Войти на сайт
29 Марта  2024 года

 

  • Юйлю уругъа ит чабмаз.
  • Тёгюлген тюгел джыйылмайды.
  • Къыйынлы джети элге оноу этер.
  • Аз сёлешген, къайгъысыз турур.
  • Къызбайны юйюне дери сюрсенг, батыр болур.
  • Уллу сёзде уят джокъ.
  • Адам сёзге тынгыла, акъыл сёзню ангыла.
  • Махтаннган къыз, тойда джукълар.
  • Аманнга алтын чыдамаз.
  • Ач уят къоймаз.
  • Башда акъыл болмаса, эки аякъгъа кюч джетер.
  • Эм ашхы къайын ана мамукъ бла башынгы тешер.
  • Акъыл бла адеб эгизледиле.
  • Кёл – къызбай, къол – батыр.
  • Ойнай билмеген, оюн бузар.
  • Адам къаллай бир ишленмесе, аллай бир кесин уллу кёреди.
  • Сабий болмагъан джерде, мёлек болмаз.
  • Баш – акъыл ючюн, акъылман – халкъ ючюн.
  • Туз, гырджын аша, тюзлюк бла джаша.
  • Ашхы – джыяр, аман – джояр.
  • Ёгюзню мюйюзлери ауурлукъ этмейдиле.
  • Къыйынлы джети элни къайгъысын этер.
  • Ауругъан – джашаудан умутчу.
  • Айран ичген – къутулду, джугъусун джалагъан – тутулду.
  • Адам туугъан джеринде, ит тойгъан джеринде.
  • Элни кючю – эмеген.
  • Айыбны суу бла джууалмазса.
  • Таш ата билмеген, башына урур.
  • Чомарт бергенин айтмаз.
  • Нарт сёз – тилни бети.
  • Бал чибинни ургъаны – ачы, балы – татлы.
  • Ата – билек, ана – джюрек!
  • Чакъырылмай келген къонакъ сыйланмай кетер.
  • Онгсузну – джакъла, тенгликни – сакъла.
  • Харам къарнашдан, халал тенг ашхы.
  • Билген билмегенни юретген адетди.
  • Ёзденликни кёбю ётюрюк.
  • Тойну къарнашы – харс, джырны къарнашы – эжиу.
  • Гырджын – тепсини тамадасы.
  • Хунаны тюбюн къазсанг, юсюнге ауар.
  • Ачыу алгъа келсе, акъыл артха къалады.
  • Билим – акъылны чырагъы.
  • Аман адам элни бир-бирине джау этер.
  • Киштикге къанат битсе, чыпчыкъ къалмаз эди.
  • Юреннген ауруу къалмаз.
  • Юйюнг бла джау болгъандан эсе, элинг бла джау бол.
  • Адамны аты башхача, акъылы да башхады.
  • Шапа кёб болса, аш татымсыз болур.
  • Ат басханны джер билед.
  • Чомартха Тейри да борчлуду.

 

Страницы: 1 2 3 4 5 ... 8 След.
RSS
Ана тилде ушакъ: Къарачай-Малкъар тил бла литератураны бюгюнгю болуму
 
Багъалы форумчула, тамбла, январны 30-да "Эльбрусоидни" Къарачай шахарда Представительствосунда къарачай-малкъар тилни бюгюнгю болумуну юсюнден ушакъ бардырлыкъбыз.
Бизге къонакъгъа устазла, поэтле, джазыучула, китаб издательствону къуллукъчулары, журналистле келликдиле. Сиз да кёлюгюзге келгенни джазарыкъсыз, алагъа сорууларыгъызны берликсиз деб ышанабыз!
 
Къарачай-малкъар тилни бюгюнгю болумуну юсюнден ушакъ бардырлыкъбыз.
Аламат. Къалайды декен болуму? Соруула хазырлайбыз сора?
 
Девушка Гор

Ай бу теманы бир айны (бир ыйыкъны) мындан алгъаракъ ачсагъыз эди. Соруула берирге заман къалмагъанды. Алай болса да...

Алайгъа джыйылгъан (джыйылмагъан да) интеллигенция тюлмюдю бизни тилибизни, адабиятыбызны да бу кюннге джетдирген?

Тил да, адабият да (алай демек: халкъ) тюб бола тургъан сагъатда,
ала ёрге туруб, халкъны да ёрге нек тургъузмагъандыла, бир-бирине тюбеселе, джылаб тургъан болмаса?

Ма анга бир джууаб этсинле.
 
Ана тилибизни бюгюнгю болумуну юсюнден не айтырыкъларына мен да тынгыларыкъ эдим. Артыкъсыз да устазла, ала ушайдыла тилни сакъларгъа керекле. Энди бир айтсынла меннге, къаллай бир заман айырылады сабийге шолда къарачайча сёлеширге? Къуру дерсле берилибми къаладыла огъесе, башха тюрлю конкурсла, мероприятиялада ётемидиле?
 
