиле болуб ун Къарнашларым ойнакълай, эркелете Аз кёлюми кёлтюрюр элле ёрге Себеб болуб, чакъырыб ёхтемликге Гитчелерин сыйлар эдиле тёрде Мен кюсейме джууугъуму, хоншуму Англагъанма джуукълукъну багъасын Барыб кёрюрюм келеди джуртуму - Атамы кёрюрюм келед къабырын[/size:ffd15127ba][/color:ffd15127ba]
 
Аллындагъын окуб, эсиме тюшген сезле....... [b:c7f3ac0f89]Хар иги зат алдады[/b:c7f3ac0f89] Дайым бек иги фикирле, Биз айтырыкъ мажал сёзле ? Алдадыла барсы да. Бар, Таукел бар. Арысанг да! Хар дайым иги умутла Алдадыла, иги жырла, Хорлауларынг барсы да. Бар, Таукел бар. Арысанг да! Иги шуёхунг, ишинг да, Иги жашау юлюшюнг да ? Алдады барысы да. Бар, Таукел бар. Арысанг да! Иги муратынг алдады, Кёлюнг да жолда анданды, Алдады хар барысы да. Бар, Таукел бар. Арысанг да! Кючню ол бизге береди, Юй да андан ишленеди, Жер да андан сюрюледи, Жыр да андан этиледи. Бюгюн толмагъан тилегинг Толур, къуаныр жюрегинг, Алдады хар барсы да. Бар, Таукел бар. Арысанг да! К. Къ.
 
Ёхтем миллет[b:c9e6a1f3ac] Баш кёлтюрдюнг тынгламайын, Уллу санлы гяургъа Ургъанында сенда урдунг Къарамайын даургъа Ачыуланды, кёкюрек къакъды Уллу кёллю болумда Не кючюн да салыб чабды Излеб джутуб къояргъа Уллу сынау келди сенге Ёхтем миллет Аллахдан Къарадыла сенге кенгден Кёб миллетле къоркъгъандан. Джигит джашла ёхтемлениб Арам-къарам этмейин Джетдиле джигерлениб Терссе-тюзсе демейин Уллу уруш башланнганды Сени сыйлы джерингде Джюрек джара ашланнгъанды Иманлыны кёлюнде Сабий къарт деб къарамайын Гяур отну джагъады, Адам санын санамайын Джерни булгъаб барады. Оно?лашыб Муджахидле Ишни къолгъа алдыла Къан ичиучю гяур итни Бирджанындан урдула. Чартлатдыла, къангсытдыла - Эсин терк джыйдыртдыла. Кеб гяурла сандыкълада Юйлерине къайтдыла. Энди гяур дертленнгенди Бир къат сыннганды тиши Тамагъына бекленнгенди Асыры уллудан иши. Ачыгъандан тёзалмайын Ёрге-энгишге чабады Аманлыгъындан къаналмайын Таб кесин да къабады. Дертли гяур салгъанды къуугъун Кесини миллетине Джаяргъа да излейди ууун Саулай джерни юсюне. Хыйлалыкъ бла ол излейди Бу урушну хорларгъа Сатлыкълагъа тюзсюз дейди Къан ауузун ышарта. Къан тамгъаны не джууса да Аны юсюнден кетмез Ит халиге адамда Киши игиди демез. Сен тазаса дёу миллетим, Азатлыкъ ючюн урушда Сыйлыды сени тюз иннетинг Аллахны дин джолунда. Аллах ючюн къаза?атда Уруналла джашларынг Гяур топну ургъанындан Эрисе да ташларынг. Аллах айтгъан, баш сёз болуб Аякъны тирегенле Кёблери да шахид болуб Джанларын да бергенле. Хорланмайын хорладыгъыз Аллахгъа кёб шукурла Кёб затны англатдыгъыз Къол кёлтюрлюк гяургъа. Башлар ючюн къаза?атны Энди кёб сагъыш этсинле Бек сюйю?чю адам къанны Путинле бла элцинле. Джаханимни оту къызуу Хазыр болуб сакълайды Къайдад Американы Бушу Деб кеси да джакълайды. Зулмучула сизге налат Келсин Уллу Аллахдан Болмаз сизге тыйынчлы зат Джаханимни отундан. [/b:c9e6a1f3ac][b:c9e6a1f3ac][/b:c9e6a1f3ac][b:c9e6a1f3ac][/b:c9e6a1f3ac]
 
