Войти на сайт
10 Июля 2025 года

 

  • Ишлегенде эринме, ишде чолакъ кёрюнме.
  • Терек ауса, отунчу – кёб.
  • Дуния мал дунияда къалады.
  • Ётюрюкден тюбю джокъ, кёлтюрюрге джиби джокъ.
  • Керти сёзге тёре джокъ.
  • Къайтырыкъ эшигинги, къаты уруб чыкъма.
  • Орундукъ тюбюнде атылсам да, орта джиликме, де да айлан.
  • Адам туугъан джеринде, ит тойгъан джеринде.
  • Билим насыб берир, билим джолну керир.
  • Таукел адам тау тешер.
  • Ашына кёре табагъы, балына кёре къалагъы.
  • Алгъанда – джууукъ, бергенде – джау.
  • Дуния малгъа сатылма, кесингден телиге къатылма.
  • Мухарны эси – ашарыкъда.
  • Тюзлюк шохлукъну бегитир.
  • Кимни – тили, тиши онглу, кимни – къолу, иши онглу.
  • Окъуу – билимни ачхычы, окъуу – дунияны бачхычы.
  • Ариуну – ауруу кёб.
  • Урунуу – насыбны анасы.
  • Итли къонакъ джарашмаз.
  • Уллу къашыкъ эрин джыртар.
  • Намысы болмагъанны, сыйы болмаз.
  • Бюгюн дуния кибик, тамбла ахыратды.
  • Ойнай билмеген, уруб къачар.
  • Таш ата билмеген, башына урур.
  • Садакъачыны джаны – къапчыгъында.
  • Тилчиден кери бол.
  • Кюлме джашха – келир башха.
  • Таукел тауну аудурур.
  • Къууут – джелге, берне – бошха.
  • Онгсузну – джакъла, тенгликни – сакъла.
  • Тамбла алтындан бюгюн багъыр ашхы.
  • Адеби болмагъан къыз – тузсуз хант.
  • Адамны джюреги нени кёрюрге сюйсе, кёзю да аны кёрюрге ёч болады.
  • Ашда – бёрю, ишде – ёлю.
  • Баш болса, бёрк табылыр.
  • Чабар ат – джетген къыз.
  • Баш – акъыл ючюн, акъылман – халкъ ючюн.
  • Къонакъ болсанг, ийнакъ бол.
  • Сабыр джетер муратха, сабырсыз къалыр уятха.
  • Борчунг бар эсе, хурджунунга ойлаб узал.
  • Аманнга да, игиге да оноусуз къатышма.
  • Ёлюр джаннга, ёкюл джокъ.
  • Джаз бир кюнню джатсанг, къыш талай кюнню абынырса.
  • Урама да – ёледи, сатама да – келеди.
  • Чомартны къолун джокълукъ байлар.
  • Ёлюк кебинсиз къалмаз.
  • Ёзденликни кёбю ётюрюк.
  • Насыблы элин сюер, насыбсыз кесин сюер.
  • Къонакъ кёб келюучю юйню, къазаны отдан тюшмез.

 

Архив Форума » Зеленый Форум [архив] » - ЗФ - Ана тилибизде
Страницы: 1 2 3 След.
RSS
Джел сюймеклик...
 