Бизни бюгюнгю ушагъыбызгъа:
Къарачай-Черкесс кърал университетни къарачай-ногъай кафедрасыны тамадасы-Батчаланы Алимурат, Теберди школну директору, кёб болмайын басмадан чыкъгъан "Харифлени" автору Текеланы Хасанат, Къарачай шахарны 3-чю школуну устазы Алийланы Лариса, "Къарачай" газетни къуллукъчусу Ёзденлени Якъуб, Къарачай черкес республиканы издательствосуну тамадасы-Тоторкъулланы К. дагъыда башхала къошуллукъдула. Сорууланы сакълайбыз.
 
Девушка Гор
Къарачай-малкъар тилни бюгюнгю болумуну юсюнден ушакъ
Аперимлик! Мени жарсытхан, бек магъаналы сорууладан бирин кетюргенсиз
Ушакъгъа къатышыргъа хазырбыз
 
Девушка Гор
аламат иш, машаАллах
а сорууланы къачан соруб тебрерге джарарыкъды?
 
Рамла
а сорууланы къачан соруб тебрерге джарарыкъды?
Бусагъатда огъуна берирге да боллукъду
 
Девушка Гор
Къарачай черкес республиканы типографиясыны тамадасы-Тоторкъулланы К
бир соруу сорйым. Ма бу сагъатда бармыдыла сизде басмагъа чыгъа тургъан китабла ана тилде, аланы ичинде джаш тёлю джазгъан китабла бармыдыла, къайда сатыб алыргъа боллукъду ол джаннгы китабланы? Бизде юйде эртде замандан барды бир талай китаб ана тилде, алай а ала бек эски болгъандыла, сора сагъыш этеме , а ёсюб келгенле уа къайдан аллыкъла, эмда бир соруу-"Къарачай-малкъар эл берген джомакъла", аламат китаб, бусагъатда басмаланамыды ол?
 
У меня не вопрос, а скорее пожелание, если я, конечно, по адресу обращаюсь.
Хотелось бы чтобы произведения, как карачаевских, так и балкарских писателей/поэтов стали бы доступны в электронном варианте.

А вопрос по поводу словарей: если я не ошибаюсь (если что, поправьте), то последний карачаево-балкаро-русский был издан в 1989 году. Планируется ли переиздание словаря, обновления, дополнения, а также, что по поводу русско-балкаро-карачаевского?
 
Рамла
бек иги соруула бердинг, энди алагъа толу джууабла табсакъ, аламат иш боллукъ эди
 
sama
Иги соруу, джууабын сакъла.
 
Девушка Гор
энтда бир соруу сорайым, но уже директору Эльбрусоида, если можно

Черкесскде Эльбрусоид ачаргъа муратыгъыз бармыды?
Алай болмаса да Карачаевскде Эльбрусоидде бютеу ана-тилде китабла, сёзлюкле сатылса иги боллукъ эди, (мадар бар эсе) хар кимда билирча, Харифле керек болса, сёзлюк керек болса- Эльбрусоидде ол боллукъду деб.
 
Девушка Гор

Бюгюнлюкде къарачай тил бла адабиятдан къаллай бир дерс китаб джетмейди сохталагъа бютеу республикада?

Дерс китабланы кереклиси чакълы чыгъарылмагъаныны чуруму недеди?

Ачхамы джетмейди, (джетмей эсе къаллай бир), огъесе, чыгъарырча хазырланнган дерс китабламы джокъдула? Дерс китабланы да хазырлагъанла кимледиле?

Университет джыл сайын къарачай тил бла литератураны окъуталлыкъ къаллай бир устазны хазырлаб чыгъарады?
 
Биз билгенликден, къарачай-малкъар халкъны тамыры бир болгъаннга саналады. Болса да, бизни тилибизни ёзеги - алфавитни юсюнден даулашла алимлени арасында аслам соруу чыгъарадыла. Ала да бир ненча харф бла байламлыдыла. Бусагъатдагъы тил билимде анга къаллай кёз къарам барды?
Сау болугъуз.
 
Биринчи соруу: Къарачай-малкъар тилде чыкъгъан газетлени окъусанг, хар жазыучу кесини энчи лексикасы бла хайырланады. Жазылгъанны битеу халкъ табынлай ангыларча, лексикабызны бирчаракъ этерге мадар бармыды?

Экинчи соруу: Ёсюп келген тёлю билмеген кёп зат барды. Къарачай-малкъар сёзлюклени бирге жыйып, бир тынгылы китап басмаларгъа амал болурму?
 