[b:0031cd0219]Насихат[/b:0031cd0219] [color=darkblue:0031cd0219]Аллахны джолун сайладынг къарнаш, Къуангын тутхан ишингден! Къарнаш къарнашгъа болады джолдаш Болайыкъ джандетли бёлекден! Алданма дуния къысгъа кёзюудю Шайтанны къойма къатынга! Кёзю? бошалса келлик ёлюмдю Пасыкъ ататма атынга! Аллахны берген сыйлы джолу бла, Джигит бол таймай джюрюрге! Аны сюйдюрлюк таза болум бла, Хазыр бол керти ёмюрге! Имансыз халда тургъан адамгъа, Тенг болуб чыртда къошулма! Аллахны, сюйген, таза къулун а, Тут этегинден къолунг бла! Бек бол джаша?ну сына? джолунда! Аллах айтханча сен атла! Чепчюк да таймаз болгъан къадардан! Хазыр бол хаман боллукъгъа! Бир сына? тюбеб азаб чексенг да, Джаша? джолунга разы бол! Дининги сакълай, а?русанг ёлсенг да, Джандетди сеники! Хазыр бол! Татлы сезимни излей, джаша?да Барсанг динингден таярса. Эм ахырынгда къыйын болумда, Баш тёбенинге къарарса. Букъма джашаудан! Къоркъма ёлюмден! Шайтан аскерге къаршчы бол! Сыртынгы буруб, къачыб кетгенден, Аллах бла сакълан - шахид бол! Сенге айтырла бир къа?ум бирле: - Къайгъы керекмиди бизге - деб - Келтюрме башынгы олтур юйюнгде Тынччыкъ турайыкъ бюгюн ?деб. -Уллу су? къобса андан сакъланы? Къоркъуу да къачуу да игиди -деб. -Бермейди бизге Аллах да къары? Узакъ къачалгъан тириди? ? деб. Сатлыкъ сёзлеге, къоркъакъ таушгъа Сен бек ачырса тынгласанг. Коркъма су?чукъну сен къобханындан, Ахырат азабдан сакълансанг. Аллахны налаты - олду ?Къобхан су??, Хайыр да болмаз къачхандан. Иманды бизге берилген къары?, Сен анга тири болалсанг. Аллахны бирлиги - таймазлыкъ ёзек, Иман бла байлан сен анга! Болмасын джюрекде бирликге ишек! Табынма Аллахдан башхагъа! Бизни къурагъан Уллу Аллахды! Аллахды азабдан къутхарлыкъ! Аны унутхан уллу гюнахды, Ол затха болсун къоркъамлыкъ! Ауз бла билдир Аллахны сёзюн! Ишингде болсун магъана! Аллахны джолун кёзю бла кёрсюн, Сюймеген сюйгенге сукълана!!![/color:0031cd0219]
 
Дашау къыйын кёриннгенден, тёзалмай Кёб адамла джолдан кери кетдиле. Шериятны адетине бойсунмай Къуддус чекни бузар халгъа джетдиле. Алданнганла шайтан джолну тюз кёрюб Аллах берген джолну хакъкъа санамай. Къуралгъанды англанмагъан бир тёлю Дин джорукъла джанларына джарамай. Тиширыула ана болуб онгмайла Сыйсыз болгъанд ол джашауну багъасы Эр кишиле хаулеликден тоймайла Айырмайын аласын не къарасын. Нафсыларын ауузлукъсуз бош этиб, Ийгендиле дуния малдан отларгъа. Бир къауумла хурджунларын бек этиб, Сюедиле харам ашдан тояргъа. Бир джанындан марлаб тургъан душманны, Кермей, миллет бири бирин талайла. Тёгебиз деб къоркмайын къарнаш къанны, Ол душманны иннетине джарайла. Ауушдуруб халал ишин харамгъа, Сагъыш этмейин миллет тёбен барады ?Ай тохтагъыз? деб къычыргъан адам а. Сыйсыз болуб, аман атгъа чыгъады. Блай бару бла барса джашау джолубуз, Адамлыкъны сыйы кетер бизледен. Таб кёрюнмез бизни турур орнубуз Ётелмезбыз Аллах таба, кёкледен. Ай, келигиз, айырылыб бир бёлюм, Биз кюрешиб къыйналсакъ да болойыкъ! Келгинчиннге бизсиз болмазлыкъ ёлюм, Аманлыкгъа бирлей къаршчы турайыкъ. Аллах Берген динни джорукъ этеик. Ол джорукъсуз сокъурдула адамла. Джашау джолну джорукъдача сезеик, Чачылырча шайтан салгъан къдаула.
 