#1
Джаратама0
30.08.2011 03:39:50
Карачаевская новелла

Эки джаш адам къадалыб нартюх бачханы чагасыя этедиле. Талгъан белин тюзете, чага этиуню тохтатыб, Азрет узунсаб чагасына таяна сюелди.
? Зухра, асыры къаты кюрешдик, кел, исси бираз сыннгынчы, солуюкъ. Ансы беллерибиз юзюледиле.... ? деб, джумушакъ ауазы бла юй бийчесин тотхатды.
Зухра да, чагасын къоюб, нартюх бачханы тышында джумушакъ, къалын кырдыкга барыб олтурду.
Азрет аны ызындан сюйюнюб къарады.
?Аны ол эки эшмеси огъуна бардыла бир: къауум къызланы багъалары, ? деб келди Азретни кёлюне. ? Ол джумушакъ джюрюшю, ариу къымылдауу, санлары-ны джыйымлылыгъы, башчыгъын субай тутханчыгъы уа... Адамла тюз айтадыла, муну юсюнде уа насыбым тутханды...?
?Насыбыма, Азретни тюз, ариу халиси барды. Сау болсунла аны алай юрете билгенле. Не ишден да ба-шын артха тутмайды. Тиширыуну сыйын, къачын кёре да биледи...? ? дей сагъышланды Зухра да, Азрегки кесине тартхан исси къарамын бютеу санлары бла сезе.
Азрет, Зухраны къатына келиб, кырдыкга бауурлан-ды. Ары-берини юсюнден ушакъ эте келиб, хурджунун-дан назму китабчыкъны чыгъарыб, окъуй келиб, сора:
?Мен да бир-бирде поэт бола да ийнарчыкъла джарашдыра туруучанма, Зухра, кишиге эшитдирмейме ансы, ? деди.
?Меннге уа, эшитдирлик тюлмюсе? ? деб ышарды Зухра.
?Сенден джашырмайма, джаратмазса деб къор-къама ансы.
?Джюрекден айтылгъан сёз джюрекде орун таб-май къалмайды, ? деди Зухра.
?Огъай... Эм алгъа халкъ ийнарлагъа тынгыла...

Темирден бедженле тыймазла, наным,
Мени санга айланнган къанымы,
Сюймеклигиме ийнанмай эсенг,
Чыгъар да бир алчы джанымы.

?Ариу ийнармыды, Зухра?
? Ариу да, иги да ийнарды. Халкъ джыр...
? Мени кёлюмдегин айтханды, ? деди Азрет.
?Сени? ? джунчуб, Зухраны ауузуна башха сёз тюшмеди.
?Ийнанмаймыса? Алай нек сордунг? ? деб Азрет сагъайды.
?Ийнанама. Нек ийнанмайма!?
?Алай эсе, сен а мени сюемисе? Къалай сюесе? Бир айт, шо...

Зухра андан да бек джунчуду. Юйленнгенлерине джылдан артыкъ болса да, Зухра, алкъын кёлюн ачыб, Азрет бла эркин сёлеширге юреналмагъанды. ?Мени кё-люмю, кесим айтмагъанлай да, кёре билирге, сезерге керекди бирге джашагъан адамым, артыкъ сёзден не магъана барды, уятынгььбетинги ачхандан сора?, ? деб, акъылы алайды.
Азрет а джууаб сакълайды.
? Сюеме, ? деди Зухра, ауазы аз эштиле, киши эшитдими дегенча, тёгерегине къарай.
?Къалай сууукъ джууаб бересе! ? деб, Азретни кёлюне джетмеди. ? Керти да сюе эсенг, къалай сюесе, бир айт...
?Да не къалайы барды, алай бош, къалгъанлача сюеме.
?Кьалгъанладан артыкъ сюймей эсенг а, асыры онгарыкъ тюлме, ? деди Азрет дагъыда.
Зухра сагъышланды. Баш иеси керти да ийнакъ сёз сакълагъанын ангылады. Алай а не деб ангылатсын кёлюн? Къалай айтса да, сёзле джюрегини керти сезимле-рин бераллыкъ болмазла. Кеси да джюрек ишлени юс-юнден къолай сёлеше да билмейди.
Бираз сагъыш этиб туруб:
?Бир исси кюн салкъын джелчик урса, аны къалай сюе эсек, сени да ма алай сюеме, ? деди.
?Джелчикнича? Джелнича сюесе сора! Джел... Не сыфаты, не бояуу, не 'тутхучу болмагъан джел... Джел сюймеклик? Огъай, Зухра, мени туура алай сансыз кё-ресе деб а турмай эдим. Эки джылы сёз табалмадынг, аллай бир тилегеиимде. Дагъыда (бир арбазгъа джыйы-лыб, бир тыбырда джылыныргъа кюрешиб тургъанбыз биз...

