Ызын ызлап келген Тюлкюнайны кёрюп, Чуу-Чаучукъ огъурсуз-огъурсуз сёлешди:
? Эй, бюрчетон, айтчы бир, къарындашымы нек жутханса? Бусагъатдан бурнунга кирип, къанынгы ичейимми?!
Тишханчыкъны тюлкюге къычырып ким кёргенди?
Тюлкюнай Чуу-Чаучукъдан къачып бара, Чилла-Якъгъа тюбегенди.
? Кимден къачып бараса былай? ? деп сейирсингенди ол.
? Къой, сорма, къарындашым. Чуу-Чаучукъ бурнума кирип, къанымы ичерге айтады. -Чилла-Якъ, Чуу-Чаучукъ не эте тура эсе да, бир къарап кел,? деп тилегенди Тюлкюнай.
Чилла-Якъ Чуу-Чаучукъгъа учуп баргъанды да, аны ары-бери огъурсуз чаба, хар тешикге, хар тыгъырыкъгъа къарай айланнганын кёргенди.
? Чуу-Чаучукъ, не этесе, излегенингми барды? ? деп, соргъанды ол.
? Тюлкюнай къарындашымы жутханды. Мен аны бурнуна кирликме, къанын ичерикме!
Чуу-Чаучукъну халинден Аюб да къоркъар эди.
? Чуу-Чаучукъну кёрдюнгмю? ? деп соргъанды Тюлкюнай, Чилла-Якъ къона келгенлей.
? Хау, кёрдюм.
? Не эте эди, не айта эди?
? Жер къаза эди, таш-агъач ашай эди. ?Тюлкюню табарма, эшигин жабарма!? - дей эди.
? Ой, мен жарлы! Ой, мен харип! ? Тюлкю жилягъанды, жалыннганды:
? Чилла-Якъ, мени кёкге чыгъар, Чуу-Чаучукъдан къутхар, игилигинги ёмюрде да унутмам!
Чилла-Якъ Тюлкюнайны сыртына миндирип, кёкге чыгъаргъанды.
? Чилла-Якъ, Чуу-Чаучукъ не эте тура эсе да, энтда бир къарап кел,? деп тилегенди тюлкю.
Учуп келип, Чилла-Якъ Чуу-Чаучукъну къатына кьоннганды:
? Чуу-Чаучукъ, не эте тураса энди уа? - деп соргъанды.
? Тюлкюнайны кёкге къачхан хапары барды да, басхыч ишлей турама. Басхыч бла кёкге чыгъарыкъма да, тюлкюню тутарыкъма да, бурнуна кирликме да, къанын ичерикме!
? Чилла-Якъ, не кёрдюнг, не эшитдинг? ? деп жалыннганды Тюлкюнай, ол ызына къайт-ханлай.
? Чуу-Чаучукъ басхыч ишлей турады.
? Не-е-ек?
??Басхыч бла кёкге чыгъарыкъма да, Тюлкюнайны тутарыкъма да, бурнуна кирликме да, къанын ичерикме!? - дейди, - дегенди Чилла-Якъ.
Тюлкюнай, асыры къоркъгъандан, кёкден кетип, жерге тийгенди да: ?Ой-ой-ой!? ? деп къычырыкъ этди.
? Чыгъар бери къарындашымы!? Чуу-Чаучукъ огъурсуз-огъурсуз сёлешгенди.
Тюлкю аузун кенг ачханлай, Чуу-Чеучюк аны ичинден чабып чыкъгъанды. Тюлкюнай кеси уа, ахсай-ахсай, къачып, агъачха къутулгъанды.
Бейбарс
Эльбрусоид # Дата: 24 Дек 2008 12:33 [Отправить ЛС] [GIS]
Ответить Цитата [Translit] [Кириллица]
КЕСИНЕ ЖАНГЫ АНА ИЗЛЕГЕН ЖУБУРАН
Азау талада бир жуляуукъ, бир жагъынлы, бир жараусуз Жубу-Ранчыкъ жашагъанды. Ол Ана Жубуранны жангыз жашы эди. Ингирликде жатаргъа унамагъан, эрттенликде къобаргъа унамагъан, жиляп башласа, тохтай-тына билмеген бир къылыкъсыз, бир сейирлик.