Алгъышдача, асыл болсун Джангы Джыл! Умутлача джарыкъ болсун Джангы Джыл! Рахатлыкъгъа кенг джол ачсын Джангы Джыл, Берекетни керелесин Джангы Джыл! Эй, Джангы Джыл, сабийлеге бол джылы бешик, Эй, Джангы Джыл, игиликге ач Тейри эшик Эй, Джангы Джыл, джюреклени эт сен къанатлы, Тёгерекни - джерни, кёкню эт сен къууатлы. Къоркъууланы кери этиб, насыбны джандыр, Игиликни бери этиб, аны бла къандыр. Джыргъа джол бер, къартха тёр бер, келе тургъан Джыл, Сабийлени эслеринде ариу ыз къалдыр! /Байрамукъланы Фатима/ [u:54c697496a]Огъур бла кел![/u:54c697496a] Огъур бла кел, Джангы джыл, Берекетли, джангырыу джыл бола кел! Хакъ джарырча халкъ быйыл, Кърал оноула тюзелир кюч ала кел! Джюрекледе нюр джарыкъ, Асыл умут, тюз къуумла болсунла, Халкъ башчысын тюз таныб, Миллетими муратлары толсунла! Бир оноугъа кёл салыб, Айрылыкъны толу къойсун миллетим Бирлик джолдан кюч алыб Биригиу болсун хар инсанны иннети! Иесиз, ёксюза болмасын Ата-баба бизге къойгъан асыл Джурт, Аякъ тюбде къалмасын ?Миллет, тюзлюк джашар? деген халкъ умут! Халкъым сыйын тас этмесин, - Адеб, намыс аякъ тюбде, учуз къалыб, Атлар джолун тар этмесин, - Уланлары бир-бирине къаршчы барыб! Огъур бла, Джангы джыл, кел, Хар кимге да саулукъ, ийман Аллах берсин! Кёбню чекген миллетиме Тынчлыкъ болсун, бирлик сингсин, Алгъыш джетсин! /Байрамукъланы Фатима/ [u:54c697496a]Алгъыш[/u:54c697496a] Ма быйлгъы Джангы джыл, Огъур атлай, хош келсин, Сау дунияны башына Тынчлыкъ, рахатлыкъ берсин! Джер джюзюню Адамы Эгеч-къарнаш болсунла, Насыбладан толсунла, Онгдан ? онга барсынла! Къыйналмасынла балала, Джыламасынла анала, Оюлмасынла къалала, Гокка чакъсынла талала! Ёлюмлерибиз аз болсунла, Туугъанларыбыз кёб болсунла, Гюрбеле къуру болмасынла, Джайлыкъла малдан толсунла! Джаз кырдыкча, джашнасынла сабийле, Ёмюрлери ёксюзлюкню кёрмейин, Къызарыб, тёреге джууаб бермейин, ?Не болдум?, ?къалай этейим? демеин. Сабийлерибиз кёб болсунла, ёссюнле, Джашларыбызгъа намыслы къызла келсинле, Къызлагъа ишленнген джашла тюбесинле. Бу Джангы джыл бла Кир иннетле, Таза иннетге айлансынла! Халкъын сюйген адамларыбыз Оноучулукъгъа сайлансынла! Сейирди дуния юсюнде джашагъан, Сау болсун кеси къыйынын ашагъан, Насыбды къыйынын халкъгъа къошалгъан, Олду керти тюз адамгъа ушагъан. Бу джылдан башлансын, Зауукълукъ эм рахатлыкъ Ёмюрлеге барырча, Къыйынлыкъ кёргенибиз Таурух болуб къалырча. Ачыкъ кёкню тюбюнде къууана: Абаза, Къарачай, Ногъай, Черкес, Бирча атлай, Россия бла бирге, Бары бир юйдегича ёссюнле! Минг-минг джангы джылланы кёрсюнле! /Борълакъланы Юсуф/ * * * Ёмюр бла мингджыллыкъны чегинде Дуния джашайд, келлик заманны сакълай, Ашхы умут хар инсанны эсинде, Джангы джылгъа алгъыш этед Къарачай. Минги Тауну да, джангы джамчысын кийиб, Акъ къуш кибик къанат керед мийикде. Джел джырлайды, терекле къулакъ ийиб, Тынгылайла тау башлада кийикле. Чыкъырдатад тауну, тюзню бузлаукъ, Ауушланы кюртю бла толтуруб. Aкъ кюмбшден оюу салады сууукъ, Алгъыш айтад акка, тёрде олтуруб: - Джангы джыл бла хар юйге насыб келсин! Къууанч бла туусун Джерде хар бала! Аллах бизге мамырлыкъ, саулукъ берсин! Берекетден толуб турсун тау, тала! Къарнашлыкъны, шохлукъну кёпюрлери Бегисинле къурч темирден ёмюрге, Джыламасын аналаны кёзлери, Бурулмасын дуния кюлге, кёмюрге! Къартларыбыз болсынла акъылманла, Джашла джигит, къызла ариу, чырайлы! Таулу намысны сакълагъыз, аланла, Сыйын атмай джашасын къарачайлы! Заман учуб барады терк, гузаба, Эшиклени къагъад, келиб, Джангы джыл. Тау гоппанда къайнай турады боза, Джангы джылгъа биз айтабыз джангы джыр!
 
КАРАГЬЫМ-АЙ (QARAGHIM-AY) Оьленъiн жазгьан ? Ш.Сариев Аьнiн жазгьан ? К.Дуйсекеев Къарагьым-ай, суълулыкъ осындай болады екен, Бiр баскъа армансыз къонады екен. Адамдар оьмiрге къонакъ екен, Шынымен буъл дуние шолакъ екен. Къарагьым-ай, елiктер осылай жосады екен, Жолынънан сенi кiм тосады екен? Буъл коьнiл нелiктен босады екен, Буъл тагьдыр сенi кiмге къосады екен? Къайырмасы: Къарагьым-ай, къилып, узiлiп къарадынъ-ай, Къарагьан къандай суълу жанарынъ-ай. Къарагьым-ай, буъл оьмiр осылай оьтедi екен, Суймесе дуние бекер екен. Паракътап жинасанъ бар гуъмырдынъ, Бiр суйген кунiнъе жете ме екен?! Къайырмасы: Къарагьым-ай, къилып, узiлiп къарадынъ-ай, Къарагьан къандай суълу жанарынъ-ай.
 