Азретни кёлю бла ёпкелегенин ангылаб, Зухра ал-джады, не айтыргъа билмеди, аны аллай бир кёлю къа-лырча, не палах айтханын да ангылаялмады.
Азрет а къызгъандан къызыб барады:
?Ышаннганынгдан табхын деб, Зухра, ма бюгюн кёлюнгю толу ангылатдынг, иги къыз. Эшта, биз бир-би-рибизни мындан бек къыйнамай, ариулукъ бла, ким да кеси джолу бла джанласакъ, алай таб болур. Терслигим болгъан эсе, кеч, Зухра!
Сейирсиннген Зухра не дерге да эсгергинчи, секириб къобуб, Азрет узая башлады.
?Азрет! ? деб къычырды Зухра ызындан.
?Къой, иги къыз, мени теличикге санама. Сау къал!
Зухра, эс джыйыб, ызындан юйге келгенинде, Азрет къайры эсе да думп болуб тура эди. Ол кече да къайт-мады.
Ачыуланнган Зухра, кийимин-затын джыйыб, ата юй-юне кетди...
Арадан джыл озду.
Не Азрет, не Зухра башларына башха оноу этмейди-ле, бир-бирин а унуталмайдыла. Бир-бирине кёлкъалды-ларын да кёчалмайдыла.
Зухра ата юйюнде турады.
Азрет да къартлары блады.
Биягъы джай джетди, исси, къургъакъ джай.
Бир джолда Азрет, къартлагъа болуша, биягъы бач-хагъа чага этерге чыкъды. Кюн къызгъынчы ишледи.
Ыржы юсюнде мазаллы сослан ташны юсюне джал-гьауучну салсанг, тюу деген бирге къуймакъ бишириб ашаргъа боллукъса дерча, кюнню иссилиги алай болду.
Кюн, бара барыб, эриб, андан ары къымылдаялмай, бир джерге тагъылыб къалгъанчады. Таула джанындан къагъыучу шош аязчыкъ да къайда эсе да думп болгъан-ды: иссиден чегет табада бугъа болур.
Заман кюнортадан джангы аугьанды, Азретни уа къошунда суусабы тауусулгъанды. Эбли, джаш къолла-да джигер ойнагьан чага сериуюн болгъанды.
Чырмауукъ хане бла джетек нартюх сабахчыкъла джумушатылгъан, зыбыр бюртюклю семиз къара топ-ракъгъа акъырын тёшеледиле. Аладан къутулгъан узун-чапракъ джаш нартюх сабахчыкъла, уча башлагъан къанатлычыкълача, ёрге-ёрге силкиниб, эркин керпесле-ннрге умут этедиле, алай а аяусуз иссилик аланы да эмиб, мууал чапракъларын тёбен салындырады. Бошаб къоймаса, артда заманы болмазлыгьын эслеб, Азрет, къара тери бара, кюрешеди. ?Уф! деб бир аязчыкъ къакъса!...? ? деб кёлюне келеди.

?Аязчыкъ? дегенлейине, Зухраны айтханы эсине тюшдю. Къалай деген эди, шо? Хы, ?бир иеси кюн сал-къын джелчик урса, аны къалай сюе эсек...? Тобаста...

Азретни кёлюн билгенча, тёбентинден салкъын аязчыкъ ура башлады. Хар зат дженгиллениб, солуу ал-гъан^а болдула. Азретни мууал санларына къарыу къайта башлады.

?Джелчик... ма быллай кёзюуде ургъан быллай салкъын джелчик...?

Зухраны сёзлери Азретге эндиге дери белгили бол-магъан бир сейир магъаналы, ариу да, ийнакъ да бол-гъан сюйюмлю сёзле болуб, джюрегин эрите, татлы эшитилдиле.

