Расширенный поиск
29 Марта  2024 года
Логин: Регистрация
Пароль: Забыли пароль?
  • Керилген да, ургъан кибикди.
  • Джылкъыдан – ат чыгъар, тукъумдан – джаш чыгъар.
  • Арыгъан къош чамчы болур.
  • Берекет берсин деген джерде, берекет болур.
  • Бастасын ашагъан, хантусун да ичер.
  • Аман адам этегингден тутса, кес да къач.
  • Алгъанда – джууукъ, бергенде – джау.
  • Бир онгсуз адам адет чыгъарды, деб эштирик тюлсе.
  • Сангырау къулакъ эл бузар.
  • Джюрекден джюрекге джол барды.
  • Аш хазыр болса, иш харам болур.
  • Арпа, будай – ащды, алтын, кюмюш а – ташды.
  • Билим ат болуб да чабар, къуш болуб да учар.
  • Адамгъа аман кюн соруб келмейди.
  • Иши джокъну, сыйы джокъ.
  • Тилчи бир сагъатха айлыкъ хата этер.
  • Джол бла сёзню къыйыры джокъ.
  • Махтаннган къыз, тойда джукълар.
  • Къызгъанчдан ычхыныр, мухардан ычхынмаз.
  • Ашатыргъа иш – ашхы, ишлетирге аш – ашхы.
  • Джырына кёре эжиую.
  • Дуния аламаты сен эсенг да, игиме деб айтма.
  • Къонакъ кёб келюучю юйню, къазаны отдан тюшмез.
  • Джукъу тёшек сайламайды.
  • Эл ауузу – элек, анга ийнаннган – халек.
  • Бичгенде ашыкъма, тикгенде ашыкъ.
  • Ётюрюкден тюбю джокъ, кёлтюрюрге джиби джокъ.
  • Чабар ат – джетген къыз.
  • Юре билмеген ит, къонакъ келтирир.
  • Алтыда кюлмеген, алтмышда кюлмез.
  • Чыкълы кюнде чыкъмагъан, чыкъса къуру кирмеген.
  • Чомарт къолда мал къалмаз.
  • Кёзюнде тереги болгъан, чёбю болгъаннга кюле эди.
  • Адеб базарда сатылмаз.
  • Тенги кёбню джау алмаз, акъылы кёбню дау алмаз.
  • Ургъан суудан башынгы сакъла.
  • Аш берме да, къаш бер.
  • Олтуруб кёрюнмей эди да, ёрге туруб кёрюне эди.
  • Кюн кёрмеген, кюн кёрсе, кюндюз чыракъ джандырыр.
  • Байлыкъ болгъан джерде, тынчлыкъ джокъду.
  • Башланнган иш битер, къымылдагъан тиш тюшер.
  • Чакъырылмай келген къонакъ сыйланмай кетер.
  • Тилде сюек болмаса да, сюек сындырыр.
  • Кесине оноу эте билмеген, халкъына да эте билмез.
  • Суу кетер, таш къалыр.
  • Юйлю уругъа ит чабмаз.
  • Уллу суу бла уллу ауруудан башынгы сакъла.
  • Къаллай салам берсенг, аллай джууаб алырса.
  • Къуллукъчума, деб махтанма, къуллукъ – хаух джамчыды!
  • Ёгюзню мюйюзюнден тутадыла, адамны сёзюнден тутадыла.

Культураланы кёплюгю – керти байлыгъыбыз

23.11.2017 0 1819  Темукуева А.
Ахшы ишлерин бардыра, Къарачай-малкъар жаш тёлюню айныўуна себеплик этген «Эльбрусоид» фонд Къырал къонцерт залда КъМР-ни граждан обществону институтлары бла байламлыкъла къураў эмда миллетлени ишлери жаны бла управленияны тутхучлугъу бла миллет культураланы фестивалын къурагъанды. 