* * * [i:1c4d770e60]- Кёклюгюмю ал ! ? деди Терек манга , мен джарсып Баргъанлай. Аны кёрдюм . - Менде жууун ! ? деди суу. - Къууанч ал кенглигимден !- Деди кёк . Мен къарадым . - Ырахыт барчы менде !- Деди къургъакъ джол . Бардым . - Къалай акъма , кёрчю бир !- Деди тау . Аны кёрдюм . - Кълай кёкме , кёрчю бир !- Деди биченлик. Кирдим . Джарсыууму алдыла , Ырахыт болуп къалдым , Кёзлерим къууанчдыла , Кюнню кёрдюле алдан .[/i:1c4d770e60] [i:1c4d770e60]1967 г.[/i:1c4d770e60] [i:1c4d770e60][b:1c4d770e60]Къайсын Кулиев.[/b:1c4d770e60][/i:1c4d770e60]
 
[b:3954d8e0b5] *** Элия ***[/b:3954d8e0b5] [color=blue:3954d8e0b5]Элия, бек ариу сёзледенсе. Алай, тауланы башында жанып, Учуп келип, терекге тиесе, Кюл-кёмюр этип къояса аны. Элия, аламат ариу сёзсе. Алай сабийле мамыр жукълагъан Юйню терезесине тиесе, От саласа нарат бужукълагъа. Элия, не ариуду жарыгъынг! Тийме сен жолда кеч болуп баргъан Атлыгъа, шофёргъа, арбачыгъа, Къара булутладан хыны чыгъа! Элия, уу жилян тешиклени Ур, кюйдюр, кёмюр, кюл эт аланы! Урма терекленн, бешиклени, Юйге ашыкъгъан жолоучуланы!..[/color:3954d8e0b5] 1963 [i:3954d8e0b5] Кайсын Кулиев[/i:3954d8e0b5]
 
[b:06135da208]КЪОЗ ТЕРЕКНИ ТЮБЮНДЕ[/b:06135da208] [i:06135da208]Бешикни къоз терекни Ауанасына салып, Ишлейди эрттенликден Бери ана, къадалып. Дна бахча арыта Къызыу кюн арасында, Жашчыкъ бешикде жатып Терек ауанасында. Ырахат жукълайды, жокъ Ханс-мурсадан хапары, Жукъу татлы, къарны токъ, Къайгъыла узакъ бары. Алыкъына жарсыула Тюшюнде да жокъ, узакъ, Таудан эннген къар суула Кибик, тюшлери таза. Къоз терекни салкъыны Кибикди анга жашау, Ачы жел алыкъына Жибермейди Къара тау. Ананы сютю кибик, Татлыдыла кюнлери, Ананы бети кибик, Къууатлыды хар бири. Къоз терек ауанасы, Татлы сабий дуниясы! Сабий дуниясы, сенден Жарыкъ жокъ жер юсюнде.[/i:06135da208] 1967 [i:06135da208][b:06135da208]Кайсын Кулиев[/b:06135da208][/i:06135da208]
 
[b:4bbe98ff5d]СУУЧА КЪОБХАН[/b:4bbe98ff5d] Бек аманы - не излегенин билмеген Кереклисин, болушлусун сезмеген. Къобхан суугьа тюшген кибик, аллай адам, Кесин ура ары-бери, билмей амал... Бек аманы - не излегенин билмеген. Нечик терсди сау дунияны терслеген, Бу джашауда къуру аманны эслеген. Кирни къоймай, алыб баргъан къобхан суугьа Ушайды ол. Билгени да аны - къаугьа... Нечик терсди сау дунияны терслеген. Эм къыйынлы - зарлыкъгъа кесин ашатхан, Тар сезимге джюрек къолайын бошатхан. Къобхан суудан киши алыб ичмегенча, Къалады ол. Адам саннга тюшмегенча... Эм къыйынлы - зарлыкъгъа кесин ашатхан Фатима Байрамукова.
 
Танг атаргъа унамайды, кечени Узунлугъу хар сагъатдан сагъайта, Къыйын сагъыш чыртда билмейд ёлчени, Къарамынгы къайтара да узайта. Сагъышымда тобугъунга башымы Мен салама , болгъан кибик элимде, Сен къарайса, дунияны насыбын Керген кибик мен эрке халимде. Бир кёзюуде сен башымы сылайса, Бир кйзюде акъырынчыкъ джылайса, Анам, сени сагъышынгы англар, Эссиз башым къайдан табсын бир мадар? Мен билеме, сен кесингча сюесе, Кёб кечени, сагъыш этиб, кюесе, Ачмы болду, кечми къалды? - дейсе сен, Ол кёзюуде джукъласам да татлы мен. Сен билмейсе, сеничала кёбдюле, Балаларын сакълагъанла таймаздан, Бизничала антларына бекдиле, Бюгюлмейле ургъан хыны аяздан. Къайтырыкъма, Анам, сакъла, кеч мени, Къайтмасам да, хапарымы элтирле... Биз чачмасакъ тубан басхан кечени, Туудукъла да бизге айыб этерле. Мутхузлукъну чачарыкъбыз, къыйналма, Насыб кюнню тиерине ийнан сен! Джашынг ёлгенд деселе да, ийнанма, Сен джыламай, сакълаб турсанг, ёлмем мен! [/i]1976 А. Узденов.
 