Эндиге дери ол сейирликни эслеялмагъанына кеси кесинден ыйлыгъа, бир кесек сюелиб, чаганы да бир джанына быргъаб, ол Зухралары таба джортуб кетди...
(с) Салпагарова Кулина
 
 
 
#2
Джаратама0
30.08.2011 05:05:40
 
 
 
#3
Джаратама0
04.09.2011 15:37:09
Шамильхан
 
 
 
#4
Джаратама0
04.09.2011 16:05:01
ШАТ, не сейир, Мирзаевни тюйюшгенин тюбюнден башына, онгундан солуна сюзген жаш телю, бу хычыун хапарчыкъгъа эс бурмайдыла. Ышара окъудум. Кертиси бла да жюрек сезимни чага окъуна унутдуралмайды. Тюз былай болмасада жашауда ушаш юлгюле тюбейдиле. Бюгюнлюкде сезимлерин къадаугъа салгъан, мудах кезлю жаш телю кереме. Жыр жокъ, назму, накъырда, чам жокъ. Огъесе мангамы алай керюнеди?
 
 
 
#5
Джаратама0
04.09.2011 19:28:50
Вот и всегда говорю, незачем мужчинам загадки задавать))) если есть шанс неправильно понять, они его используют))))
 
 
 
#6
Джаратама0
04.09.2011 19:31:25
Dalila
а еще говорят-женская логика)
Шамильхан
сау бол!
 
 
 
#7
Джаратама0
04.09.2011 19:33:29
Джёма
Мужчины всегда женщин не так понимают))) и Король Лир вот тоже)))))

Энди ол Зухрада бир жыл кеси туруп, ариу сёзле айта юйренген болурму?)))))) аны юсюнден жазмадыла))))))))))
 
 
 
#8
Джаратама0
04.09.2011 19:48:36
Джёма

да не сау бол барды))
 
 
 
#9
Джаратама0
04.09.2011 20:37:35
Шамильхан, бек сейир жеринде нек юздюнг хапарны? Мен сагъышлы болуп турама, къайын анасы арбазгъа къоймаймы къыстады Азретни, огъесе ол 'жанларындан сюйген' чага бламы къууду Зухра? Неда, Азрет бир айтханлай ангыларча сезле айтып, артха андан да ариу сезле эшитип насыплы жашауму башладыла ол кюнден.....? Къысхасы:-требуем продолжения... Ким къошулады требованиягъа?
 
 
 
#10
Джаратама0
04.09.2011 20:44:44
Ким къошулады требованиягъа?

Салпагарлары Кулина жазгъанды бу хапарны)))) Андан тилерге керекди)))
 
 
 
#11
Джаратама0
04.09.2011 20:56:11
Далила, Шамильхан бла Кулина бир тюйюлдюле сора? Теперь вот, сижу и думаю, что с Азретом, как его приняли (приняли ли?)? Как Зухра, сумела ли объясниться на понятном для Азрета языке? Может ты сама Далила допишешь?
 
 
 
#12
Джаратама0
04.09.2011 21:10:05
ТАУЛУЛА
Если он копирайт поставил(с) Салпагарова Кулина
вряд ли Шамильхан и Кулина одно лицо))))))))
Как Зухра, сумела ли объясниться на понятном для Азрета языке?
меня тоже этот вопрос беспокоит, что-то она сплоховала, обидела мужа))))
Может ты сама Далила допишешь?
Кулина не айтырыкъды?))) Мен жазгъанныда бу форумда къоймазла, ансы Зухрагъа уа юйретирем не айтыргъа керекди
 
 
 
#13
Джаратама0
05.09.2011 00:00:14
ТАУЛУЛА
 
 
 
#14
Джаратама0
05.09.2011 00:04:33
Я думаю, что Кулина дала читателям самим закончить рассказ... сагъышыма кере Зухра къайтханды Азретге,. "Бир исси кюн салкъын джелчик урса, аны къалай сюе эсек, сени да ма алай сюеме" (с) Зухра.

Алай айтханыча сюе эсе, не къайтмазча?
 
 
 
#15
Джаратама0
05.09.2011 00:37:31
Тюбей эсем, бир сорайым Кулинагъа.
Энди араларын аиырмагъанлайю. къайры къабыныб бара эди Азрет да, тамам аиырылыры келиб тура болур эди, причин излеб.
 