Ол быйыл экинчи кере бардырылгъанды. Байрамны аллында уа къонакъланы тюрлю-тюрлю кёрмючле бла шагъырейлендиргендиле. Залны фаесин Локияланы Рашидни къарачай-малкъар кийизледен коллекциясы омакъ этгенди. Андан сора да быйыл Къулийланы Къайсын туўгъаны 100 жыл болгъанына жоралап, поэтни музейини юйюню таматасыны Къулийланы Фатиманы себеплиги бла кёрмюч къурагъандыла. Анда поэтни жашаў, чыгъармачылыкъ жолун, тюрлю-тюрлю суратларын, кесини къолу бла жазгъан назмуларыны къагъытларын эмда аны жашаўу бла байламлы кёп сейир затланы кёрюрге болгъанды.

Кёрмючню белгили модельер-дизайнер Шаханланы Фаризаны аламат миллет кийимлери, бюгюнлюкге келишген миллет оюлары бла жыйрыкълары, эмда Къулийланы Маринаны миллет кийимлери бла гинжилерини коллекциясы бютюнда омакъ этгендиле. Алагъа эс бургъанлада кёп болгъандыла. Эки устаны да аллай аламат ишле этгенлерине сейирлерин да айтхандыла.

Дагъыда къарачайлыла бла малкъарлыланы ариў жасалгъан хант къангаларыны ариўлугъун, монглугъун чертирчады. Анда ўа дуниягъа белгили болгъан хычинлени табада, жаўда бишгенлерин, картофдан, бишлакъдан, къудорудан, хобустадан, чюгюндюр башдан этилген тюрлюлери да бар эдиле. Аладан сора да, бюгюнлюкде унутула баргъан сейир ашарыкъла бла сыйланыргъа, къалай этилгенлерин да билирге онг болгъанды. Азыкъ кёрмючню къатында ўа «Эльбрусоидни» себеплиги бла басмаланнган китапланы, орус тилден кёчюрюлген жомакъланы бла фильмлени дисклерин да кёрюрге болгъанды.




Байрамгъа келген къонакъла кёп болгъанларын да энчи белгилерчады. Ала «Эльбрусоидге» быллай магъаналы жыйылыў къуралгъанына, къарачай-малкъарны бай культурасы бла танышдыргъанларына да ыразылыкъларын айтхандыла.

- Быллай фестивальгъа биринчи кере къатышама. Кесими миллетими культурасы бла танышдыргъандан сора да, къонакълагъа Къулийланы Къайсынны назмусун малкъар, ингилиз эм араб тилледе окъурукъма. Биринчи кере педагогум Берберланы Лиана назмуну малкъар тилде юйрен дегенинде абызырагъан эдим. Алай малкъар тил жумушакъ, ариў болгъанын ангылагъанымда ўа терк билген эдим.

Аны хайыры бла Къулий улуну чыгъармачылыгъы бла да иги танышханма. Хар назмусуну да терен фикири болгъанын ангылагъанымда уа, жуўукъларым да ангыларча арап тилге кёчюрюп башлагъанма. Бизде Суданда барысыда Къулий улу акъылманды деп назмуларын сакълагъанлай турадыла, - дегенди КъМКъУ-да окъугъан Канибу деген миллетни келечиси Амир Али Исмаил Адам.

Дагъыда мында жашагъанла тыш къыраладан келгенлеге бек жарыкъ болгъанларын, къонакъбайлыкъ этгенлерин да энчи белгилегенди. Аны себепли мында кеслерини юйлериндеча суннганлары ючюн республиканы миллетлерине ыразылыгъын да билдиргенди ол. 

Андан ары фестивальны концерт бла бардыргъандыла. Аны ўа «Эльбрус» ансамбль «Минги таў» деген аламат тепсеўлери бла ачхандыла. Ызы бла Жаникаланы Элдар «Земля отцов» деген жыры бла къуўандыргъанды. Жыйылыўну бардыргъан Мызыланы Аубекир бла Эристаланы Аслижан а быллай фестивальла миллетлени бирикдирирге, бир бирибиз бла байламлыкъ жюрютюрге иги себеплик этгенлерин чертгендиле.