Намыслары бийикде болсун, халкъыбызны поэзиясын, къара сёзюн (проза) да айтнытхан, миллетибизни тил хазнасын байкъдыргъан адамларыбыз кёп болгъандыла. Сизни оюмугъузгъа кёре, ёсюп келген жаш тёлюбюзню ичинде уа бармыды ол сыйлы ишге итинмекликлери болгъан адамларыбыз?
 
Мен да бир соруу сорайым. Бусагъатда школлада къарачай-малкъар тилге артыкъ эс бурмайдыла, четвертьни жюрюмей дерслеге, ахырында келип, кеп школлада, бешле-тертле салып кетедиле. Ол сабийлеге иги керюнгенликге, аланы тил байлыкъларын тас этеди, бютюнда шахарда жашагъан сабийлеге.
Экинчи соруу-хар ким билгенликден, бусагъатда сабийле телевизорсуз, компьютерсиз болмайдыла. Аламатды Эльбрусоид тау тилге мультфильмле бла киноланы кечюрген, алай бирси къыралладача передачала, конкурсла этип, сабийлени ары чакъырып тилни билирге ехтемлендирирге керек эди деригем. Къараймада соруула болмадыла, а мысли вслух.
 
сау болугъуз, сорууларыгъызгъа джууабланы кечирекчик билдирирбиз
 
Бусагъатда къарачай-малкъар тилде кеп оюмла жюрюйдюле. Башха тюрлю айтханда, хар сорууда да бир тюрлю болуп къалмай, бир ненча тюрлюсюн ачыкълайдыла. Сёз ючюн: болушланы алып къарагъанда окъуна, аланы санларын тынгылы жарашдыралмайдыла. Тилде аллай сорууланы тынгыл тинтип, бир тюрлю оюмгъа келтирирге боллукъмуду?
 
Бусагъат, солууму алайым да сора джууабланы сала башларма. Ары дери уа айтырым, керти деменгили ушакъ бардырдыкъ бюгюн. Къонакъларыбыз да, биз да кёб джангы зат алыб эсибизге, алай чачылдыкъ.
 
Девушка Гор В Балкар. театр даже на спектакли не идут которые и так раз месяц проходят. а что уж говорить о книгах...Каким образом на взгляд наших поэтов и писателей представляется возможность вернуть интерес народа к книгам, именно к литературе на родном языке?
 
Diasporada caşagan karaçaylılanı ana tillerin unutmazga deb bir onouguz bollukmudu?
 
Ана тил
...къаллай бир заман айырылады сабийге шолда къарачайча сёлеширге? Къуру дерсле берилибми къаладыла огъесе, башха тюрлю конкурсла, мероприятиялада ётемидиле?
Къарачай шахарны 3-чю школуну, 4-чю гимназиясыны устазлары Алийланы Лариса бла Къасайланы Людмила айтханларына кёре, ана тил дерсден сора да школлада къарачай тилни сакълар мурат бла классный часла бардырыладыла, хар байрамда да барысын да къарачайча сёлешмеселе да кёб затны тилибизде этерге кюрешедиле.
-Районну школларында къарачай тилге шахарныкъыладан эсе уллуракъ эс бёлюнеди-деди Огъары Тебердини школуну директору, кёб болмайын басмадан чыкъгъан "Харифлени" автору Текеланы Хасанат. - Элде джашагъанла юйде да, школда да кёбюсюне къарачай тилде сёлешгенлери ючюн болур ол.

 
Рамла
Ма бу сагъатда бармыдыла сизде басмагъа чыгъа тургъан китабла ана тилде, аланы ичинде джаш тёлю джазгъан китабла бармыдыла, къайда сатыб алыргъа боллукъду ол джаннгы китабланы? Бизде юйде эртде замандан барды бир талай китаб ана тилде, алай а ала бек эски болгъандыла, сора сагъыш этеме , а ёсюб келгенле уа къайдан аллыкъла, эмда бир соруу-"Къарачай-малкъар эл берген джомакъла", аламат китаб, бусагъатда басмаланамыды ол?
КъЧР-ны издательствосуну тамадасы Тоторкъулланы Кази-Магомед атханнга кёре: джаш адамланы китаблары аз чыгъадыла. Былтыр "Заман" деген сборник чыкъгъанды басмадан, анга къарачай-малкъар фахмулу джаш адамланы назмулары, хапарлары киргенди. Чагилланы Фатиманы, Ижаланы Наурузну, Эдиланы Заираны дагъыда башхаланы чыгъармаларын окъургъа боллукъду анда. Китабла чыкъмайдыла дерча тюлдю, алай а окъуу китабланы чыгъарыр ючюн образованияны министерствосу "хоу" дерге керекди. Ала джаратмасала джыйылгъан материалны, китаб болурчады демеселе, биз басмадан чыгъаралмайбыз.

Страницы: 1 2 3 4 5 ... 8 След.
Читают тему (гостей: 1)

 

Написать нам