[b:6d79a32c2d]Беш намаз[/b:6d79a32c2d] 1 [color=indigo:6d79a32c2d]Бисмиллях деп башлайыкъ, Салат-салам айтайыкъ. Адетде кюнде жетмиш Биз тобагъа къайтайыкъ. Биринчиси ? бек алгъын Бисмилляхны окъуюкъ. Бисмилляхсыз иш этсек ? Ибилисге жол къойдукъ. Экинчиси ? кишини, Сёгюп, сёзюн этмезге, Дуниядан жёнгер алмай, Жолубузгъа кетмезге. Жёнгерибиз ол болур ? Къуран, келям окъусакъ, Ибадетде жюрюсек, Уллу Аллахдан къоркъсакъ. Ючюнчюсю ? кишиге Зарлыкъ, зорлукъ этмезге, ? Дуниядан жёнгер алмай, Жолубузгъа кетмезге. Жёнгерибиз ол болур ? Оразаны биз тутсакъ, Къыйыныбыз оу болур ? Харам, халал унутсакъ. Беш намазны къылайыкъ, Озуп не артха къалмайыкъ, Ёле туруп, жёнгерге Ибилисни алмайыкъ. Бир сагъатны ичиндеди Ууахтыны келиую, Сексен минг жыл азапды Бир намазны тёлеую. Жетиди жаханимле, Сегиздиле жаннетле, Ахыратха айланыгъыз Хар заман да, юмметле. Халалдан мал жыйсагъыз, Хыйсап жууап берирсиз. Харамдан мал жыйсагъыз, Ауур азап кёрюрсюз. Артыкъ хайыр келмейди Дуния малны кёбюнден, Жюрюп къалай ётерсиз Къылдан инчге кёпюрден? Дуния ючюн талашып, Хыйла сюрюп кюрешдик. Андан хайыр чыкъмады, Аллах айтды, биз эштдик: ?Тилигизни тыйыгъыз, Жалгъан айтмай, тил этмей, Нафсыгъызны тыйыгъыз, Аман жолгъа юйретмей. Зекят, фитир беригиз, Жарлылагъа жарагъыз. Кёкден, жерден эс этип, Айгъа, Кюннге къарагъыз. Бир заманда жокъ эдинг, Туудунг, ёсдюнг, жаш болдунг. Ёлюрюнге ийнандынг ? Адамладан баш болдунг. Кече болса, Аллахха Шукур этип жатыгъыз. Бек сыйлы файгъамбаргъа Салат-салам айтыгъыз?. Къуран бла билдирди Ахыратны халларын, Уллу Аллах кечиучюдю Тоба этген къулларын. Узакъ жолгъа къуралдыкъ ? Азыкъ алмай кетмейик. Болжалы къысха болур, Узакъ умут этмейик. Башыгъызны буругъуз, ? Кёзюнг харам кёргенлей, Бушууунгдан файда жокъ, Азырайыл келгенлей. Жанынгы тартып башлар Аякъладан, жиликден. Кёкюрекден, билекден, Башынгдагъы тюкледен. Жанар, кюер жюрегинг, Ананг билмез халынгдан. Тюк тенгли файда болмаз Адамынгдан, малынгдан. Сёлешалмай, сёз эштмей, Тутмай къалыр санларынг. Кёзлеринге кёрюнюр Ахыратны жоллары. Олсагъат шайтан жетер Имманынгы алыргъа. Кесича кяфыр этер, ? Жаханимге салыргъа. Гитчеликден саныгъыз Ибадетде алышсын. Уллу Аллах ийман берсин, Жан ауалда болушсун. Кече-кюн да этебиз Гюнах бла кабахат, Аллах бизге жиберсин Расулундан шафагъат. Татлы жанынг терк жукълар, Къуруп къалыр санларынг, Мереслеге чачылыр Жыйып тургъан малларынг. Дуниялыкъдан тоймайбыз, Къарт болсакъ да, сюербиз, Бир кюн бир, билмей туруп, Акъ кебинин киербиз. Акъ кебинни болмайды Этеклери-женглери. Къанга юсюнде жууарла Къарындашы, тенглери. Санларынгы жууаргъа Сапын, къумгъан алырла. Жамауат бла элтип, Къара жерге салырла. Жер тюбюнде жатарса, Дуния жарыкъ кёрмезсе, Къарт ананг жиляй къалыр, Артха къайтып келмезсе. Соруучула келирле, ?Дининг нед?? ? деп сорурла. Жууабын бералмасанг, Токъмакъ бла урурла. Оюмсуз тепсемегиз, Къызла бла уланла: Тар къабырда къыйнарла Акъырапла, жилянла. Жиляй, сарнай къобарла Бейнамазла къабырдан. Жаханим акъырапла Уллу болуп къадырдан. Гюнахлыла бетлери ? Бир биринден сюйюмсюз, Къабырладан къобарла, Къымыжалай, кийимсиз. Арасатха барырла, Къырау тартып кёзлери. Къоркъгъандан чыкъмай къалыр Факъырланы сёзлери. Забанийле келирле, Ассыланы кёрюрле, От къамичиле бла Жаханимге сюрюрле. Кийдирирле юслерине Къатырандан кёлекле, Къолларында къамичи, ? Азап этген тилекле. Къайнар суула къуярла, Жанар, кюер санлары, Сексенжыллыкъ азапда Чыкъмай турур