 
 
#16
Джаратама0
05.09.2011 00:47:13
Шамильхан
Алай айтханыча сюе эсе, не къайтмазча?
Да бир жыл ангыламай турса, не да болур))))))


всезнайка
 
 
 
#17
Джаратама0
05.09.2011 01:26:16
ТАУЛУЛА
Ким къошулады требованиягъа? - мен къошулама ...окъугъанлы бери мен да сагъышдама...
 
 
 
#18
Джаратама0
05.09.2011 01:54:42
Dalila

Зухра "салкъын джелчиксиз" джашаб тураллыкъ тюлдю по любому
 
 
 
#19
Джаратама0
05.09.2011 01:58:31
ТАУЛУЛА
Ким къошулады требованиягъа? мен да къошулдум!

всезнайка

Энди араларын аиырмагъанлайю. къайры къабыныб бара эди Азрет да, тамам аиырылыры келиб тура болур эди, причин излеб.

Почему же, было бы так не пошёл бы за ней
 
 
 
#20
Джаратама0
05.09.2011 01:58:59
къуру мен болмазма сагъышда... Зухра бир сабыр адам... атасы бла анасы анданда сыбырла, болурла...ол себебли...хеппи энд..)))
тынч эсен.. бир бирин ангылаб, кёллерин ачыб джашадыла...)))
 
 
 
#21
Джаратама0
05.09.2011 02:00:56
Карачаевская новелла
Джангыз Азрет къарачай джашха ушамайды...))) неда эткени ушамайды деим...)))
Айырылыр умуту болса: ?Аны ол эки эшмеси огъуна бардыла бир: къауум къызланы багъалары, ? деб келди Азретни кёлюне. ? Ол джумушакъ джюрюшю, ариу къымылдауу, санлары-ны джыйымлылыгъы, башчыгъын субай тутханчыгъы уа... Адамла тюз айтадыла, муну юсюнде уа насыбым тутханды...? деб сагъыш этмез эди...)))
Къаллайла эседа бир келишмеген джери барды хапарны...)))
 
 
 
#22
Джаратама0
05.09.2011 02:02:57
Шамильхан

Салкъын желчик сууукъ жел болуп кетмесин )))
Кёремеда сен Зухрагъа ышанаса бегиракъ)))))))))))
 
 
 
#23
Джаратама0
05.09.2011 02:07:12
Qarcha
"Былай ничо, тапчыкъды", деп сагъыш этсе уа? Ушаймыды къарачай джашха?))))
 
 
 
#24
Джаратама0
05.09.2011 02:09:11
Я так заметил тут нет темы посвященной творчестве Кулины, надо это исправить, по мне так она одна из лучших, к тому же приятный человек, однажды где то в 5 или 7 классе во время урока ана тил в кабинет зашла она, моя учительница Фая Унуховна была ее давней подругой, мы на нее смотрели как на живую легенду, задавали какие то вопросы (я нет,я был стеснителен)) а она отвечала, как она выглядела я сейчас не могу сказать много времени прошло, но я запомнил как ее глаза излучали доброту и она все время улыбалась, это единственное , что так хорошо врезалась в память. В конце беседы моя одноклассница спросила ее "подписигизни салсагъыз боллукъмуду?))" в итоге она подписала все наши общие тетради по родному языку, как сейчас помню надпись с пожеланием ?Шамиль,насыблы бол!? и подпись.
 
 
 
#25
Джаратама0
05.09.2011 02:11:38
Мен да бир-бирде поэт бола да ийнарчыкъла джарашдыра туруучанма, Зухра, кишиге эшитдирмейме ансы, ? деди.

ма къарачай джашха ошагъан джери
 
 
 
Страницы: 1 2 3 След.
Читают тему (гостей: 1)

 

Написать нам

Фонд «Содействие развитию карачаево-балкарской молодежи «Эльбрусоид»

© 2003-2025 Elbrusoid.org  |  Все права защищены Законами Гор.