Аны эки жырчыгъы болгъанды: Жарыкъ жырчыгъы бла Жагъынлы жырчыгъы.
Жарыкъ жырчыгъы былай эди:
? Жилек бер, жилек сюеме!
Житча бер, житча сюеме!
Жюзюм бер, жюзюм сюеме!
Жырна бер, жырна сюеме!
Жёрме бер, жёрме сюеме!
Жагъынлы жырчыгъы уа былай болгъанды:
? Жилекни жюжек ашады,
Житчаны гутча ашады,
Жюзюмню жюзгюч ашады,
Жырнаны турна ашады,
Жёрмени эрлен ашады!
Жёрмем, жаулу жёрмем,
Жёрмем, даулу жёрмем!
Бир кюн Жубу-Ранчыкъны жагъыны тутады да, кесин жерге-жерге тюйгенди. Анасыны жаны къуруп:
- Бузма былай кесинги,
Жаным, алтын кесегим,
Не керекди, айт? ?
деп, ариу-ариу сёлешгенди.
Жагъынлы Жубуранчыгъ'а:
? Сютбаш къошуп айраннга
Бушто этип бер манга-а-а! ?
деп жилягъанды, юсюн-башын талагъанды.
Ана Жубуран бушто этип, аны аллына салгъанды: ?Аша, аша, балам?,? деп, башын сылагъанды. Жагъынлы Жубу-Ранчыгъ'а буштосун бир жанына тюртгенди, хахайы тюзде журну, тауда жугъутурну юркютгенди.
? Ой, не болду биягъы,
Къуш балам, кёз чырагъым,
Не керекди, айт! ?
дегенди жарлы анасы,? сенден алгъа ёлейим, айт, не керек эсе да?
? Энди... Энди айрандан
Бер сютбашны айыры-ы-ып!
Ана Жубуран баласына сютбаш бушто этип келтиргенди:
? Аша, аша, балачыгъым, алтын къалачыгъым, къаймакъ да берейим, къурмач да къууурайым, жиляма ансы.
? Жюзюм сюеме сора уа, жилямай не этейи-и-им! Бушто уа кесинг аша!
? Жиляуукъ жиляйды,
Жилямукъ жалайды.
Жангыдан жиляйды,
Жангыдан жалайды,?
дегенди Ана Жубуран жагъынлы Жубу-Ранчыгъын уялтыргъа кюреше.
? Алаймыса?! Жиляуукъма сора? Кесиме жангы ана табалмазмы сунаса? ? деп, жагъынлы-чыкъ юйден къачып кетгенди.
Жагъынлы Жубу-Ранчыкъ, бара-бара Тюлкюнайгъа жолукъгъанды.
? Эй, жол болсун, ашхы улан! ? дегенди Тюлкюнай, ? къайры ахшы жолгъаса?
? Таныялмай турама, кимсе? Не ариу тонунг бары кесинги да!? деп, сейирсиннгенди Жубуранчыкъ.
? Тюлкюме мен, Тюлкюме,
Сары алтын тюклюме.
Тауукъ этле ашайма,
Зауукъ этип жашайма,?
деп жырлагъанды Хыйлачы Тюлкю,? сен а кимсе?
? Мен а Жубу-Ранчыкъма! Кесиме ана излей айланама.
? Жубуранчыкъса сора, семиз жубуранчыкъ, хи-и-хи, семиз жубуранчыкъ!
? Аллай бир неге къууандынг? ? дегенди жагъынлычыкъ, къоркъаракъ болуп.?
Сёзлеринги ушатмайма,
Тишлеринги жаратмайма,
алай нек къууандынг? ? дегенди ол биягъы.
? Къууанмай а? Бек къууандым. Сен кесинге ана излей айланаса да?
? Хау, кесиме жангы ана излей...
? Мен а кесиме бала излей жайылгъанма, сюе эсенг ? жашым бол да къал.