Ызы бла «Эльбрусоид» фондну Нальчикде филиалыны таматасына Аналаны Маратха сёз бергендиле. Ол битеў къонакълагъа, байрамгъа къатышханлагъа да ыразылыгъын айтханды. Фестивалны къураргъа уа КъМР-ни Граждан обществону институтлары бла байламлыкъла къураў эмда миллетлени ишлери жаны бла управления иги себеплик этгенин энчи белгилегенди. 


- Фестивалгъа биз да къошулгъаныбызгъа къуўанабыз. Нек дегенде быллай жумушла миллетлени бирикдирген этедиле. Бизни республикада уа белгилисича 100-де аслам тюрлю -тюрлю миллетле жашайдыла. Мындан ары да бирликде, бир бирни ангылап жашасакъ не заманда да къыралыбызда тынчлыкъ боллугъун, республикабыз да айнырыгъын ангыларгъа керекбиз, - дегенди огъарыда сагъынылгъан управленияны таматасы Артур Курашинов.

Быйыл концертни программасы уллу болгъанын энчи белгилерчады. Кеслерини тепсеўлери, адетлери бла танышдырыргъа сюйген миллетлени келечилери кёп болгъандыла. Республикада жашагъан тюрлю-тюрлю миллет культура араланы келечилеринден сора да Къарачай-Черкесскден, Ингушетиядан, Север Осетия-Аланиядан, Чечен Республикаладан да кёпле келген эдиле.



Къонакъаланы «Дамиар» деген къаўум даўурбаслада аламат оюнлары бла сейирсиндиргендиле. Андан сора «Артхурон» ансамбль «Хонга-Кафт» деген эрттегили дюгер тепсеўню ариўлугъун, тамашалыгъын кёргюзтгенди. 


Эрменилиле уа аламат жырладан сора да «Тернедез»деген адетлери бла шагъырейлендиргендиле. Ала эртте заманда къызгъа жаш сюймеклигин къалай билдиргенин, эмда юйдегили болгъанларындан сора ўа юйюрлери берекетли болурча отну башындан секиргенлерини юсюнден да кёп сейир затла билдиргендиле.

Къонакъланы къарачай-малкарны адетлери бла да танышдыргъандыла. Жанхотеканы орта школуну окъуўчулары «Сабийни бешикге салыў» деген адет бла байламлы сахна оюнчукъ кёргюзтгендиле. Ол жумуш бла къаллай адетле байламлы болгъанларыны, аланы не магъана жюрютгенлерин да энчи белгилегендиле.

Къарачайдан келген Ёзденланы Амина бла Къоркъмазланы Армиданы да энчи белгилерчады. Къызла миллет къобузда ойнап халкъыбызны эски жырларындан попурри хазырлап эшитдиргендиле. Аланы ариў ёнлерин, уста жырлагъанларын а къараўчула да бек жаратып къызыў къарсла бла ашыргъандыла. 



Аланы ызларындан чыкъгъан КъМКъУ-ну «Дружба народов» къаўумуна кирген башха-башха къыралладан келген студентле уа, тюрлю-тюрлю номерлери бла къуўандыргъандыла. Быйыл Индиядан келеген студентле да кёп болгъаны себепли, ол миллетни келечилери кеслерини ариў кийимлерин да кийип тепсеўлери, жырлары бла адамланы кёллерин жарытхандыла.



Къонакъланы дагъыда Мызыланы Мурадин, Татьяна Смолина, Мухамед Каздохов, Хава бла Иман Хачароевы, «Родничёк» ансамбль эмда башхала ариў ёнлери бла, аламат номерлери бла къуўандыргъандыла.

Жыйылыўну ахырында уа фестивальгъа къатышханланы барысында энчи белгилеп грамотала бла саўгъалагъандыла. Ызы бла махкемени биринчи этажында «Алан той» этип жыйылыўну той-оюн бла жапхандыла. 

Темукуева Амина,
Нальчик

(Нет голосов)

  • Нравится

Комментариев нет