жанлары. Ассылагъа хазырды Жаханимни къуюсу, ? Табанындан бир тутса, Къайнап башлар мыйысы. Кеч билип сокъураныр, Бу дуниядан кёчгенлей. Чегиси дуккулланыр, Хамим сууун ичгенлей. Тюе бойну кибикди Жаханимде жилянла. Урса, ачыуу кетмез, ? Тамам минг жыл жилярла. Кюн биширип кюйдюрюр Азаплыла терисин. Къыркъ минг кяфырны силдер Забанийни бириси. Мукъмин къулла арасатха Атлы болуп барырла. Аны кёрген ассыла Сейирсинип къалырла. Къауум-къауум барырла, Толгъан айча жарытып, Ибадетни ахшылыгъын Ассылагъа танытып. Бал шербетле ичерле, Салкъынлагъа олтуруп, Файгъамбарны юмметлери Тёгерегин толтуруп. Соруу-сууал кёрмезле Гюнахлары силинип, Жаннетлеге барырла, Сууаплары билинип. 2 Муслийманлар, айтама: Зикир болсун сёзюбюз. Мен Аллахдан тилейме ? Жаннет кёрсюн кёзюбюз. Эй-хей, миллер, тилейме; Намаз этмей жатмазгъа, Къылмай къоюп намазны, Гюнахлагъа батмазгъа. Барыбызгъа борч болду Намаз шартын билирге. Намаз шартын билмейин ? Гюнахлагъа кирирге. Эй-хей, миллер, тилейме: Кече намаз къылыргъа. Эрикмейин, талмайын, Шартын билип турургъа. Этмесек да андан артыкъ, Беш намазны этейик. Тюз жоллагъа тюзелип, Ийман бла кетейик. Жаннет деген ? сыйлы зат, Гюнахлы ары баралмаз. Ол жаннетге барыргъа Намаз къылмай жарамаз. Бу дунияны затлары Барысы да къалырла. Намаз къоймай этгенле ? Нюр жаннетге барырла. Намазын къоймай этген ? Азапха зат тутулмаз; Бир намазы къалса да, Ол азапсыз къутулмаз. Эй-хей, миллер, тилейме: Салауатла салыргъа, Беш намазны къылыргъа Жамауатха барыргъа. Муслийманла, тилейме Бу сёзлени унутмазгъа, Бу сёзлени унутуп, Терс жолланы тутмазгъа. Муслийманла, тюзелип, Тюз жоллагъа барайыкъ, Жаханимни отундан Узакъ болуп къалайыкъ. Ётюрюкню айтыргъа Бир мукъминнге жарамаз. Ётюрюкню къоймасанг, Ийман санга къарамаз. Ётюрюкню къоймагъан ? Ахшылыкъны алалмаз, Ётюрюкню къошмайын, Терс жоллагъа баралмаз. Терс жоллагъа да барып, Аякъ тутмай жыгъылсанг, Ажалынг жетип, жанынг Тамагъынга тыгъылса. Бир жерден мадар чыкъмаз Ёлюм жолун тыяргъа... Сыйлы Аллахдан тилейбиз Жаннетлеге жыяргъа. Ёлюм деген ? керти зат, Билмей туруп жетеди. Ёлюр ауруу тийгеннге, Анга ким да не этеди? Бир къауумну умуту ? Жашлай мен да ёлмем деп. Уллу кёллю болмасын, Бу затланы кёрмем деп. Бу сёзлени да эштип, Жюрегинге алгъанда, Биз а нечик болурбуз, Тар къабыргъа баргъанда? Ийман-ислам билейик, Бизден заман кетгинчи, Тоба этип къояйыкъ, Ёлюм къоркъуу жетгинчи. Кёп затланы кёрюрсе Кесинг жангыз къалгъанда. Не жууапны берирсе, Мункир, Накир баргъанда? Мункир, Накир дегенинг Тар къабырда жолугъур, Ол къабырны ичинде Санга соруу сорулур. Ислам динни сен тутсанг, Жууап берип болурса. Динни тутмай сен барсанг, Хайран болуп турурса. Бир да намаз этмесенг, Кёпмюд малынг, жулурча? Кёп малланы да къоюп, Жер тюбюнде турурча? Тар къабыргъа киргенде, Ишни халын билирсе. Беш намазынг дегенни Ол заманда кёрюрсе. Кёп жерледе айтама Беш намазны халындан, Бизге файда жокъду да Бу дунияны малындан. Бу сёзлени айтама, Жюрегимден къыйналып. Намаз шартын билейик, Гитчеликден ийнанып. Намаз борчду, адамла, Акъылбалыкъ болгъаннга. Аллах жаннетни берсин Сёзлерими алгъаннга. Жаннети да хазырды Намаз этип тургъаннга, Жаханим да хазырды Намазсыз къутулгъаннга. Дуния бизни алдамай, Мудах болсун кёлюбюз. Аллах бизни тюзетип, Жаннет болсун жолубуз. Кёп айтдынг, Кязим факъыр, Жюрегинг да бек такъыр. Хар мукъминни, я Аллах, Жаннетинге сен чакъыр.[/color:6d79a32c2d] [i:6d79a32c2d]/Мёчюланя Кязим/[/i:6d79a32c2d]
 