Къуу тёшекде жатарса,
Жаугъа, балгъа батарса.
Сюйгенинги ашарса,
Зауукъ этип жашарса!
? Сора сен мени жангы анамса?
? Хау, татлычыгъым, жангы ананг, жаппа-жангы!
? Алай эсе,? дегенди жагъынлы Жубуранчыкъ, кесин эрттен азыкъгъа жарашдырып,?
Жилек бер, жилек сюеме!
Житча бер, житча сюеме!
Жюзюм бер, жюзюм сюеме!
Жырна бер, жырна сюеме!
Жёрме бер, жёрме сюеме!
? Юйге барайыкъ да ? жилек да берейим, житча да берейим, жюзюм да берейим, биргеме жугъум да жокъду, кёресе да, жау гулмакчыгъым, эсе да ? жанчыгъым, ханчыгъым.
? Жилек бер, жилек сюеме, дейме да!
Житча бер, житча сюеме, дейме да!
Жюзюм бер, жюзюм сюеме, дейме да!
Жырна бер, жырна сюеме, дейме да!
Жёрме бер, жёрме сюеме, дейме да-а-а!
Ач болгъанма, ачдан ёлеме! ? деп хахайлагъанды Жагъынлычыкъ, кёзлерин къаты къысып къаты, тишчиклерин къыжылдатып.
Тюлкюнайны ахы къуругъанды, ашап къояды деп мардасыз къоркъгъанды.
? Бусагъат, балачыгъым, бусагъат, бир кесекчик тёз. ? Тюлкюнай, артха туракълай кетип, алай къачханды, алай да ? аягъы басханны кёзю кёрмей, алайдан думп болуп къалгъанды.
Жагъынлы Жубу-Ранчыкъ жаяу жолчукъну кетип бара, Бёрю-Бекге жолукъгъанды.
? Эй, жол болсун, ашхы улан! Къайры ахшы жолгъа бараса былай ашыгъып? ? дегенди Бёрю-Бек татлы къабынчыкъгъа къууанып.
? Таныялмай турама, кимсе? Не залим бойнунг барды кесинги да! ? деп сейирсиннгенди жагъынлычыкъ.
? Кёзтоймаз бёрюме мен,
Жанкъоймаз бёрюме мен!
Тауда, тюзде чабама,
Жетгеними къабама! ?
деп хырылдагъанды Бёрю-Бек. ? Сен а кимчиксе?
? Мен а Жубу-Ранчыкъма! Кесиме ана излей айланама.
? Жубуранчыкъса сора, семиз жубуранчыкъ, хи-хи-хи, семиз жубуранчыкъ.
? Аллай бир неге къууандынг? ? дегенди жагъынлычыкъ, къоркъаракъ да болуп.?
Сёзлеринги ушатмайма,
Тишлеринги жаратмайма,
алай нек къууандынг? ? дегенди ол биягъы.
? Къууанмай а? Бек къууандым. Сен кесинге ана излей айланаса да?
? Хау, кесиме жангы ана излей айланама.
? Мен а кесиме бала излей жайылгъанма, сюе эсенг ? жашым бол да къал.
Къуу тёшекде жатарса,
Жаугъа, балгъа батарса.
Сюйгенинги ашарса,
Зауукъ этип жашарса.
? Сора сен мени жангы анамса?
? Хау, балачыгъым, жангы анангма.
? Алай эсе,? дегенди жагъынлы Жубу-Ранчыкъ, кесин тюш азыкъгъа жараш-дырып,?
Жилек бер, жилек сюеме!
Житча бер, житча сюеме!
Жюзюм бер, жюзюм сюеме!
Жырна бер, жырна сюеме!
Жёрме бер, жёрме сюеме!
? Юйге барайыкъ да ? жилек да берейим, житча да берейим, жюзюм да берейим, биргеме жугъум да жокъду, кёресе да, татлы къабынчыкъ, эсе да ? татлычыгъым.
? Жилек бер, жилек сюеме, дейме да!
Житча бер, житча сюеме, дейме да!
Жюзюм бер, жюзюм сюеме, дейме да!
Жырна бер, жырна сюеме, дейме да!