КЪАРАЧАЙ Къонакъ тюл, къонакъбайды тёрюн Сакълагъан, джакълагъан да джаудан! Унутсанг джырчыны бу сёзюн, Аламгъа да боллукъса джалгъан. Джуртунгу хар ташын, агъачын; Не сюйген къызынгы тюшюнгде Ауазын, санларын не чачын Ийнакъла сен ана тилингде. Сюйюнсенг кюзгюню аллында: ?Кимсе, сен??- деб сорсун кёзлеринг. Сёзюнгден, тёзюмден да алгъа: ?Къарачай!?- деб урсун джюрегинг.
 
АНА ТИЛИМ ?Анам? десем биринчиге, Тохта, тохта, ?атам? десем, Чыбыкъ атха чабыб мине, Джюрекдегин сёзде тёксем, Ана тилим, джангыз сенде Табарма мен керек сёзле. Бир джыгъылыб, ?бутум? десем, Эсли болуб, ?Джуртум? десем, Кёкден джулдуз сёгюб алыб, Джырласам да, сёзюн салыб, Ана тилим, джангыз сенде Табарма мен керек сёзле. Уллу тойда алгъышымы, Къанлы джаугъа къаргъышымы, Харип салам бир джуртсузгъа, Татлы сёзню да онгсузгъа, Ана тилим, джангыз сенде Табарма мен керек кюнде.
 
МОСКВА ? НАРСАНА (Поездде ушакъ) ?Нерусских в Россию лучше не пускать...? (СГВ, ?17, 1994 г. С. Исаков). 1 Позд барады, сабыр чайкъала, Ётюб орусну мыдах эллерин; Къаргъа сюрюуле, кийик джайыла, Сюрелле кёкде бири бирлерин. Эрке кютюлген къайын чегетле, Сабан ызлада ойнайды будай; Алтын башлары кюннге тюйреле, Ауаз береди клиса, зынгырдай. Кече бла кюнню тохтамай барыб, Дагъы да къара ? Россияды бу! Келген джау кеси, джолундан арыб, Ненча къайтханды ? Россияды бу! 2 Поезд барады бир бузмай харсын. Эки джаныбыз ? орус къабакъла... ?Не в злате счастье? деученди халкъынг, Сен не излейсе, кетиб узакъгъа? Айт, не сюреди бу кенг тюзледен: Джауунг, бушууунг, ачлыкъ, не джутлукъ? Огъесе, безиб кеси-кесингден, Тенгми излейсе, болурча джууукъ? Сюйген къызынгдан сыныб, ёнгелеб, Джангы сезимми излейсе кенгде? Хоншунг насыбын табханын эслеб, Аннгамы бараса андан юзерге? Кавказ урушха келген бабангы Салын джуртуна элтирми джолунг? Эслеб унукъгъан, джарлы халкъланы, Маммат боламы барады къолунг? Къайры бараса? Бир сор кесинге. Башха болмаз да балым, джемишим! Сала болурму халым эсинге Кеси халкъынгы монгол адежин... 3 Джокъду джууаб тот, семиз кёзледе, Джокъча излем къайтыргъа тобадан. Эртде айтханды Крылов бизлеге: ?Дайым да терсди онгсуз онглудан?.
 
ТАУЛУ КЪЫЗНЫ НАМЫСЫ Бек сюеме таулу къызны намысын, Умутума аркъан салгъан кёзлерин. Джазыуубуз бир джулдузгъа джазылсын: Кёк бла джерде олду бизге тилерим. Бек сюеме джылыу берсе къарамынг, Чачларынга насыбымы эшерге, Танг алада сеннге болса саламым, Джюрегинги зем-зем сууун ичерге. Бек сюеме таулу къызны намысын. Аны аты алтын суу бла джазылсын Тау джуртуму агъачына, ташына, Минги Тауну тёппесине, башына. Бек сюеме таулу къызны намысын, Ма ол айтсын арбазымда белляула; Къартларымы чал эслерин сыйласын, Ол намысны кямарынга сен байла. Бек сюеме турса къолунг къолумда, Бир адамча бирге атлаб джюрюсек, Акъ бурчакъны кирпигингден къорургъа, Сен да, мен да бир тилекни тилесек. Бек сюеме таулу къызны намысын. Аны аты алтын суу бла джазылсын Тау джуртуму агъачына, ташына, Минги Тауну тёппесине, башына.
 
ЗАМАНЛАНЫ АХЫРЫ Джерни саны титирейди, ахсыныб, Окъ тийгенча баууруна, бетине. Акъ маралым, джел чаришде абыныб, Ма ол джерге джатды, ачы ёкюре. Къара къузгъун, суу башына сын туруб, Тартды салах, заманланы таууса ... Джаны болгъан, джаназыгъа саф къуруб, Баш урады Аллахыма терк, къысха. Къурт-къумурсха, таш-агъач, Хоншу киштик, къарылгъач, Къыбылагъа джан байлаб, Этедиле шафагъат: Ля иляха илля Лллах, Мухаммад арасулю Ллах! Ля иляха илля Ллах, Мухаммад арасулю Ллах! Хауа ? къалын, джер да - къурмач сууура; Ёмюр барад ётюб башха ёмюрден. Джандан санны сылыб алгъан сокъурла Чий этлерин джабадыла Акъ Нюрден. Чалбаш туугъан адам бала сарнайды, Кёзю къараб эртде кетген джанлагъа. Джер патчахы кеси-кесин талайды, Онгун - солгъа, солун отха тоната. Къурт-къумурсха, таш-агъач, Хоншу киштик, къарылгъач, Къыбылагъа джан байлаб, Этедиле шафагъат: Ля иляха илля Лллах, Мухаммад арасулю Ллах! Ля иляха илля Ллах, Мухаммад арасулю Ллах! Заман, толуб, Сират кёпюр терк къурду, Беджен салмай, кесинден кесин тиреб. Джортуш баргъан кеселекке шум болду, Къара акъны, акъ да аны джутар деб. Ана, тутуб баласыны къолундан, Умутчуду къутулургъа азабсыз. Хей, адамла, джаны болгъан хар инсан, Тизилишиб, ахыр джолгъа барасыз... Къурт-къумурсха, таш-агъач, Хоншу киштик, къарылгъач, Къыбылагъа джан байлаб, Этедиле шафагъат: Ля иляха илля Лллах, Мухаммад арасулю Ллах! Ля иляха илля Ллах, Мухаммад арасулю Ллах!
 
СЮЙЕМЕ ДЕБ АЙТМА Тебле атымы, бетими да тебле! Тебле джюрекде ол татлы сезимни! Къозу кечеми, сюр, къыста эртденде: Сюйеме деб айтма, сындырма мени! Сындырма, тилейме, сен энтда къайтыб, Тёзмез джюрегим ? ол болгъанды джукъа. Алгъынча сюерме, сюйерме къаты: Сындырма! Сен салма мени тобукъгъа! Урла джанымы, джазымы джырларын, Дамсыз замандан сен урла кесими, Къарама да юз ёмюрню къылларын: Сюйеме деб айтма, сындырма мени! Сындырма, тилейме, сен энтда къайтыб, Тёзмез джюрегим ? ол болгъанды джукъа. Алгъынча сюерме, сюйерме къаты: Сындырма! Сен салма мени тобукъгъа! Кечерме, ийнан, ол сууукъ джанынгы, Татлы умутум ёчюлген кечени, Кечерме, ийнан, урланнган тангымы: Сюйеме деб айтма, сындырма мени! Сындырма, тилейме, сен энтда къайтыб, Тёзмез джюрегим ? ол болгъанды джукъа. Алгъынча сюерме, сюйерме къаты: Сындырма! Сен салма мени тобукъгъа!
 
БУЛБУЛ БЛА КЪАРГЪА \Басня\ Булбул чыпчыкъ, кёкюреги тебине, Джангы джырын джырлай эди эртденнге. Джумушуна джортуш баргъан бир Къаргъа, Сабыр бола, былай сорду джырчыгъа: - Кар-р, эгечим! Не джырлайса? Не кюнден Джарыкъ чыгъад ауазчыгъынг хар кимден? - Бул-бул, къарнаш! Эртденнгиде джуртума Джыр этгенме! Сюе эсенг, тынгыла... - (О кар-кар-кар! Къаргъа кирлик юйюнге! Не затланы гырылдайса сен меннге?) Ишлегенден джырчы кёбдю дунияда: Барынг уф-чуф, къарылгъачла, торгъайла... Къой чыпчыкъ да, Африкадан келгенде, Джырчыма деб, излей эди тегене; Кеч къайтса да, къайтды хариб тобагъа, - Мюлк къурады, барды неси къонаргъа. Джырданмыды хантынг, мюлкюнг, байлыгъынг? Бармы экен хакъынг, алгъан айлыгъынг? - Бул-бул, къарнаш! Менлей чыпчыкъ бу джуртха Саугъа болуб джаратылад... асыугъа. Мени джырым ? баш насыбым, нюзюрюм! Эштген джюрек ? хакъым, мюлкюм, хапчюгюм. - (Хар-р мискин да, джютю къараб кёзюнге, Не садакъа, не джакъ излейд кесине; Бир кечинмек этелмеген башына, Энди бу да джыр бла марайд къашыма! Джырла, джаным, джуртну сейир хапарын; Сен ? махтайса, мен ? кёреме хайырын!) Ашыгъышма, гурт тауукъну тюбюнде Тюненеден къалыб кетгенд юч неме... Ингир эте Джут Къаланы джокъласанг, Той боллукъду, сен да бир джукъ джырласанг... Къонакъларым ? бары Семиз къаргъала, Джыр сюйген да болур антым алайда. Къуру чыкъмаз ары кирген аягъынг, Къарнынг тояр, зауукъ этер джаягъынг! - Деб ашыкъды, ёхтем аунай, къаргъабыз. ...Аннгамыды, ёнгнге, бизни джырыбыз: Къачан эди къаргъа къарнаш булбулгъа?! Булбул джыры сатылырмы гырджыннга!
 
Тели кесиникин айтыр эди дегенлей, кёбюрекчик огъунамы айтыб ийдим:))) Кечериксиз:)))
 
[b:841488dd0f]СОКЪМАКЪ[/b:841488dd0f] Ызны ызгъа Джонуб сала, Барад биреу кетиб алгъа. Ол, умутха Аркъан ата, Чюйлеб урду джанын таугъа. Кёлю кёкде, Мийикледе, - Джокъду джерде сокъмакъ не джол. Тауну ташы ? Къарындашы, Сатмаз тенги, анты да ол.
Страницы: 1
Читают тему (гостей: 1)

 

Написать нам