Жёрме бер, жёрме сюеме, дейме да-а-а!
Ач болгъанма, ачдан ёлеме! ? деп хахайлагъанды жагъынлычыкъ, кёзлерин къаты къысып, тишчиклерин къыжылдатып.
Бёрю-Бекни ахы къуруп, ашап къояды деп, мардасыз къоркъгъанды.
? Бусагъат, татлычыгъым, бусагъат, бир кесекчик тёз! ? Бёрю-Бек, артха туракълай кетип, алай къачханды, алай да ? аягъы басханны кёзю кермей, алайдан думп болуп къалгъанды.
Жагъынлы Жубу-Ранчыкъ, жол ташха чёгюп, жиляй тургъанлай, юсюне Аюк чыкъгъанды.
? Нек жиляйса? Ким тийгенди жанынга? ? деп соргъанды ол.
? Сюйюпдамы жилярса ананг юйден къыстаса, Тюлкюнай алдаса, Бёрю-Бек алдаса-а-а...
? Ананг а юйден нек къыстагъанды? ? деп жарсыгъанды Аюк.
? Ке-ке-кесим къачып кетгенме-е-е...
? Анасындан къачхан бала боламыды да?
? Жилек бер, дегенме да,
Житча бер, дегенме да,
Жюзюм бер, дегенме да,
Жырна бер, дегенме да,
Жёрме бер, дегенме да,
и-хи-хи, анам а бушто бергенди,
Жилек сюеме мен а,
Житча сюеме мен а,
Жюзюм сюеме мена,
Жырна сюеме меен а,
Жёрме сюеме-е-е мен а-а-а...
? Тын, таным, тын, жиляма,? дегенди Аюк,? жилек да табылыр, наныкъ да табылыр, жиляма.
? Кесинге жаш этип алсанг а мени,? деп сагъайгъанды жагъынлычыкъ. ?
Къуу тёшекде жатар эдим,
Жаугъа, балгъа батар эдим,
Сюйгеними ашар эдим,
Зауукъ этип жашар эдим!
? Жагъын этме да, кел, таным, юйюнге элтейим, ананг тынгысыз болур.
? Кесинге жаш эт мени, ач болгъанма, ачдан ёлеме, кесинге жаш эт! ? деп тохтады жагъынлы Жубу-Ранчыкъ. Сора биягъы кёзлерин къаты къысып, тишчиклерин къыжылдата, хахай этгенди.
? Тын бусагъатдан, жагъынлы жаныуар!? деп ачыуланнганды Аюк. ? Къарачы сен мынга, бу адеп-къылыкъ билмеген халсизге! Элтип Ма-Мугъа берирме да, кюнюнгю кёргюзтюр!
Жагъынлы Жубу-Ранчыкъ къачып бара, Аюк ызындан:
? Жагъынынгы жолда къоя бар!? деп кюлгенди. Жагъынлычыкъ, чапханын бузмай, къачып юйлерине киргенди. Кирсе анасы:
? Балачыгъым, алтын бюртюкчюгюм, къушму алды сени, тюлкю азыгъымы болдунг? ? деп жиляй тура эди.
? Ана, аначыгъым, мен былайдама! Мени къуш да алмагъанды, тюлкю да ашамагъанды ?деп жагъынтычыкъ анасын къаты къучакълагъанды. ? Энди мен юйден къачарыкъ тюйюлме, башха ана да излерик тюйюлме, жиляма, аначыгъым.
? Жагъынлы жашчыгъым, жагъынлы жанчыгъым,? деп эркелетгенди Ана Жубуран баласын.
? Жагъынымы жолда къоюп келеме, бюгюнден башлап, мен жараулу, жарашыулу Жубу-Ранчыкъма,? деп былай жырлагъанды:
Жагъынымы жолда къойдум,
Ор-р-райда, ор-р-райда!
Жолда къойдум жагъынымы,
Ор-р-райда, ор-р-райда!
Аны жолда Тюлкю тапсын,
Ор-р-райда, ор-р-райда!
Бёрю тапсын аны жолда,
Ор-р-ра